Alþýðublaðið - 15.07.1967, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið - 15.07.1967, Blaðsíða 5
SENDIBRÉF TIL SÉRA JÓNS |s 15. júlí. JMENNIRNIR hafa veröldina furðulega á valdi sínu. Gamlar fjarlægðir eru að kalla úr sögunni, Nú ferðumst við á klukkustundum vegalengdir, sem fyrrum tóku vikur og jafnvel mánuði. Þess vegna þykja heimsfréttir, að sérvitur Breti sigli einn báti 6ínum úfinn sjó og víðan. Og þjóðirnar eru svo líálægar hver annarri, að fólk sér og heyrir atburði j[ fjörrum álfum. Sjónvarpið veldur í þessum efnum nýjum alda'* hvörfum á íslandi. Hér var á dögunum fylgzt með Btyrjöldinni fyrir botni Miðjarðarhafsins af athygli Og eftirvæntingu. íslendingar tóku afstöðu til henn- ar í miðri kosningabaráttu. Hjá því varð ekki kom- Izt. Hún heyrðist og sást á þúsundum íslenzkra heimila. Skrýtið kefli ■ Alþjóðastjórnmál eru skrýtið kefli. Ísraelsríki er til fyrirmyndar um sósialskt' skipulag. Arabalöndin einkennast af fátækt og arðráni, kúgun og harð- Stjórn. ísraelsmenn hafa gert land og þjóðfélag að Bameign. Höfðingjar Arabalanda sópa til sín óhófs- valdi á olíusölu, en alþýða þar sætir þrælakjörum. Samt voru kommúnistar svo óskiptir í fylgi við Araba, að ekki gætti einu sinni skoðanamunar með Eússum og Kínverjum. Bandaríkjamenn veittu hins Vegar Ísraelsríki að málum og voru í þvl efni drjúg- «m ákveðnari og stórtækari en Harold Wilson og George Brown á Bretlandi. Slíkir og þvílíkir eru Btundum duttlungar örlaganna. Deilur ísraelsmanna og Araba eru margþættur háski. Þar ægir víst saman ímyndun og raunveru- Jeika. Miðjarðarhafsbotn er púðurtunna, og á þess- Um slóðum logar bál trúaröfga, sem kastar mörgum Og stórum neistum. íkveikjuhættan er því ærin. Ægilegt er hlutskipti friðsamra og heiðarlegra borg- sra milli steins og sleggju á bökkum Jórdan. Þeir ieiga ekki sjö dagana sæla. I Stórveldin og smáþjóðirnar Styrjöld Araba og ísraelsmanna gerði þjóða- handalagið nýja að átakanlegu viðundri. Það er inálfundafélag, en skortir framkvæmdavald. Stofn- anir þess eru frábærar, og ræðuhöldin munu á- heyrileg og minnisstæð, en allsherjarsamtök reyn- Bst þetta ekki nema í orði kveðnu fyrr en fram- kvæmdavald kemur til. Stórveldin þurfa þess ekki Cg eru því andvíg, en allt öðru máli gegnir um smá- þjóðirnar. Þær hljóta að æskja framkvæmdavalds til að setja niður deilur og skakka leik vopnavið- ■kipta. Friðinn verður að vopna, ef hann á að haldast. Friðarvon mannkynsins nú á dögum er liáð því, Bð samkomulag ríki með stórveldunum. Hún er ésköp veik. Friðarvilji smáþjóðanna er miklu rík- »ri. Þess vegna ber nauðsyn til, að áhrifa þeirra gæti mjög í starfi og stefnu nýja þjóðabandalags- Ins á hverjum tíma. Skiptir þá mestu, að það komi ■ér upp framkvæmdavaldi, her eða lögreglu til að Verja og vernda friðinn í lieiminum. t , * Trúaratriffi íslendingar gefa alþjóðamálum mun meiri gaum ien áður var. Afleiðing þess er hins vegar sú, að Við látum iðulega stjórnast af öfgakenndum áróðri, «em veldur múgæsingum með fjölmennum þjóðum. Við skiptumst í flokka með og móti deiluaðilum án þess að vita forsendur og tildrög. Glöggt dæmi þessa er styrjöldin í Vietnam. Sumir íslendingar hneykslast á hernaði Bandarikjamanna austur þar. Aðrir telja kommúnistana grimma djöfla. Fáum dettur hins vegar í hug, að málstaður beggja kunni «ð vera hæpinn. Afstaða