Dagur - 27.05.1987, Blaðsíða 10

10 - DAGUR - 27. maí 19B7
Er fjórflokka-
kerfið að hrynja?
Félag bókagerðarmanna:
Ályklun um
verkfallsrétt
Á fundi trúnaðarmannaráðs
Félags bókagerðarmanna, sem
haldinn var miðvikudaginn 13.
maí 1987 var eftirfarandi ályktun
samþykkt með atkvæðum allra
fundarmanna:
„Þau takmörkuðu réttindi sem
verkafólki og samtökum þess eru
tryggð með lögum og snerta
verkfallsréttinn hafa ævinlega
verið þyrnir í augum atvinnurek-
enda. Mörg dæmi eru um tilraun-
ir þeirra við að fá þessum lág-
marksmannréttindum hnekkt.
Fundur trúnaðarmannaráðs
FBM mótmælir harðlega nýjustu
tillögum atvinnurekenda til þess
að skerða réttindi verkafólks.
Þær hugmyndir sem fram komu á
aðalfundi Vinnuveitendasam-
bands íslands 12. maí 1987 og
snérust um að réttur verkafólks
til verkfalla yrði skertur eru aftur
úr grárri forneskju. Verkafólk
mun aldrei una því að þau mann-
réttindi sem það hefur áunnið sér
með þrotlausri baráttu verði af
því tekin.“
CUÓU-
Sveins-mót 1987
- á Dalvík
Hið árlega Sveins-mót til
minningar um Svein Jóhanns-
son, fyrrverandi sparisjóðsstjóra,
verður haldið í Víkurröst á Dal-
vík dagana 30. og 31. maí nk.
Teflt verður í opnum flokki, 9
umferðir eftir Monrad-kerfi.
Umhugsunartími er 30 mín. á
keppanda til að ljúka skákinni.
Fyrsta umferð hefst kl. 13.30
laugardaginn 30. maí.
Veitt verða 6 verðlaun, samtals
að upphæð kr. 31.000 sem skipt-
ast þannig:
1. verðlaun kr. 10.000
2. verðlaun kr. 8.000
3. verðlaun kr. 6.000
4. verðlaun kr. 4.000
5. verðlaun kr. 2.000
6. verðlaun kr. 1.000
Þeir unglingar (fæddir 1971
eða síðar) sem bestum árangri ná
á mótinu hljóta einnig verðlaun.
Keppendum er boðið upp á
ókeypis gistingu og tvær ókeypis
máltíðir. Þátttöku ber að til-
kynna sem fyrst til Ingimars Jóns-
sonar, símar 61370 og 61664.
Á mótinu fer fram sérstakt
hraðskákmót, laugardaginn 30.
maí og hefst það kl. 21. Tefldar
verða 9 umferðir eftir Monrad-
kerfi.
Feðgar
sigursælir
Þrem mótum hjá Skákfélagi
Akureyrar lauk fyrir skömmu og
voru úrslit þessi:
Maí, 10 mínútna mótið:
1. Benedikt Smári Ólafsson 6
v. af 7. 2. Þór Valtýsson 5'/2 v. 3,-
7. Jón Björgvinsson, Ólafur
Kristjánsson, Sigurjón Sigur-
björnsson, Bogi Pálsson og Rún-
ar Sigurpálsson 4/2 v.
Vorhraðskákmótið:
1. Gylfi Þórhallsson 14'/2 v. af
15. 2. Jón Björgvinsson 13/2 v. 3.
Kári Elíson 11 /2 v. 4. Arnar Þor-
steinsson 11 v. 5. Þór Valtýsson
9lá v.
Hraðskákmót um Einisbikar-
inn:
1. Ólafur Kristjánsson 18 v. af
21. 2. Gylfi Þórhallsson 18 v. 3.
Arnar Þorsteinsson 17 v. 4. Kári
Elíson 17 v. 5. Þór Valtýsson
151/2 v.
Maí fimmtán mínútna mótið
fer fram í kvöld (miðvikudag) kl.
20.30.
Það er deginum ljósara að úrslit
nýlega afstaðinna alþingiskosn-
inga hafa skilið fleiri spurningar
eftir varðandi framtíð í íslensk-
um stjórnmálum en áður hefur
gerst. í fyrsta skipti hefur af ein-
hverri alvöru verið vegið að fjór-
flokkakerfinu. Því flokkakerfi
sem við höfum búið við frá því að
íslensk stjórnmál fóru að snúast
um eitthvað annað en sambands-
slit við Dani.
