Dagur - 01.12.1990, Blaðsíða 20

20 - DAGUR - Laugardagur 1. desember 1990
Vegurinn sem þaut
- kínverskt ævintýri
Þegar gluggað er í dulræn fræði
verða menn þess sífellt varir að
sífellt er verið að reyna að koma
skilningi eða boðskap að hjá fólki
á margvíslegan ljósan eða leynd-
an hátt og ein af þeim aðferðum
sem við þekkjum vel er að segja
dæmisögur. Dæmisögur geta ver-
ið ósköp venjulegar sögur sem
virðast ekki hafa nokkra merk-
ingu aðra en þá sem söguþráður-
inn ber með sér. En innri merking
þeirra getur verið ótakmörkuð.
Eftirfarandi saga er dæmi um
slíka sögu. Hefst nú sagan.
Ta O Tong var vegamaður að
atvinnu. Hann þurfti að vinna
hörðum höndum því vegavinna
var erfitt starf. Lakast var hve
miklum vanda var bundið að
komast að raun um hvar leggja
ætti veg. Frá því var aðeins greint
á markaðstorginu í héraðs-borg-
inni og síðan gekk tilkynningin
mann frá manni um allar sveitir
uns safnast höfðu saman nægilega
margir vegamenn. Og svo máttu
aðrir snauta heim án þess að fá
nokkurt viðvik að gera.
En eins og þið vitið fyrirfinnast
tíu þúsund sinnum tíu þúsund
verkamenn í Kína og öllum finnst
þeim þeir vera sannir vegamenn.
Ta O Tong átti samt engan sinn
líka í þeirri stétt. Tvennt var það
einkum sem hann hafði til að bera
sem ekki var algengt meðal
verkamanna: Við bar að hann
gleymdi sér algerlega, - reyndar
kom hann ætíð fyrr eða seinna til
sjálfs sín aftur svo enginn skaði
var skeður. Og þar að auki kunni
hann þá fágætu list að ræða við
hjartað í sjálfum sér og þótt
undarlegt megi teljast þá svaraði
hjartað honum. Til dæmis þegar
hann neytti matar síns - þessara
venjulegu hrísgrjóna með dálitlu
af sojakrafti og kannski daunill-
um fiskbita - þá gat gerst að hann
gleymdi sér öldungis við ljúfleika
fæðunnar klukkustundum saman,
kannski tuttugu og fjóra eða
þrjátfu tíma að ætla mátti.
En þegar hann kom til sjálfs sín
aftur tók hann eftir að hinir karl-
arnir voru rétt búnir að ljúka
máltíðinni. Og stundum gleymdi
hann sér svo lengi að árum eða
áratugum skipti við þann unað
einan að láta vel að kerlingunni
sinni eða að gæla við krakkana en
samt hafði ekkert og enginn
hrörnað eða elst í kringum hann
þegar hann rankaði við sér á ný.
Dag nokkurn barst Ta O Tong
til eyrna að leggja ætti mikinn veg
í fjarlægum hluta landsins. Hann
lagði þegar af stað ef svo vel skyldi
vilja til að hann fengi þar vinnu.
Langa leið átti hann fyrir höndum
og engan tíma mátti hann missa.
Áður en varði var hann farinn að
hlaupa. Hann hljóp hraðar og
hraðar uns að því kom að sál hans
varð alveg á valdi hraðans og
hann gleymdi sér algerlega sam-
tímis því sem hann gleymdi alveg
að draga andann.
En þótt Ta O Tong væri mikill
erfiðismaður þá bjó hann yfir
mikilli visku og jafnskjótt og
hann fann að hann var hættur að
anda og að í sál sinni var hann
ekki lengur Ta O Tong, heldur
sjálfur ári hraðans, nam hann
staðar og tyllti sér á miðja göt-
una. Fyrst beið hann rólegur eftir
því að ári hraðans hyrfi úr sál
hans og hann yrði aftur Ta O
Tong. Síðan tók hann að ræða við
hjartað í sér. Pað hafði barist um
af miklu kappi en var nú aftur
komið í ró.
Og hann sagði: - Er nokkurt vit
í því að hlaupa svona hratt á þess-
um vegi. Viltu gera mér þann
greiða að láta veginn þjóta undir
mér?
Ta O Tong stóð upp og brosti
allt í kringum höfuðið því vegur-
inn tók að hreyfast undir fótum
hans. Hann þaut áfram af miklum
hraða og Ta O Tong þurfti ekki
að gera annað en að virða lands-
lagið fyrir sér. Og nú gleymdi
hann sér aftur - í þetta skipti ekki
af hraðanum heldur vegna aðdá-
unar á fegurð náttúrunnar sem
framhjá barst.
En þótt Ta O Tong gleymdi sér
við fegurð hinna tíu þúsund hluta
sem Guð hafði skapað megum við
ekki gleyma Ta O Tong því hann
er söguhetjan sjálf.
