Dagur - 19.10.1982, Blaðsíða 8

Minning:
f Magnús Einar Þórarinsson
U Fæddur 17. mars 1918 — Dáinn 24. september 1982
Vinur okkar, Magnús Pórarins-
son er látinn. Hann hafði lengi
gengið með erfiðan sjúkdóm og
okkur sem þekktum hann átti því
ekki að koma fráfall hans svo
mjög á óvart. Og þó. Stöndum við
ekki ævinlega höggdofa þegar
sláttumaðurinn slyngi hefur greitt
hinsta höggið? Virðist smæð okk-
ar og umkomuleysi ekki augljós-
ast er við horfumst ráðþrota í
augu við hinstu staðreynd lífsins,
dauðann? Þannig kann að virðast
við fyrstu sýn. En ég efast um að
okkur sé í annan tíma ljósari feg-
urð og dásemd mannlífsins -
skynjum við nokkru sinni betur
þá guðs gjöf sem lífið er - en þeg-
ar við kveðjum genginn vin og fé-
laga. Hversu óumræðilega snauð-
ari værum við ekki ef við ættum
ekki minninguna um fagurt
mannlíf og ánægjulegar samvistir
við vin okkar Magnús Pórarins-
son. Hann mun koma okkur í hug
er við heyrum góðs manns getið.
Magnús Einar Pórarinsson eins
oe hann hét fullu nafni var fæddur
á Isafirði 17. mars 1918. Foreldrar
hans voru þau Þórarinn Magnús-
son og Kristín Einarsdóttir. Hann
ólst upp hjá móðurforeldrum
sínum, hjónunum Einari Gunn-
arssyni og Ólöfu Hinriksdóttur í
Króki og heyrði ég hann minnast
þeirra með virðingu og þökk. Um
og eftir fermingu hafði Magnús
misst bæði afa sinn og ömmu og
fór upp úr því að eiga með sig
sjálfur. Var hann m.a. um skeið á
útilegubáti og kynntist þá korn-
ungur því harðfengi sem sjósókn
krefst en jafnframt heillaðist hann
af hafinu og íslenska sjómenn
virti hann mikils alla tíð. Hygg ég
að honum hafi verið mjög að
skapi að sonur hans og stjúpsonur
hafa gengið þá braut, annar skip-
stjórnarlærður en hinn langt kom-
inn með fullnaðarpróf vélstjóra.
Að skólanámi loknu á ísafirði
hélt Magnús til Reykjavíkur og
settist í Kennaraskólann og lauk
kennaraprófi 1943. Honum tókst
í þess orðs fyllstu merkingu að
brjótast til mennta þótt kröpp
væru kjörin. Aðbúnaður hans
meðan á námi stóð þætti mörgum
námsmanninum lygilegur. Fyrir
að rífa sig upp fyrir allar aldir og
kynda Kennaraskólann fékk hann
að liggja í herbergiskompu við
hliðina á kyndingunni í kjallara
skólans. Einnig hélt hann til í ver-
búð vestur í bæ hjá Færeyingum
og beitti með þeim. Vann hann
sér þannig fvrir mat. Pessu hafði
Magnús gaman af að segja frá, sá
lífsins skóli sem hann gekk í
jafnhliða kennaranámi var hon-
um ómetanlega mikils virði eftir á
að hyggja. Pótt Magnús vinur
okkar brytist áfram af eigin ram-
leik og hefði á engan að treysta
nema sjálfan sig fór því víðs fjarri
að hugur hans hneigðist til þeirrar
sjálfumgleði og drýginda er oft
vilja verða einkenni þeirra er
brjótast áfram úr litlum efnum.
Hann stærði sig ekki af því sem
honum hafði tekist heldur sá hann
hve kjörum var misskipt og fyllti
flokk þeirra sem viidu ráða þar
bót á.
Magnús fór ungur á sjóinn og
að loknu kennaraprófi lá leiðin í
Sjómannaskólann. Þar lauk hann
skipstjórnarprófi. Hafið lokkaði
hinn unga vin okkar og um nokk-
urt skeið var hann í siglingum og
svalaði heilbrigðri útþrá sinni.
