Dagblaðið Vísir - DV - 06.03.1991, Blaðsíða 31

MIÐVIKUDAGUR 6. MARS 1991.
31
Heildarskattheimta á ís-
landi og í OECD-ríkjum
Föstudaginn 22. febrúar sl. efndi
fjármálaráðuneytiö til ráðstefnu
um mælingu á svokaUaðri skatt-
byrði á íslandi og í öörum aðildar-
röijum Efnahags- og framfara-
stofnunarinnar í París (OECD), en
skattbyrði er hlutfaU heUdarskatt-
heimtu ríkis og sveitarfélaga og
landsframleiðslu. Ráðstefnan var
haldin til að reyna að lyfta umræðu
um þetta efni af stigi misskUnings
og útúrsnúninga. I þessu skyni
bauð ráðuneytið John Norregárd,
sem er annar aðalstjómandi ríkis-
fjármáladeildar OECD, tU að halda
erindi á ráðstefnunni og útskýra
þær aðferðir sem OECD beitir tU
að mæla skattbyrðina.
Nýr staðall
Ef dæma má af grein, sem birtist
í þessu blaði miðvikudaginn 27. fe-
brúar sL, eftir Hauk Helgason rit-
stjóra, virðist sú viðleitni ráðu-
neytisins að skapa grundvöU skyn-
samlegrar umræðu ekki hafa borið
árangur á öllum bæjum. Haukur
virðist t.d. halda að á ráðstefnunni
hafi verið kynntir uýir útreikning-
ar á skattbyrði hér á landi sam-
kvæmt nýjum staðli OECD og hafi
skattbyrðin mælst 1,6% hærri en
sl. haust. Hér er grundvallarmis-
skUningur á ferðinni. OECD hefur
alls ekki breytt staðU sínum. Hann
er sá sami og notaður var sl. haust.
Mæld skattbyrði hér á landi skv.
staðU OECD hefur heldur ekki
hækkað. Það sem gerðist hins veg-
ar á ráðstefnunni var að BoUi Þór
BoUason, skrifstofustjóri í fjár-
málaráðuneytinu, skýrði frá því að
skattbyrði mældist um 1,6% hærri
samkvæmt staðU OECD heldur en
samkvæmt hefðbundnum íslensk-
um aðferðum.
Það kom fram í máli John Nerre-
gárd á ráðstefnunni að staðall
OECD er afurð áralangrar umræðu
meðal hagfræðinga í skattanefnd
stofnunarinnar og umræðna á núlli
OECD og Alþjóðagjaldeyrissjóðs-
ins í Washington. Auðvitað eru
ýmis álitamál sem koma upp við
gerð sUks staöals. Það breytir ekki
því að hann er sá besti sem til er í
heiminum í dag tíl að tryggja sam-
burðarhæfni í mælingu á skatt-
byrði. Það er því ekki hægt að af-
neita flokkunarkerfi OECD með
léttvægum athugasemdum.
Alþjóðlegur samanburður
Það kom fram í máli nær aUra
sem töluðu á ráðstefnu fjármála-
ráðuneytisins að alþjóðlegur sam-
anburður á skattbyrði væri vand-
meðfarinn, en flestir sögðu einnig
aö hann væri ekkert vandmeð-
farnari en ýmiss konar annar al-
þjóðlegur samanburður sem þó
gjarnan er gerður án fyrirvara,
m.a. í þessu blaði. Má þar nefna
samanburð á þjóðartekjum á
mann, sem líklega er vandmeð-
farnari en samanburður á skatt-
byrði. Það breytir því ekki að al-
Kjallariiin
Már Guðmundsson
efnahagsráðgjafi
fjármálaráðherra
þjóðlegur samanburður af þessu
tagi getur verið gagnlegur, þar sem
hann gefur ákveðna vísbendingu.
Það að skattbyrði samkvæmt al-
þjóðlega viðurkenndum staðli
OECD mælist 33,8% á íslandi árið
1989, en mældist 38,4% í aðildar-
löndum OECD 1988, 39,9% í Evr-
ópulöndum OECD og 40,8% í aðild-
arlöndum Efnahagsbandalagsins,
þýðir ekki að þetta sé hin eina rétta
skattbyrðarmæling upp á einn
aukastaf. Þessi niðurstaða gefur
hins vegar ótvíræða vísbendingu
um að skattbyrði sé lægri á íslandi
en í Evrópulöndum OECD, og
þeirri niðurstöðu hefur ekki verið
hnekkt og verður ekki hnekkt,
þrátt fyrir ýmis áhtamál. Lesend-
um til glöggvunar er hér birt súlu-
rit sem sýnir skattbyrði samkvæmt
staðh OECD innan Evrópubanda-
lagsins, meðal Evrópulanda OECD,
hjá OECD í heild og á íslandi.
