Dagblaðið Vísir - DV - 12.01.1993, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 12. JANÚAR 1993.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JONAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÚLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð I lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Skárra er að vera inni
Eðlilegt framhald af staðfestingu Alþingis á samningi
íslands um Evrópska efnahagssvæðið er, að við fetum
í fótspor annarra ríkja Fríverzlunarsamtakanna og
göngum með þeim inn í sjálft Evrópusamfélagið, en
frestum því ekki til síðari tíma og lakari kjara.
Mælanlegur efnahagsgróði verður minni af Samfélag-
inu en Svæðinu, en þeim mun meiri efnahagstrygging
í viðsjárverðum viðskiptaheimi. Við þurfum að ganga í
Evrópusamfélagið, svo að það skaði okkur ekki eins og
það skaðar allt sitt umhverfi í austri, vestri og suðri.
Skilningur okkar á Evrópusamfélaginu og gildi aðild-
ar okkar að því verður meiri, ef við lítum á það og
umgöngumst það eins og risavaxið landbúnaðarráðu-
neyti. Það er gróf samlíking, en eigi að síður rétt í veiga-
miklum atriðum, sem varða okkur sérstaklega mikið.
íslenzka landbúnaðarráðuneytið er ekki stjórnvald í
hefðbundnum skilningi. Það er um leið kynningar- og
áróðursstofnun fyrir hinn hefðbundna landbúnað og
baráttutæki hans gegn almannahagsmunum í þjóðfélag-
inu, einkum hagsmunum skattgreiðenda og neytenda.
A svipaðan hátt eru ráðuneyti Evrópusamfélagsins
leikvöllur þröngra sérhagsmuna. Þau ríki, sem komin
eru inn í hið evrópska himnaríki, nota Samfélagið til
að þjónusta gæludýrin sín. Þar gildir þetta einkum um
landbúnað, en einnig um sjávarútveg sem skylda grein.
Þessi blanda stjórnvalds og þrýstihóps veldur því, að
Evrópusamfélagið kemur nær hvarvetna fram sem of-
beldisstofnun í umhverfi sínu. Það neitar sanngjömum
viðskiptum og samningum til þriggja átta, þótt það hafi
samþykkt að stækka sig til norðurs, í okkar átt.
Evrópusamfélagið hefur reist tollmúra í austri, vestri
og suðri. Það meinar Austur-Evrópu að afla sér gjaldeyr-
is til uppbyggingar með því að gefa evrópskum neytend-
um kost á ódýrum mat. Það meinar þriðja heiminum
að lækka matvöruverð í Evrópu í sama skyni.
Alvarlegust er þó oftieldishneigð Evrópusamfélagsins
í garð Bandaríkjanna, eins og komið hefur fram í lang-
dregnum viðræðum í Gatt, alþjóðlega tollaklúbbnum,
þar sem rambað var í sífellu á yztu nöf til að reyna að
koma í veg fyrir minni háttar aukningu á tollfrelsi.
Varðgæzla sérhagsmuna af hálfu Evrópusamfélags-
ins gengur svo langt, að líta má á Samfélagið sem eina
helztu ógnunina við heimsfriðinn um þessar mundir,
því að viðskiptastríð milli Vesturlanda getur hæglega
leyst af hólmi kalda stríðið milli austurs og vesturs.
í meginlöndum Evrópusamfélagsins ráða menn, sem
hafa engin póhtísk markmið önnur en eigið endurkjör
og finna enga þörf til að marka sér stöðu í veraldarsög-
unni. Þetta eru pólitíkusar á borð við Kohl, Mitterrand
og Mayor. Slíkir munu ekki breyta Evrópuskrímslinu.
Sjávarútvegur í löndum Evrópusamfélagsins er því-
líkur ómagi á kerfinu, að búast má við stöðugum tilraun-
um þess til að beita okkur ofbeldi í fiskveiðum og fisk-
vinnslu. Hætta er á, að sérhagsmunir fái þar að leika
lausum hala eins og í okkar landbúnaðarráðuneyti.
