Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.1994, Qupperneq 14

14
MÁNUDAGUR 24. JANÚAR 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvaemdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÖNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingarr (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verö I lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Lág einkunn Alþingis
Þingheimur heldur áfram aö fjandskapast við neytend-
ur. Nú er einmitt á döfinni samkomulag framsóknar-
manna allra flokka um aö hraða gegnum þingiö lögum
til aö styrkja einokun landbúnaðarins, í framhaldi af
dómi Hæstaréttar í „skinkumálinu“. Þingheimur hyggst
þannig lappa upp á fyrri lög sín, sem þingmenn töldu,
að tryggðu einokunina en gerðu það ekki samkvæmt
dómi Hæstaréttar. í ljós kom af þeim dómi, að þingmenn
höfðu fyrir misskilning samþykkt grein í lagafrumvarpi,
sem þeir ætluðu alls ekki að samþykkja!
Margt spaugilegt hefur komið fram í umræðunni eftir
dóm Hæstaréttar, - spaugilegt ef málið væri ekki jafn
alvarlegt ög raunin er. Davíð Oddsson forsætisráðherra
sagði, þegar dómur lá fyrir, að dómurinn byggðist á laga-
breytingum, sem Jón Sigurðsson, þáverandi viðskipta-
ráðherra, hefði „lætt gegnum Alþingi" „án þess að segja
það nokkrum manni“. AUavega er ljóst, að þingmenn
vissu ekki, hvað þeir voru að samþykkja. Þetta er harður
áfellisdómúr um Alþingi og athyghsvert, að forsætisráð-
herra er í fararbroddi í slíkum ummælum. Staðan er
auðvitað sú, eins og allir vita, að það eru ær og kýr mik-
ils meirihluta alþingismanna að standa sem fastast vörð
um einokunarkerfi landbúnaðarins. í því sambandi eru
athyglisverð ummæli Steingríms Hermannssonar, for-
manns Framsóknarflokksins, í DV á laugardaginn.
„Þegar innflutningslögin voru samþykkt, kom greini-
lega fram í umræðu á Alþingi, ekki sízt hjá landbúnaðar-
nefndarmönnum, að þau ættu ekki að leiða til nánast
ótakmarkaðs innflutnings landbúnaðarvara," segir
Steingrímur Hermannsson... „Hins vegar má segja, að
dómur Hæstaréttar sé áfeliisdómur yfir okkur þing-
mönnum, ekki sízt þeim, sem stóðu að lagasetningunni.
Menn létu það gott heita, þegar forsætisráðherra lýsti
því yfir á Alþingi, að lagabreytingin mundi ekki breyta
eldri ákvæðum.“
Sigurður Líndal lagaprófessor gagnrýnir Alþingi harð-
lega í þessu efni. Hann bendir í viðtali í DV á, að um
verulegan veikleika sé að ræða í störfum þingsins, það
ráði ekki alveg við verkefnin, ef Alþingi sleppir ein-
hverju í gegn, sem það ætlaði ekki að gera. Þingmenn
séu í vissum málfundaleik, reyni að koma höggi hver á
annan með þindarlausum umræðum, í stað þess að vinna
sitt verk. Þannig afhjúpar dómur Hæstaréttar mikla veilu
hjá Alþingi. Það er stóralvarlegt mál. Hitt er svo enn
alvarlegra, hversu neytenda-fiandsamlegt þingið er.
Halldór Blöndal landbúnaðarráðherra reyndist sam-
kvæmt hæstaréttadómnum ekki hafa farið að lögum,
þegar hann stöðvaði Hagkaups-skinkuna og lét eyði-
leggja hana. Ummæh ráðherrans um þennan dóm eru
síðan mjög vafasöm. Ráðherrann leggur nú áherzluna
á, að „af tíu dómurum, sem fjölluðu um máhð, eru sex
andsnúnir þessari niðurstöðu," eins og hann komst að
orði í viðtali í DV og telur þar saman dómara í héraði
og Hæstarétti. Með því reynir hann að gera htið úr dómi
Hæstaréttar. Slík ummæh má ráðherra ekki leyfa sér
að viðhafa um hæstaréttardóm í ljósi nauðsynjarinnar á
að efla trú fólks, einkum hinna ungu, á lög og reglur
þjóðfélagsins.