Þrátt fyrir ýmis smáframboð og
klofningshópa sem skotið hafa
upp kollinum á undanförnum
árum og áratugum hefur ekkert
þeirra náð að verða viðvarandi
stjórnmálaafl og hafa horfið eftir
einar eða tvennar kosningar. En
eru þau framboð eða flokkar sem
nú eru komnir fram á sjónarsvið-
ið ekki framhald á þessari smá-
ævintýramennsku sem stundum
hefur þjáð íslenska stjórnmála-
menn? Þar standa spurningarnar
en svörin eru ekki augljós og
ágiskunum ber ekki saman. En af
hverju virðast meiri líkur á því að
viðbótar framboð við fjórflokk-
ana eigi sér fremur lífsvon nú en
áður í íslandssögunni?
Kvennahreyfingin
Kvennahreyfingin á íslandi á sér
allnokkurn og svolítið sérstæðan
aðdraganda og er á margan hátt
sterkari en í flestum öðrum
löndum. Fyrsta stóra samstaða
hennar varð á kvennafrídaginn
haustið 1976 þegar mikill meiri-
hluti íslenskra kvenna lagði niður
störf í einn dag. Annar áfangi
kvennabaráttunnar var kjör frú
Vigdísar Finnbogadóttur til emb-
ættis forseta íslands árið 1980 þar
sem hún keppti við þrjá all-
nokkuð þekkta karlmenn. Síðan
tóku hópar kvenna sig saman og
mynduðu framboðslista bæði til
nokkurra sveitarstjórna og
Alþingis. Nú bauð Kvennalistinn
fram til Alþingis í annað sinn og
óx fiskur um hrygg alveg öfugt
við ný framboð fyrri tíðar sem
ætíð hafa dregist saman eða horf-
ið í öðrum kosningum.
Þrátt fyrir að Kvennalistinn er
nokkuð þverpólitísk hreyfing
sem hefur átt erfitt með að móta
heilsteypta stjórnmálastefnu á
borð við gömlu stjórnmálaflokk-
ana hefur hann náð eyrum kjós-
enda að því er virðist út á sér-
stöðu sína að vera eingöngu
skipaður konum.
Kona nátengd Kvennalistanum
telur engan vafa leika á því að
kjarasamningarnir undanfarið,
þar sem stórir starfshópar að
miklum hluta skipaðir konum
hafi barist fyrir verulegri leiðrétt-
ingu á launum sínum hafi
komið Kvennalistanum til góða í
kosningunum. Það hafi myndast
ákveðin samstaða á meðal
kvenna í þessum kjarasamning-
um sem hafi að einhverju leyti
skilað sér í fylgi til Kvennalistans.
Nú er Kvennalistinn stjórnmála-
hreyfing sem aðeins er opin öðru
kyninu og verður það að teljast
til misréttis. Þessi spurning var
lögð fyrir aðra kvennalistakonu.
Konur hafa áorkað mörgu í jafn-
réttismálum undanfarið, svaraði
hún. En þó er einn málaflokkur
þar sem þær sitja eftir. Það eru
launamálin. Við erum almennt
með miklu lægri laun, bæði á
almennum vinnumarkaði og ekki
síður í opinbera geiranum. Ég er
fullviss um að það er megin-
ástæðan fyrir því að sérframboð
kvenna nýtur vaxandi fylgis og að
konur kjósa að horfa framhjá því
að körlum sé heimilaður aðgang-
ur að þessum framboðum. í
fyrstu varð kvennaframboðið til
að vekja athygli á því hversu fáar
konur virtust eiga aðgang að
starfi í stjórnmálum meðal ann-
ars í sveitarstjórnum og á Alþingi
En nú er þetta einnig orðin
spurning um launamálin. Meðan
þau eru í ólestri er kvennafram-
boðs þörf og það verður að berj-
ast á þeim vettvangi.
Þegar þessar sömu konur eru
inntar eftir því hvort Kvennalist-
inn eigi að taka sæti í ríkisstjórn
og hvort stjórnarþátttaka myndi
styrkja hann eða veikja verða
svörin ekki á einn veg. Ég held
að tækifærið sé nú, segir ein
þeirra. Við eigum að fara í ríkis-
stjórn núna en að sjálfsögðu að
því tilskildu að tekið verði tillit til
okkar sjónarmiða til jafns við
aðra flokka sem myndu starfa
með okkur. Er hún var innt eftir
því hvaða stefnumál yrðu sett á
oddinn svaraði hún nokkuð
almennt en var minna fyrir að
gefa ákveðin svör. Hún taldi fyrir
sitt leyti að tryggja yrði að staðið
væri við bakið á velferðarþjóðfé-
laginu og að kjör kvenna yrðu
bætt verulega í þá átt að jafna
þau við kjör karlmanna.
