Dagblaðið Vísir - DV - 28.08.1989, Blaðsíða 29

MÁNUDAGUR 28. ÁGtJST 1989.
41
LífsstOl
Kartöflur:
Horfur á verri
uppskeru
en í fyrra
Margir kartöflubændur eru farnir
aö taka upp og er orðið talsvert fram-
boð af nýjum íslenskum kartöflum í
verslunum þótt það fullnægi ekki
eftirspurn enn. Enn er leyft að flytja
inn kartöflur en heimildir til þess
hafa verið skertar um 50%.
Fáir munu nota sér innflutnings-
leyfi því flestir eiga talsverðar birgð-
ir og auk þess hefur dregið til muna
úr kartöflusölu því þeir sem rækta
til heimilisnota eru famir að taka
upp.
„Okkar menn eru rétt að byija,“
sagði Níels Marteinsson hjá Sölufé-
lagi garðyrkjumanna. „Enda er þetta
ekki nema rétt svo að verða sprottið
og ég sé ekki að mönnum Uggi lífið
á að rífa þetta smælki upp.“
Bændur byijuðu að sönnu fyrr að
taka upp en síöasta sumar þrátt fyrir
lélegar uppskeruhorfur, einkum
norðanlands. Nyrðra voraði seinna
en á Suðurlandi og þar eru baéndur
Utið eða ekki byijaðir aö taka upp
nema það sem ræktað var undir
plasti og þar er gert ráð fyrir slakari
uppskeru en í fyrra.
Bændur sunnanlands gera ráð fyr-
ir svipaðri uppskeru og í fyrra. Þá
var uppskera í meðallagi eftir tvö góð
ár á undan sem oUu offramleiðslu á
kartöflum. Hitt er rétt að benda á að
endanleg kartöfluspretta ræðst af
veðurfari næstu tveggja vikna.
-Pá
Búist er við heldur lakari kartöfluuppskeru en í fyrra.
Mengunarreglugerð:
Tekur gildi um áramót
Heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytið hefur gefið út reglugerð
um mengunarvarnir og eftirht með
mengun umhverfisins og á reglugerð
þessi að taka gildi 1. janúar 1990.
Þetta er fyrsta heildarreglugerð um
mengimarvamir sem gefin er út hér
á landi og tekur til mengunar um-
hverfisins.
Þótt reglugerðin hafi veriö staöfest
þarf að setja fleiri reglur og gefa út
leiðbeiningar um viðmiðunarmörk
og þau sömu mörk þurfa að vera í
stöðugri endurskoðun. Einnig þarf
að setja mörk um fleiri mengunar-
valda en nú Uggja fyrir.
Vatnsmengun
Mengun í ám og vötnum og við
strandsvæði skal vera undir ákveðn-
um mörkum utan þynningarsvæða.
Með þynningarsvæöi er átt við þann
hluta svæðis þar sem mengun má
vera yfir viðmiðunarmörkum.
Sveitarstjórnum er skylt að leita
samþykkis heilbrigðisnefnda á áætl-
unum um nýjar fráveitur. Hollustu-
vernd ríkisins leggur mat á stærri
fráveitukerfi og leitar tillagna sveit-
arstjórna um úrbætur ef hún telur
þörf.
Húsaskólp, sem leitt er í ár og vötn,
skal leiða um rotþrær sem Hollustu-
vernd ríkisins viðurkennir og skólp,
sem leitt er um strandsvæði, skal
grófhreinsa og leiða 5 metra niður
fyrir eða 20 metra út frá meðalstór-
straumsmörkum.
Loftmengun
Mengun frá bifreiðum skal könnuö
við skoðun og efni í útblæstri þeirra

*
Reglugerðin tekur til flestra þátta sem lúta að mengun umhverfis.
skulu að vera undir ákveðnum
mörkum.
HeUbrigðisnefndir geta takmarkað
umferð ef loftmengun fer fram úr
mörkum. Einnig getur nefndin sett
reglur um brennslu sem veldur
mengun.
Úrgangsmengun
Sveitarstjórnir skulu leggja til og
sjá um að reknar séu móttökustöðv-
ar fyrir hvers kyns úrgang.
Ráðherra skipar 5 manna fastan
starfshóp sem gerir tillögur um stað-
setningu og rekstur móttökustöðva
fyrir hættulegan efnaúrgang.