okkar verður eins konar trúaratriði fremur en rökræn skoðun. Valdhafarnir í Hanoi eru síður en svo englar að mínum dómi. Þó fæ ég ekki dulið andúð mína á utanríkisstefnu þeirra, sem ráða og drottna í Washington, goldwaterismi Johnsons forseta er ó- hugnanlegt fyrirbæri. Samt legg ég engan veginn að líku stjórnarfar lýðræðisríkjanna svokölluðu og kommúnistalandanna. Sú staðreynd er næsta at- hyglisverð, að djarfir og róttækir Bandaríkjamenn gagnrýna stefnu valdhafa sinna af víðsýni og frjáls- lyndi. Slíkt þekkist ckki austan járntjaldsins. Það gerir ærinn mun. I Gula hættan í æsku minni var mikið rætt og ritað um gulu hættuna. Nú er hún aftur komin til sögunnar. Vetnissprengjan í höndum Kínverja ógnar gervöll- um heimi. Hún á kannski eftir að valda örlaga- ríkum hörmungum. Þetta er að miklu leyti sök lýðræðisríkjanna. Afstaða þeirra til Kína hlýtur að teljast misráð- in. Mestri furðu gegnir, að Kínverjum skuli neit'- að um þátttöku í málfundafélaginu, sem heitir Sameinuðu þjóðirnar. Það kemur því aðeins að notum, að því sé ætlað hlutverk raunverulegra alþjóðasamtaka. Lýðræðisríkjunum ætti ekki að vera samfélagið við Kínverja ógeðfelldara en ýmsa aðra með flekkaðar nendur. Það er ekki tilviljun, að flestir jafnaðarmenn mæla með aðild Kínverja og telja hana skárri kost en einangrun eða útskúf- un. Sú afstaða er skynsamlegt mat á erfiðu vanda- máli. Kommúnistahættan var geigvænleg, þegar síð- ari heimsstyrjöldinni lauk. Nú virðist hún sýnu minni, ef kínverski há'skinn er undan skilinn, en hann mun Rússum eigi síður áhyggjuefni en lýð- ræðisríkjunum. Hvað veldur breytingunni í fari kommúnistaríkjanna? Aðalatriðið er kannski þátt- takan í Sameinuðu þjóðunum. Er þá ekki ráðlegt að hlutast til um sömu þróun gagnvart Kínverj- um? Varla er þeim síður þörf að mannast á heims- ins hátt en Rússum, Júgóslöfum, Albönum, Pólverj- um og Tékkum, svo að eitthvað sé talið. Æskan og stjðrnmálin Marga hendir og að meta íslenzk stjórnmál eins og trúarbrögð væru. Samherji er alvitur og góður, en andstæðingur heimskur og illgjarn. Þessara öfga gætir enn, þó að orðbragð í opinberum umræðum hafi batnað. Þetta er bágt, þar eð íslenzk æska á ekki-margra kosta völ í l'ræðsluskyni um stjórn- mál og þjóðarbúskap. Skólarnir sinna lítt slíkri mcnntun, og stjórnmálaflokkarnir rækja skyldu hennar skammarlega. Þess vegna er ungt fólk á íslandi frábitið stjórnmálum, þó að það rekist sæmi- lega að kjörborðinu eins og foreldrarnir. Úr þessu verður að bæta. íslendingar hljóta að nema stjórn- mál eins og hver önnur fræði. Skoðunum og trúar- brögðum á alls ekki að rugla saman í frjálsu lýð- ræðisríki nútímans. - Afleiðing þessa er sú, að stjórnmálaflokkarnir kalka. Athyglisvert er, livað seint miðar að yngja upp Alþingi íslendinga. Gamlir menn sitja þar fastir við stóla. Hvers vegna? Af því að unga fólkið ber sig ekki eftir þeim rétti að leysa þá af hólmi. Mér verða minnisstæðar kappræður stjórnmála- foringjanna í sjónvarpinu fyrir kosningarnar í fyrra mánuði. Þeir deildu um fortíðina og nútíðina, en viku naumast orði að framtíðinni. Þetta eru dapurleg ellimörk. Og þó er vfst unga fólkið nú á dögum efnilegra og menntaðra en þessir ágætu menn voru í æsku sinni. Er þá áhorfsmál að láta það reyna sig? Mér er ömurleg tilhugsun, að alþingi verði líkt og þjóðkirkjan i kostum sinum