Ég er ekki viss um að stjórnar-
þátttaka sé okkur hagstæð við
þessi skilyrði sem nú eru, segir
önnur kvennaframboðskona.
Þetta er þvílíkur hrærigrautur
sem kom út úr þessum kosning-
um að starf hverrar þeirrar ríkis-
stjórnar sem tækist að mynda
yrði samsuða svo margra sjónar-
miða að enginn flokkur gæti í
raun náð neinum stefnumálum
fram. Stallsystir hennar tekur í
sama streng. Við eigum að taka
áhættu á að fara í gegnum aðrar
kosningar til. Það eru allar líkur
á því að við myndum styrkja
stöðu okkar enn frekar.
Hvort Kvennalistinn sé klofn-
ingur úr Alþýðubandalaginu
neita þessar kvennalistakonur
alfarið. Við tökum ef til vill
meira fylgi frá þeim en öðrum því
við höfum lagt áherslur á málefni
sem eru svipuð sumu sem þeir
hafa verið með.
Borgaraflokkurinn
Hin stóra spurningin, sm stjórn-
málamenn standa framnii fyrir er
hvort Borgaraflokkur Alberts
Guðmundssonar og stuðnings-
manna sé kominn til að vera.
Kominn til að verða virkt stjórn-
málaafl í framtíðinni eða hvort
hann síast aftur inn í Sjálfstæðis-
flokkinn og þá í gegnum hversu
þétta síu hann þarf að fara.
Það er alveg ljóst, að hefði for-
ustusveit Sjálfstæðisflokksins
ekki gripið til þess ráðs að ýta
Alberti Guðmundssyni úr ráð-
herrastóli mánuði fyrir kosningar
í trausti þess að hann hefði ekki
tíma til að fara í sérframboð en
sæti áfram sem óvirkur frambjóð-
andi í fyrsta sæti framboðslista
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík
fremur en hverfa af hinum póli-
tíska vettvangi, hefði Sjálfstæðis-
flokkurinn komið sterkur út úr
kosningunum í flestum kjördæm-
um. Hann hefði haft óskastöðu
um að mynda ríkisstjórn þar sem
Framsóknarflokkur eða Álþýðu-
flokkur hefðu komið til sögunn-
ar.
Borgaraflokkurinn er kominn
til að vera, segir gallharður
Alberts-maður og hulinn her-
maður. Brottvikning Alberts var
síðasti dropinn eða eigum við að
segja gusan, sem þurfti til að fylla
mælinn. Átökin og andstæðurnar
hafa verið að magnast undanfarin
ár þótt allt virtist stundum vera
nokkuð slétt á yfirborðinu.
Sjálfstæðismaður sem hlynntur
er Álberti telur að mikið vatn
þurfi að renna til sjávar þar til
þessi öfl geti sameinast á nýjan
leik. Sjálfstæðisflokkurinn verð-
ur að breyta mörgum áherslum
og hætta að veifa frjálshyggjufán-
anum framan í landann. Hann
verður að taka upp sjálfstæðis-
stefnuna frá viðreisnarárunum.
íslendingar vilja ekki gera neinar
tilraunir með það velferðarþjóð-
félag sem þeir hafa komið upp
með fyrirhöfn. Mörgum finnst
frjálshyggjan ráðast að rótum
þess. Við fórum með sjálfstæðis-
stefnuna og þeir sitja eftir á rúst-
um frjálshyggjunnar, segir annar
borgaraflokksmaður. Ágreining-
urinn er meiri en um persónur.
Hann er ekki síður grundvall-
armálefni.
Það er ljóst að þetta hlaut að
koma fram, segir sjálfstæðismað-
ur sem starfað hefur mikið með
flokknum. Þótt þessu hefði verið
frestað með Albert hefði komið
fram klofningur einhvern daginn.
Ágreiningurinn var hreinlega
orðinn það mikill og það var
búinn að vera mikill þrýstingur á
Þorstein að víkja karlinum úr
ríkisstjórninni.
Nú er Ijóst að kosningasigur
Borgaraflokksins byggðist mikið
á persónu Alberts Guðmunds-
sonar. Er einhver möguleiki að
flokkurinn haldi velli ef Albert
hætti afskiptum af stjórnmálum?
