Dagur - 30.04.1992, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Fimmtudagur 30. apríl 1992
FÉLAGAR!
FÉLAGAR!
Allsherjar
atkvæðagreiðsla
um miðlunartillögu ríkissáttasemjara
vegna kjarasamninganna, fer fram á félagssvæði
neðangreindra félaga þriðjudaginn 5. maí og mið-
vikudaginn 6. maí, sem hér segir:
Grenivík,
Ólafsfirði,
Hrísey,
Dalvík,
Akureyri,
Gamlaskólahúsinu
skrifstofu Einingar
skrifstofu Einingar
skrifstofu Einingar
skrifstofum félaganna,
Skipagötu 14
frákl. 13-20
frá kl. 13-20
frá kl. 13-20
frákl. 13-20
frá kl. 10-22
Félagar fjölmennið og takið virkan
þátt í atkvæðagreiðslunni.
Verkalýðsfélagið Eining,
Félag verslunar- og skrifstofufólks,
Iðja, félag verksmiðjufólks,
Trésmiðafélag Akureyrar.
SJALLINN
Fimmtudagur:
Opið hús til kl. 03.00.
Fóstbræðurnir Jón Axel Ólafsson
og Gunnlaugur Helgason
verða í diskótekinu og leika lög eins og gert var í gamla daga.
Hvernig væri að rifja upp gömlu góðu
og einu sönnu diskóstemmninguna?
Föstudagur og laugardagur:
Hljómsveitin
Suðusveitin
og Björgvin
Halldórsson
Björgvin Halldórsson, gítar, söngur
Magnús Kjartansson, hljómborð
Asgeir Oskarsson, trommur
Vilhjálmur Guðjónsson, gítar
Finnbogi Kjartansson, bassi
Jón Axel og Gulli í diskótekinu
Kjallarinn:
Fimmtudagur: Opið til kl. 03.00
Karaoke alla helgina.
Nýjar plötur.
B
Vill þjóðin FFS-samninginn?
- hugleiðing í tilefni miðstjórnarfundar
Tilkynnt hefur verið að fundur
miðstjórnar Framsóknarflokks-
ins um helgina eigi einkum að
fjalla um samninga um aðild
Islands að ríkjasamtökum þeim
sem ganga undir nafninu Evrópskt
efnahagssvæði.
Mörgum sýnist þessi nýju
ríkjasamtök sakleysið sjálft.
Þeim er það e.t.v. ekki láandi,
því að kerfisáróðurinn íslenski
hefur dregið upp þá mynd af mál-
inu að samningurinn um EES sé
eðlilegur og sjálfsagður milli-
ríkjasamningur um viðskiptamál,
að vísu nokkuð nýstárlegur að
því leyti sem nútímaaðstæður,
þróun heimsmála og „nýskipan"
þeirra (eins og það er kallað)
krefjist þess að íslendingar verði
ekki útundan í Evrópu, taki á sig
nokkrar skyldur til þess að ein-
angrast ekki. Þannig er talað.
En sakleysi EES-samnings er
ekki sem sýnist. Áróðurinn fyrir
samningnum er ekki jafnágætur
sem hann hefur verið fyrirferð-
armikill í þjóðfélagsumræðunni
síðustu 2-3 ár. í þessum áróðri er
mörgu leynt um eðli hins nýja
ríkjabandalags (EES), sem ætl-
unin er að ísland gerist aðili að.
Ellegar að málefnið er fegrað
með viðsjárverðum orðum, sem
oftar en ekki eru notuð x óskýrri
eða brenglaðri merkingu.
Þar gnæfir hæst sá tísku-
boðskapur að pólitískt fullveldi
þjóðar sé einskis virði, ef ekki
framfarahindrun, að stjórnskip-
un, sem reist er á þjóðlegu sjálf-
stæði, sé gamalt, rómantískt
húmbúkk og löngu újelt.
