Dagur - 17.03.1988, Page 8

8 - DAGUR -17. mars 1988
--?------------------------------------------------------
Arangur sjúkraþjálfumr er oft góður
- segir Sólveig Þráinsdóttir, yfirsjúkraþjálfari við Bjarg
Sólveig Þrúinsdóttir, yfírsjúkraþjálfari, með Andra, 4 ára.
Sólveig Þráinsdóttir er yfir-
sjúkraþjálfari við Endurhæf-
ingarstöð Sjálfsbjargar á
Akureyri. Hún hefur starfað
hjá Sjálfsbjörg frá 1. október
1986, en ásamt henni starfa
tveir sjúkraþjálfarar við endur-
hæfíngu og sjúkraþjálfun á
staðnum. Sólveig gaf sér tíma
til að spjalla um starf sitt og
stöðvarinnar á dögunum.
- Hvernig starfsemi fer hér
fram með tilliti til endurhæfing-
ar?
„Hér fer fram mjög víðtæk
starfsemi, og við sinnum nánast
öllum verkefnum sem heyra und-
ir sjúkraþjálfun. Sjúkraþjálfunin
sjálf fer fram frá kl. 8 á morgn-
ana til kl. 16.00 á daginn, og
hingað koma sjúklingar á öllum
aldri, allt frá nokkurra vikna
gömlum börnum og upp í aldrað
fólk."
- Skiptist sjúkraþjálfun ekki
a.m.k. í tvo flokka, þá sem þjást
af tímabundnum kvillum og fólk
sem á við langvarandi fötlun að
stríða?
„Við fáum bæði bráðatilfelli og
fólk með langvarandi sjúkdóma.
Það algengasta er fólk með stoð-
kerfisvandamál eða, í stuttu
máli, fólk sem á í vandræðum
vegna einkenna frá vöðvum,
beinum og liðum. Ég álít, að
endurhæfingarstöðin hafi mikla
sérstöðu innan síns starfssviðs á
Akureyri. Það er vegna þess að
fyrir utan þjónustu við meðlimi
Sjálfsbjargar á Akureyri og víðar
erum við eina stofnunin sem
sinnir fötluðum börnum á þess-
unt sióöum.
Húsnæðið er mjög hentugt fyr-
ir fatlaða og cngir þröskuldar eru
á leiðinni. Húsið er jafn aðgengi-
legt fyrir gangandi mann og
mann í hjólastól. Þetta er mikil-
vægt atriði, sem ekki er nógu oft
hugsað um.“
- Hvernig gengur sjúkraþjálf-
un fyrir sig?
„Læknar, sem skoða sjúklinga,
geta ákvarðað að viðkomandi
þurfi á sjúkraþjálfun að halda. Þá
sendir læknirinn beiðni til okkar,
en við tökum ekki sjúklinga í
sjúkraþjálfun nema eftir tilvísun
frá lækni. Beiðninni fylgir
útdráttur af sjúkrasögu viðkom-
andi sjúklings ásamt sjúkdóms-
greiningu.
Þessu næst hefst vinna sjúkra-
þjálfarans við skoðun og frekari
greiningu viðkomandi sjúklings.
Eftir þessa sjúkdómsgreiningu
berum við hana saman við sjúk-
dómsgreiningu læknis og athug-
um hvernig þetta fersaman. Af-
rakstur greiningarinnar er með-
ferðaráætlun, sem síðan er unnið
skipulega eftir.“
- Er sjúkdómsgreining læknis
ekki nægjanleg til að byggja með-
ferðaráætlun á?
„Við sjúkraþjálfarar teljum að
menntun okkar geri okkur kleift
að ákvarða hvers konar sjúkra-
þjálfun hentar hverjum og ein-
um. Læknirinn skoðar og sjúk-
dómsgreinir, en við höfunt þekk-
ingu til að skipuleggja réttu
sjúkraþjálfunina í framhaldi af
því.“
- Hver er árangur sjúkraþjálf-
unar?
„Árangur sjúkraþjálfunar er,
sem betur fer, oft mjög góður.