Landslagið sem hjá leið var
alltaf að breytast. Fyrst voru engi
á báða bóga, svo hrísgrjónaakrar,
þá hnjúkar og hagar og loks hæðir
og hnjúkar sem urðu sífellt bratt-
ari. Og þegar Ta O Tong fór í
gegnum Múrinn mikla varð hann
þess áskynja að eitthvað dásam-
iegt var í þann veginn að gerast.
Nú var hann á leiðinni upp í fjöll-
in þar sem hann hafði séð úr
fjarska að himinninn snerti jörð-
ina.
Þegar Ta O Tong kom að
vatnaskilunum, vék hann út af
götunni og leit í kringum sig.
Hann var staddur í Han Gu-
skarði, en um það berast fínar
vörur til Kína og sömu leið kemur
einnig hin æðsta viska.
Gamall vitringur staulaðist út
úr helli, heilsaði Ta O Tong blíð-
lega og mælti:
- Hver ert þú sem klífur upp í
þetta háa skarð og hví staldrarðu
við einmitt hér?
Dulspeki
Umsjón: Einar Guðmann.
Ta O Tong hneigði sig marg-
sinnis og svaraði í auðmýkt:
- Ég er vegamaður og nam stað-
ar af því vötnin skiljast hér.
Vitringurinn tók til orða:
- Hvernig fórstu að því að ganga
alla leið upp í skarðið sem liggur
svo langt frá borginni?
- Ég fór ekki gangandi og ferð-
in tók skamman tíma. Og Ta O
Tong hneigði sig mörgum sinnum
enn á ný.
- Hvernig má það vera? spurði
hinn vitri maður.
- Vegurinn þaut undir mér og
bar mig hingað, svaraði vegamað-
urinn og hneigði sig aftur.
- Og með hvaða hætti fékkstu
veginn til að þjóta?
- Fyrst þaut ég og sjálfur ári
hraðans náði valdi yfir mér. Svo
hvíldist ég uns ég var aftur orðinn
ég sjálfur. Því næst spurði ég
hjartað í mér hvers vegna ég yrði
að þjóta og hvort vegurinn gæti
ekki þotið undir fótum mínum.
Þá lét hjartað veginn þjóta.
Og vitringurinn svaraði alvar-
legur í bragði: - Guðinn forna
fýsir að vita hvað þeir heita sem
hér fara um. Og hvað heitir þú?
- Ta O Tong, og ég er vega-
maður herra.
Nú birti yfir gamla vitringnum,
hann hneigði sig rólega og mælti:
- Það er sannnefni. Vissulega
ertu Ta O Tong vegamaður, því
„tong“ er verkamaður og „Tao“
hinn Mikli Vegur og hjarta „Tao“
lét veginn þjóta undir þér og bar
þig hingað þar sem himinninn
nemur við jörðina og vötnin
skiljast. Vegirnir sem þú leggur
eru sannir vegir og þótt „Tao“ sé
óhræranlegt þá þjóta allir vegir til
„Tao“, enda eru allir vegir
„Tao“. Gakk inn í hjarta „Tao“,
hjarta hjartnanna, hið óvirka í
hinu virka og hið virka í hinu
óvirka, hræringu hins óhræran-
lega, ævarandi sælu.
Og þá gleymdi Ta O Tong sér
fyrir fullt og allt í „Tao“.
Svo Ta O Tong var ekki venju-
legur vegamaður þótt hann væri
verkamaður og ekkert annað.
Kristinn G. Jóhannsson skrifar
Bakþankar ~
Hagvaxtarkartöflur á jólafóstu
Hún hefur oröaö þaö viö mig
æði oft aö undanförnu, hún frú
Guðbjörg, hvort ekki væri nú
ráðlegt að ég fari að taka upp
kartöflurnar. Hún spyr bara si-
sona rétt eins og ekkert sé sjáif-
sagðara en aö kartöflur séu
teknar upp þegar útséð er um
frekari sprettu. Ég hefi reyndar
útskýrt fyrir henni eins og ykkur
áður að þótt þjóðhollt sé,
búmannslegt og uppbyggjandi
að setja niður kartöflur að vori
sé hreint ekki þar með sagt að
nokkur glóra sé í að taka þær
upp aftur. Þetta álit mitt rökstyð
ég með tilvísun til boöaðs auð-
lindaskatts af kartöflugörðum
og rabbarbara auk þess sem nú
alveg nýlega hafa mér bæst rök
frá Þjóðhagsstofnun hvorki
meira eða minna. Ég mun því í
engu láta mig skipta eggjunar-
orð og ekki kemur til mála að ég
fari að starfa við kartöfluupp-
skeru á jólaföstunni þótt segja
megi að slíkt gæti verið býsna
friðsæll jólaundirbúningur.