Alþjóðahyggja sem þannig er
boðuð dæmir að sjálfsögðu
„þjóðríkið“ dautt. Þess í stað á
að kröfu slíkrar alþjóðahyggju að
efla stjórnskipulag af sambands-
ríkisættinni (bandaríkjakyns) þar
sem „sameiginlegu málin“ (svo
notað sé orðalag frá þeim tímum
þegar ísland var hluti Danaveld-
is) lúta að vísu sterkri miðstjórn,
en einstakir hlutar stórveldisins
njóta í staðinn yfirburða stærðar-
innar um markað og athafna-
semi, búseturétt og það öryggi
sem fylgir því að vera í skjóli
þeirra sem nokkurs mega sfn.
Einkenni sambandsríkis
Það skal að vísu viðurkennt að
sambandsríkjaskipulag getur ver-
ið með ýmsum hætti. Á því getur
verið stigsmunur, en eðlismunur
enginn.
En hvað koma þessar hug-
leiðingar um „þjóðríki" og „sam-
bandsríkjaskipulag" því við að
stjórnvöld eru að gera milliríkja-
samning um samskipti íslands við
Evrópubandalagið? Er ekki verið
að gera nauðsynlegan milliríkja-
Ingvar Gíslason.
samning um viðskiptastöðu
íslands óháð öllum stjórnskipun-
arbreytingum eða stjórnmála-
kvöðum? Nei, svo einfalt er þetta
mál ekki.
Sérstakt tilefni þess að ég rita
þessa grein er það að miðstjórn
Framsóknarflokksins hefur verið
kölluð saman til þess að móta
afstöðu til samnings um aðild
íslands að ríkjasamtökum, sem
hafa í sér fólgin augljós einkenni
sambandsríkjaskipulags. Samn-
ingurinn um EES er ekki venju-
legur milliríkjasamningur um
viðskiptamál. Þegar svo stendur
á verður miðstjórn Framsóknar-
flokksins að sýna málefninu þá
alúð sem alvara þess krefst. Hér
má ekki hrapa að niðurstöðunni.
Svo vel þykist ég þekkja til
þingflokks framsóknarmanna að
þingmönnum sé ekki annað ætl-
andi en vilja móta afstöðu sína í
svo afdrifaríku máli í fullum sam-
ráðum við flokksmenn. Slíkur
vilji ætti að vera þeim mun frekar
vakandi að mikil andstaða hefur
komið fram gegn EES-samningi í
þeim landshlutum og héruðum,
sem Framsóknarflokkurinn á
mestu fylgi að fagna. Þetta ætti
þingmönnum Framsóknarflokks-
ins að vera ljóst.
Týndir fyrirvarar
Ekki er ætlun mín að lengja
þessi skrif úr hófi. Þó tel ég rétt
að minna á það til upprifjunar,
að hugmyndin um Evrópskt efna-
hagssvæði er komin nokkuð á
fjórða ár. Efni hennar ætti ekki
að vera neinum nýnæmi. Hug-
mynd þessi hefur verið umræðu-
efni árum saman. Kjarnaatriði
EES-samnings hefur lengi legið
fyrir. Höfundur EES-hugmynd-
arinnar, eða sá sem fyrstur setti
hana fram opinberlega (jan.
1989), er Jacques Delors aðal-
framkvæmdastjóri Evrópubanda-
lagsins. Hann hugsaði sér EES
sem aukaaðild að Evrópubanda-
laginu, er hentaði iðnríkjum Frí-
verslunarsamtaka Evrópu
(EFTA), þ.e. Austurríki,
Svíþjóð, Noregi, Finnlandi,
hugsanlega Sviss, en tæplega ís-
landi.
Delors bauð raunar annan kost
um samskipti EFTA-landa við
EB, þ.e. áframhaldandi fríversl-
unarsamning. Sá kostur hentar
íslendingum, enda hefur það ver-
ið almenn skoðun framsóknar-
manna frá fyrstu tíð. Sú skoðun
fékk aldrei að njóta sin í raun.