Þegar ég var strákur velti ég því
stundum fyrir mér hvers vegna
Magnús væri ekki skipstjóri. Lík-
ast til hefur hann viljað njóta þess
ævintýrablæs er oft hvílir yfir lífi
farmannsins en ekki binda sig því
harðfengi er hann kynntist ungur
á útilegubátunum. Fátt taldi
Magnús hollara ungum mönnum
en sjósókn. Þeim sem haldnir
voru námsleiða ráðlagði hann að
drífa sig á sjóinn, ekki til að losna
við þá, heldur til að mannast og
ekki síst, menntast. Maðurinn
vex í glímunni við verðug við-
fangsefni.
Svo fór að Magnús snéri sér að
kennslunni. Er ég man fyrst eftir
honum var hann kennari við
Barnaskóla Siglufjarðar. Honum
féll vel kennsla, var annt um að
nemendur lærðu og væru prúð-
mannlegir í framkomu. Hann var
listaskrifari. Stundum tala kenn-
arar sín á milli um Siglufjarðar-
skólann í skrift. Þar var Magnús
potturinn og pannan um skeið.
Hann notaði m.a. formskrift flest-
um fyrr með góðum árangri. Þá
má ekki gleyma því að Magnús
var með afbrigðum drátthagur.
Er ég ekki í vafa um að hann hefði
getað orðið listateiknari hefði
hann lagt meiri rækt við þá list-
grein. Margar skemmtilegar
minningar eru tengdar myndum
eða rissi Magnúsar hvort heldur
við kjósum nú að nefna dráttlist
hans. Eins og vænta mátti af jafn
lífsglöðum manni sá hann jafnan
fyrir sér hinar spaugilegri hliðar í
fari samferðamanna sinna. Fór
Magnús vel með þessa gáfu sína,
helst til að hann væri of spar í
seinni tíð.
Eitt er mér ógleymanlegt frá
Siglufjarðarárunum og lýsir vel
manninum og kennaranum
Magnúsi Þórarinssyni.
Hótel Höfn brann. Þar missti
Magnús ekki einasta góða vini,
einnig aleiguna. Bjargaðist hann
naumlega að næturlagi út um
glugga. Átti hann nú um hríð
samastað að heimili foreldra
minna að Suðurgötu 91. Svo mjög
vorum við börnin elsk og hænd að
Magnúsi að við kepptumst við að
rífa okkur upp eldsnemma morg-
uns og verða Magnúsi samferða í
skólann. Það voru skemmtilegar
ferðir, skemmtilegast var að fá að
leiða Magnús.
En þó Magnús hefði ánægju af
börnum og þau hændust að hon-
um höguðu örlögin því þannig að
hann var orðinn fullorðinn maður
er hann eignaðist sjálfur börn.
Árið 1966 gekk hann að eiga eftir-
lifandi eiginkonu sína, Siggerði
Tryggvadóttur, og eignuðust þau
þrjú börn: Brodda vélstjóra,
Höllu sem nú er að hefja mennta-
skólanám og Geir. Hann er að-
eins 12 ára, efnispiltur. Tvö börn
Siggerðar af fyrra hjónabandi,
Tryggvi skipstjóri og Erla hús-
móðir á Akureyri voru og hans
stjúpbörn. Veit ég að Magnús bar
þeirra velferð engu að síður fyrir
brjósti en sinna eigin barna.
Reistu þau hjón myndarheimili
nú síðast að Kringlumýri 14, Ak-
ureyri. Traustur heimilisbragur,
gestrisni og hlýja settu sinn svip á
heimili Magnúsar og Siggerðar og
þar hefur oft verið mannmargt.
Þar býr og öldruð móðir Siggerð-
ar.
Magnús kenndi fyrst þess sjúk-
dóms er dró hann til dauða fyrir
10-11 árum. Hélst sjúkdómurinn
nokkuð í skefjum framan af en
fyrir rúmum tveimur árum dró til
alvarlegra tíðinda. Magnús hneig
niður er hann var úti að hjóla, sem
oftar. Fyrir tilviljun gekk maður
fram á hann og með undursamleg-
um hætti vöktu læknavísindin
hann til iífs að nýju. Sannast
sagna náði hann ótrúlegum bata
og hóf þegar störf er kraftar
leyfðu. Starf sitt við Oddeyrar-
skólann á Akureyri rækti hann
með sóma til hinstu stundar.
Heilsubrestinum tók Magnús
með æðruleysi. Var hann glaður
og reifur, sagði kátlegar sögur er
við hittumst og lék á als oddi.