Við leggjum mjög mikla áherslu
á fyrirbyggjandi þátt okkar
starfs. Þar til fyrir stuttu
voru sjúkraþjálfarar svo fáir að
þeir gátu ekki sinnt öðrum en
þeirn einstaklingum sem voru
orðnir sjúkir eða höfðu orðið fyr-
ir skaða af einhverju tagi. Á þeim
tíma kom sjúkraþjálfun alltaf eft-
ir á. í seinni tíð hefur mikilvægi
forvarnarstarfs sjúkraþjálfara
komið betur í ljós, og við reynum
að koma forvörnum við á nám-
skeiðum. Dæmi um þetta er bak-
skólinn, sem við erum með hér
að Bjargi, en þar kennum við
bakveiku fólki hvernig það á að
umgangast bakið og hvernig best
er að hlífa því við áföllum, t.d.
með því að taka rétt á og beita
líkamanum rétt.
Við reynum að koma upplýs-
ingum um þessi atriði til skila á
vinnustöðum, og reyndar einnig
inn á heimilin. Nauðsynlegt er að
auka forvarnarstarfið því skoðun
okkar er sú að hver einstaklingur
beri fyrst og fremst sjálfur ábyrgð
á líkama sínum, og það er undir
hverjum og einum komið að
forða sér frá sjúkdómum eða
kvillum eins og vöðvabólgu.
Kvillar í stoðkerfi líkamans eiga
fyrst og fremst rætur að rekja til
þeirrar meðferðar sem líkaminn
fær.“
- Fellur líkamsræktin, sem hér
er stunduð, undir fyrirbyggjandi
aðgerðir?
„Já. Hún fellur undir það eins
og hún er rekin núna. Þegar fólk
kemur hingað í líkamsrækt þá er
það skoðað og metið, og þá fær
hver einstaklingur ákveðna áætl-
un um æfingar sem hann eða hún
á að stunda. Þetta eru ráðlegg-
ingar um það hvað einstaklingur-
inn á að leggja áherslu á. Lík-
amsræktin er því í beinum tengsl-
um við forvarnarstarf."
- Kemur fólk hingað í þeim
tilgangi að léttast eða að styrkja
tiltekna líkamshluta?
„Já, það er rétt. En í skoðun
okkar sjúkraþjálfaranna á ein-
staklingnum kemur fram hvaða
vöðvahópar líkamans eru lélegri
en aðrir, og þá leggjum við
áherslu á að styrkja þá líkams-
hluta. í sambandi við líkams-
stöðu fólks sjáum við lfka oft
eitthvað sem þarf að lagfæra, og
gefum ráðleggingar þar að lút-
andi.“
- Nú varð ákveðin breyting á
skipulagi líkamsræktarinnar síð-
asta haust. Hefur þessi breyting
gefist vel?
„Hér hefur fólk alltaf stundað
æfingarnar í líkamsræktinni undir
leiðsögn og eftirliti sjúkraþjálf-
ara. Breytingin, sem við gerðum,
er sú að í stað þess að fólk var
með fasta tíma til æfinga einu
sinni, tvisvar eða þrisvar í viku,
þá eru mætingatímar ekki fast-
skorðaðir lengur við ákveðinn
tírna. Viðkomandi þarf að panta
fyrsta tímann, en eftir það er
frjáls mæting. Áður voru allir í
sama prógramminu, en nú er
hver einstaklingur skoðaður
meira og nákvæmar én áður tíðk-
aðist. Að skoðun lokinni fær við-
komandi sérstakt æfingapró-
gramm við sitt hæfi.
Þetta hefur komið mjög vel út,
og margt nýtt fólk hefur byrjað
æfingar hér sem e.t.v. komst ekki
að áður. Fyrir breytinguna var
þetta þannig að fólk skráði sig í
tíma fyrir veturinn að vori. Þá
voru langir biðlistar, og sumir
lentu í að komast ekki að lang-
tímunum saman. Breytt skipulag
gerði okkur kleift að taka fleiri
inn í líkamsræktina og gegnum-
streymið hefur verið miklu örara.
