Dagblaðið Vísir - DV - 15.08.1989, Side 15

ÞKIÐJUDAGUR 15. ÁGtJST 1989.
15
Vatnsfælin efni og steypuskemmdir:
Hverjum er um að kenna?
, ,Þegar ég fyr st kynnti vatnsfæla á í s-
landi árið 1960 var það til að koma 1
veg fyrir einmitt sömu skemmdir og
nú herja hér.“
Hvers vegna viöurkenndu þeir sem vit höfðu á málunum atdrei vatns-
tæla?
Ég las með miklum áhuga hring-
borðsumræður DV hinn 26. júní sl.
um steypuskemmdir sem og grein-
ar eftir Harald Ásgeirsson verk-
fræðing, Hákon Ólafsson verk-
fræðing, Magnús Þórðarson bygg-
ingarmann og aðra, um hvemig
ætti að lagfæra steypuskemmdir. -
Enginn þeirra minntist hins vegar
á hvað hefði átt að gera til að koma
í veg fyrir skemmdimar.
Áætlaður kostnaður viö viðgerð-
imar skiptir milijónum. Því er það
mj'ög mikilvægt að yfirvöld geri
eitthvað í málinu. Það er auðveld-
lega hægt að kippa þessu í liðinn
og mér væri ánægja af því aö ráö-
leggja hvemig. Yfirvöldum ætti
einnig að líka tilhugsunin um allar
milljónimar sem mundu koma inn
í formi söluskatts.
Vissu sannleikann
Þegar ég fyrst kynnti vatnsfæla á
íslandi árið 1960 var það til að koma
í veg fyrir einmitt sömu skemmdir
og nú herja hér. Nær þrjátíu árum
síðar er svo farið að ræöa máliö af
miklum móði. - Það var árið 1962
sem ég fyrst setti auglýsingu í
Morgunblaðið sem hófst á þessum
orðum „Gegn alkalí...“ Enginn
hafði heyrt talað um alkalí í' sam-
bandi við steypuskemmdir.
Haraldur Ásgeirsson vissi sann-
leikann þegar hann var forstöðu-
maöur Atvinnudeildar Háskólans
1960, Málning hf. vissi það þegar
ég, sama ár, talaði við bæði Kolbein
Pétursson og Gísla Þorkelsson og
síöar við Óskar Maríusson, efna-
verkfræðing.hjá Málningu, og enn
fleiri. Hvemig geta þessir menn
sagt nú að þeir hafi ekki vitað neitt
um kosti vatnsfæla á byggingar? -
Hverjum er um að kenna?
Haraldur Ásgeirsson var fyrsti
verkfræöingurinn sem ég kynnti
vatnsfælana fyrir. Hann vissi allt
um meðferð vatnsfæla en mælti
aldrei með þeim. Hvers vegna? -
Óskar Maríusson hjá Málningu hf.
þekkti einnig til vatnsfæla en var
aldrei stuðningsmaöur þeirra.
Hvers vegna? - Það sama á við um
Húseigendafélagið og Húsnæðis-
KjaBariim
Frank A. Cassata
forstjóri
málastofnun. Hvers vegna? - Á al-
mennum fundi hjá Húseigendafé-
laginu á Hótel Borg fyrir átta árum
minntist ég á kosti vatnsfæla. En
félagið mælti aldrei meö notkun
þeirra. Hvers vegna?
Niðurstöður tilrauna
Þegár Hákon Ólafsson, núver-
andi forstjóri Rannsóknastofnunar
byggingariðnaöarins, tók við ákvað
hann að rannsaka notagildi vatns-
fæla og hvaða efni væri best. Til-
raunir vpru gerðar í samstarfi við
Harald Ásgeirsson sem um þetta
leyti hætti sem forstjóri Rann-
sóknastofnunarinnar. Menn urðu
sammála um kosti og notagildi
vatnsfæla og ennfremur að silíkon,
þekkt sem mono-silan, gæfi bestu
niöurstöðuna.
Ég er einn þeirra sem efast um
þessar niðurstöður. Það breytir þó
ekki þeirri staðreynd að ástæðan
fyrir því aö mono-silan var talið
betra en aðrar silíkon-tegundir er
sú að það smýgur dýpra inn, sem
að mínum dómi réttlætir ekki hið
háa verð mono-silan miðað viö aðr-
ar silíkon-tegundir.
Það var svo skrýtið að um leið
og niðurstöður voru kunnar var
umrætt efni þegar á markaðnum
en hafði þó aldrei verið fáanlegt
fram aö því. Bendir þetta ekki til
þess að Haraldur hafi í raun og
veru alltaf veriö fullviss um að
vatnsfælar væru nauðsynlegir?