Innst inni vonaði hann og við öll
að lengri frestur gæfist en nú hefur
orðið raunin á. Og víst horfði allt
vel. Það hygg ég hafi fallið Magn-
úsi þyngst við heilsuleysið að fá ef
til vill ekki að sjá börn sín vaxa úr
grasi, verða þeim ekki sú stoð og
stytta í lífinu er hann hafði heitast
óskað. Hans eigin unglingsár voru
honum jafnan í fersku minni. Hin
góða kona hans, Siggerður, gerði
þó honum þessa áhyggju léttbær-
ari en ella.
Nú er þessi góði vinur genginn.
Síst átti ég þess von að hann
kveddi mig hinsta sinn með kveðj-
unni sinni fögru „Guð geymi þig“
í endaðan ágúst síðastliðinn. Sú
hefur þó orðið raunin á. Ég hef
ekki þá lífsreynslu til að bera né
mannvit að ég megi mæla þau orð
við Siggerði og börnin er létt gætu
harm þeirra. En megi minningin
um góðan dreng, heilan, sannan
og tryggan verða þeim til nokk-
urrar hugfróar er fram líða
stundir.
Að endingu kveð ég Magnús,
vin minn, fyrir hönd fjölskyldu
minnar og foreldra með kveðj-
unni hans góðu.
Guð geymi hann.
Eiríkur Páll Eiríksson.
Með Magnúsi E. Þórarinssyni er fall-
inn frá óvenju fjölhæfur og víðlesinn
kennari sem úr sárri fátækt braust til
mennta og gerði síðan kennsluna að
ævistarfi. Margan ungan nemanda
studdi hann og leiddi á veg til þroska
og var vissulega fær um að miðla
bæði ungum og öldnum þekkingu á
mörgum sviðum svo fróður var hann
um menn og máiefni, en auk þess
sjálfur í sífelldri leit upplýsinga og
efniviðar er verða mátti að gagni í
kennslunni.
Magnús fæddist á ísafirði. For-
eldrar hans voru Kristín Adolfína
Einarsdóttir og Þórarinn Magnús-
son. Hann var tekinn í fóstur af móð-
urforeldrum sínum, Einari Gunnars-
syni, fiskimatsmanni, sem var af
Víkingalækjarætt, og Ólöfu Hinriks-
dóttur, en hún var af Bergsætt. Þau
bjuggu þá í Króksbæ á ísafirði.
Gömlu hjónin reyndust honum mjög
vel og átti hann um þau margar kær-
ar minningar. Síðar giftist móðir
Magnúsar og eignaðist hann þá stór-
an hóp hálfsystkina.
' Þegar Magnús var um fermingu
missti hann afa sinn og ömmu, sem
tekið höfðu hann í fóstur og varð
hann upp frá því að bjarga sér að
mestu af eigin rammleik. Fór hann
þá til sjós á útilegubát frá ísafirði og
varð þar ein.s og aðrir að þola mikið
harðrétti, vos og þrældóm. Samt sem
áður heillaðist Magnús mjög af
sjónum, en námslöngunin varð
sterkari svo að hann sagði í bili skilið
við sjóinn og fór í gagnfræðaskóla og
síðan braust hann í Kennaraskóla ís-
lands en þaðan lauk hann kennara-
prófi 1943 með lofsamlegum vitnis-
burði. Hann var mikill málamaður
og auk móðurmálsins, sem hann
lagði ætíð mikla rækt við að kenna og
skrifa, var hann vel að sér í þýsku,
ensku og málum Norðurlandanna. Á
þessum erlendu málum las hann
viðamikil ritverk, stærðfræði og
fjölmargt annað, sem ekki er ai-
mennt lesefni þeirra sem þó geta les-
ið erlend mál sér að gagni.
Þegar náminu í KÍ lauk átti Magn-
ús margra kosta völ sem kennari en
sjórinn og menntunarþörfin sögðu til
sín svo að hann brá næst á það ráð að
fara í Stýrimannaskólann og það
nám kostaði hann með því að vera til
sjós á sumrin, oftast þjónn á strand-
ferðaskipum. Frá starfinu þar átti
hann margar mjög skemmtilegar
minningar.
