Alþýðublaðið - 30.04.1968, Blaðsíða 5

SEXTUGUR í DAG:
DR. gJARNI BENEDIKTSSON
FORSÆTISRÁÐHERRA
DB. BJARNI BENEDIKTSSON,
forsætisráðherra, er sextugur
í dag. Ég held, að það sé e'kki
ofmælt, að hann sé sá íslenzk-
ur stjórnmálamaður, sem mest
kveður að í dag. Ber margt til
þess: Ágætir vitsmunir, stað-
góð þekking og heilbr^gð dóm-
greind. Þykkjur okkar fara að
vísu ekki saman í grundvall-
aratriðum, en það hefir ekki
orðið til þess að koma í veg
fyrir að við höfum getað átt
gott samstarf í rúman áratug.
Hafa þar komið til greina aðr-
ir ágætir eiginleikar hans,
raunsætt mat á viðfangse'fnum,
viðurkenning á rökum, sann-
girni hans og orðheldni. Allt
þetta þykist ég hafa sannreynt
í löngu samstarfi. Áhugamál
hans eru mörg, en ég mundi
segja, að af þeim komi, í fyrstu
röð, áhugi hans fyrir sjálfstæði
landsins og fyrir öryggi þess
þó að þau séu vissulega mörg
fleiri. Ég vildi mega nota tæki-
færi til að þakka honum sam-
starfið og óska honum til ham-
ingju á þessum merkisdegi i
lífi hans.
Emil Jónsson.
Dr. BJARNI BENEDIKTSSON
forsætisráðherra, sem verður
sextugur í dag, hefur að baki
einn glæsilegasta stjórnmálaferil
þeirra íslendinga, er nú taka þátt
í opinberum málum. Hann hefur
um tveggja áratuga skeið staðið
í fremstu röð valdsmanna þjóð-
arinnar og verið ráðherra allt það
tímabil að undanteknum lið-
lega þremur árum. Þar áður
hafði hann stýrt málefnum höf-
uðborgarinnar sem borgarstjóri
í sjö ár og látið til sín taka á
ýmsum sviðum samtíðarmála og
fræðimennsku.
Árin segja þó lítið í stjórn-
málum. Stundum eru miðlungs-
menn þaulsetnir, stundum verð-
ur starfsævi mikilmenna örstutt.
Bjsi-ni hefur nú, í blóma lífsins,
langan starfsferil að baki, en
hitt er þó meira um vert, að
hann hefur tekið virkan þátt í
ýmsum stórviðburðum í sögu
þjóðarinnar og haft megináhrif
á þá stefnu, sem hún hefur
fylgt undanfarin ár.
Tvennt kemur fyrst í huga.
Annað er stofnun lýðveldis 1944,
en Bjarni var einn skeleggasti
talsmaður þeirrar skoðunar, að
ekkí mætti fresta endanlegum
skilnaði til ófriðarloka, svo sem
ýmsir aðrir töldu hyggilegt. Hitt
er sú utanríkisstefna, sem lýð-
veldið hefur fylgt, sérstaklega
samstarf íslendinga við aðrar
vestrænar þjóðir og þátttaka í
Atlantshafsbandalaginu. Hið
síðara hefur verið samfellt bar-
áttumál í tvo áratugi, og hefur
Bjarni jafnan verið áhrifamikill
um mótun og málsvörn þeirrar
stefnu, sem fylgf hefur verið. ‘
í málum sem þessum hafa víð-
sýni, þekking og stórbrotnir
hæfileikar Bjarna Benediktsson-
ar notið sín bezt. Hann má' heita
uppalinn í frelsisbaráttu þjóð-
arinnar á fyrstu áratugum ald-
arinnar, og hefur sá arfur haft
á hann mikil áhrif. Hins vegar
hefur hann skilið þær stórfelldu
breyíingar, sem orðið hafa í
heiminum og þarmeð á stöðu
íslands. Hann hefur haft hug-
relcki til að móta viðhorf sín
eftir þessum breytingum og
standa óhikað við niðurstöður
sínar, hvar sem er og gegn hverj-
um sem er.
Ætt Bjarna þarf ekki að rekja.
Hann fæddist í Reykjavík 30.
apríl 1908 og gekk að sjálfsögðu
menntaveginn. Stúdent varð
hann 1926 og cand. juris við Há-
skóla íslands 1930. Eftir það
stundaði hann framhaldsnám í
stjórnlagafræði í Berlín og
Kaupmannahöfn 1930—32, en
varð að því loknu prófessor við
lagadeild Háskóla íslands, aðeins
24 ára gamall.
Bjarni lét ekki aðeins til sín
taka sem fræðimaður með fjölda
rita og ritgerða, heldur hóf þátt-
töku í stjórnmálum á vegum
Sjálfstæðisflokksins. Var hann
kosinn í bæjarstjóm Reykjavíkur
1934 og hlaut þar síaukin áhrif,
unz hann varð borgarstjóri 1940.
Tveimur árum síðar náði hann
kosningu til Alþingis og hefur
átt þar sæíi síðan.