Hvers vegna nú
en ekki áöur?
Nú vaknar sú spuming af hverju
þeir sem höfðu vit á þessum málum
viðurkenndu aldrei vatnsfæla. -
Áður en ég svara því verð ég að
viðurkenna að tvö málningarfyrir-
tæki geröu ekki athugasemdir viö
það þótt vatnsfælar væru notaðir
meðan önnur tvö tóku ekki í mál
aö þeir væru notaðir undir „þeirra
málningu“. Hvers vegna?
Ástæðan fyrir því að nokkur
málningarfyrirtæld neituðu að við-
urkenna kosti vatnsfæla var sú að
ég auglýsti að:
1. Málningin entist lengurS25 ár á
sumum húsum).
2. Tvær yfirferðir af málningu
myndu duga, raunar myndi ein og
hálf duga.
Afleiðing auglýsinga minna var
sú að málningarframleiðsla dróst
saman um 40%. Ekkert málningar-
fyrirtæki vill missa viðskiptin og
enginn málarmeistari heldur, þó
aö ekki sé hægt að kenna þeim síð-
amefnda um, þar eð hann trúir
aðeins því sem málningarfjTÍrtæk-
in segja honum.
Þau tvö máhnngarfyrirtæki, sem
áöur lýstu sig andyíg notkun vams-
fæla, selja þá nú sjálf. - Hvers
vegna núna en ekki fyrr?
Notkun og notagildi
Kæri lesandi, ef þú hefur ekki
enn komist að raun um hver er
ábyrgur fyrir 99% stej^puskemmda
þá gjörðu svo vel að láta greinar-
höfund vita.
Ég má þó til að slá vamagla og
hann er sá að ekki em allir vams-
fælar eins. Til dæmis er parafím
gott, gúmbarin klæðning er betri
og úretan enn betra. Hvers vegna
era þessi efni ekki notuð? - Þessi
efni em jafngóð og þijár yfirferðir
af málningu en hafa slæma ókosti.
Þess vegna er það mikilvægt þegar
vamsfælir er valinn að um viður-
kennda vöm sé að ræða, að varan
uppfylli þau loforð sem framleið-
andi gefur og síðast en ekki síst að
efni, sem notað er, komi úr óopnuö-
um pakkningum og notað eins og
það er en ekki þynnt út.
Þetta er sérstaklega tekið fram
þar sem nokkrir verktakar hafa
þ>rmt efhið út og þar með alvarlega
dregið úr notagildi efhisins, oft að
þvi marki að það er ónothæft. Síð-
ast en ekki síst hefur það slæm
áhfif að nota ranga blöndu af efn-
inu við röng veðurskilyrði.
Og að lokum. Ef þú ert í vafa um
hvenær sé rétt að nota vamsfæla
eða hvort rétt verð sé á þ\i efni sem
þú kaupir, hikaðtiekki við að hafa
samband við greinarhöfund sem
hefur sérhæft sig í vatnsfælum frá
því 1960.
Hefurðu nú svarið við hverjum
er um aö kenna?
Frank A. Cassata
Efnisatriðin og Hannes
Aðeins nokkur orö til að svara
spumingu sem Hannes Jónsson,
félagsfræðingur og sendiherra,
varpar fram í grein í DV á dögun-
um vegna skrifa minna um fram-
komu hans þegar hann gegndi
starfi sendiherra hjá EFTA. Raun-
ar byijar Hannes á að segja að þar
sem ég hafi skrifað grein í Al-
þýðublaðið hafi hann upplýsinga-
skyldu að gegna við lesendur DV.
Ég næ nú ekki upp í þessa rök-
semdafærslu, en látum það liggja
milli hluta.
Grein Hannesar snýst um við-
brögð hans sem sendiherra íslands
hjá EFTA er Júgóslavar vildu auk-
ið samstarf við EFTA. Rekur Hann-
es gang málsins innan EFTA eins
og það kom honum fyrir sjónir.
Segir síöan:
„En meðal annarra orða: Skyldi
Sæmundur og bandamenn hans á
Alþýðublaðinu hafa áhuga á efnis-
atriðum málsins, eða er einhver
miður göfugur tilgangur aö baki
íjölmiðlafári þeirra með 9 ára gam-
alt og löngu afgreitt mál?“
Fyrst þetta með bandamenn mína
á Alþýðublaðinu. Ég skrifa af og til
pistla í það bláð um sjálfvalið efni
og hvorki ritstjóri blaðsins né aðrir
starfsmenn á þeim bæ hafa nokkru
sinni skipt sér af því hvað ég tek
fyrir í þessum pistlum. - Hannesar-
KjaUaiinn
Sæmundur Guðvinsson
blaðamaður
málið tók ég upp af eigin hvötum
þegar hann þóttist þess umkominn
að hafa meira og betra vit á skipu-
lagi utanríkisþjónustunnar en þeir
sem þar ráða húsum.