Nýtingin á húsinu er betri, og við
erum alltaf að taka við fleira
fólki.“
- Þörfin fyrir líkamsrækt er
greinilega mikil. Hefur skilningur
almennings á þessum málum
aukist?
„Skilningur fólks hefur verið
að vaxa undanfarin ár á nauðsyn
líkamsræktar, og ekkert lát virð-
ist vera á eftirspurninni. Fólki er
farið að skiljast að líkaminn er
byggður fyrir hreyfingu en ekki
fyrir kyrrsetu."
- Er líkamsrækt í tísku?
„Ég vil ekki segja það. Lík-
amsrækt komst að vísu í tísku á
tímabili, en upp úr því fór fólk að
átta sig á að líkamsrækt er bæði
holl og heppileg fyrir það. Fólk
er ekki lengur í líkamsrækt vegna
þess að það sé „flott“ eða af slík-
um hvötum, það stundar þetta
einfaldlega vegna þess að því líð-
ur vel.“
- Fer þjálfun fatlaðra fram á
sérstökum tímum hér á Bjargi?
„Nei, ekki nema hvað varðar
fötluð börn sem búa í heimahús-
um. Ég kom upp ákveðnu kerfi í
mars á síðasta ári sem er þannig,
að meðferðarprógramm er sett
upp fyrir hvert barn, og stunda
börnin æfingar í samræmi við það
í tiltekinn tíma. Þetta er gert í
samráði við aðstandendur barn-
anna, skóla eða dagvistunar-
stofnanir barnanna. í september
eru börnin tekin inn aftur og þá
er líkamlegt ástand kannað, og
athugað um leið hvaða árangur
hefur náðst, hvort breyta þurfi
æfingum o.s.frv.
Fyrir utan þetta eru svo þau
börn sem eru í stöðugri þjálfun
allan ársins hring, svo og þjálfun
fullorðinna. Eldri börn og ungl-
ingar þurfa ekki að koma í
endurhæfingu nema tvisvar á ári,
og svipað gildir um fullorðna,
fatlaða einstaklinga, sem koma
frá einu sinni upp í fjórum sinn-
um á ári í sjúkraþjálfun, oftast í
nokkrar vikur í einu. Ég held, að
þetta kerfi sé betra heldur en
stöðug þjálfun, því að margir
hverjir yrðu leiðir á þjálfun sem
stæði allan ársins hring. Flestum
finnst gott að geta verið heima
inn á milli, en fá „yfirhalningu"
annað slagið."
- Hvernig finnst þér aðstaðan
vera í húsinu, er hún góð og
miðuð við það starf sem hér er
unnið?
„Aðstaðan er góð, og við stönd-
um ágætlega að vígi. Þó þurfa
sum tækin endurnýjunar við, en
notkun á þeim er mjög mikil og
þau ganga úr sér með tímanum.
Annað, sem ég sakna og vona að
ekki sé langt í, er sundlaug.
Sundlaug er gífurlega mikilvæg í
sambandi við þjálfun. Ætlunin er
að sundlaug verði það næsta sem
ráðist verður í hér við endur-
hæfingarstöðina. Ef þetta nýja
veggtennishús okkar gengur vel
er von til þess að fjárhagurinn
lagist þannig að hægt verði að
fara í meiri framkvæmdir."
- Hvert á markmið endurhæf-
ingar að vera? Er það að efla
fyrirbyggjandi starf eða hefð-
bundin sjúkraþjálfun?
„Ég legg persónulega mjög
mikla áherslu á fyrirbyggjandi
starf og vil auka það. En auðvit-
að þurfum við líka að sinna hefð-
bundinni sjúkraþjálfun, því þetta
er jú þannig stofnun og markmið
sjúkraþjálfunar er að auka vellíð-
an sjúklingsins og gera hann eins
sjálfbjarga og hægt er. Fyrir-
byggjandi starf minnkar þörfina
fyrir hefðbundna sjúkraþjálfun."
EHB
Sérstök medt'erdaráætlun er notuð fyrir hvert barn. Sum börn eru þjálfuð í
tiltekinn tíma í einu tvisvar á ári, en önnur börn þurfa stöðuga þjálfun allan
ársins hring.