Álitamál
Á ráðstefnu fjármálaráðuneytis-
ins voru allir framsögumenn, sem
tjáðu sig um það mál, sammála um
að samanburður á skattbyrði að
frádregnum iðgjöldum til al-
mannatrygginga, eins og Haukur
beitir í sinni grein, væri verulega
villandi. Bæði John Norregárd og
Bolli Þór Bollason lögðu sérstaka
áherslu á þetta. Ástæðan er sú að
mjög mismunandi er eftir löndum
í hve miklum mæli almannatrygg-
ingar eru fjármagnaðar beint með
sköttum eða með skylduiðgjöldum.
Skattbyrði myndi ekkert lækka á
íslandi þótt stjórnvöld tækju sig til
og legðu á eitthvað sem væri kallað
„iðgjald til almannatrygginga" sem
ákveðið hlutfall af öhum tekjum,
en lækkuöu aðra skatta á móti.
Þess vegna mæhr OECD með því
að skattbyrðin sé mæld að með-
töldum slíkum iðgjöldum.
Öðru máli gegnir um iðgjöld til
lífeyrissjóða af þvi tagi sem við
höfum hér á landi. Þau teljast ekki
til skatta samkvæmt staðli OECD,
þótt lögbundin séu, þar sem ekki
er um að ræða greiðslur til hins
opinbera og áunnin réttindi tengj-
ast iðgjöldum með ákveðnum
hætti. Hins vegar koma slík iðgjöld
fram í töflum OECD og kallast
„skylduiðgjöld til einkarekinna al-
mannatryggingarkerfa" og þekkj-
ast í mun fleiri löndum en á ís-
landi. Jafnvel þótt iðgjöldum tU Uf-
eyrissjóða væri bætt við skatt-
byrðina, sem er mikið álitamál
hvort eigi að gera, myndi sú niður-
staða að skattbyröi er lægri á ís-
landi en í Evrópulöndum OECD
ekki breytast, þar sem mæld skatt-
byrði myndi hækka um 3,9% hér á
landi en 1,3% þar.
Haukur nefnir ýmislegt fleira í
grein sinni, svo sem meðferð vaxta-
og húsnæðisbóta, og þær stað-
reyndir að þjóðin er ung og hefur
engin hernaðarútgjöld. Ekki er
pláss í þessari stuttu grein til aö
taka á öllum þeim atriðum. Hern-
aðarútgjöldin skýra hins vegar
ekkert, en á ráðstefnunni kom fram
að neikvætt tölfræðilegt samband
er á milli hernaðarútgjalda og
skattbyrði í aðildarlöndum NATO,
þ.e. því hærri sem hemaðarút-
gjöldin voru því lægri var skatt-
byrðin aö öðru jöfnu.
Skynsamleg umræða
Það er ótvírætt að skattbyrði er
lægri hér á landi en í Evrópulönd-
um OECD. Ef skynsamleg umræða
á að halda áfram um skattamál hér
á landi hlýtur hún að snúast um
eitthvað annað en þessa staðreynd.
Hitt er svo allt annað mál hvaða
skýringar kunna að vera á því að
skattbyrði er lægri hér á landi en
í Evrópu. Það er síðan enn annað
mál hvaða ályktanir eigi að draga
af þessu varðandi stefnuna í skatta-
málum og ríkisfjármálum.
Umræða ritstjóra DV um þessi
mál bendir til þess að hann óttist
að sú ályktun hljóti að vera dregin
að það beri að hækka skatta um-
svifalaust af því aö skattbyrði er
lægri hér en í Evrópu. En ótti hans
er ástæðulaus. Það hlýtur að vera
markmið, hvaö sem öllúm saman-
burði líður, að skattbyrði haldist
áfram hófleg hér á landi. Skynsam-
leg umræða um skattamál hlýtur
hins vegar að snúast um aö hve
miklu leyti verður hægt að ná því
markmiöi í ljósi halla ríkissjóðs
annars vegar og aölögunar að Evr-
ópu hins vegar. Skynsamleg um-
ræða hlýtur einnig að snúast um
það hvernig megi í framtíðinni
lækka skatthlutfóll en breikka og
stækka skattstofna og hvernig er
hægt er að dreifa skattbyrðinni
jafnar og réttlátar.
Már Guðmundsson
„Þaö er ótvírætt að skattbyrði er lægri
hér á landi en í Evrópulöndum OECD.