Bezta leiðin til að verja hagsmuni okkar gegn þessu
skrimsh er að gerast aðilar að því og gerast um leið
aðhar að þeirri varðgæzlu sérhagsmuna í sjávarútvegi,
sem þar er stunduð. Þetta minnir óbeint á máltækið um,
að heiðra skuh skálkinn, svo að hann skaði þig ekki.
Þetta eru ekki fagrar forsendur, en eigi að síður ghd-
ar. Staðreyndin er, að Evrópusamfélagið skaðar okkur
síður, ef við erum aðhar, en ekki utangarðsmenn.
Jónas Kristjánsson
lækkun matvælaverðs er einhver sú besta kjarabót sem hægt er að veita öllum almenningi.
Matarskattur
á f ulla ferð
Við þessi áramót hafa orðið ein-
hverjar mestu skattahækkanir sem
dunið hafa yfir landsmenn í mörg
ár. Þarf að fara aftur til áramót-
anna 1987/88 til að finna sambæri-
legar skattahækkanir. Það er tákn-
rænt fyrir stjómmálaástandið í
landinu aö í báðum ofangreindum
tilvikum eru það Sjálfstæðisflokk-
ur og Alþýðuflokkur sem standa
að slíkum skattahækkunum. í
fyrra tilvikinu hjálpuðu að vísu
framsóknarmenn til en þeir vora
þá í stjóm ásamt áðurgreindum
flokkum.
Þannig má ef til vill byrja á því
að spyrja hvernig stendur á því að
stjórnmálaflokkur, sem þykist
mest allra flokka hafa skattalækk-
un á stefnuskrá sinni og hefur hvað
hæst um það atriði við allar alþing-
iskosningar, sem sé Sjálfstæöis-
flokkurinn, stendur ávallt að stór-
felldum skattahækkunum um leið
og hann er kominn í ríkisstjóra.
Besta kjarabótin
Þegar við borgaraflokksmenn
stóðum í samningaumleitun viö
stjómarflokkana í ríkisstjóm
Steingríms Hermannssonar um
stjómarsamstarf árið 1989 lögðum
við höfuðáherslu á það atriöi að
dregið skyldi úr skattlagningu á
matvælum enda er lækkun mat-
vælaverðs einhver sú besta kjara-
bót sem hægt er að veita öllum al-
menningi. Lengi vel gekk hvorki
eða rak því einkum alþýðuflokks-
menn vom lítt fáanlegir til að
hreyfa við matarskattinum sem
þeir höfðu haft veg og vanda af að
koma á.
Við kröfðumst þess að tekið
skyldi upp lægra skattþrep fyrir
matvæh, helst ekki hærra en 10%,
þannig að virðisaukaskattur yrði í
tveimur þrepum. Framsóknar-
flokkurinn og Alþýöubandalagið
töldu sig geta fallist á þetta sjón-
KjaUarmn
Júlíus Sólnes
verkfræðingur
armið en Alþýðuflokkurinn var til
þess ófáanlegur enda vildi hann
ekki viðurkenna að það væri neinn
matarskattur þótt landsmenn
væru að sligast undan allt of háu
matvælaverði. Lá við að ekkert
yrði af þátttöku okkar í ríkisstjórn-
inni af þessum sökum.
Að lokum tókst þó að fá Alþýðu-
flokkinn til þess aö fallast á þá
málamiðlun að virðisaukaskattur
af öllum helstu innlendum matvæl-
um skyldi niðurgreiddur á heild-
sölustigi þannig að skattlagningin
yrði 14% í stað 24,5%. Niður-
greiðslukerfi vegna nautakjöts og
hvíta kjötsins svokallaða skyldi
haldið óbreyttu.