Á bak við þessi skrípalæti ráðherra og þingmanna hgg-
ur sú staðreynd, að þingheimur leggur sig í líma til að
standa gegn hagsmunum neytenda í landinu og freista
þess að hindra, að almenningur á íslandi njóti góðs af
auknu frelsi í viðskiptum.
Haukur Helgason
„Fiskveiðistefnan snýst um veiðar á fiski og að vinna góða matvöru, ekki um tölur ó blaði og verslun með
óveiddan fisk“, segir m.a. i greininni.
Plokkfiskur
Hin harða sjómannadeila, sem
hófst í upphafi mánaðarins, hefur
opnað augu manna fyrir því að
framkvæmd laga um stjóm fisk-
veiða er óþolandi og gallar núver-
andi kerfis svo miklir að ekki verð-
ur við unað. Á sama tíma liggja
fyrir Alþingi, með misskýru sam-
þykki stjómarflokkanna, fmm-
vörp sem festa alla helstu galla
núverandi kvótakerfis í sessi.
Kvótabraskið burt
Fmmvörp þessi byggjast á þeirri
trúarsetningu „tvíhöföa" að frjálst
framsal kvóta leiði til hagræðingar
í sjávarútvegi og það sé vel, hvort
sem hagræðingin leiði til atvinnu-
leysis, hmns einstakra byggðar-
laga eða vaxandi misskiptingar á
nýtingu auðæfa hafsins. Kvóti
gengur nú þegar kaupum og sölum
í samfélaginu.
Hvaö getur reynslan af þeim viö-
skiptum kennt okkur: Jú, einstök
byggðarlög hafa orðið hart úti, fisk-
vinnslufólk - sem aðallega er kon-
ur - misst vinnu sína, sjómenn
neyddir til að taka þátt í kvóta-
kaupum og yfirráð yfir auölindum
hafsins komist á sífellt færri hend-
ur. Þetta kalla menn hagræðingu
og vilja festa í sessi.
Verðlaus rök
Enn er hægt að snúa við og fram-
fylgja ákvæðum 1. gr. laga um
stjóm fiskveiða um aö auðlindir
hafsins séu sameign þjóðarinnar.
En tíminn kann að vera naumur
því að sífellt fleira styður meintan
eignarrétt einkaaðila á þessari
sameign okkar. Skattameðferð
kvóta er glöggt dæmi um að taka
þarf af skarið og það þýðir ekkert
fyrir einstaka ráðherra að segja að
engu þurfi að breyta og alltaf sé
hægt að snúa til baka.
í umræðu á Alþingi nýverið um
skattlagningu aflaheimilda héldu
tveir ráðherrar Alþýðuflokksins
því til að mynda fram að þar sem
ekki væri hægt að tryggja verð-
mæti kvóta þá væri hann ekki eign,
Kjallariim
Anna Ólafsdóttir
Björnsson
þingkona Kvennalistans
þótt hann væri skattlagður sem
eign.
Þetta þykir mér skrýtin speki því
að með þessu eru ráðherramir
(þeirra á meðal viðskiptaráöherra)
aö halda því fram að eignir sem
ekki era hægt að tryggja að haldi
verðgildi sínu séu ekki eignir. Hvað
þá um hiutabréf? Eru þau ekki
eign, eða vilja ráðherramir halda
því fram að unnt sé að tryggja að
þau haldi alltaf verögildi sínu?
Byggðakvóti gegn
kvótabraski
Stjómvöld ættu að draga þann
lærdóm af harðri sjómannadeilu
janúarmánaðar að ekki dugar að
festa í sessi stjómkerfi í fiskveiðum
sem byggir á frjálsu framsali kvóta.
