Dagblaðið Vísir - DV - 13.09.1991, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 1991.
15
Eru gjöld til
skóla skelf ileg?
Nú hafa skólameistSrar, kenn-
arasamtök, nemendafélagafor-
menn og vinstri menn almennt
meö fyrrverandi menntamálaráð-
herra i broddi fylkingar andmælt
því aö nemendur á mennta- og há-
skólastigi verði látnir greiöa brot
af kostnaði við menntun sína. -
Ekkert mark er tekið á þessu fólki
enda koma andmælin úr hörðustu
átt þegar skoðað er hvað þetta fólk
hefur aðhafst undanfarin ár.
Lítum fyrst á Svavar Gestsson,
fyrrverandi menntamálaráðherra.
Hann hefur ckki farið dult með það
undanfarna daga að hann er and-
vígur skólagjöldum. Engu að síður
hafnaði hann þeirri ósk minni á
meðan hann var ráðherra að fella
niður skyldugreiðslu skólagjalda í
Háskóla íslands.
Skólagjöldin í Háskóla íslands
renna að stærstum hluta til nem-
endafélags skólans sem ég og tjöl-
margir aðrir stúdentar kærum
okkur ekki um að vera í. í svar-
bréfi sem Svavar sendi mér á með-
an hann var ráðherra stóð m.a.:
„Ráðuneytið ítrekar, að Háskóli
íslands eins og aðrar innlendar og
erlendar menntastofnanir hefur
fulla heimild til þess aö innheimta
skrásetningargjöld af stúdentum
og ráðstafa þeim í samræmi við
gildandi lög og reglugerðir."
Ég botna því ekkert í því. þegar
Svavar kemur þessa dagana hvað
eftir annað fram í fjölmiðlum og
segist vera andvígur skólagjöldum.
Það sem er svo allra mesti brandar-
inn í þessu er að þegar ég bað Svav-
ar að fella skyldugreiðslu á gjald-
KjaUarinn
Glúmur Jón Björnsson
efnafræöinemi í Hl
inu í Háskólanum niður var jjað tíu
þúsund krónur.
í dag hefur Háskólanum verið
gefin heimild til aö innheimta
sautján þúsund krónurog þá kallar
Svavar það mannréttindabrot.
Mannréttindi Svavars liggja semsé
einhvers stáðar á bilinu tiu til
sautján þúsund krónur! Það væri
ef tif vill ráð að Svavar upplýsti
fólk um hvernig hann reiknar þess-
ar mannréttindakrónur út.
Nemendafélagaformenn
Formaður Stúdentaráðs Háskóla
íslands kom í sjónvarpsviðtal og
sagði Stúdentaráð „vera andvígt
skólagjöldum í hvaða mynd sem
væri“. Engu að síður innheimtir
Stúdentaráð nokkur þúsund krón-
ur af öllum stúdentum og greiði
stúdentar ekki þetta gjald fá þeir
ekki að vera í Háskólanum. Þaö
hlýtur að þurfa töluveröan’kjark
til að koma í sjónvarp og segjast
andvígur því sem maður gerir sjálf-
ur.
Að minnsta kosti einn formaður
nemendafélags í menntaskólum
landsins hefur mótmæft því að
skólagjöld verði lögð á. Sá hinn
sami hefur áður ritað grein þvi til
stuðnings að allir nemendur
menntaskóla eigi að greiða nem-
endafélögum skólanna mörg þús-
und króna gjald. Þegar talað er um
að nýta þessa peninga frekar í að
bæta kennsluna og aðbúnað nem-
enda vill hann fella gjaldið niður!
Það liggur í augum uppi að bless-
aður maðurinn fór ekki í mennta-
skóla til að mennta sig, heldur til
að láta aðra niðurgreiða ballferðir
fyrir sig.
Það er síðan rétt að taka það fram
að bæði formaður Stúdentaráðs
Háskólans og flestir formenn nem-
endafélaga menntaskóianna þiggja
laun fyrir að gegna þessum emb-
ættum. - Og launin eru auðvitað
greidd af nemendum skólanna.
Hvort sem þeim líkar það betur eða
verr.
Skólameistarar og
kennarasamtök
Bæði skólameistarar og kennara-
samtök hafa sent frá sér mótmæli
vegna þess að nota á innritunar-
gjöld skólanna í rekstur þeirra. Ég
veit ekki betur en að einstaka
skólameistarar hafl elt nemendur
sína á röndum til að fá þá til að
greiða nemendafélögum skólanna
gjöld. Þar hafa hótanir um brott-
rekstur og aðrar refsingar ekki
verið sparaðar.
