Dagur - 18.12.1985, Qupperneq 29

18. desember 1985 - DAGUR - 29
- Oddur Ævar Guðmundsson vill veg hans meiri,
eða auka hróður hans
Það fer ekki leynt að blessuð
jólin eru að koma. Ekki þarf
að gera annað en hlusta á út-
varp og horfa á sjónvarp til að
sjá að það er enginn hörgull á
varningi sem þykir hinn besti
til jólagjafa. Jólasveinar eru
óaðskiljanlegur hluti jóla. En
jólasveinninn sem við flestir ís-
lendingar þekkjum er af al-
þjóðlegum toga. Hinn íslenski
jólasveinn hefur horfíð að
mestu úr hugum manna. Þessi
rammíslenski hrekkjalómur,
klæddur í prjónaföt, sem eru
að sjálfsögðu í íslensku sauða-
litunum. Jólasveinninn er sem
sagt Sankti-Kláus, en við köll-
um hann íslenskum nöfnum.
Okkar sveinar ferðast til
byggða einn á hverjum degi. Sá
fyrsti kemur 13 dögum fyrir jól
og síðan hver af öðrum. Það þarf
ekki að nefna þá tilhlökkun sem
ríkir hjá smáfólkinu fyrir þessa
daga og komu þessara karla. Ætli
börnin viti mikið um það hvernig
hinn íslenski jólasveinn lítur út?
Er ekki Kláus sá sem öll börn
þekkja sem jólasvein.
Árið 1932 var gefin út bók sem
heitir Jólin koma. í henni eru
landsþekkt ljóð Jóhannesar úr
Kötlum, með myndum Tryggva
Magnússonar.
tVfíity
Oddur Ævar Guðmundsson
heldur óprúttnir og stríðnir
karlar. Ef þeim var gert eitthvað
illt, áttu þeir það til að hefna sín.
En ef þeim var gert gott, launuðu
þeir það með góðu.
I skólum er það sjálfsagður
hlutur að vinna jólaföndur í des-
ember. Pá eru margir sem teikna
mynd af jólasveininum og þá er
það undantekningalítið hinn er-
lendi Sankti-Kláus. Ekki er víst
að kennarar geri mikið til þess að
láta börnin heldur teikna hinn ís-
lenska starfsbróður Kláusar.
Oddur Ævar Guðmundsson
kennari í Hrafnagilsskóla er
undantekning. Hann hefur í
mörg ár haft áhuga á að gera veg
hins íslenska jólasveins meiri en
nú er. Oddur hefur verið kennari
í 13 ár. Teikningu hefur hann
haft sem aukakennslugrein. Ann-
ars eru hans aðalkennslufög
handmennt og raungreinar. ,.Mér
finnst ekki nógu gott að við höld-
um ekki við þeirri hefð sem við
gætum haft gagnvart jólasveinum
eins og margar þjóðir. Norður-
landabúar eiga nissana, Rússar
eiga afa Frosta, Þjóðverjar hafa
herra Vetur. Þess vegna eigum
við að gera allt til að halda í okk-
ar gömlu jólasveina."
Oddur hefur haft áhuga á að
gera okkar jólasveina aðgengi-
legri fyrir alla með því að fara
milliveg milli Sankti-Kláusar og
íslensku jólasveinana.
„Ég hef farið milliveginn. ís-
lensku jólasveinarnir eru í þannig
fatnaði að hann gefur ekki mikla
möguleika í litum. Það eru þessir
klassísku íslensku sauðalitir. Ég
tók örlítinn lit frá Kláusi og
teikna síðan myndirnar eftir ljóð-
um Jóhannesar. Útkoman er
þessi, sem ég er með hér. Að
sjálfsögðu leitast ég við að láta
séreinkenni íslenska jólasveins-
ins halda sér. Mér þótti þetta
skemmtilegt og ákvað að gefa
þetta út á jólakortum og plak-
ati.“
Eins og áður sagði eru jóla-
sveinarnir farnir af stað til
byggða. Það eru ekki hreinar lín-
ur hvar þeir félagar eru búsettur.
Við Akureyriongar höfum út-
hlutað þeim heimili í Súlum.
Vestfirðingar veittu þeim lóð á
Breiðadalsheiði. Reykvíkingar
veittu þeim Esjuna og Austfirð-
ingar líklega Fjarðarheiði, eða
álíka stað.
Þegar Oddur var spurður hvað
væri hægt að gera til að auka
hróður íslenska jólasveinsins,
sagði hann: „íslenskir listamenn,
hvar í list sem þeir eru, eiga að
spreyta sig meira í því að túlka
okkar jólasveina. gej-
Segja vil ég sögu
af sveinunum þeim,
sem brugðu sér hér forðum
á bæiha heim.
Peir uppi í fjöllum sáust,
- eins og margur veit, -
í langri halarófu
á leið niður í sveit.
Þannig byrjar þetta skemmtilega
ljóð Jóhannesar um jólasvein-
ana. í lýsingu hans er um íslenska
jólasveina að ræða, sem voru