Ef skynsamleg umræða á að halda
áfram um skattamál hér á landi hlýtur
hún að snúast um eitthvað annað en
þessa staðreynd.“
Skattbyrði
HeUdarskattheimta ríkis og sveitarfélaga
í hlutfalli viS verga landsframleiöslu
skv. staSli OECD
%
45 -
40 -
35 -
30 -
25 -
20 -
15 -
10 -
5-
0
40,8
39,9

38,4

EB
Evrópulönd
OECD
OECD
33,8

ísland
Skattbyrði samkvæmt staðli OECD.
Fjölmiðlar
Risaeðlan á vinstri vængnum
Það er fullyrt aö risaeðlurnar,
sem eitt sinn réðu lofum og lögum
í dýraríki jarðarinnar, hafi dáið út
i einu vetfangi nánast á einu bretti.
Þó held ég aö einhverjar sortir af
þeim hljóti að hafa skrimt ögn leng-
urenaðrar.
Brontósaurusinn í íslenskum
blaðaheimi, Þjóðviljinn, er vissu-
lega kominn að fótum fram en þó
verður vart við lífsmark með hon-
um annað veiíið.
En hvað er lif? Sú steinrunna, eld-
foma blaðamennska sem stunduð
er undir vængjum risaeðlunnar í
Síðumúlanum getur varla talist lífs-
mark. Flokkurinn hefur íjarað und-
an þessu forsögulega málgagni þjóö-
frelsis og sósialisma s vo þar fer eng-
in lifandi umræða fram lengur. Gott
dæmi eru bréfaskriftir Starra í
Garði og Helga ritstjóra sem hálf
síða á dag er lögð undir. Þær bréfa-
skriftir, sem trúlega eiga að vera
fy ndnar og skemmtilegar, væru bet-
ur komnar í umsjón bréfbera Pósts
og síma. Þó eru bréfin snöggtum
skemmtilegri en ferðaminningar úr
áróðursferðalagi um Vestfirði fyrir
50 árum sem plagaöi lesendur lengi
í framhaldssöguformi.
Skemmtilegastur verður Þjóövilj-
inn þegar einhver skríbentinn
gleymir sér og skrifar eins og ártal-
ið væri 1971 enekki 1991 oglætur
móðan mása um blómlegt flokks-
starf, öflugar undirtektir við for-
ystugreinum og fjölmenni í Kefla-
víkurgöngum og í mótmælastöðum
herstöðvaandstæðinga.
Leiðinlegastur er Þjóðviljinn þeg-
ar geirfuglinn Árni Bergmann fær
eitt afsínum tiðu geðvonskuköstum
og khppir og sker á báða bóga. Árni
veit vel að blaöið er tímaskekkja en
sú staðreynd fer óneitanlega tals-
vert í taugarnar á honum.
Ég legg til að Þjóðviljinn veröi
geröur að Ijölrituðum tvíblöðungi
sem fylgi flokksskírteini Alþýöu-
bandalagsins árlega. Það ætti að
duga. Páll Ásgeirsson
Veður
Austan- og síðar norðaustanátt, víöast kaldi. Rigning
eða slydda víða austanlands og sums staðar á annesj -
um norðanlands, en þurrt og jafnvel bjart veður á
Vestur- og Suðvesturlandi. Hiti 1-6 stig, hlýjast
sunnanlands.
