Dagblaðið Vísir - DV - 06.05.1992, Qupperneq 31

LAUGARDAGUR 9. MAl 1992.
31
dv Meiming
Sígilt frá Virgin
Virgin samsteypan, einkabam breska framkvæmdamannsins Richards
Branson, er einn mesti spútnik tónlistariðnaðarins í seinni tíð. Branson
getur þakkað velgengni sína einni hljómplötu, Tubular Bells eftir Mike
Oldfield, sem hann gaf út af litlum efnum og seldi í milljónatali. I kjölfar-
ið gerði Branson samninga við fleirl popptónlistarmenn sem allir hafa
malað gull fyrir útgáfu hans. Á síðustu árum hefur Virgin verið afar
umsvifamikið í breskri popptónlist, m.a. tók útgáfan nýverið upp á arma
sér eina vinsælustu rokkhljómsveit allra tíma, sjálfa Rollingana.
En Branson lét ekki þar við sitja. Fyrir tveimur árum hóf hann að gefa
út sígilda tónlist á geisladiskum undir merkinu „Virgin Classics" og
markaðsfærir hana af sömu atorku og popptónlistina. Hefur honum orð-
ið býsna vel ágengt, að því er nýleg fagblöð herma. Rúmlega 300 geisla-
diskar með sígildri tónlist eru nú komnir í umferð undir þessu merki.
Skífan hf. hefur umboð fyrir það hér á landi. Nýjustu fréttir eru svo að
Branson sé búinn að selja útgáfuna fyrir of fjár, en fái áfram að hafa áhrif
á útgáfustefnuna.
Nú má kannski velta því fyrir sér hvernig nýtt útgáfufyrirtæki í geisla-
diskabransanum fari að því að hasla sér völl því þekktustu tónlistarmenn-
imir eru auðvitað ekki á lausu. Aðstandendur „Virgin Classics" voru því
Hljómplötur
Aðalsteinn Ingólfsson
tilneyddir að höggva í sama knérunn og ýmsir aðrir, nefnilega að hafa
uppi á lítt þekktu hæílleikafólki, bæði einstaklingum og hljómsveitum,
og fá það til að leika vel þekkt verk til útgáfu.
Óþekktir og heimsþekktir
„Virgin“ virðist hafa^rðið vel ágengt með klassíkina. Þeir eru með á
sínum snærum unga breska tónlistarmenn sem unnið hafa til viðurkenn-
inga, til dæmis sellóleikarann Steven Isserhs og píanóleikarann Andrew
Litton. Þeir hafa einnig krækt í ágætt en óþekkt tónlistarfólk úr austurb-
lokkinni, til að mynda píanóleikarann (og hljómsveitarstjórann) Mikhail
Pletnev, fiðluleikarann Dmitri Sitkovetsky, hljómsveitarstjórann Dmitri
Kitayenki og Tékknesku fílharmoníuna. En tónlistarfólk fyrirtækisins
kemur líka annars staðar að; þama er að finna Melbourne sinfóníuna,
sinfóníuhljómsveitina í Minnesota og stórhljómsveitina í Bamberg, sem
er ein af fáum hljómsveitum sem hefur mannskap til að spila Bmckner.
En það er langt frá því að „Virgin Classics“ sérhæfi sig í óþekktum
kröftum. Yehudi Menhuin og Carl Davis hafa stjórnað tónhstarflutningi
á þeirra vegum og stórar dívur á borð við Janet Baker, Katiu Ricciarelh
og Emma Kirkby hafa sungið inn á geisladiska fyrir útgáfuna.
Norsk snilld og portúgölsk
„Virgin Classics" festu sér nýlega einn hæfileikaríkasta tónlistarmann
Norðmanna af yngri kynslóð, píanóleikarann Leif Ove Andsnes, sem
hreif íslenskt tónhstaráhugafólk upp úr skónum í tvígang ekki ahs fyrir
löngu. Andsnes leikur píanókonsert Griegs, píanókonsertinn númer 2
eftir Liszt, svo og sex „píanóljóð“ Griegs, sem heyrast aht of sjaldan.
