Dagblaðið Vísir - DV - 01.02.1993, Síða 30

• 42
MÁNUDAGUR 1. FEBRÚAR 1993
Afmæli
>
Guðlaug Þórhallsdóttir
Guðlaug Þórhallsdóttir, fyrrv. hús-
freyja aö Breiðavaði í Eiðaþinghá,
er sjötíu og fimm ára í dag.
Starfsferill
Guðlaug fæddist að Breiðavaði og
ólst þar upp í foðurhúsum við öll
almenn sveitastörf þess tíma. Hún
var þriggja ára að aldri þegar hún
misstimóðursína.
Guðlaug lauk námi frá Alþýðu-
skólanumáEiðum.
Guðlaug og maður hennar hafa
búið aUan sinn búskap á Breiðavaði
og nú seinni árin félagsbúi með syni
sínum og tengdadóttur.
Guðlaug hefur gegnt ýmsum trún-
aðarstörfum fyrir sveit sína og
Kvenfélagasamband Austurlands.
Fjölskylda
Guðlaug giftist 24.7.1948 Jóhanni
Magnússyni frá Uppsölum í Eiða-
þinghá, f. 8.4.1918, b. á Breiðavaði.
Foreldrar hans voru Ásthildur Jón-
asdóttir frá Helgafelli í Helgafells-
sveit og Magnús Jóhannsson frá
Drápuhlíð í Helgafellssveit.
Guðlaug og Jóhann eiga fjóra syni.
Þeireru JónasÞór.f. 11.7.1949,
framkvæmdastjóriUÍA, kvæntur
Öldu Hrafnkelsdóttur húmóður;
Magnús, f. 4.9.1952, vegaverkstjóri,
Breiðavaði, en kona hans er Alda
Guðbrandsdóttir húsmóðir og eiga
þau fjórar dætur; Ragnar, f. 23.9.
1953, verslunarmaður í Reykjavík,
og á hann einn son; Jóhann Gísli,
f. 5.4.1960, b. á Breiðavaði, en kona
hans er Ólöf Ólafsdóttir og eiga þau
þrjárdætur.
Guðlaug á einn bróður, Borgþór
Þórhallsson, f. 4.1.1921, fyrrv.
starfsmann hjá Rannsóknarlög-
reglu ríkisins, en hann er kvæntur
Sveinbjörgu Eyþórsdóttur og eiga
þaufjögurbörn.
Foreldrar Guðlaugar: Þórhallur
Jónasson, f. 27.7.1886, d. 1969, b. á
Breiðavaði, og kona hans, Sigurborg
Gísladóttir, f. í apríl 1886, d. 1921,
húsfreyja.
Ætt
Þórhallur var sonur Jónasar, bú-
fræðings á Eiríksstöðum og á Ketils-
stöðum og skólastjóra á Eiðum,
bróður Guðríðar, langömmu Ólafs
Hallgrímssonar, prests á Mælifelli.
Guðríður var einnig móðir Guð-
laugar, langömmu Hrafns kvik-
myndaleikstjóra og Tinnu leikkonu
Gunnlaugsbarna. Jónas var sonur
Eiríks, b. á Hafursá, Arasonar Ara-
sonar. Móðir Eiríks var Guðríður
Bjamadóttir, b. á Flögu, Þórarinns-
sonar. Móðir Jónasar var Þóra
Ámadóttir, á Sandfelli htla Stefáns-
sonar, b. á Sandfelli og ættföður
Sandfellsættarinnar, Magnússonar.
Móðir Árna var Guðrún Erlends-
dóttir, b. á Ásunnarstöðum og ætt-
föður Ásunnarstaðaættarinnar,
Bjamasonar.
Móðir Þórhalls á Breiðavaði var
Guðlaug Jónsdóttir, b. á Eiríksstöð-
um á Dal, Jónssonar, og Guðrúnar
Gunniaugsdóttur, b. á Eiríksstöð-
um, Þorkelssonar, b. á Eiríksstöð-
um, Einarssonar.
Sigurborg var dóttir Gísla, b. á
Hnausum í Meðallandi, Hannesson-
ar, og Sólveigar Þorkelsdóttur, b. á
Guðlaug Þórhallsdóttir.