Heimilt verður að leggja skilagjald
á vöru sem verður fyrirsjáanlega að
hættulegum úrgangi til þess að draga
úr mengun af völdum þess úrgangs.
Starfsleyfi
Skilgreindar eru í reglugerðinni 74
tegundir atvinnurekstrar sem heil-
brigðisnefnd veitir starfsleyfi að upp-
flylltum skilyrðum og að auki 37 teg-
undir atvinnurekstrar sem Hollustu-
vemd ríkisins hefur beint sérhæft
eftirlit með vegna mengunarhættu.
26 tegundir atvinnurekstrar þurfa
sérstakt starfsleyfi heilbrigðisráð-
herra.
Eftirlit
Eftirht með framkvæmd reglu-
gerðarinnar verður í höndum ein-
stakra heilbrigðisnefnda á hverjum
stað. Heilbrigðiseftirht heyrir undir
Hollustuvemd ríkisins. Sérhæft eft-
irht með atvinnurekstri, sem þarf
sérhæft starfsleyfi ráðherra, verður
í höndum Hohustuvemdar beint.
Sinni aðih, sem hefur starfsleyfi,
ekki tilmælum heilbrigðisnefnda um
úrbætur á hann á hættu að sæta
dagsektum uns starfsemin uppfylhr
skilyrði reglugerðarinnar.
Atvinnurekstur þeirra sem ekki
hafa tilskihn leyfi getur ráðherra
stöövaö með öhu að fengnum tfllög-
um HoUustuverndar.
Eins og fyrr segir tekur reglugerð
þessi gildi um áramót. HeimUd er tfl
undanþágu frá flestum hðum reglu-
geröarinnar og margt er enn óskil-
greint í henni. Með setningu hennar
er þó stigið skref í rétta átt.
Ólafur Pétursson, forstöðumaöur
Mengunarvarna HoUustuvemdar
ríkisins, sagði í samtali við DV að
þurft gæti að endurskoða fjárþörf
HoUustuverndar til þess að henni
væri kleift að sinna hlutverki sínu
til fullnustu. Hann taldi og líklegt að
talsverðan tíma tæki að setja staðla
og reglur um það sem reglugerðin
skUgreinir ekki og það gæti tekiö
mun lengri tíma en til áramóta.
-Pá
Mengun við
Sundahöfn
-PCB í jarðvegssýnum
PCB greindist í öUum jarðvegs-
og oUusýnum, sem tekin voru á
athafnasvæði Hringrásar hf. viö
Sundahöfn, utan einu. Efnagrein-
ingin var framkvæmd af rann-.
sóknarstofu dönsku umhvérfis-
verndarstofnunarinnar í Kaup-
mannahöfh. Magn PCB í sýnun-
um var í öUum tilfeUum undir
þeim mörkum sem hérlend reglu-
gerð um innflutning, notkun og
fórgun PCB nær til Engar reglur
gilda hérlendis um hámarksinni-
hald PCB í jarðvegi.
Mörk ofangreindrar reglugerð-
ar munu vera hærri hérlendis en
víða erlendis og því telur Holl-
ustuvernd rítósins rétt að að
spennum, sem innihalda PCB,
verði fargaö sem hættulegum úr-
gangi. -Pá
Hvemig á
að taka upp
kartöflur?
Þegar kartöflukáhð fellur fer
kartaflan aö búa sig undir vetur-
inn. Hýðið þykknar og verður
sterkara og geymsluþol kartafln-
anna eykst Því er mjög gott að
bíða með að taka upp þangaö til
viku eftir að káhð er fallið í fyrstu
frostum á haustin.
Vflji kartöfluræktendur ekki
bíða eftir því að káhð falli er
hægt aö grípa til þess ráðs að slá
þaö með orfi og jjá eða losa það
með einhverjum öðrum hætti og
bíða síðan í nokkra daga. Með
þessu er tryggt heflbrigöi og auk-
iðgeymsluþolkartaflnanna. -Pá
SLIPIBELTI
SKÍFUR OG
DISKAR
bæði fyrir málm og tré
lOFTHAHDUERKFÆRI
gott úrval
ÍS3R0T
BlLDSHOFÐA 18. SlMI 672240