Að loknu námi í Stýrimannaskói-
anum varð kennaraþráin sjó-
mennskulönguninni sterkari og hann
réði sig því til starfa í Hnífsdal og
kenndi þar í 2 ár. Eftir það fór hann
sem kennari til Siglufjarðar og var
þar í 11 ár en 1961 kom Magnús að
Oddeyrarskólanum og var þar starf-
andi kennari til dauðadags, þar af
var hann eitt árið sem yfirkennari.
Drátthagur var Magnús með ágæt-
um og skrifaði formskrift manna
best, enda var hann upphafsmaður
hennar í skólanum á Siglufirði og
síðar í Oddeyrarskólanum. Hann
var ætíð mjög stjórnsamur og áhuga-
samur kennari og hlátur hans smit-
andi og hlýr. í eðli sínu var hann
mjög gamansamur án þess að í
gamninu lægi broddur og athuga-
semdir hans á kennarastofunni voru
oft bráðskemmtilegar og komu
óvænt. Flestir nemendur hans dáðu
hann mjög fyrir margra hluta sakir,
enda var hann dagfarsgóður og hlý-
legur við þá, en hann gat líka verið
harður í horn að taka, ef því var að
skipta og hann taldi ástæðu til. Allt
þetta kunnu þeir flestir að meta.
Árið 1966 kvæntist Magnús eftir-
lifandi konu sinni, Siggerði Tryggva-
dóttur, sem er fædd að Hafranesi við
Reyðarfjörð. Þau bjuggu fyrst í
Brekkugötu 13 en fyrir nokkrum
árum keyptu þau hús að Kringlumýri
14 og hafa búið þar síðan. Siggerður
átti tvö böm af fyrra hjónabandi,
þau Erlu Sveinsdóttur og Tryggva
Sveinsson, en böm þeirra Siggerðar
og Magnúsar urðu þrjú, Broddi, sem
lokið hefur vélskólanámi, Halla,
sem er að hefja nám í MA og Geir,
sem enn er á barnsaldri. Magnús var
ætíð mjög heimakær og það var auð-
fundið að heimili og fjölskyldan var
hans sólargeisli.
Fyrir tveimur og hálfu ári varð
Magnús fyrir miklu sjúkdómsáfalli
og náði sér ekki til fulls eftir það.
Auðsýnt var að hverju fór og hefur
slikt ætíð sín áhrif á sálarástandið.
Hann bar þessa þungu byrði með
karlmennsku og lét lítið á bera, gerði
jafnvel góðiátlega gaman að sjúk-
dóminum en nú er samt kallið komið
og ekki verður við þyí gert.
Samstarfsfólk við Oddeyrarskól-
ann þakkar honum mjög ánægjuleg
kynni, vel unnin störf og ógleymari-
legar minningar, um leið og það send
ir konu hans, börnum og öðmm að-
standendum innilegar samúðar-
kveðjur. Við munum ætíð minnast
Magnúsar með hlýhug og þökk.
Indriði Úlfsson.
Einhverjir bestir eðliskostir ís-
lenskra sjómanna og annarra erfiðis-
manna hér á landi hafa verið æðm-
leysi og sálarró, enda ekki vanþörf
hvors tveggja á norðurhjara í glímu
við höfuðskepnur.
Vinur minn og granni nú um tæpra
tveggja áratuga skeið, Magnús Þór-
arinsson, kennari við Oddeyrarskól-
ann, var góður fulltrúi þess besta og
hreinasta úr fari íslenskrar alþýðu
fyrr og síðar. Mér hlýtur alltaf að
koma hann í hug er ég heyri góðs
drengs getið.
Kynni okkar hófust um það leyti,
að ég kynntist konu minn, en Magn-
ús var vinur fólks hennar frá þeim
tíma, að hann kenndi við Bamaskól-
ann á Siglufirði. Að vísu vomm við
sveitungar, en hann það miklu fyrr á
ferð en ég, að hann var farinn til
sjómennsku og kennslu áður en ég
komst á legg.
Magnús var fæddur á Ísafírði 17.
mars 1918, sonur Þórarins Magnús-
sonar frá Króksbæ á ísafirði og Krist-
ínar Gísladóttur og þar ólst hann
upp við dagleg störf, sem á þessum
tíma vom þar eins og lengstum síðan
tengd sjó og fískvinnu. Hann tók út
þroska unglingsára í skugga krepp-
unnar og vafalítið hefur það vaidið
miklu um afstöðu hans í ýmsum efn-
um síðar meir. ísafjörður var á þess-
um tíma „rauður bær“. Þar var líf-
legt stjómmálalíf og vinstri menn
stýrðu bænum og atvinnulífinu.
