Dagur - 18.12.1987, Blaðsíða 5

18. desember 1987 - DAGUR - 5
Jólavörur
Stefán Jónsson er þjóðkunnur
sem fréttamaður og alþingis-
maður. I bók sinni „Að breyta
fjalli" sem bókaforlagið Svart
á hvítu hefur gefiö út kynn-
umst við öðrum hliðum
Stefáns, bernskuminningum
hans og samferðarmönnum.
Hann er staddur á Norðurlandi
um þessar mundir og ég fékk
hann í stutt spjall í gær, áður
en hann lagði af stað til Húsa-
víkur þar sem hann ætlaöi að
árita bók sína. I dag verður
hann á Akureyri og áritar bók
sína í Bókvali.
- Nú kemur í ljós Stefán að
bók þín hefur selst mjög vel á
Húsavík. Kanntu einhverja skýr-
ingu á því?
„Það er ósköp eðlilegt. I bók-
inni er kafli unr Húsavíkurdvöl
veturinn '43-’44, minningar um
bernskukynni mín þar sem eru
alveg prýðileg í huga mér, eins og
flest það sem maður man úr
bernsku. Við höfum ískapaðan
hæfileika til að muna það sem
„Ég þekki menn sem muna
allar sínar tannpínur"
- Rætt við Stefán Jónsson um bók hans „Að breyta fjalli"
okkur sýnist en gleyma hinu. Þeir
sem ekki hafa þann hæfileika eru
illa staddir og vcrða óskaplega
beiskir menn á efri árum. Eg
þekki menn sem nruna allar sínar
tannpínur, alla sína rassskelli og
blóðnasir. Þeir eru þungbærir í
umgengni."
- En þú kemur víðar við í
bókinni.
„Já, ég geri það. í raun og veru
var ég í vandræðum með hvaða
nafn ég ætti að gefa þessari bók.
Þetta eru eins konar bernsku-
minningar, en þó er þetta
kannski fyrst og fremst bók um
fólkið sem ég kynntist fyrst og
þykir ennþá vænst um. I formál-
anum geri ég grein fyrir vinnu-
brögðunum, með hvaða hætti
efnið verður til í minni mér og
þar þvæ ég náttúrlega hendur
mínar af því að ég sé að bera
fram söguleg sannindi. Vegna
þessa fyrirvara má ekki hoppa á
mig fyrir það að ég fari ekki alveg
rétt með sögulegar staðreyndir.”
- Koma margar persónur við
sögu?
„Já, vitaskuld koma ákaflega
margar persónur við sögu en fáar
þeirra þjóðfrægar. Aðeins einn
Akureyringur kemur þarna lítil-
lega við sögu, það er Jóhannes
heitinn á Borg. Þessi bók er ekki
minningar Stefáns Jónssonar
fréttamanns og enn síður
minningar Stefáns Jónssonar
alþingismanns, heldur minningar
Stefáns nokkurs Jónssonar frá
þessum tíma, í blárri gyllingu
mikillar fjarlægðar. Þó að ég segi
frá ýmsu grátskoplegu í þessari
bók, eins og minningarnar verða
í huga mér, þá er bókin skrifuð í
mikilli alvöru. Mér hefur verið
legið á hálsi fyrir að segja ekkert
Ijótt eða kvikindislegt um neinn
því menn hafa sennilega ætlast til
að ég gerði það, en það var bara
ekki hægt. Efnið í slíkt var ekki
fyrir hendi. Halda menn að mað-
ur sé að leggja á minnið eitthvað
sem varðar ieiðindalabbakúta
sem hafa orðið á vegi manns á
ævinni? Þeim gleymir maður.“
- Þú segir að ekki megi taka
minningar þínar sem söguleg
sannindi, en þetta eru raunsæjar
lýsingar engu að síður.
„Já, þær eru það. Þetta er
sannleikur eins og ég kann hann
en ekki sögulegar staðreyndir. Á
þessu tvennu er mikill munur.
Meira að segja tekst manni
stundum í frásögn að segja sann-
leikann betur þar sem maður vík-
ur frá sögulegum staðreyndum.
En varðandi sannleikann sagði
Caligula einu sinni þegar hann
var í gáigahúmor: Sannlcikurinn
er til, hann hefur bara ekki fund-
ist ennþá.“
- Það er glettni í frásögn þinni
Stefán, en þó lýsir þú mikilli
fátækt. Segðu mér aðeins frá
fátæktinni.
„Já, fátæktin var þarna og
kreppan herti að mönnum.