Akureyri
Egilsstaðir
Hjarðarnes
Keflavíkurflugvöllur
Kirkjubæjarklaustur
Raufarhöfn
Reykjavík
Vestmannaeyjar
Bergen
Helsinki
Kaupmannahöfn
Osló
Stokkhólmur
Þórshöfn
Amsterdam
Barcelona
Berlin
Feneyjar
Frankfurt
Glasgow
Hamborg
London
LosAngeles
Lúxemborg
Madrid
Malaga
Mallorca
Montreal
New York
Nuuk
Orlando
Paris
Róm
Valencia
Vin
Winnipeg
rigning 3
rign/súld 1
rigning 4
heiðskirt 0
alskýjað 4
þokumóða 2
léttskýjað -1
skýjað 4
alskýjað 3
þoka -1
þokumóða •2
snjókoma -1
slydda 1
alskýjað 6
rigning 9
þokumóða 10
rigning 3
þoka 8
rigning 6
þokumóða 2
þokumóöa 5
rigning 9
léttskýjað 14
rigning 8
alskýjað 10
rigning 14
þokumóða 12
skýjað -5
heiðskírt 7
snjókoma -10
léttskýjað 11
skýjað 10
þokumóða 14
þokuruðn. 10
þokumóða 1
léttskýjað -16
Gengið
Gengisskráning nr. 45. - 6.. mars 1991 kl. 9.15
Einingkl. 12.00 Kaup Sala Tollgengi
Dollar 56,190 56,350 55,520
Pund 106,005 106,307 106,571
Kan. dollar 48,513 48,651 48.234
Dönsk kr. 9.4660 9,4929 9,5174
Norsk kr. 9,3068 9,3333 9,3515
Sænskkr. 9,8123 9,8402 9,8370
Fi. mark 15,0785 15,1214 15,1301
Fra. franki 10,6805 10,7109 10,7399
Belg.franki 1,7652 1,7702 1,7744
Sviss. franki 41,7661 41,8850 42,2205
Holl. gyllini 32,2699 32,3618 32,4394
Þýskt mark 36,3630 36,4666 36,5636
It. líra 0,04871 0,04885 0,04887
Aust.sch. 5.1705 5,1852 5,1900
Port. escudo 0,4178 0,4190 0,4181
Spá. peseti 0,5843 0,5860 0,5860
Jap. yen 0,41172 0,41290 0,41948
Irskt pund 97,026 97,302 97,465
SDR 78,8582 79,0827 78,9050
ECU 74,6400 74,8525 75,2435
Fiskmarkaðimir
Fiskmarkaður Hafnarfjarðar
5. mars seldust alls 30,690 tonn.
Magn í Verð í krónum
tonnum Meðal Lægsta Hæsta
Steinbítur 0,678 39,00 39,00 39,00
Lýsa, ósl. 0,407 40,00 40,00 40,00
Smáþorskur, ósl. 0,120 64,00 64,00 64,00
Blandað 0,015 10,00 10,00 10,00
Ýsa 0,032 86,00 86,00 86,00
Ufsi 0,202 38,00 38,00 38,00
Þorskur 6,351 91,74 80,00 102,00
Ufsi, ósl. 0,080 30,00 30,00 30.00
Lúða 0,014 400,00 400,00 400,00
Koli 0,128 35,93 35,00 52,00
Ýsa, ósl. 1,632 89,53 88,00 92,00
Þorskur, ósl. 13,260 86,89 82,00 91,00
Steinbítur, ósl. 7,768 33,20 32,00 35,00
Faxamarkaður
5. mars seldust alls 190,467 tonn.
Blandað 0,202 52,96 10,00 103,00
Gellur 0,040 335,00 335,00 335,00
Hnýsa 0,171 30,00 30,00 30,00
Hrogn 0,392 240,68 130,00 295,00
Karfi 60,713 40,25 29,00 151,00
Keila 0,312 36,00 36,00 36,00
Langa 1,649 75,89 54,00 82,00
Lúða 0,235 343,55 270,00 430,00
Lýsa 0,189 42,00 42,00 42,00
Rauðmagi 0,015 16,00 16,00 16,00
Skarkoli 0,155 56,61 50,00 60,00
Skötuselur 0,019 180,00 180,00 180,00
Steinbítur 2,785 39,75 33,00 45,00
Þorskur, sl. 18,261 89,62 84,00 117,00
Þorskur, ósl. 26,421 86,22 64,00 99,00
Ufsi 57,344 40,91 37,00 44,00
Ufsi, ósl. 5,375 40,27 20,00 46,00
Undirmál. 5,770 74,25 20,00 78,00
Ýsa.sl. 6,995 106,98 87,00 121,00
Fiskmarkaður Suðurnesja
5. mars seldust alls 173,693 tonn.
Keila 0,762 27,89 27,00 29,00
Hlýri 0,090 28,00 28,00 28,00
Háfur 0,051 9,00 9,00 9,00
Undirmál 0,055 30,00 30,00 30,00
Langa 0,583 50,62 49,00 55,00
Ufsi 31,540 38,54 30,00 40,00
Blálanga 3,200 61,75 61,00 62,00
Kinnar 0,018 70,00 70,00 70,00
Gellur 0,011 210,00 210,00 210,00
Lúða 0,088 475,57 385,00 550,00
Ýsa 8,578 96,18 60,00 103,00
Hlýri/Steinb. 0,227 26,00 26,00 26,00
Rauðmagi 0,042 107,67 102,00 109,00
Karfi 13,381 49,83 41,00 50,00
Skarkoli 0,525 66,47 60,00 68,00
Hrognkelsi 0,015 15,00 15,00 15,00
Þorskur 74,572 100,31 56,00 117,00
Steinbítur 38.911 31,22 28,00 34,00
Blandað 1,039 26,85 14,00 29,00
MARGFELDI 145
PÖNTUNARSÍMI • 653900