Persóna Alberts hafði auðvitað
heilmikið að segja eins og málum
var komið viðurkennir stuðnings-
maður hans. Framtíð flokksins
að Albert hættum veltur auðvitað
mikið á því hvernig haldið verður
á málum og hver velst í forsvar,
bætir þessi borgaraflokksmaður
við. Ef Helena tæki við flokknum
hefðum við eignast okkar
Möggu.
Alþýðubandalagið
Alþýðubandalagið galt afhroð í
kosningunum þrátt fyrir að hafa
verið í stjórnarandstöðu. Það
vekur þá spurningu hvort stefna
þess höfði ekki lengur til íslend-
inga eða er flokknum kennt um
einhver meiriháttar mistök og
ófarir í þjóðmálum.
Ég tel það einkurn þrennt sem
gert hefur Alþýðubandalaginu
erfitt fyrir í þessum kosningum,
Þórður
Ingimarsson
skrifar:
Fyrri hluti
segir gróinn alþýðubandalags-
maður. í fyrsta lagi höfum við
misst nokkurt fylgi yfir til
Kvennalistans. Það skapast af því
að þær hafa tekið ýmislegt af
okkar stefnumálum upp og þótt
við höfum dugmiklar konur í for-
ustusveit dugir það ekki til að
halda í kvennafylgið. í öðru lagi
höfðar forusta flokksins ekki
nægilega vel til kjósenda. Þótt
Svavar sé dugmikill stjórnmála-
maður væri ef til vill snjallt af
honum að hverfa úr fremstu víg-
línunni um sinn. Hvíla sig og
safna kröftum. Þótt hann sé ekki
gamall að árum þá byrjaði hann
mjög snemma og hefur látlaust
staðið í eldlínunni. Það er erfitt
að halda ferskleika mjög lengi í
svona starfi. í þriðja lagi er
Alþýðubandalaginu kennt um
það sem mistókst á síðari hluta
tímabils ríkisstjórnar Gunnars
Thoroddsen. Steingrími hefur
tekist að koma sökinni á okkur.
Hann hefur líka haft tækifæri til
að hreinsa til í ríkisstjórn á með-
an við vorum í stjórnarandstöðu.
Þessi stjórnarandstaða var okkur
erfið því það er erfitt að gagn-
rýna aðgerðir sem mestöll þjóðin
vildi að væru gerðar. Almenning-
ur vildi losna við verðbólguna og
vill ekki fá hana aftur. Það er
ljóst að það þarf meiri tími að
líða til að við getum rétt okkur
við og sýnt fram á að við séum
ekki verðbólguflokkur. Þetta get-
ur líka kostað okkur innri upp-
stokkun, segir þessi alþýðu-
bandalagsmaður að lokum.
Alþýðubandalagsmaður af
gamla skólanum er öllu ómyrkari
í máli og ekki á þeim buxunum
að viðurkenna nein mistök. Ég
veit ekki hvað þessi þjóð er farin
að hugsa, segir hann. Hún eltist
við alls kyns frjálshyggjublaður,
jakkafatasýningar og pilsfalda-
skak en hafnar Alþýðubandalag-
inu sem eitt getur staðið vörð um
verkalýðinn og lítilmagnann.
Við verðum að breyta um
áherslur, segir alþýðubandalags-
maður af hinni svokölluðu lýð-
ræðiskynslóð. Það hafa orðið
ýmsar breytingar í frjálsræðisátt
hér á síðustu árum. Nægir að
nefna útvarps- og sjónvarpsrekst-
ur og gjaldeyrisverslun. Við töld-
um þjóðfélagið ekki vera í stakk
búið til að sleppa þessu lausu. En
fólk vill þetta og okkur er kennt
um að vera á móti öllu.
Það er ljóst að mjög skiptar
skoðanir eru innan Alþýðu-
bandalagsins um framtíð
flokksins. Um hvernig hann á að
halda á málum og jafnvel hvaða
málefni eigi að vera á oddinum.
Ég held að einhvers konar sam-
starf við Alþýðuflokkinn sé vel
hugsanlegt. Þessir flokkar verða
að reyna að nálgast hvor annan,
segir ungur alþýðubandalags-
maður. Þeir ná aldrei að mynda
sterkt afl öðruvísi. En það er
mikil andstaða við svona hug-
myndir í báðum flokkunum,
heldur hann áfram, einkum á
meðal eldri manna. Stundum er
eins og eldri menn séu múraðir
inn í stjórnmálaflokk. En það er
nú ekki fortíðin og sagan sem allt
snýst um, heldur framtíðin segir
þessi ungi maður að lokum.