Fátæktin var allt í kring og alls
staðar en samt sem áður héldu
menn áfram að lifa lífinu og börn
héldu áfram að vera eins glöð og
þau gátu hugsanlega verið. Það
þarf ekki dýr leikföng til þess að
börn geti verið glöð, en það þarf
mat. Hann skorti ekki beinlínis
þarna fyrir austan, en það þarf
líka hlýjan fatnað og ekki krókn-
uðum við á þessum árum. En það
þriðja skorti. Það var gleði for-
eldra yfir smá sigrum, depurð
þeirra yfir uppsöfnuðum ósigrum
í lífsbaráttunni var meira áber-
andi."
- Var þjóðin mjög döpur í
kreppunni?
„Víst var þjóðin döpur í
heimskreppunni og víða þrengdi
að. Þó væri mönnum gott að
minnast þess þegar þeir hugsa um
kreppuna að hér voru unnin af-
rek á kreppuárunum í samstjórn
krata og framsóknar. Við byggð-
um sjúkrahús, við byggðum
skóla, en ég vil taka það fram að
ég minnist ekki á flokkspólittk í
bókinni. Fyrir okkur sem munum
þessa tíð verður það freistandi
þegar rætt er um efnahagsvanda-
mál núna, að segja við fólkið: í
guðs bænum hlustið ekki á þetta
helvítis væl. Að vísu skeður það
frá stríðsárunum og fram á þenn-
an dag að þessi þjóð sem hafði
varla til hnífs og skeiöar, er orðin
offituð. í hálfa öld hafa menn
haft svo mikið að éta að þeir hafa
tæpast haft undan að skíta! Það
verður gróft að segja þetta á
prenti en þetta er satt. En þó
verð ég að segja að þetta hefur
batnað mikið. Vitaskuld hefur
lífið batnað frá þeim árum. Frá
því ég var unglingur hef ég heyrt
kveða við þann söng að allt sé á
leiðinni til helvítis. Þá segi ég: Ef
þetta er leiðin til helvítis sem við
höfum farið í mínu minni þá
hlakka ég til að koma í hlaðið og
tala við gamla manninn. Þá skal
ég, ef það er hægt að handan,
skrifa minningar hans!“
Þar með vorurn við komnir yfir
í aðra sálma og tilvalið að setja
punkt. Ég vil þakka Stefáni Jóns-
syni kærlega fyrir skemmtilega
stund. SS
Nú er allt orðið fullt af jólavörum á
ótrúlega góðu verði.
Peysur, blússur, kjólar, bómullarpeysur,
náttsloppar.
Yerslunin
r
Skartgrípir:
Nælur, hálsfestar,
eyrnalokkar og
hringir.
Nýtt ilmvatn,
bodylotion og
sápa í sama ilm Sunnuhlíð 12, sími 22484.
Ullog
nn
... .........■■..
Akureyringar
Nærsveitamenn
Við höfum opið
til kl. 22.00
þann 18. desember
HAGKAUP
Akureyri
VEXTIR A
VERÐBRÉFAMARKAÐI
^ Vikan 14.-18. desember 19*W
Vextir umfram Vextir
Tegundskuldabréfs verðtryggingu % AUs%
Spariskírt. ríkissjóðs
lægst 8,0% 36,7%
hæst 8,5% 37,4%
Skuldabréf banka og sparisjóða
lægst 9,3% 38,4%
hæst 9,7% 38,9%
Skuldabréf stórra fyrirtækja
Lind hf. 11,0% 40,5%
Glitnir hf. 11,1% 40,6%
SS 11,2% 40,8%
Verðtryggð verðskuldabréf
lægst 12,0% 41,8%
hæst 15,0% 45,6%
Einingabréf
Einingabréf 1 gengi 11.12.’87 2.511,- 13,2% 43,3%
Einingabréf2 1.468.- 9,0% 38,0%
Einingabréf 3 1.556,- 12,0% 41,8%
Lífeyrisbréf 1.262,- 13,2% 43,3%
Fjárvarsla Kaupþings Norðurlands hf. mismundandi eftir sam-
setningu verðbréfaeignar.
Heildarvextir annarra skuldabréfa en einingabréfa eru reiknað-
ir út frá hækkun lánskjaravísitölu síðastliðna 3 mánuði. Raun-
og nafnávöxtun Einingabréfa og Lífeyrisbréfa er sýnd miðað
við hækkun þeirra síðastliðna 3 mánuði.
Flest skuldabréf er hægt að endurselja með litlum fyrirvara.
Einingabréf er innleyst samdægurs gegn 2% innlausnargjaldi.
Spariskírteini eru seld á 2-3 dögum og flest önnur skuldabréf
innan tveggja vikna. Fé í Fjárvörslu Kaupþings Norðurlands er
oftast hægt að losa innan viku.
ATH! Hægt er að greiða keypt verðbréf með gíróseðli og fá
þau síðan send í ábyrgðarpósti.
éél KAUPÞING
NORÐURLANDS HF
Ráðhústorg 5 ■ Akureyri • Sími 96-24700