Þegar Stefán Jóh. Stefánsson
SJOTUGUR I DAG:
LOFTUR BJARNASON
ÚT GERÐARMAÐUR
Róðrarskipin, kútterarnir og
síðar togararnir voru góður
skóli fyrir ungmenni þau, sem
fæddust um aldamótin og fyr-
ir <þau, að vísu harður skóli,
menn urðu annað hvort að
duga eða drepast. Undirstöðu-
atriðin voru samvizkusemi og
að vinna mikið og möglunar-
laust- Hlulurinn fór eftir því
hversu aflaðist, fyrst framan
af. Matur var af skornum
skammti, mest ekki innleggs-
liæfur fislcur, en nógur. Menn
voru í ullarfafnaði innst fata,
sem kom sér vel, en-það hvern
ig ytri fatnaður leit út skipti
minna máli lengi vel, og dansk
ir skór komu fyrst þegar að
fermingu dró, og oft ekki einu
sinni þá.
Síðar komu farskipin, og þá
lærðist mönnum að fága og
setja svip á framkomu sína og
klæðaburð. Þau juku sjáifs-
traust og þekkingu, og sönn-
uðu að það sem aðrar þjóðir
gátu, gátum við einnig, aðeins
ef tækifæri væru lil að sýna
þroska sinn og hæfni.
Og íslendingum óx fiskur
um hrygg. Baráttan fyrir sjálf-
stæði landsins varð markviss-
ari. Þeir urðu sífellt fleiri sem
fundu kraft.a í kögglum. Fylk-
ingin varð alltaf stærri og
sterkari sem stóð að baki for-
ustumönnum sem lengi fram
eftir voru of liðfáir.
Þegar litið er til baka yfir
þetta tímabil frá aldamótun-
um er. það ævintýri líkast sem
gerzt hefur. Engin kynslóð hef
ur upplifað jafn fjölbreytilega
tíma.
Einn af þeim sem lifað hef-
ur þessa tfma er Loftur Bjarna-
son útgerðarmaður, formaður
Félags íslenzkra botnvörpu-
skipaeigenda, og framkvæmda
stjóri Hvals hi.f'., en hann er
isjötugur í dag. Áhrifa og
manndóms þessa ágæta dreng-
skapar manns hefur gætty á
mörgum sviðum. Hann hefur
ekki aðeins verið forustumað-
ur í útgerðarmálum margs
konar og því sem þeim við
kemur, heldur einnig í mál-
efnum kirkjubygginga, lista,
bókmennta og félagsmála, að
ógleymdum mannúðarmálun-
um, því Loftur er drengur
góður.
Dr. Bjarni Benediktsson,
myndaði þriggja flokka ríkis-
stjórn sína árið 1947, varð Bjarni
utanríkis- og dómsmálaráðherra.
Síðan hefur hann átt sæti í
hverri ríkisstjórninni á fæíur
annarri, nema á árunum 1956—
59, er vinstri stjórnin og minni-
hlutastjórn Emils Jónssonar fóru
með völd.
Bjarni fór áfram með utan-
ríkis- og dómsmál i minnihluta-
stjórn Sjálfstæðismanna og sam-
stjórn þeirra og Framsóknar-
flokksins til 1953. Á þessu tíma-
bili gerðust tveir af örlagarík-
ustu átburðum í utanríkismálum
þjóðarinnar, innganga í Atlants-
hafsbandalagið 1949 og koma
varnarliðsins 1951.
Loftur Bjarnason.
Ég sendi Lofti og hinni ágætu
og honum samhentu konu
hans, Sólveigu, svo og börn-
um þeirra, innilegar heillaósk-
ir, þakka honum samstarfið á
liðnum árum og þó fyrst og
fremst vináttuna.
Jón Axel Pétursson.
Bjarni var dóms- og mennta-
málaráðherra árin 1953 — 56.
Árin, sem Sjálfstæðisflokkurinn
var utan stjórnar, tók hann við
ritstjórn Morgunblaðsins og
reyndist að vonum tilþrifamikill
stjórnmálaritstjóri. Hann er á-
gætur' penni og liefur jafnan
verið afkastamikill við ritstörf,
hvað annað sem á hefur dunið.
Þegar núverandi stjórnarsam-
starf tókst, varð Bjarní dóms- og
iðnaðarmálaráðherra. Er Ólafur
Thors tók sér hvíld 1961 gegndi
Bjarni 'störfum hans, en 14. nóv-
ember 1963 tók hann við for-
ustunni og hefur haft hana á
hendi síðan. Samvinna stjórn-
arflokkanna hefur í tíð hans
ekki síður en Ólafs verið heið-
arleg og traust, og hefur Iítið
borið á þeirri innbyrðis tog-
streitu, sem verið hefur megin-
galli á mörgum samsteypustjórn-
um hér á landi.
Fáir menn hafa verið jafn
umdeildir í íslenzkum stjórn-
málum og Bjarni Benediktsson.
Þó dregur enginn í efa, að hann
sé þióðskörungur, sem stýrir
ríkisstjórn sinni af víðsýni, viti
og þolinmæði.
Alþýðublaðið sendir honum
beztu afmælisóskir.
VELJUM ÍSLENZKT
ÍSIENZKANIÐNAÐ
30. apríl 1968
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5