Hólastekk, Þorsteinssonar, b. í
Geitavík, Halldórssonar Magnús-
sonar. Móðir Þorkels var Sigríður
Ögmundsdóttir. Móðir Sólveigar
var Björg Vilhjálmsdóttir, b. á
Kirkjubóli, Árnasonar.
Guðlaug verður ekki heima á af-
mælisdaginn.
Til hamingju með daginn 1. febrúar
Margrct Sigurðardóttir,
Kjamnsgötu 3, Ueykjavík. :
Kristinh Jónsson,
Laufási, Hvammstanga.
Herdís D. Benediktsdóttir,
Valbraut 6, Garðt
Ránargötu 24, Akureyri.
Sigríður E. Þorvaidsdóttir,
Brunnstíg 8, Haíharfirði.
Erlingur Gunnarsson,
Hátúni 10, Reykjavík.
Þorbjörg St. Hnnsen, :
Víðilundi lOc, Akurcyri.
Kristöjörg Jónsdóttir,
Víðikeri, Bárðdælahreppi.
Guöiaug Þórhallsdóttir,
Breiðavaði 1, Eiðahreppi. :
V. Guðbjörn tíeirsson,
Króktúni 20, Hvolsvelli.
Ragnbeiður Óskarsdóttir,
Brekkuseli 1, Reykjavík.
Pétur H. Björnsson,
Dverghömrum 22, Reykjavík.
Þórsteinn S. Jónsson,
Móabarði lOb, Hafnarfirði.
Steinunn Þorieif Hauksdóttir,
Reykjabyggð 7, Mosfellsbæ,
Þórarinn Þorbjnrnarson,
Þórunnarstræti 132, Akureyri.
Þórður Thorarensen;
Höföahlíð 5, Akureyri.
Kristján Gissurarson,
Eiöum, kennarabúst. 5, liiðahreppi.
Birna Björnsdóttir,
Monika Drzymkowska,
Strandgötu 8, Sandgerði.
Hallfriður A. Matthíasdóttir,
Lágmóa 4, Njarðvik.
Stefán Geir Gunnarsson,
Dverghamri 2, Vestmannaeyjum.:
Guðrún Guðlaugsdóttir,
Mariubakka 18, Reykjavík.
Rúnar K. Rósmundsson,
Kjartansgötu 2, Reykjavík.
Ragnheiður Harðardóttir,
Skipholti 50, Reykjavík.
Guðrún Kjartansdóttir
Guörún Kjartansdóttir snyrtifræð-
ingur, Smáraflöt26, Garðabæ, er
fimmtugídag.
Starfsferill
Guðrún fæddist í Hafnarfiröi og
ólst þar upp. Hún lauk gagnfræða-
prófi frá Flensborg og síðan prófi
1961 í förðun frá Tískuskóla Sigríðar
Gunnarsdóttur. Síöar starfaði Guð-
rún meðal annars vlð að farða feg-
urðardrottningar auk húsmóður-
starfa.
Guðrún og eiginmaður hennar
ráku um tíma matvöruverslanirnar
Amarkjör í Garðabæ og Lækjarkjör
í Reykjavík og seinna starfaði Guð-
rún í níu ár á Vátryggingaskrifstofu
Sigfúsar Sighvatssonar.
Arið 1984 lauk Guðrún svo einnig
námi snyrtifræðings frá Snyrtiskóla
Margrétar Hjálmtýsdóttur og stofn-
aði ári síðar Snyrtihöllina sem hún
starfrækti í tæp þrjú ár. í dag rekur
Guðrún heildverslun með Develop-
snyrtivörur á heimili sínu þar sem
hún hefur búið frá 21 árs aldri.
Fjölskylda
Guðrún giftist 29.3.1964 Gústav
Sófussyni, f. 22.6.1940, fyrrum stýri-
manni og skipstjóra, nú eiganda
Sælgætis- og Videóohallarinnar í
Garðabæ. Hann er sonur Sófusar
Emils Háifdánarsonar og Sylvíu
HaUdórsdóttur, d. 1966. Sófus dvelur
nú á DAS í Hafnarfirði.
Böm Guðrúnar og Gústavs em:
Kjartan, f. 29.12.1962, framkvæmda-
sfióri hjá Myndsýn, búsettur í
Guðrún Kjartansdóttir.
