Dagblaðið Vísir - DV - 24.02.1990, Blaðsíða 19

LAÚGARDAGUR 24. FEBRÚAR 1990.
x>v____________________________Meiming
Enginn lífstaktur er eins
- segir Vigdís Grímsdóttir, handhafi Menningarverðlauna DV í bókmenntum
Vigdís Grímsdóttir fékk Menningarverölaun DV 1990 fyrir bók sína, Ég heiti
ísbjörg. Ég er Ijón. DV-mynd KAE
Vigdís Grímsdóttir rithöfundur
hlaut Menningarverðlaun DV í hók-
menntum fyrir bók sína Ég heiti ís-
hjörg. Ég er ljón. Vigdís kennir ís-
lensku við Flensborgarskóla í Hafn-
arfirði en hefur átt þess kost að taka
hlé frá kennarastarfinu til að sitja
við skriftir. Á síðasta ári fékk hún
sex mánaða starfslaun og gat helgað
sig ísbjörgu þann tíma. „Ég lifi ekki
á loftinu frekar en aðrir og því komu
starfslaunin sér vel,“ segir hún.
Teiknar persónurnar
Vigdís hefur tamið sér allsérstæðar
aðferðir við samningu bóka sinna og
fór ísbjörg í gegnum margs konar
ferh áður en hún var fullsköpuð. Hún
teiknar fyrst persónurnar og sögu-
þráðinn, handskrifar söguna, vélrit-
ar hana og setur síðan á tölvu. „Fólk
hlær aö þessum vinnubrögðum mín-
um en ég get illa losnað út úr þessu.
Mér hefur verið hent á að losa mig
við aha þessa milliliði og nú er ég
búin að sleppa tölvunni sem kannski
er ekki það rökréttasta. Handritið að
ísbjörgu er til í mörgum eintökum
og sumir kaflarnir í átta eintökum. “
ísbjörg erfið
í sambúð
Þrátt fyrir allt skipulag Vigdísar
tekur sögupersónan smátt og smátt
völdin af henni og fer að skapa sig
meira og minna sjálf.
„Ég skrifa í manískum lotum
nokkrar vikur í senn og tek svo hlé
á milli. Meðan ísbjörg var að drepa
mig úr frekju hafði ég varla svefnfrið
fyrir henni. Það var erfitt að búa með
henni gagnstætt því sem var með
Grím í Kaldaljósinu, hann var afar
auðveldur í samstarfi."
Vígdís á tvö börn, 15 ára son og 10
ára dóttur, og meðan söguhetja eins
og ísbjörg er á sveimi um húsið finna
þau fyrir henni.
„Þau kvarta yflr því að ég sé skrít-
in og auðvitað sinni ég þeim engan
veginn á meðan. Ég hafði vinnuað-
stöðu úti í bæ og það hjálpaði nokk-
uð, annars á ég eyrnatappa og get
lokað mig af. í fimm vikur var ég ein
í Kaupmannahöfn og þar náði ég að
vinna fjögurra mánaða vinnu. Mér
finnst gott að vera ein með sjálfri
mér og hugsa.“
Hver pérsóna hefur
sinn takt
Sérstæður stíll er á bókinni um ís-
björgu og hann þykir öðruvísi en á
fyrri skáldsögu Vigdísar, Kaldaljósi.
Setningar eru mjög stuttar, knappar
og innihalda fá orð.
„ísbjörg er svona, þetta er hennar
taktur. Hún er hröð og hvöss í öllu
sínu og þessi stíll á að undirstrika
það. Hún nánast heggur á allt og alla.
Skrifi ég um einhverja aðra persónu
fær hún stíl í samræmi við sína skap-
gerð.
Ég hef ekki ennþá hitt tvær mann-
eskjur með sama takt. Ég hef tekið
eftir því að fólk sem fmnur samhljóm
með ísbjörgu finnur hann ekki með
Grími og svo öfugt. Þetta er vegna
þess að fólk hefur ekki allt sama lífs-
takt og það er svo dásamlega eðh-
legt.“
Lesendur leiti svara
Vigdís er 36 ára gömul, elst sjö
systkina sem ólust upp í Kleppsholt-
inu. Hún var sískrifandi- sem barn
en fyrsta bók hennar kom út 1983.
„Ég á bækur frá því ég var krakki.
Ég ætlaði samt ekki að verða neinn
rithöfundur, það er ekki það, skrifaði
bara fyrir mig. Kannski verður það
alltaf svo þótt ég sé að reyna segja
eitthvað með skrifunum."
Með bókinni um ísbjörgu vill Vig-
dís að lesendur spyrji sig einhverra
spurninga sem það leiti svara við.
„Ég geri mér alveg grein fyrir því
að bækur virka ekki dag eins og þær
gerðu á tímabilinu 1930-1950. Sumar
bækur voru lesnar í felum því þær
voru umdeildar og jafnvel bannaðar
heima við. Nú er svo margt annað
sem tekur tíma fólks en bók er engin
samkeppnisvara. Sumir finna svör í
bókum og það er gott en það er ekk-
ert göfugra en finna þau í kvikmynd-
um,“ segir Vigdís.