Mál réðust þannig í ríkisstjórn
undir forsæti formanns Fram-
sóknarflokksins að látið var und-
an kröfu formanns Alþýðu-
flokksins, sem fór með utanrík-
ismál, að ísland tæki fullan þátt í
samningum EFTA-ríkja um
EES. Upphaflega var sú ákvörð-
un bundin skilyrðum (svo kölluð-
um fyrirvörum) sem þurrkuðust
smám saman út í samningaferlin-
um. Þegar upp er staðið að liðn-
um löngum samningstíma liggur
fyrir samningur um fyrirvara-
lausa aðild íslands að nýjum
ríkjasamtökum sem bera í sér
eðliseinkenni sambandsríkis,
byggðum á hreinfederaliskum
hugmyndum.
Ef samningur þessi hlýtur lög-
fulla staðfestingu hefur ísland
efnislega gerst aukaaðili að
Evrópubandalaginu. Þar með er
fsland orðið aðili að sérstöku
ríkjasambandi með eigin stjórn-
skipun, stjórnsýslu og dómskerfi
(sérstökum yfirþjóðlegum valda-
stofnunum). M.ö.o.: íslensk
þjóð hefur skert fullveldi sitt sem
þessu nemur.
Efnahagsbandalag
Enginn vafi þarf að leika á því að
Evrópska efnahagssvæðið er
hugsað sem „efnahagsbandalag“
með fjórfrelsi Rómarsáttmálans
að grundvelli og yfirþjóðlegu
stjórnkerfi. Hér er ekki um „frí-
verslunarsamtök" að ræða á borð
við EFTA. Stjórnmálamönnum
er engin þörf á því að kalla eftir
áliti „sérfræðinga" um saman-
burð í þessu efni. Hér verður
pólitískt mat að ráða. Sama gildir
raunar um mat á því, hvort EES-
samningurinn brjóti gegn ákvæð-
um stjórnarskrár. Stjórnmála-
menn verða að hafa manndóm í
sér að leggja á það sitt eigið mat,
ekki síst stjórnarandstaðan. Ef
rétt þykir að kveðja „sérfræð-
inga“ til ráðgjafar, sem ekki er
nema sjálfsagt, verður stjórnar-
andstaðan að eiga völ manna sem
hún getur treyst.
Hvergi nema á íslandi reyna
stjómmálamenn að dylja pólitískt
og efnahagslegt eðli Evrópska
efnahagssvæðisins né leyna því
að EES er almennt hugsað sem
áfangi að fullri aðild að EB.
Þá er spurningin: Vill íslenska
þjóðin blanda sér í þessa risa-
vöxnu samrunaþróun meginlands-
ríkja Evrópu? Eru íslendingar
svo settir að þeim sé nauðsyn að
kasta sér út í þjóðahaf megin-
lands Evrópu? Hafa íslenskir
ráðamenn haft umboð kjósenda
til þess að reka utanríkispólitík af
þessu tagi? Ég svara þeirri spum-
ingu neitandi. Ég geri mér jafn-
framt vonir um að miðstjórn
Framsóknarflokksins svari henni
neitandi. Ég ætla að treysta því
að minn gamli þingflokkur láti þá
neitun koma fram í afstöðu sinni
á Alþingi. EES-samningurinn er
ekki lagður fram til breytinga
heldur staðfestingar. Leit að
„málamiðlun“ mun engan raun-
hæfan árangur bera.
Ingvar Gíslason.
Útsala
á hornsófum, spegllflísum
og speglum
★
Aukin staðgreiðsluafsláttur af öðrum
vörum.
AueeMii
HÚSGAGNAVERSLUN
STRANDGÖTU 7 - 9 • AKUREYRI
SÍMAR 21790 & 21690
Höfundur er fyrrverandi ráðherra.