Garðabæ, kvæntur Bimu Hannes-
ardóttur, aðstoðarfulltrúa í Búnað-
arbankanum í Garðabæ, og eiga þau
Guðrúnu, f. 10.2.1985; Gústav, f.
27.10.1964, verslunarstjóri í Sælgæt-
is- og Videóhöllinni í Garðabæ, bú-
settur í Garðabæ, kvæntur Guð-
rúnu Sigurfmnsdóttur, aðstoðar-
gjaldkera í Húsasmiðjunni; og Sóf-
us, f. 9.8.1970, býr í heimahúsum.
Bróðir Guðrúnar er Ómar Önljörö
Kjartansson, f. 27.7.1947, húsa-
smíðameistari, unnusta hans er
Herdís Anna Tómasdóttir og á hann
tvær dætur frá fyrra hjónabandi.
Foreldrar Guðrúnar vora Kjartan
Ingibjöm Guðmundsson, f. 20.10.
1911, d. 1992, vélstjóri frá ísafirði og
Hugborg Guðjónsdóttir, f. 1.7.1914,
d. 1990, húsmóðir frá Hafnarfirði.
Þau bjuggu í Hafnarfirði.
Merming
Hvaö er fallöxinni
ætlað að höggva?
- verk Ians Hamilton Finley á Kjarvalsstöðum
Þegar litið er yfir salina á Kjarvalsstöðum um þessar
mundir og fram til 7. febrúar þá blasir við nánast fullt
hús af textum í mismunandi útfærslum og uppsetning-
um; í bókum, á miðum og kortum, römmuðum inn í
tengslum við mynd. Leturgerðin er látiaus en oftast
dálitið hátíðleg. Stundum er um beinar tilvitnanir að
ræða eða þá textinn er frumsaminn. Á sýningunni
má Mka finna sandblásinn texta á gler eða þá útfærðan
beint á vegg með upplýstum neonpípum. Hér er verið
að lýsa sýningu á verkum eins helsta myndiistar-
manns Skota á síðustu áratugum, Ians Hamilton Fin-
leys (f. 1925), þar sem saman eru komin nær öll verk
hans unnin á pappír eða í bækur. Þegar við komumst
svo að því að auk ofangreindra verka er Finley einkum
þekktur fyrir garðyrkju á landareign sinni að Stonyp-
ath í Skotiandi þá ætti áhugi og forvitni að vera vakin
hjá hverjum meðallistáhugamanni og gildir þá einu
með hvaða rökum þessi iðja gæti verið eða ætti að
vera felld undir myndhst. Það ætti engum að koma á
óvart að Finley byrjaði feril sinn sem rithöfundur.
Hann hefur tilheyrt þeim hópi listamanna sem gengið
hafa hvað harðast fram í því að endurskilgreina mörk
Myndlist
Hannes Lárusson
og svið listsköpunar. Uppstokkun sem leitt hefur til
þess aö notkun athafna, hljóðs og texta hefur orðið
jafn viðtekinn þáttur í myndlist og að mála með olíu
á striga eins og sést vel þegar litið er yfir myndlist
síðustu 30 ára, m. a. hér á íslandi. En fáir listamenn
hafa sýnt meiri natni við garðyrkju og landmótun en
Ian Hamilton Finley síöustu 25 ár; vafalaust yrðu áhrif
hans á íslenska menningu jákvæðust ef listamenn hér
teldu sig í auknum mæli getað svalað sköpunarþörf
sinni í skógrækt og landgræðslu.
En garðyrkja Finleys er þegar betur er að gáð meira
en lítið málum blandin. Úr garði sínum hefur Finley
gert táknrænan vígvöll þar sem fram fara sífelld átök
milli menningar og náttúm eða öllu heldur milli hönn-
unar, formunar og upphafningar og þess sem er óheft-
anlegt og flæðir yiir bakka sína: Apollon og Díonýsos.