„En fólk tapar svolítið á því að lesa
ekki og virkja sitt eigið hugmynda-
flug. Ég er ekkert viss um að það séu
lesnar jafnmargar bækur og er áhtið.
Samt les fólk meira hér en annars
staðar í nágrannalöndum okkar.
Þessi væll um það að bókin sofni ein-
hvern daginn og svo verði ekkert les-
ið meira í heiminum verður ekki að
veruleika. Nú eru aðrir tímar og
öðruvísi tilfinning sem ræður lífi
fólks.“
Ný skáldsaga
í burðarliðnum
Vigdís er með nýja skáldsögu i
burðarliðnum og ætlar Iöunn að sjá
henni fyrir vinnuaðstöðu. „Ég er svo
heppin að fá að gera það sem ég hef
svona mikla þörf fyrir. Það að þurfa
að sífeht að skrifa einhver orð er afar
undarlegt og jafnvel absúrd.“
Vigdís les mikið af ahs konar bók-
um og segir að margir höfundar hafi
haft áhrif á sig.
„Ég verð oft fyrir miklum áhrifum,
meðvitað og ómeðvitað. Ég reyni að
stela ekki þótt mig langi oft til þess,“
segir hún glettnislega. Einhvern
tíma - þegar ég heimsótti stórt bóka-
safn í Finnlandi og sá ahar bækurnar
- hélt ég að það væri búiö að skrifa
og lesa allar bækur. En meðan nýr
dagur rís er hægt að skrifa. Það er
ekki búið að skrifa allar bækur frek-
ar en búið er að fæða öll börn eða
byggja öll þessi hrylhlegu hús.“
-JJ

Ingimundur Sveinsson menningarverðlaunahafi:
Byggingarlist er að breytast
Ingimundur Sveinsson arkitekt hefur teiknað mörg falleg mannvirki og
meðal þess sem hann er að fást við þessa dagana er Kúlan á hitaveitutönk-
unum í Öskjuhlíð. DV-mynd S
Ingimundur Sveinsson arkitekt
hlaut menningarverðlaun DV fyrir
byggingarhst og þá sérstaklega hús
Sjóvá/Almennra í Kringlunni 5.
„Þetta hús var lengi á teikniborðinu
fyrir Sjóvá, sem þá var, en þeir fengu
lóðina fyrir nokkrum árum. Málið
var síðan geymt í nokkurn tíma, beð-
ið átekta, en þegar þráðurinn var
tekinn upp að nýju voru gerðar
nokkrar breytingar á húsinu. Skipu-
lagið var í fyrstu allt annað í Kringl-
unni. Nýja teikningin féll betur að
nýja skipulaginu. Húsið var teiknað
algjörlega eftir þörfum tryggingafé-
lagsins og átti að vera vel við vöxt. Á
tímabih þótti þeim þetta of stór biti
að kyngja þannig að þeir seldu Kaup-
þingi hluta húsnæðisins fyrir ári.
Skömmu síðar kom síðan upp sam-
eining Sjóvá og Almennra trygginga
sem aftur kallaði á meirð- pláss. Það
sem mér gekk til með þetta hús var
að þaö endurspeglaði þá starfsemi
sem færi fram í því og að það virkaði
traust og varanlegt,“ sagði Ingi-
mundur.
„Útlit hússins tekur mið af skipu-
lagi. Undir því er bílageymsla, eins
og skipulagið kveður á um. Það er
ekki verið að elta Hús verzlunarinn-
ar sem stendur skammt frá,“ sagði
Ingimundur ennfremur. Þess má
geta að Ingimundur teiknaði einmitt
Hús verzlunarinnar þegar hann var
nýkominn heim frá arkitektúrnámi
sem hann stundaði í Aachen í Þýska-
landi. Ingimundur teiknaði einnig
hús aldraðra fyrir Verzlunarmanna-
félagið sem er í nágrenninu.“
Allt hefur sinn tilgang
Útlit Kringlunnar 5 er sérstætt að
mörgu leyti, t.d. koma miklár gler-
byggingar út frá húsinu á tveimur
hliðum þess. „Glerbyggingarnar
þjónuðu ákveðnum tilgangi. Þær
opna húsið í gegn og hleypa birtunni
inn á neðstu hæðunum. Einnig
hleypa þær birtu inn í bílageymsl-
una,“ sagði Ingimundur.
Hann segist ekki hafa verið lengi
að vinna hugmynd að húsinu þegar.
það lá ljóst fyrir í aðalatriðum hvern-
ig það ætti aö vera. „Ég vann að
þessu ásamt byggingarnefnd húss-
ins.“ Ingimundur segist vera ánægð-
ur með þetta hús en segir þó að ekki
sé ennþá öllu fulllokið innanhúss.
