Dagur - 10.05.1983, Blaðsíða 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 110 Á MÁNUÐI - LAUSASÖLUVERÐ 15 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
BLAÐAMENN: EIRIKUR ST. EIRIKSSON, GYLFI KRISTJANSSON,
ÓLAFUR JÓHANNSSON (SAUÐÁRKRÓKI) OG
ÞORKELL BJÖRNSSON (HÚSAVlK)
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Samhæfa þjóðar-
útgjöld þjóðartekjum
Á aðalfundi Kaupfélags Eyfirðinga sem haldinn var
dagana 6. og 7. maí flutti Valur Arnþórsson ræðu
þar sem hann fjallaði ítrarlega um rekstur félagsins
og efnahagsmál almennt. Valur sagði m.a.:
„Ég vil leggja mikla áherslu á þörfina fyrir úrbæt-
ur en er um leið ljóst, að við mjög ramman reip er að
draga að bæta reksturinn, þegar samdráttur er í
efnahagslífinu og svo alvarlegar blikur á lofti, sem
raun ber nú vitni um.
Verðbólguhraði er nú talinn vera um 80% miðað
við 12 mánaða tímabil. Fjármagnskostnaður mun
því vaxa hraðfara. Samdráttur í verslun og viðskipt-
um á væntanlega eftir að verð enn meiri en þegar er
orðið. Þar verður að taka mið af þeirri hörmulegu
staðreynd að þjóðartekjur dragast mikið saman um
þessar mundir. Framleiðsla sjávarafurða minnkaði
um 13% á síðasta ári en jókst árið áður um 1,5%. Á
árunum 1976-1980 jókst framleiðsla sjávarafurða
að jafnaði um 12,7% á ári og má af því sjá þau gífur-
legu umskipti sem verða þegar framleiðslan minnk-
ar um 13% eins og var á árinu 1982. Afleiðingarnar
láta ekki á sér standa. Þjóðarframleiðslan dróst
saman á síðasta ári um 2%, saman borið við 1,6%
aukningu á árinu 1981 og 3,9% aukningu á árinu
1980. Til viðbótar rýrnuðu svo viðskiptakjör á árinu
1982 um 1,5%, þannig að þjóðartekjur rýrnuðu um
2,3%. Er það í fyrsta skipti síðan 1975 að þjóðartekj-
ur og þjóðarframleiðsla minnkar.
Við þær ytri aðstæður sem þessar tölur endur-
spegla má ljóst vera hvílíkum erfiðleikum það verð-
ur bundið að laga umtalsvert rekstur fyrirtækja á ís-
landi á næstu mánuðum og misserum. Því miður er
ekkert útht fyrir að ytri aðstæður lagist að nokkru
marki á næstunni. Þorskaflinn minnkaði um 19% á
síðasta ári miðað við 1981 og heldur áfram að
minnka. Vertíð hefur víðast hvar brugðist nú í
vetur. Víxlgangur kaupgjalds og verðlags heldur
áfram óhindraður og engin samstaða hefur enn
náðst um að draga úr þeim víxlverkunum, en shkt
þarf óhjákvæmilega að gera án þess þó að skerða
kjör hinna lægst launuðu um tugi prósenta.
Áframhaldandi verðbólga tæmir reksturfé fyrir-
tækjanna og útlánagetu bankanna á nokkrum mán-
uðum og atvinnuleysi hlýtur þá að blasa við. Ekki
batnar þá aðstaða til að laga rekstur fyrirtækja og
ekki batnar þá aðstaða til sköpunar nýrra atvinnu-
tækifæra til þess að sporna við atvinnuleysi. Það er
gífurlegt hagsmunamál launafólks í landinu að
verðbólguhjólið verði stöðvað sem allra fyrst. Eng-
inn er bættari með fleiri verðbólgukrónum og þjóð-
arútgjöld verður að samhæfa þjóðartekjunum eins
og hvert heimili verður að haga útgjöldum eftir
tekjum.
Það er því þjóðamauðsyn að hanskarnir verði
dregnir fram og lamið rækilega á verðbólgunni,
kannski ekki til þess að sigra hana á rothöggi í
fyrstu lotu en þó a.m.k. til að sigra hana á stigum
ekki síðar en í fjórðu eða fimmtu lotu. Liggi hún ekki
í gólfinu þá er mikil hætta á að atvinnulífið bresti út-
hald til þess að standa af sér síðari lotur“, sagði
Valur Arnþórsson í lok ræðu sinnar.
Bernharð Haraldsson
„Góður Eyrarpúki
og auk þess í KA“
— segir Bernharð Haraldsson, nýskipaður
skólastjóri Verkmenntaskólans á Akureyri
„Ég hlakka til að takast á
við ný verkefni þótt það sé
nú blandið nokkrum sökn-
uði, því ég yfirgef þá Gagn-
fræðaskóla Akureyrar og
samstarfsfólk, a.m.k. í bili,
en hann hefur hýst mig í 21
vetur,“ sagði Bernharð
Haraldsson, nýskipaður
skólameistari hins nýja
Verkmenntaskóla á Akur-
eyri.