Það er því ef til vill ekki að undra að það tímabil og
stílbragð sem Finley er inniifaðastur í er ný-klassíkin
í Frakklandi, einkum eins og hún birtist í kringum
umrót stjómarbyltingarinnar 1789. Einmitt það tíma-
bil þegar hiö fágaða, kalda og hárbeitta form menning-
arinnar virtist komast næst því að hneppa náttúruna
í fullkomna fjötra. Hér kallar Finley til leiks ýmsar
af hetjum þessa tímbils, skáldið og hugsuðinn Rouss-
eau, byltingarhetjunar Marat og Robespierre, málar-
ann David, svo fáir séu taldir. Einnig grautar hann í
ýmsum uppáhaldsgoðsögum (klassískum) þessa tíma-
bils og dregur fram hluti og/eða tákn, svo sem orf,
sigðir, byssur, húfur, trumbur, klassískar súlur í mis-
munandi úfærslum og svo auðvitað frönsku fánaiitina
en ekki síst fallöxina sjálfa sem Finley virðist hafa
sérstakt dálæti á. Ekki hefur alltaf þótt auðvelt að spá
í hvað öxi þessari er ætiað að höggva í höndum Fin-
leys en henni hefur allavega stundum tekist að þyrla
upp heilmiklum skýjum af heimspekilegu, pólitísku
lan Hamilton Finley: Villtur garður.
og listrænu ryki. Úr þessu efni moðar Finley fram og
aftur með tilvitnunum og samsetningum, ýmist með
sjálfstæðum textum, bókum, höggmyndum eöa um-
hverfishönnun. Hann ýjar gjaman að því að einhvers
konar samsvöran sé með ofangreindu efni og þeirri
tæknivæddu veröld sem við nú lifúm í. Til að undir-
strika þessar skírskotanir á Finley stundum til að
vera með ýmiss konar tilvitnanir í tól og vélar í nú-
tímavopnabúmm. Og virðist hér stundum mjótt á
mifii hrifningar og gagnrýni. í þessu samhengi má
einnig spyrja: Hvers eðhs er áhugi Finleys á ný-klass-
íkinni og stjómarbyltingunni í Frakklandi? Hrifning
eða gagnrýni? Mér hefur sýnst að fram að þessu hafi
gagnrýnendur veriö svo upprifnir yfir hinu „klass-
íska“ og um leið sérviskulega sjónar- og hugmynda-
spih í verkum Finleys að þeir hafi kosið að leiða alvar-
lega íhugun um þetta hjá sér. En þess ber að gæta að
það er ekkert áhlaupaverk að kynnast verkum sem
vega svona einkennilega salt milh myndhstar, um-
hverfismótunar, skáldskapar og stjórnmála og sem
meira er náö að glíma við kjama málsins á öllum þess-
um sviðum. Mest af orku hstamannsins fer þó óhjá-
kvæmilega í að herja á og umbylta garðinum fyrr-
nefnda í Stonypath sem vaflaust á eftir að verða hans
þekktasta verk. Lykilatriði til að auka skilning á verk-
unum á sýningunni á Kjarvalsstöðum heföi verið að
gera þessum garði ítarleg skil með einhveijum hætti
Það er menningarlegt framtak og um leið nokkuð
djarft hjá Kjarvalsstöðum að fá svo stóra sýningu hing-
að meö jafn athyghsverðum hstamanni. Ég er samt
þeirrar skoðunar að gagnlegra heföi verið fyrir skoska
myndhst og þá ekki síður íslenska að Kjarvalsstaðir
hefðu haft frumkvæðið að því að setja upp sýningu á
skoskri myndhst sem hefur hlotið minni almenna við-
urkenningu en sú sem hér um ræðir en væri ef til vih
í staðinn þeim mun meira í deiglunni. Því þrátt fyrir
aht er Finley búinn að vera einn af „gömlu kunningj-
unum“ í hstaheiminum í meira en 20 ár. Ég held aö
það sé fremur hæpin stefna hjá íslenskum söfnum aö
reyna ekki í ríkara mæli að hafa frumkvæði í mótun
frumlegra og stefnumótandi sýninga, hvort sem um
innlend eða erlend verk er að ræða. Hér er oft borið
við peningaleysi en skýringuna hlýtur ekki síður að
vera finna í almennu sinnuleysi. En sé sýning Ian
Hamfiton Finley borin saman við sýninguna á verkum
Jean-Jacques Lebel um daginn í sömu húsakynnum
er augljóst að hér hefur verið stigið stórt skref fram
á við því þrátt fyrir allt hefur góð myndhst alltaf eitt-
hvað til síns máls.