Ólík efnisatriði
Hvað efnisatriðin varðar þá talar
Hannes í austur þegar ég tala í vest-
ur. Á sínum tima gagnrýndi ég
Hannes fyrir að taka að sér að
móta afstöðu íslands í þessu máli
án þess að fá um það fyrirmæli frá
yfirmönnum sínum hér heima.
Þetta gerði Hannes í ræðu í Genf
sem varð þess valdandi að hann
var kallaður heim á teppið og síðan
var þess óskað að þessi ræða yrði
felld niður úr fundargerðarbókum
EFTA. Ég drap aðeins lauslega á
efnisatriði ræðunnar. Aðalmálið
hjá mér var að vekja athygli á af-
glöpum senidherrans í starfi. Ólaf-
ur Jóhannesson, þáverandi utan-
ríkisráðherra, staðfesti að þessi af-
glöp hefðu átt sér stað. Og það er
beinlínis hlægilegt að lesa það í síð-
ustu grein Hannesar að gagnrýni
Ólafs hafi beinst að ályktunarorð-
um formanns EFTA-ráðsins.
Ég spurði Ólaf ekki um neitt
varðandi þennan formann heldur
eingöngu um ræðu Hannesar Jóns-
sonar. Efnisatriði frétta minna af
þessu máli em því allt önnur en
Hannes fjallar um. En það er svo
sem skiljanlegt að hann vilji ekki
ræða nema eina hlið á málinu, það
er að segja það sem hann kallar
„efnisatriði".
„Fjölmiðlafár“ hverra?
Hannes spyr hvort það liggi ein-
hver miður göfugur „tilgangur að
baki fjölmiðlafári þeima með 9 ára
gamalt og löngu afgreitt mál?“
Þegar hann segir „þeirra“ á hann
væntanlega við mig og það sem
hann kallar bandamenn mína á
Alþýðublaðinu. Ég hef skrifað tvær
greinar um þetta mál og getur það
vart kallast fjölmiðlafár. Hafi ein-
hver staðið fyrir fjölmiðlafári þá
er það Hannes Jónsson með þess-
ari makalausu skýrslu sem hann
lét fara frá sér í sumar og var marg-
tuggin í flestum fjölmiðlum. Og ef
það lýsir miður göfugum tilgangi
að leyfa sér að blaka við starfs-
manni utanríkisráðuneytisins ef
ástæða er til þá verð ég að játa að
ég er ekki betur innrættur en svo
að ég læt mig hafa það.
Fyrir skömmu birtist í Helgar-
blaði DV langt viðtal við Hannes.
Þar hjó ég einkum eftir tvennu.
Annars vegar þegar Hannes segir
að það hafi komið sér á óvart þegar
honum var boðið að ganga í utan-
ríkisþjónustuna og gerast sendi-
herra erlendis. Það mun hafa kom-
ið fleirum á óvart, án þess þó að
ég ætli að fjölyröa um það hvenær
stjórnmálaflokkum þykir tími til
kominn að koma einstökum flokks-
mönnum úr landi á kostnað ríkis-
ins.
í öðm lagi drepur Hannes á að
hann hafi fyrir margt löngu skrifað
ritgerð er hann nam við skóla í
Bandaríkjunum. En af einhverjum
ástæðum hafi Sambandið enn ekki
séð sér fært að gefa ritgerðina út.
Nú ætla ég ekki aö skipta mér af
því á hverju SÍS kýs að tapa fé, en
ég vil eindregið hvetja Guðjón og
kó til að hafa þess ritgerö í huga
þegar betur árar á Sambands-
heimilinu. Álit þjóðarinnar á Sam-
bandinu getur varla versnað úr því
sem komið er.
Að lokum þakka ég Hannesi fyrir
að hafa gerst pennavinur minn um
skeið og óska honum alls hins besta
í framtíðinni.
Sæmundur Guðvinsson
„Og ef það lýsir miður göfugum til-
gangi að le>tfa sér að blaka við starfs-
manni utanríkisráðuneytisins ef
ástæða er til þá verð ég að játa að ég
er ekki betur innrættur en svo að ég
læt mig hafa það.“