og göllum. En nú mun þér finnast mál til komið, að ég Ijúki spjallinu þessu sinni. Helgi Sseinundsson. TEFLT UM BRETLAND ÞAÐ ætlar að ganga erfiðlega fyrir Breta að fá upptöku í Efnahagsbandalag Evrópu. De Gaulle virðist ekki á því að sleppa þeim inn. Þegar Dan- mörk og Bretland sendu um- sóknir sínar í maí, bjuggust fæst ir við að nokkuð yrði' aðhafzt í málinu fj'rr en sumarleyfi væri lokið í lok ágúst. En ráðherra- nefnd Efnahagsbandalagsins hef ur þegar tekið umsókn Breta til umræðu. í hvert sinn, sem Frakkar ræða þetta málí koma þeir með ný rök, sem styðja þeirra skoð- un. De Gaulle hefur nefnt marg ar, gildar ástæður á blaða- mannafundum, en nú hefur ut- anríkisráðherrann, Couve de Murville komið með eina rök- semd til viðbótar, sem engum hefur hugkvæmzt fyrr. Hann seg ir, að ef Bretar fái aðild að bandalaginu, skelli nýtt, kalt stríð á í Evrópu. Því að þá myndu ríki Austur-Evrópu bind- ast enn traustari böndum til þess að rnæta sameinaðri Vestur- Evrópu-blokk. Ýmis frönsk blöð vilja halda því frarn, að Couve de Murville hafi raunverulega sett stólinn fyrir dyrnar og Bretar fái Frakka aldrei til að samþykkja, að þeir fái aðild að bandalag- inu. Ýmsir stjórnmálasyfræðing- ar eru einnig þessarar skoðunar. Aðrir eru á því, að ekki sé rétt að leggja of mikið upp úr byrjunarleikjunum. Taflið er að hefjast, segja þeir. En almennt er álitið í Frakk landi, að franska stjórnin muni gera allt, sem í hennar valdi stendur til þess að koma í veg fyrir, að Bretar fái aðild. — án þess þó að ganga svo langt að beita neitunarvaldi, — en það gæti leitt af sér slík vand- ræði innan bandalagsins, að það klofnaði. Enn sem komið er, reyna Frakkar aðeins að komast að því, hve einlæglega hin bandalagslöndin fimm styðji Breta. Stjórnin í París mun fyrst um sinn reyna að draga á lang inn svo lengi sem auðið er, að formlegar viðræður um aðild hefjist, því að það hefur einnig . í för með sér frestun á úrslita- kostum Næsta lota fer fram í september, þegar framkvæmda- nefnd Efnahagsbándalagsins send ir ráðherranefndinni umsókn sína, — en svo er það ráðherra- nefndarinnar að ákveða, hvort samningsviðræður skuli hefjast. Róðherranefndin kemur saman dagana 2. og 3. október. Skyldi. Bretum nokkurn tíma takast að komast í bandalagið? Jean Ray, forseti Efnahagsbanda lagsins héfur trú á því. Hann sagði í viðtali við Briiss- elblaðið Le Soir, að hann hefði þá skoðun, að sú hreyfing, sem Svo er bara eftir að komast upp á nefið á honum! drífi Breta í átt til meginlands- ins og sem drífi þjóðir megin- landsins til þess að ganga i bandalög, sé óviðráðanleg og or- sakist af nauðsyn, sem ekki verðir framhjá komizt. Þegar Ray var að því spurður, hvað yrði, ef Bretar fengju nei- kvætt svar við annarri umsókn sinni, sagði hann, að það yröi hörmulegt, — en bætti því við, að hörmulegir hlutir væni allt- af að gerast í heiminum, og ef hamingjan væri ekki hliðholl í annað skipti, þá væri bara að' reyna í þriðja sinn. — Allt er þá þrennt er! GJAFABRÉF PRÍ BUNDLAUOAR3JÓDI skAlatúnshbimilidind BETTA BRÉF ER KVITTUN, EN PÓ MIKIU FREMUR VIDURKENNINC FYRIR STUDN- INC VID COTT MÁLEFNI. tirtiAYlt, r. n. t.k UmdlevfnJAH UU HiiIiIiMMb 909.___________ SERVÍETTU- PRENTUN SÍMI 32-101. AUGLÝSIÐ í Alþýðublaðinu ALÞÝÐUBLAÐIÐ « 15. júlí 1967

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.