Á Þjóðhagsstofnun minntist
ég áðan vegna þess að ekki eru
margir dagar síðan forstjóri
þeirrar stofnunar kom í sjón-
varpið mitt þeirra erinda að
segja frá því að hann hefði ver-
ið að reikna dálítið að undan-
förnu og fengið útkomu þar að
auki. Að þessu sinni hafði hann
að eigin sögn verið að reikna út
að við hefðum tapað milljörðum
á þvi að verka fisk á undanförn-
um árum. Svona hrynja gömul
sannindi fyrir margföldunartöfl-
um og plúsum en einkum mín-
usum þjóðarhagsins. Við höf-
um um langan aldur lifað í þeirri
blekkingu, Islendingar, að við
lifðum af þessum ósköpum og
værum með þessu að búa til
gjaldeyri. En það er nú eitthvað
annað. Þessi heimavinna var
eins og hvert annað fokdýrt
tómstundagaman. Við hefðum
getað sparað okkur allar fisk-
verkunarstöðvarnar og frysti-
húsin maður lifandi og grætt
miklu meira svoleiðis auk þess
sem þá hefði þetta góða fólk
sem af þessu hefur lifað getað
snúið sér að annarri handa-
vinnu enda fullt af fólki í útlönd-
um sem vill gjarnan gera þetta
fyrir kaup og frá þeim eigum við
ekki að taka vinnuna. Þetta var
nú útkoman úr dæmi þjóðhags-
stjórans en hann lét þess líka
getið að þetta hefði hann bara
verið að gera svona að gamni
sínu að reikna svona, senni-
lega til að gleðja fiskvinnslufólk-
ið.
Eins og kunnugt er hefur
Alþýðuflokkurinn og aðrir reikn-
ingsglöggir einstaklingar og
stofnanir fyrir löngu sýnt fram á
með svipuðum margföldunar
og deilingardæmum að fárán-
legt sé að stunda landbúnað á
Islandi. Bændur ættu, finnst
þeim, að snúa sér að arðvæn-
legri viðfangsefnum og stórum
hagkvæmara, hollaraog bragð-
betra að flytja inn alvöruland-
búnaðarvörur fullum með alls
konar hraðvaxtarefnum og öðr-
um munaði. Þetta höfum við
sem sagt lengi vitað að land-
búnað ætti auðvitað að leggja
niður hérlendis til að efla þjóð-
arhaginn.
Ég hefi fyrir satt að nú séu þeir
búnir að setja upp enn eitt dæm-
ið hjá Þjóðhagsstofnun. Það
segja þeir að sé einfalt dæmi
enda fjalli það um að komast að
þeirri niðurstöðu að útgerð á
íslandi sé engum til góðs eða
gróða og sé þar fundinn enn ein
atvinnugreinin sem kemur í veg
fyrir að við búum við eðlilegan
þjóðarhag. Það þarf auðvitað
ekki að vera að þreyta blessða
mennina með þessum reikningi
öllum vegna þess að í sam-
ræmi viö fyrri útreikninga þeirra
má Ijóst vera að útkoman verð-
ur auðvitað ekki önnur en sú að
miklu hagkvæmara sé að
leggja öllum fiskiskipaflota
landsmanna og selja útlending-
um veiðileyfi í landhelginni.
Hvílíkur léttir yrði það ekki Ifka
fyrir útgeröarmenn og sjómenn
að þurfa ekki að standa í þessu
þrasi lengur fyrir nú utan þau
alkunnu sannindi að útgerð á
Islandi hefur verið á hausnum
svo lengi sem elstu menn muna
svo að sjálfgefið er að hætta
henni.
Þjóðhagsstofnun hefur fyrir
löngu komist að þeirri niður-
stööu meö einfaldri þríliðu að
iðnaður á (slandi komi aldrei til
með að verða samkeppnisfær
við innflutta iðnaðarvöru.
Niðurstaða þjóðhagsstjórans
er þess vegna einfaldlega sú að
atvinnuvegirnir séu helsti
þröskuldur okkar á leiðinni til
bættra lífskjara og aukins hag-
vaxtar.
Brýnt sé að sem fyrst verði öll
atvinna lögð niður ef nokkur
von á að vera um bjartari
framtíð.
Þessir útreikningar eru þeir
sömu og ég nota þegar ég
svara frú Guðbjörgu varðandi
kartöfluuppskeruna. Kartöflurn-
ar, fyrir utan þessar 48,5 sem
við borðuðum af ábyrgðarleysi
fyrr í sumar, séu best geymdar
niðrí í jörðinni vegna þess að
þær eru ekki fyrr komnar upp úr
moldinni en þær fara að safna
að sér alls konar kostnaði og
ónæði og röskun á þjóðlífinu og
hagvextinum, valda verðbólgu,
vaxtahækkunum, fjármagns-
kostnaði og óróleika hjá kart-
öflubændum í útlöndum. Hún
vill auðvitað ekki bera ábyrgð á
allri þessari ógæfu hún frú Guð-
björg svo að þótt hún sé enn að
ámálga þetta við mig hefur
mjög dregið úr sannfæringar-
kraftinum enda treystir hún sér
ekki til að mótmæla þjóðhags-
stjóranum hvað sem hún leyfir
sér við mig. Kr. G. Jóh.