Dagblaðið Vísir - DV - 21.06.1993, Blaðsíða 18

18
MÁNUDAGUR 21. JÚNÍ 1993
Menning
Menningartímaritið Bjartur og frú Emilía vekur athygli:
Leggjum áherslu á
samtímabókmennfir
- segir Snæbjöm Amgrímsson, einn aðstandenda tímaritsins
Áskrifendur að Bjarti og frú Emilíu eru um eitt þúsund talsins. Snæbjörn
Arngrímsson er hér að ganga frá og póstleggja nýjasta hefti tímaritsins til
áskrifenda. DV-mynd JAK
Það virðist við fyrstu hugsun ekki
vera gæfulegur kostur að gefa út
menningatímarit á íslandi. Lesenda-
hópurinn er ekki stór og útgáfa slíks
tímarits dýr ef vandað er til verks.
Tímaritið Bjartur og frú Emilía er
menningartímarit sem er á góðri leið
að festa sig í sessi. Rit þetta sem legg-
ur megináherslu á bókmenntir og
leiklist kom fyrst út 1991 og vakti þá
strax athygli fyrir vandað efni og
fallegan frágang. Fáir hafa þó búist
við að langur útgáfuferill væri fram-
undan en fórnfúst starf og bjartsýni
hefur skiiaö árangri og í dag er Bjart-
ur og frú Emilía búið að vinna sér
fastan sess í menningarlífi landsins
enda ávallt forvitnilegt tímarit þar
sem metnaður er í fyrirrúmi. Enginn
sérstakur ritstjóri er titlaður en
ábyrgðarmaður er Snæbjöm Arn-
grímsson og var hann fenginn til að
segja frá tilurð tímaritsins og bókaút-
gáfu fyrirtækisins.
Þúsund áskrifendur
„Upphafið að tímaritinu Bjartur og
frú Emilía tengist bókaútgáfu fyrir-
tækisins. Okkur datt í hug að besta
leiðin til að kynna bækur okkar væri
að gefa út tímarit. Við vorum að gefa
út bækur efdr höfunda sem ekki
voru þekktir hér á landi, meðal ann-
ars Kazuo Ishiguro. Tímaritsútgáfan
tókst það vel að ráðist var út í áfram-
haldandi útgáfu og hefur vegur tíma-
ritsins verið að aukast með hverju
hefti og áskrifendum fjölgar. í dag
eru um það bil 1000 áskrifendur að
tímaritinu."
Ekki vildi Snæbjörn meina að erf-
itt væri að halda úti útgáfu menning-
artímarits hér á landi ef rétt væri
staðið að hlutunum: „Við teljum okk-
ar hafa nokkra sérstöðu meðal
menningarrita hér á landi. Bjartur
og frú Emilía leggur áherslu á nú-
tímaleikhús og samtímabókmenntir
og er hvert hefti þemahefti. Þau tvö
menningartímarit sem að staðaldri
koma út eru á öðru róli. Á þessu ári
gefum við út fjögur hefti. Út eru kom-
in tvö, sérrit um Franz Kafka og hefti
sem tileinkað er Þýskalandi. Það
hefti er afrakstur samstarfs þýskra
og íslenskra skálda. í mars síðast-
liðnum komu til landsins nokkur
þýsk skáld en áður höfðu skáld þessi
tekið á móti íslenskum skáldum í
Þýskalandi, þýtt Ijóö þeirra og gefið
út í Þýsklandi. Með sérritinu um
Þýskaland er verið að koma ljóðum
þessara þýsku skálda á framfæri á
sama hátt og var gert við íslensku
ljóðin í Þýskalandi. Næsta hefti, sem
væntanlega kemur út í ágúst, ber
undirskriftina Margbrotið hefti. Þar
ritstýra heftinu sex eða átta skáld,
Guðbergur Bergsson, Kristín Ómars-
dóttir, Þórunn Valdimarsdóttir og
Bragi Ólafsson svo einhver séu
nefnd. Fá skáldin hvert um sig tíu
síður í heftinu og mega þau velja efni
á síðurnar. í haustheftinu verður svo
kynnt það sem er efst á baugi í út-
löndum, auk þess sem bækur er
koma út á vegum Bjarts í haust verða
kynntar."