Píanóleikur Andsnes kallar óneitanlega á hástemmd lýsingarorð. Sér-
staklega fannst mér mikið th um hárfína blæbrigðaríka túlkun hans á
„píanóljóðunum", sem gefur ekkert eftir túlkun Gilels á þessum sömu
verkum fyrir Deutsche Grammophon. Þessi túlkun ein og sér er næg
ástæða til að festa kaup á þessum geisladiski. En honum fylgir bónus,
nefnhega annar diskur sem ber heitið „The Concerto" og inniheldur úr-
val síghdrar tónhstar af öðrum geisladiskum útgáfunnar.
Að gamni hlustaði ég einnig á tvær aðrar upptökur frá „Virgin Classics"
þar sem söngurinn er í fyrirrúmi. Annar diskurinn er raunar gefínn út
í sérstökum flokki ódýrra diska sem nefnist „Virgo“ og kostar aðeins 690
krónur. Þar syngur maður að nafni Robert White „vinsælustu" söngljóð
Schuberts við undirleik Grahams Johnson. Þar sem ég þekkti hvorki
söngvarann né píanóleikarann og hef megna vantrú á vinsældahstum í
klassíkinni, bjóst ég sosum ekki við miklu. En White reynist vera ágætur
Schuberttúlkandi. Rödd hans er að vísu ekki „þroskuð", en hún er afar
þjál og þokkaleg. Ég hef heyrt þekkta söngvara fara öhu verr með þessa
undurfógru tónhst.
Hinn diskurinn er fyrir þá sem eru forvitnir um endurreisnartónhst.
Hann kallast „0 Lusitano" og hefur að geyma úrval af portúgalskri söng-
tónhst fyrir kontratenór og hljómsveit. Kontratenórinn heitir Gérard
Lesne og á að baki margar upptökur hjá „Virgin Classics". Undirleikinn
annast sveit sem heitir því skemmthega nafni „Circa 1500“. Þetta er í
einu orði sagt hrífandi tónhst, sungin á fegursta máh í Evrópu.
Grieg - Píanókonsert
6 pianóljóð
Liszt - Pianókonsert nr. Z,
Leif Ove Andsnes
Filharmóniuhljómsveitin í Bergen
Stjórandi Dmitri Kltayenko
VC 7 91198-2
Schubert - Favourite Songs
Robert White/ Graham Johnson
VJ 791462-2/4
O Lusitano - Portugese Renaissance Music,
Gérard Lesne & Circa 1500
VC7 91500-2
Leif Ove Andsnes
,Vona skulum við að mín klukka - klukkan þín beini okkur á braut.“ Úr íslandsklukkunni, leikriti Halldórs
Mín klukka,
klukkan þín
Miög er þakkarvert aö nú skulu
sýnd samtímis í Reykjavík og á
Akureyri leikrit eftir stórbrotnum
sögum nóbelsskáldanna og málvin-
anna Johns Steinbeck og Hahdórs
Laxness. Vonandi sjá þau fjölmarg-
ir, lesa sögumar, láta skolast af
huga og viðhorfi svarf og hroða
glópaguhs svo að skír málmur var-
anlegra verðmæta sjáist betur.
„Mín jómfrú blífur“
í þrúgum reiðinnar segir mest af
einni fjölskyldu meðal hundraða
þúsunda fólks er blint peningavald
hrakti af jörðum sínum en tældist
svo úr ösku í eld er það fór að gylli-
boðum um vinnu í ávaxtalandinu
Kalifomíu, handan við eyöimörk-
ina, þar sem enn meiri mannraunir
biðu.
Mest hetja bókar er móðirin sem
aldrei bugast og skhur þrátt fyrir
aht við þá tilfinningu í sögulok að
fram úr fari að sjást.