Ekkert hámark hefur veriö á
þessum greiðslum og hafa skóla-
meistarar látið sér það vel líka. En
þegar núverandi menntamálaráð-
herra ætlar að setja þak á þessar
greiðslur og mælist til þess að þær
verði fremur notaðar í skólastarfið
en annað ef skólana vantar fé er
eins og heimurinn sé aö farast.
Það sama er að segja um kenn-
arasamtökin. Þeim hefur veriö ná-
kvæmlega sama þó að nemendur
hafi verið féflettir í nafni einhverra
félaga. Én þegar nota á féð í skóla-
starfið er nefndum hóaö samari í
kaffi og kleinur og mótmælt af
krafti.
Það sem mér dettur helst í hug
er að kennarar séu hræddir um að
nemendur auki kröfurnar til þeirra
ef nemendurnir þurfi að greiða
beint fyrir námið.
Og það er reyndar kjarni máls-
ins. Virðing nemenda fyrir skóla-
starfmu og kröfur þeirra til þess
munu hraðvaxa þegar þeir verða
sjálfir þátttakendur í kostnaði við
það.
Glúmur Jón Björnsson
„Ekkert mark er tekiö á þessu fólki
enda koma andmælin úr höröustu átt
þegar skoðað er hvaö þetta fólk hefur
aðhafst undanfarin ár.“
Andleg rækt, höf uðnauðsyn
Andleg rækt gengur fyrst og
fremst út á íhugun. Þetta fallega
íslenska orð táknar aö dvelja í hug-
anum; að hugsun okkar eða at-
hygli dvelur í huganum. Þetta er
eins og að safna á bankareikning,
það koma vextir, vaxtavextir og
vextir ofan á það (munið þið eftir
laginu?). Með því aö dvelja i hugan-
um í íhugun vex vitundin. Hún
styrkist, verður skýrari, kyrrari og
öruggari. Við getum dvalið lengur
við eina hugsun í senn. Viö fmnum
betur fyrir okkur sjálfum. Við
skynjum tilfinningar okkar betur.
Við finnum betur fyrir líkamanum.
Við erum skynugri.
Það er einmitt markmið okkar
manna: að vera skynug, skynsöm,
„homo sapiens“, hin skynsama
vera. Hugleiðsla er annað orð sem
er býsna algengt. Það hefur fest sig
í sessi, en fær marga oft til að hugsa
að hér sé um einhverja leiðslu að
ræða, eins og hugleiðslu/dáleiðslu.
Maður sér fyrir sér svefngengla,
hippalegar druslur henglast fram
af jógateppinu og gangandi í leiðslu
allan hðlangan daginn.
Nei, það er ekki markmiðið, þó
að ýmsir kunni að villast inn á þá
braut; markmiðið er að kyrra hug-
ann, fá hann hljóðan og lifa í jafn-
vægi; sjá lífið eins og það er, vera
ferskur og lifandi.
Lausn á vandamálum
íhugun er lausn á mörgum
vandamálum. Þegar þú íhugar
lausn á vandamáli þá tekurðu þér
góðan tíma til að hugsa málið og
finna lausn sem virkar. Síðan byrj-
arðu að vinna og vinnan er einnig
framkvæmd með íhugun. Síðan
þegar verkinu er lokið færðu þér
aftur sæti og íhugar í kyrrð og ró
þar til þú ert tilbúinn fyrir næsta
verkefni.
Kjallarinn
Rafn Geirdal
skólastjóri
Þetta er réttur lífstíll og í jafn-
vægi. Hann virkar jafnt á stærri
lausnir sem smærri. Vandamál
þjóðarinnar koma fyrst jpg fremst
af eftirsókn eftir lífsgæðum sem
eru ekki lífsgæði, heldur gervi-
gæði. Til þess að sjá hvað er ekta
og hvað er plat þarf að íhuga.