Allar skuldir
greiddar upp á árinu
Eingöngu frumsamið efni er birt í
Bjarti og frú Emilíu og sagði Snæ-
bjöm að tímaritinu bærist mikið af
frumsömdu efni og segði það nokkuð
til um útbreiðslu þess: „Við getum
ekki verið annað en ánægð með gang
mála. Við byrjuðum með því að setja
okkur í skuldir en klárum að greiða
þær upp á þessu ári. Daglega bætast
við áskrifendur, en útgáfan byggist
nær eingöngu á áskrifendum og þetta
hefur tekist án þess að hafa lagt út í
neinn sérstakan kynningarkostnað."
Bjartur var stofnaður sem bókaút-
gáfufyrirtæki og starfar enn sem
slíkt: „Við leggjum áherslu á að gefa
út fagurbókmenntir, fáar bækur á
hveiju ári, frumsamdar bækur og
bækur nútímarithöfunda sem vakið
hafa athygli úti í heimi. Nú er að
koma út ný ljóðabók eftír Braga Ól-
afsson, Ytri höfnin, og í haust verður
geíin út bók eftír japanskan rithöf-
und sem slegið hefur í gegn bæði i
Bandaríkjunum og Evrópu, Banana
Yoshimoto, og bók eftir Paul Auster,
er það fyrsta bókin í New York-þrí-
leik hans sem hann er þekktastur
fyrir.“
Hækkar um eina
krónu á hverju ári
Eins og kunnugt er leggst virðis-
aukaskattur á bækur og tímarit í
júlí og á sjálfsagt eftir að hafa áhrif
á sölu bóka og tímarita. Ekki taldi
Snæbjörn það hafa mikil áhrif á út-
gáfuna hjá Bjarti. „Virðisaukaskatt-
urinn kemur aðeins til með að stappa
stáhnu í okkur. Allavega ætlum við
ekki kippa okkur upp við að skattur-
inn leggist á útgáfu okkar, höldum
okkar striki. Tímaritíð hefur hækkað
um eina krónu á hverju ári og svo
verður áfram. Virðisaukaskatturinn
kemur síðan ofan á fast verð sem
fylgir ártalinu ár hvert. Bækur okkar
eru þannig verðlagðar að hækkunin
verður óveruleg. Það er helst að þeir
sem eru að gefa út dýrar bækur verði
áþreifanlega varir við viröisauka-
skattinn. Sjálfsagt eiga margir eftír
að standa tæpt þegar upp er staðið
og reikningar gerðir upp, en við
munum halda okkar útgáfu áfram
af sama krafti og áður.
-HK
Dr. Jónas Kristjánsson, höfundur Handritaspegils, er hér fyrir miðri mynd
með bók sína. Með honum á myndinni eru taldir frá vinstri: Sigurður Lfn-
dal prófessor, Þorgeir Baldursson, framkvæmdastjóri Odda, og Sverrir
Kristinsson bókaútgefandi.
Handritaspegill:
Innsýn í fegurð og glæsi-
leik íslensku handritanna
Út er komin á vegum Hins ís-
lenska bókmenntafélags Handrita-
spegill eftir dr. Jónas Kristjánsson,
forstöðumann Stofnunar Áma
Magnússonar á íslandi. Bókin, sem
er hin glæsilegasta, veitír innsýn í
íslensku handritin og er með fjöl-
mörgum litmyndum úr þekktustu
fornbókmenntum okkar. Sagt er frá
hvemig handritin uröu til og gerð
grein fyrir hinum fomu sögum og
ljóðum. Inn í meginmál bókarinnar
er skotíö völdum köflum úr bók-
menntunum, þar á meöal þáttum úr
íslendingasögunum.
Fjallað er um sögu íslensku þjóðar-
innar, sljómskipan hennar og menn-
ingu frá landnámstíð og fram eftir
öldum. Einkum er íjallað um gömlu
handritin og þær merku bókmenntir
sem þær hafa að geyma.
Höfundur bókarinnar, Jónas
Kristjánsson, er einn kunnasti fræði-
maður íslands á sviöi fomrar sögu
og bókmennta. Hann hefur samið
íjölmargar bækur og ritgerðir, ann-
ast vísindalegar útgáfur og þýtt merk
rit úr erlendum málum.