Andstaðan í landinu er gífurleg og
slæmar afleiðingar nú þegar þekkt-
ar. Kvennalistinn hefur fyrir löngu
bent á miklu heppilegri leið í stjóm
fiskveiða sem er að deila kvótanum
út til byggðarlaga landsins. Þau
geta ráðstafað honum eftir þörfum
og hafi þau ekki sjálf not fyrir hann
í þrjú ár komi hann til endurút-
hlutunar. Þannig mætti tryggja hag
veiöa og vinnslu í senn og ekki síst
þeirra fjölmörgu fjölskyldna sem
eiga alit sitt undir fiskinum.
Þetta fólk lifir í sífelldri óvissu
um framtíðina og getur illa gert
ráðstafanir til lengri tíma. Hvaö
ætli kvótabraskið standi eðhlegri
byggðaþróun alvarlega fyrir þrif-
um? Hve margir sitja nú fastir á
sínum staö með verðlausar eignir
vegna þess að kvótinn er farinn?
Og hve margir skyldu veigra sér
við að setjast aö í sjávarplássi og
kaupa sér þar hús, þvi kannski
veröur kvótinn seldur burt á morg-
un?
Stjórn fiskveiða á ekki að vera
ráðið eftir hagfræðilíkönum með
innbyggðum skekkjum heldur á
stöðunum sem byggja afkomu sína
á sjónum. Einungis heildarkvótann
þarf að ákvarða á landsvisu. Fisk-
veiðistefnan snýst um veiðar á fiski
og að vinna góða matvöra, ekki um
tölur á blaöi og verslun með
óveiddan fisk. Missi menn sjónar á
þessum raunveruleika er hætt við
að á endanum sitji eftir pappírspés-
ar sem geri út á plokkfiskveiðar.
Anna Ólafsdóttir Björnsson
„Hvað ætli kvótabraskið standi eðli-
legri byggðaþróun alvarlega fyrir þrif-
um? Hve margir sitja fastir á sínum
stað með verðlausar eignir vegna þess
að kvótinn er farinn?“
Skodanir aimarra
Hafrannsóknir og af lamagn
„Það er með öllu ófært að mennirnir sem rann-
saka hafiö dæmi rannsóknirnar og geri tillögur um
aflamagn.... Allar hótanir veiðiráðgjafá um „hrun“
þorskstofnsins ef þeir fá ekki ráðið ferðinni era ekki
bara ósmekklegar heldur eru þær í beinni mótsögn
við þeirra eigin staöreyndir úr rannsóknargögnum.
... og hafa þannig engan röskuddan, faglegan til-
veragrundvöll. Gamalt máltæki segir: „Þegjandi
ganga þorskar 1 ála“. í þessu máltæki er meiri viska
en veiðiráðgjöf Hafrannsóknastofnunar."
Kristinn Pétursson fiskyerkandi í Mbl. 20. jan.
Brotaþolar og misgjörðarmenn
„Eför umfjöllun Pressunnar um slík mál fyrir
réttu ári var farið að huga að rétti fómarlamba
nauðgana með það fyrir augum að ríkið ábyrgöist
greiðslu bóta þegar glæpamaðurinn reýndist eigna
laus - sem oft er líka tÚfellið. Þaö var stórt spor í
framfaraátt, en aðrir glæpir og sumir verri era
framdir á íslandi án þess að riokkur innan kerfisins
leiði hugann að hagsmunum þeirra sem fyrir þeim
verða.“
úr forystugrein Pressunnar 20. janúar.
Fersk f lök óþekkt stærð
„Tollalækkanir á ferskum flökum munu væntan-
lega leiða til mestra breytinga í fiskvinnslu hér á
landi á næstunni. Ef tilraunir með útflutning á fersk-
um flökum í gámum með skipum til Evrópu gefast
vel getur það leitt til þess að útflutningur á óunnum
fiski dregst enn meira saman en orðið er og jafn-
framt veitt sjófrystum fiski nýja samkeppni.... Þess
ber þó að geta að markaður fyrir fersk flök er lítt
þekkt stærð og það á eftir að koma í ljós hversu
mikið magn tekst að selja af þessum afurðum."
Arnar Sigurmundsson, form. Samtaka
fiskvinnslustöðva, í Alþbl. 21. jan.