Magnús skipaði sér þar snemma í
sveit, þótt aldrei væri hann mjög
framarléga þar. Ég held að þá sem
oftar hafi komið í Ijós, að metorð
vom honum einskis virði. Honum
vom orður og titlar úrelt þing. Til
þess var hann alltof sannur og sjálf-
um sér samkvæmur. Hugur hans og
hjarta var alla tíð með þeim, sem
minna máttu sín. Hann verður alltaf
í huga mínum eitthvert einlægasta
dæmið um þá, sem bókfróðir marx-
istar kalla stundum brjóstvitssósíal-
ista - en því fólki hef ég fleiru kynnst
og þykir æ vænna um það.
Þegar við Magnús fluttum báðir í
Mýrahverfi hér f bæ, lágu leiðir okk-
ar oftar saman. Má heita að við
skiptum geði nær daglega nú síðustu
tíu árin. Ótaldar em þær stundir að
við sátum að tafli eða ræddum eilífð-
armálin, sem tóku þá oft á sig for-
kostulegar myndir. Magnús var
skemmtilega greindur og hafði fá-
gæta kímnigáfu - sem var laus við all-
an brodd og meinhæðni. Með hon-
um fannst mér eins og ég væri enn
niðri í lúkar á vestfirskum bátum og
hinn akureyrski hversdagsleiki hvarf
okkur um stund, þegar við rifjuðum
upp fjömlíf og frásagnir af skrýtnu
fólki vestra. Oft var þá tíminn fljótur
að líða.
Magnús hafði lifað margbrotna tfð
og víða verið á ámm áður. Hann
hafði verið í siglingum á yngri ámm
og unnið fjölbreytt störf hér á landi
og kunni frá mörgu að segja. Hann
var félagslyndur og átti afskaplega
gott með að blanda geði við fólk. Á
Siglufirði kenndi hann við Bama-
skólann ámm saman og þótti af-
burðakennari. Einkum var hann
annálaður fyrir skriftarkennslu sína
og gerðist á því sviði fmmherji og
innleiddi hér nýjar aðferðir. Hann
var laginn og listfengur og í flestum
efnum sjálfbjargi eins og reyndar
hefur verið títt með þessarri þjóð.
Skömmu eftir að Magnús fluttist
til Akureyrar staðfesti hann ráð sitt.
Hann kynntist hér eftirlifandi konu
sinni, Siggerði Tryggvadóttur og áttu
þau saman þrjú börn: Brodda, sem
er við nám í Vélskóla íslands, Höllu,
sem er að hefja nám við Menntaskól-
ann og Geir, sem enn er í gmnn-
skóla. Siggerður átti fyrir tvö börn af
fyrra hjónabandi - Erlu og Tryggva,
sem Magnús gekk í föðurstað. Ég
veit að Magnúsi varð tíðhugsað til
bama sinna og velferðar þeirra nú í
seinni tíð vegna þeirrar óvissu, sem
þeim var búin við heilsuleysi hans.
Hann hafði glímt ámm saman við
hjartasjúkdóm og nú fyrir nokkmm
ámm munaði mjóu að hann kveddi
þennan heim. Þá tókst á undursam-
legan hátt að bjarga lífi hans. Hon-
um var samt mætavel ljóst að hverju
stefndi og skildi, að um tímann var
að tefla. Hann vissi líka, hvílíka
hetju hann átti í konu sinni og auð í
börnum sínum, sem öll em vel gerð
og honum í hvívetna til sóma. Það
varð honum raunabót í þessum
ójafna leik, sem hann vissi hvemig
hlaut að fara.
Nú þegar leiðir skiljast með okkur
um stund vil ég þakka Magnúsi kynni
og ógleymanlega samferð fyrir mína
hönd, konu minnar og bama og við
sendum Siggerði, börnum hennar og
vandafólki öllu okkar dýpstu samúð-
arkveðjur. Megi minningin um góð-
an dreng og æðrulausan vera þeim
huggun í hörmum.
Bárður Halldórsson.
8-DAGUR-19: óktóbér 1982