Hann var með Iitla flösku af
Norðursjávarolíu á skrifborð-
inu hjá sér, hafði fengið hana
senda sem minjagrip frá Nor-
egi. Norðmenn selja slíkt beint
af botni Norðursjávar. En ef-
laust er það ekki uppistaðan í
olíugróða Norðmanna.
„Ég er fæddur á Akureyri,
sem sagt ekta Akureyringur.
Fæðingarstaður Árnes í Glerár-
hverfi. Ég flutti svo mjög fljót-
lega á Eyrina og tel mig mikinn
og góðan Eyrarpúka og auk
þess í KA. ÉG held ég hafi ver-
ið stilltur í æsku, enda bjó ég
í mjög vernduðu umhverfi,
þ.e.a.s. við hliðina á lögreglu-
stöð bæjarins. Án gamans þá
var ég eins og aðrir krakkar,
hafði gaman af leikjum og
uppátækjum sem fullorðnir
kölluðu yfirleitt óknytti.
Svo þurfti ég að fara í skóla
eins og aðrir. Ég byrjaði hjá
Elísabetu Eiríksdóttur, hún var
með smábarnakennslu í þá tíð.
Svo tók ekkert annað við en
stóri barnaskólinn, Barnaskóli
Akureyrar. Þar varð hver nem-
andi að vera í sex ár og þá tók
þessi við,“ segir Bernharð og
meinar að sjálfsögðu GA þar
sem hann er nú settur skóla-
stjóri. „Þar var það fyrsti,
annar og landspróf og þaðan
upp í Menntaskólann á Akur-
eyri. Þetta var nú leiðin fyrir þá
sem ætluðu sér að ganga
menntaveginn og þann veg var
ég ákveðinn að ganga og verða
kennari.
Ég var alltaf ákveðinn í að
verða kennari og það kom
ekkert annað til greina hjá
mér. Ég hef eflaust smitast svo
af Erni Snorrasyni þegar hann
var að kenna mér í gamia daga.
í menntó var mikið fjör og
margir merkismenn sem ég var
með þar. Það mætti nefna
nokkra svo sem, ja ef ég byrja
á þeim sem hér í bænum eru,
þá eru það t.d. Gunnar Ragnars
í Slippnum, Birgir Ágústsson
verkfræðingur o.fl. o.fl. Ég tek
það fram að ég var í máladeild
að sjálfsögðu. Nú svo voru það
alþingismennirnir Halldór
Blöndal, en þeir komust ekki
allir inn á þing sem voru í
framboði núna. Björn Dag-
bjartsson, hann er varaþing-
maður, nú svo var Steingrímur
Ingvarsson í framboði á Suður-
landi, Kristján Torfason var
allavega í prófkjöri en hann
komst nú ekki á þing. Þessir
skólafélagar eru roknir út um
allt land og allan heim, en
maður hittir þessa vini sína
alltaf annað slagið og þá er
margt skrafað og skaflað.
Þaðan lá svo leiðin til Þýska-
lands. Þar ætlaði ég að læra
þýskar bókmenntir fornar og
nýjar. í Þýskalandi var ég eitt
ár, þá kom ég til baka og fór að
kenna við skólann hér, það var
árið 1960. Ég kenndi hér í tvö
ár en fór svo suður í Háskóla
íslands og þar eyddi ég næstu
fjórum árum við nám í landa-
fræði og sögu og tók BA-próf í
þeim greinum auk þess tók ég
próf í kennslu og uppeldisfræð-
um.
Mér líkaði mjög vel í Þýska-
landi. Þjóðverjar eru ágætis-
fólk, menn hafa misjafnar skoð-
anir á þeim eins og öðrum, en
þeir vita hvað þeir vilja og þess
vegna hefur þeim vegnað vel og
tungumálið þeirra er sérdeilis
fallegt mál. Ég hef dálæti á
þýsku en það getur stafað af
því að þýska er eina málið sem
ég tel mig geta talað skammlít-
ið. Og úr blessuðum Háskólan-
um fór ég að kenna í Reykjavík
í landsprófsdeild Gagnfræða-
skóla Vesturbæjar. Þetta var
hálfgerð landsprófsverksmiðja.
Ég kenndi þarna átta eða tíu
deildum landafræði. Einn af
mínum nemednum þaðan lauk
svo doktorsprófi í landafræði,
Sigfús Jónsson hlaupari.
Síðan flutti ég aftur heim
þ.e.a.s. norður 1967 en árið
áður kvæntist ég konu sem ég
kynntist í Háskólanum, Ragn-
heiði Hansdóttur, sem var þar
við nám í tannlækningum. En
það skal tekið fram að það var
ekki af „praktískum“ ástæðum
nama þá að það sé „praktískt"
að eiga konu. En síðan 1967
hef ég kennt við þennan skóla,
um tíma var ég yfirkennari og
svo núna skólastjóri í fjarveru
Sverris Pálssonar sem er í fríi.
Ég sótti svo um þessa stöðu
skólameistara Verkmennta-
skólans nýja.
4 - PAGUR - :1p. 1983