Þjóðin í dag
Þjóðin virðist eiga við gífurleg
vandamál að etja í dag. Alls kyns
vanlíðan einstaklinga, andleg sem
líkamleg, sem læknar kunna illa
ráð við. Margt fólk vill ekki gömlu
pillurnar, margir læknar finna, að
það er ekki rétta lausnin við slíkum
almennum en þó merkjanlegum
vandamálum, og heilbrigðisráð-
herra er að minna okkur býsna
hörðum orðum á að passa íjár-
magnið sem í þetta flæðir. Hann
og fleiri benda á að lausnin kunni
að liggja í að hver einstaklingur ber
ábyrgð á sjálfum sér, rækti sig á
líkama og sál, og verði hann veik-
ur, sjái hann til þess að hann hafi
efni á því.
Þó svo aö orð heilbrigðisráðherra
hljómi harkalega, kann þarna að
liggja lausn sem leiðir saman viö
þá sem hafa áhguga fyrir alhliða
heilsurækt, og hafa bent á þær leiö-
ir árum saman. Vera kann að hin
mikla heisluræktarbylgja, nýald-
arbylgja og vistvæna bylgja sem
hefur flætt yfir þjóðina undanfarið
kunni að vera sú leið sem leiði til
mestra heilla. Verið getur að við
verðum svo heilbrigð að við þurf-
um ekki pillurnar lengur, köstum
þeim út í hafsauga og njótam þess
að lifa heilbrigðu og eðlilegu lífi í
ópsilltri náttúrunni iiér norður á
hjara veraldar. Vera kann að þá
líti aðrar þjóðir til þjóðarinnar í
norðri og leiti eftir ráðum til að
gera slíkt hið sama fyrir sína
þegna. Þetta er vissulega mögulegt.
Eg er sannfærður um að hagvöxt-
ur liggur gegnum mannvöxt en
„Vandamál þjóðarinnar koma fyrst og
fremst af eftirsókn eftir lífsgæðum sem
eru ekki lífsgæði, heldur gervigæði. Til
þess að sjá hvað er ekta og hvað er plat
þarf að íhuga.“
,Sá voxtur. sem kemur í velferð meö heilsusrækt. verður mun hraö-
ari...“
ekki í gegnum ofvöxt spúandi ái-
vera, sem eyðileggja óspillta nátt-
úruna, lungu verkamannanna og
hina hreinu ímynd íslands. Leiðin
liggur í gegnum ræktun lands og
þjóðar, ekki með erlendum vágest-
um gróðafyrirtækja. Með íhugun
og ró má sjá skýrt hvor leiðin er
betri. Ég vil álverin út og heilsuna
inn.
Sá vöxtur, sem kemur í velferð
með heilsurækt, verður mun hrað-
ari heldur en sú velferð sem nokk-
urn tímann getur komið með álver-
um. Setja þarf upp velferðargildi i
stað peningagildis og hafa það meg-
in verðmætamat þjóðarinnar. Setja
má upp skilgreiningu á hinum heil-
brigða manni, meta má á nákvæm-
an hátt þol og hreysti einstaklinga,
hver einstaklingur getur auðveld-
lega fundið hvernig honum líður
og hvaða æfingar henta honum
best, andleg sem líkamlega.
Þetta er rétta leiðin, ekki meng-
andi álver. Jafnvel þó þau séu búin
fullkomnum mengunarvörnum,
menga þau hugarfar okkar og þjóð-
arstolt. Eyjan missir hreinu ímynd
sína, í stað þess að þjálfa vel mennt-
aða íslendinga veröur hluti okkar
lágkúrulegir verkamenn í erlend-
um fjárplógsfyrirtækjum sem litið
er niður til á alþjóðlegum vett-
vangi. Við verðum flokkuö meðal
frumstæðra þriðja heims þjóða, í
stað þess að vera virt sem hrein-
lynd og fógur þjóö. - íhugum málið!
Framtíð íslands
Ég sé fyrir mér stórar heilsulind-
ir rísa um allt land. Nuddarar, lík-
amsræktarþjálfar, leikfimikennar-
ar, jógakennarar, heilsufæði, sund
og skokk. Útivera, hjólreiðar og
hestreiðar. Golfvellir. íslenskir og
erlendir kennarar. íslenskir og er-
lendir gestir. Alþjóðlegar heilsu-
lindir. Stolt íslenskrar þjóðar. Leið-
ir til heilsu okkar, heilsu erlendra
gesta. Leiðir til aukinna tekna og
virðingar á erlendum vettvangi.
Hvar sem við lítum jákvætt. Velj-
um þetta sem leið. Ég þakka. ,
Rafn Geirdal