íslandsklukkan með baksvið
svörtustu alda okkar sögu bregður
upp björtum leiftrum margvíslega.
Jón Hreggviðsson bugast ekki. Er
með þurra hvarma þó hann þykist
gráta. „Mín jómfrú blífur - mín
jómfrú" segir hann við ímynd fjall-
konunnar, Snæfríði íslandssól með
álfakroppinn mjóa, þó aö síöast riði
hún um sinn svartklædd á svörtum
hesti í fylgd þess næstbesta. Og
Amas Arnæus.
Hann svaraði fulltrúa Hamborg-
ara sem vhdu fá hann landstjóra
íslands er Danakóngur vhdi selja.
....Maður sem ætlar að kyrkja
lítið dýr í greip sinni mun að lokum
þreytast. Hann heldur því arm-
leingd frá sér, herðir takið imi
kverkar þess sem má, en það deyr
ekki; það horfir á hann; klær þess
era úti. Þetta dýr mun ekki vænta
sér híálpar þó tröh komi með bhð-
skaparyfirbragði og segist skuh
frelsa það. Hitt er lífsvon þess að
tíminn sé því hahkvæmur og hni
KjaUarirm
Hlöðver Þ. Hlöðversson
bóndi
afl óvinar þess. Ef varnarlaus smá-
þjóð hefur mitt í sinni ógæfu borið
gæfu th að eignast mátulega sterk-
an óvin mun tíminn ganga í hö með
henni eins og því dýri sem ég tók
dæmi af. Ef hún í neyð sinni játast
undir tröhsvernd mun hún veröa
gleypt í einum munnbita. Ég veit
þið hamborgarmenn munduð færa
oss íslenskum maðklaust korn og
ekki telja ómaksvert að svíkja á oss
mál og vog. En þegar á íslands-
strönd eru risnir þýskir fiskibæir
og þýsk kauptún, hve leingi mun
þess að bíða að þar rísi og þýskir
kastalar með þýskum kastalaherr-
um og málahði. Hver er þá orðinn
hlutur þeirrar þjóðar sem skrifaði
frægar bækur? Þeir íslensku
mundu þá í hæsta lagi verða feitir
þjónar þýsks leppríkis... “
Sterk aðvörun
Sumir kaha svona thvitnanir
fomeskjutaut. Aumingja mennim-
ir, hla í samtíð settir. Litlaus verð-
ur framtíð þeirra ef þeir skynja
ekki söguna og draga ekki lærdóma
af reynslu og lífssýn kynslóðanna.
Þeir geta jafnvel glæpst á svo frá-
leitum áróðri sem þeim að vondur
kostur og versnandi - samningur
um EES - verði góður ef bmgðið
er upp öðm enn verra - inngöngu
í EB - og hafa ekki kjark eða dóm-
greind um sögulegt samhengi th
að hafna hvom tveggja - og leita
sjálfstæðari leiða.
Valdamenn á ýmsum stigum
hljóta að standa frammi fyrir því
aö kjósendur spyrji: „Hefur þú -
hver og einn - sýnt það þrek og
raunsæi viö afgreiðslu þýðingar-
mestu mála að við treystum þér
áfram?"
Fyrri kynslóðir geymdu okkur
orðalagið: „Gangir þú aftur á bak
gengur þú móður þína niður í gröf-
ina.“
Þetta er sterk aðvömn bami á
grýttri leið. En dýpra skoðað: Hvaö
er móður sárara en það ef við,
bömin hennar, hörfum frá því sem
hún kenndi okkur dýrmætast?
Vona skulum við aö mín klukka
- klukkan þín beini okkur á braut.
- Framhjá þeirri óhehlaslóð.
Hlöðver Þ. Hlöðversson
„Þeir geta jafnvel glæpst á svo fráleit-
um áróöri sem þeim áö vondur kostur
og versnandi - samningur um EES -
verði góður ef brugöið er upp ööru enn
verra - inngöngu 1 EB... “