Þögðu þunnu hljóði
Lengra komumst við ekki í þess-
um stjórnarmyndunarviðræðum
og féllumst við því á þessa lausn
til að ná þó þessu fram.
Mér er þaö minnisstætt að meðan
á þessum viðræðum stóð þögðu
launþegahreyfmgin og bændasam-
tökin þunnu hljóði þótt þeim væri
vel kunnugt um þessar kröfur okk-
ar borgaraflokksmanna. Með smá-
stuðningi úr þeim herbúðum hefð-
um við eflaust getað náð meiru
fram.
Hinn 1. janúar 1990 lækkuðu
helstu innlend matvæli svo sem
mjólk, lambakjöt, fiskur o.fl. um
nærri 10% af þessum sökum og
hélst verð þeirra nánast óbreytt
allan þann tíma sem við sátum í
rikisstjórn. Samkvæmt upplýsing-
um Þjóðhagsstofnunar lækkaði
matarreikningur þjóðarinnar við
þessar aðgerðir um nálægt 2,5
milljarða króna á ári hverju og átti
þessi aðgerð ekki hvað minnstan
þáttinn í því að grundvöllur þjóðar-
sáttarsamninganna í febrúar 1990
skapaðist.
Þannig má segja aö við höfum
lækkað matarreikning þjóðarinnar
um samtals nærri 7,5 milljarða
króna fram til síðustu áramóta en
nú er sem sagt þessu lokiö og mat-
arskatturinn kominn á fulla ferð.
Júlíus Sólnes
. lækkaðimatarreikningur þjóðar-
innar við þessar aðgerðir um nálægt
2,5 milljarða króna á ári hverju og átti
þessi aðgerð ekki hvað minnstan þátt-
inn í því að grundvöllur þjóðarsáttar-
samninganna 1 febrúar 1990 skapaðist.“
Skoðanir annarra
Forseta fórnað?
...raunar fæ ég ekki betur séð en þeir séu til-
búnir til að fóma forsetanum til að ná fram baráttu-
máli sínu um þjóðaratkvæði. Kjörorðið er þjóðarat-
kvæði um EES, hvað sem það kostar. Verði þeim að
óskum sínum, þannig að nauðsynlegt verði aö efna
til þjóðaratkvæðagreiðslu þar sem forsetinn neitar
að staðfesta vilja meirihluta Alþingis er ekki aðeins
rekinn fleygur milli þings og forseta, heldur verða
embætti hans og persóna dregin inn í harðar pólitísk-
ar deilur.“
Óli Björn Kárason, framkv.stj. AB, i Pressunni
Verslun á vonarvöl
„Of margar verslanir í alltof miklu húsnæði kalla
á óeðlilega mikla álagningu sem kemur illa við við-
skiptavininn en nýtist kaupmanninum ekki hið
minnsta. Þetta er ein af ástæðunum til að fólk flykk-
ist í stórhópum til útlanda að versla og gerir góð
kaup. Þessu svara kaupmenn meö því að gera versl-
anir sínar senn betur úr garði og auka kostnað sinn
og fæla viðskiptavinina frá með óeðhlega háu verð-
lagi.“ ÚrforystugreinTimans9.jan.
Ekki stríð heldur samstarf
„Höfuðmarkmið verkalýðshi'eyfingarinnar, rík-
isstjómar og Alþingis hlýtur að vera að draga úr og
helst útrýma atvinnuleysi... Það er erfitt að sjá
hvernig verkalýðsfélögin eiga að geta unniö að þessu
markmiði í stríði við stjómvöld. Þau hljóta að leita
eftir samstarfi við þau til þess að draga úr atvinnu-
leysi. Með sama hætti er erfitt að sjá hvemig ríkis-
stjóm og Alþingi geta setið aögerðarlaus frammi
fyrir því mikla atvinnuleysi sem hér er að verða."
Úr Reykjavíkurbréfi Mbl. 10. jan.