„Það á eftir að stokka upp innanhúss
enda er húsinu ekki fulllokið.“ Hann
segist hafa afskipti af innanstokks-
munum í samráði við eigendur fyrir-
tækisins.
Vinnur nú Kúluna
Ingimundur Sveinsson hefur teikn-
að hús í tuttugu ár og margar falleg-
ar byggingar eru eftir hann í borg-
inni. Má þar nefna, Vesturbæjarskól-
ann, nokkur hús sem eru sérhönnuð
sem þjónustuíbúðir fyrir aldraða, t.d.
Gimli og Breiðblik. Skömmu eftir að
Ingimundur kom úr námi setti hann
upp sína eigin teiknistofu sem hann
rekur enn og hefur sex menn í vinnu.
„Ég byrjaði hjá Skarphéðni heitnum
Jóhannssyni, en hann lést skömmu
síðar, þannig að ég var þar ekki nema
í rúmt ár.“
Eitt af fyrstu verkefnum Ingi-
mundar, þegar hann kom heim, var
að teikna Granda sem þá var frysti-
hús ísbjarnarsins. Fljótlega eftir það
kom Hús verzlunarinnar. Verkefni,
sem liggja fyrir hjá Ingimundi um
þessar mundir, eru meðal annars
heilt hverfi í Mosfellsbæ, hótel Eim-
skipafélagsins á Skúlagötu og Kúlan
fræga á hitaveitutönkunum á Öskju-
hlíðinni.
Ingimundur segist hafa ákveðið
það snemma að verða arkitekt. Hann
teiknaöi oft skopmyndir á unglings-
árum og teiknaði t.d. Faunu í
Menntaskólanum í Reykjavík en það
er blað sem gefið er út við útskrift,
skreytt með skopmyndum af hverj-
um nemanda. „Eg er hættur shkum
teikningum nú,“ segir hann.
Ingimundur er kvæntur Sigríði
Arnbjarnardóttur og eiga þau þrjú
börn, 6 ára, 13 og 15 ára. Sjálfur er
Ingimundur 47 ára. Hann er sonur
Sveins Benediktssonar, bróður
Bjarna heitins Benediktssonar, fyrr-
um forsætisráðherra. Ingimundur er
einn fjögurra systkina en hann er sá
eini í ættinni sem lærði arkitektúr.
„Þetta eru mest lögfræðingar,“ segir
hann.
Tímafrekt starf
Ingimundur segist ekki skipta sér
mikið af pólitík en eiginkona hans
er varaþingmaður Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjavík og formaður í hverfa-
félagi. Ingimundur situr hins vegar
í skipulagsnefnd Reykjavikur og er
formaður félags sjálfstæðra arki-
tekta auk þess sem hann situr í stjórn
AB.
Hann var á sínum tíma mikill
hestamaður en er hættur í bili þar
sem sonur hans fékk ofnæmi fyrir
hrossum. „Ég tek þaö áhugamál
kannski upp aftur á efri árum,“ segir
hann. „Á tímabih var ég mikill ljós-
myndadellukarl og kom mér upp
ágætis græjum en hef ekki haft tíma
fyrir það áhugmál í nokkurn tíma.
Þaö fer ansi mikill tími í vinnuna.
Ef menn ætla að sinna þessu fagi vel
þá er þetta tímafrekt starf.“
Ingimundur var duglegur hér áður
fyrr að taka þátt í hinum ýmsu sam-
keppnum og fékk oft verðlaun fyrir.
Hann fékk til dæmis verölaun fyrir
skipulag á ísafirði ásamt fleirum og
hefur í kjölfarið unnið mikið fyrir
ísafjarðarbæ. Einnig fékk hann verð-
laun fyrir safnahús í Borgarnesi,
ásamt Gylfa Guðjónssyni, fyrir sjö
árum. Ingimundur tók einnig þátt í
samkeppni um kirkju í Fella- og
Hólasókn ásamt Gylfa og varð hug-
mynd þeirra fyrir valinu.
Hörð samkeppni
Ingimundur segir að sér Iítist vel á
Menningarverðlaun DV. „Það er allt-
af upplyfting fyrir menn þegar tekið
er eftir því sem þeir gera. Mér finnst
vera þörf á viðurkenningum af þessu
tagi því þær vekja áhuga fólks á
umhverfismótun og hönnun.“
„ByggingarstíU er að breytast
nokkuð,“ segir Ingimundur. „Við
erum að hverfa frá því sem verið
hefur ráðandi mjög lengi, svona
strangtrúarstíl. Menn leyfa sér meira
núna,“ segir Ingimundur.
, „Það er mikh samkeppni í grein-
inni og erfitt fyrir ungt fólk að byrja
enda er atvinnuleysi í stéttinni. Það
eru líka frekar hkur á að byggingar
dragist saman á næstunni," segir
Ingimundur Sveinsson arkitekt.
-ELA