HandritaspegUl er nú gefinn út á
íslensku og er enskrar þýðingar að
vænta síðar í sumar. í undirbúningi
er að gefa bókina út á þýsku og
frönsku.
-HK
fstenskadans-
flokknum vel
tekiðíBonn
íslenski dansflokkurinn var á
meðal flölmargra islenskra lista-
manna sem tóku þátt í Reykjavík-
urdögum í Bonn og var honum
ntjög vel tekiö. Uppselt var á sýn-
inguna í Kammerspiele leikhús-
inu sem er eitt af betri leikhúsum
Þýskalands. Á sýningunni voru
sýnd þijú dansverk: Evridís eftír
Nönnu Ólafsdóttur við tónlist
Þorkels Sigurbjömssonar og tvö
verk eftir Wiiliam Soleau, Bach
svitur og Styravinskí skissur. Tíu
dansarar tóku þátt í sýningunni.
Gunnar Dal hefur nýverið sent
frá sér heimildaskáldsöguna
Harður heimur. Þar styðst hann
við þann heimssögulega atburð
þegar Regan og Gorbatsjov hitt-
ust í Höföa í Reykjavík. í bókinni
er lýst hvemig sagan stjómast
af lögmálum orsaka og afleiðinga.
Margt þekkt fólk kemur viö sögu
í sögu Gunnars Ðal, ekki aðeins
erlendir stjómmálamenn, heldur
einnig innlendir. Höfundur setur
fram skoðanir sinar sem ónafn-
greindur íslendingur og í lokin
er bragöið upp framtíðarsýn.
Norrænirríthöf-
undarmótmæla
Nýlega lauk ársfundi Norræna
rithöfundaraðsins í Reykjavik.
Þar var meðal annars til umíjöll-
unar virðisaukaskattur á bækur.
Fundurinn sendi frá sér ályktun
þar sem meöal annars stóð: „Nú
eru þeir tímar að menningarlegt
sjálístæði smáþjóða á í vök að
verjast, meðal annars vegna
nýrrar tækni og framþróunar í
fjölmiölun og ennfremur vegna
pólitískra og efnahagslegra sam-
skipta. Við slíkar aöstæður er
skattlagning af þessu tagi sér-
stakt áhyggjuefni. Norræna rit-
höfundaráðiö skorar því á íslensk
stjórnvöld að hætta við áætlanir
sínar um álagningu virðisauka-
skatts á bækur, blöð og tímarit.
Þekkturlistfræð-
inguroggagnrýn-
andi á listahátíð
Pierre Restany, þekktur fransk-
ur listfræöingur og gagnrýnandi,
mun halda fyrirlestur í kvöld í
tengslum við Listahátíð í Hafnar-
firði. Restany hefur veriö gagn-
rýnandi í 35 ár og ákaft og hnit-
miðað starf hans hefur gert hann
að heimsþekktri persónu sem fer
ótroönar slóðir í listheiminum.
Ótal rítgerðir hafa birst eftir
hann, bæði í blöðum og tímarit-
um. Auk þess hefur hann farið í
margar fýrirlestraferðir og setið
í dómnefndum í sambandi við
alþjóðlegar sýningar. Fyrirlest-
urinn er í Straumi og hefst ki
17.00.
Jóhann Mártii
Bandaríkjanna
ÞórhaliurÁaraundss., DV, Sauðáikrólá
Jóhann Már Jóhannsson, bóndi
og söngvari, hefur þegiö boð um
aö fara til Bandaríkjanna ásamt
undirleikara sínum, Sólveigu
Einarsdóttur, og syngja á skand-
inavískri miösumarshátið sem
haldin verður 26. júni. Hátíð þessi
er árviss og alltaf haldin um Jóns-
messuna. Aöalforsprakkinn í þessu
félagi heyrði í Jóhanni á ferðakaup-
stefnu sem haldin var á Akureyri
og bauö þeim. Jóhann sagöi að-
spuröur að hann hefði búist við aö
verða aukanúmer á þessari hátíö
en annað hafi komið í Ijós. hann
verður eitt aðalnúmerið.