Dagur - 08.12.1994, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 8. desember 1994 - DAGUR - 5
Glíman við selinn
Hörpuútgáfan á Akrancsi hcl’ur
scnt frá scr bókina „Dásantlcg
vciðidclla" cftir Eggcrt Skúlason,
frcttamann á Stöð 2. I bókinni cru
vciðisögur skráðar cftir þckktum
vciðikíóm. Stuðst cr við frásagnir
Hclga Bjarnasonar á Húsavík.
Bjarna Haiþórs Hclgasonar.
lVcttamanns Stöðvar 2 Akurcyri.
Ingólfs Asgcirssonar. Rcykjavík.
Lúthcrs Einarssonar. Rcykjavík.
Olafs E. Jóhannssonar. Rcykjavík.
Tómasar Agnarssonar. Akurcyri.
Arna Baldurssonar, Hafnarfirði.
og Einars Páls Garðarssonar. Hcr
birtist frásögn Hclga Bjarnasonar
á Húsavík al' svokölluðu fjörusn-
atti hans. Sigurðar Sigurðssonar
og Eiríks Sigurðssonar í fcbrúar
1974.
Scint í fcbrúarmánuði hcldu
þrjár skyttur frá Húsavík í svo-
kallað fjörusnatt. Það voru þcir
Sigurður Sigurðsson. skipstjóri.
Eiríkur sonur hans. síðar skip-
stjóri. þá fimmtán ára gamall. og
Hclgi Bjarnason.
Fjörusnatt á máli húsvískra
vciðimanna þýðir að farið cr á báti
grunnt mcð fjörunum við Skjálf-
anda í lcit að scl að skjóta.
Þcnnan umrædda dag var gadd-
ur. Tíu stiga frost. Þcgar þcir þrc-
mcnningar sigldu út úr höfninni á
Húsavík fraus strax á stcfninu og
klaki myndaðist á rckkvcrki. Far-
kosturinn var tvcggja tonna trilla í
cigu Sigurðar. mjög vcl útbúin.
Lúkarinn var góður og þar var
kynt stöðugt og náðist upp góður
og mikill hiti.
Fyrst lá lciðin í vcsturátt. ntcð
sandinum. Þcir sáu fljótt scli cn
komust ckki í færi. Þcir voru
styggir og cflaust nýlcga búið að
skjóta á þá cn allmargir vciðimcnn
á Húsavík stunda fjörusnattið. Scl-
irnir scm þcir urðu fyrst varir við
voru landsclir. Miklir bclgir og
spcnnandi skotmörk.
Það var nokkur undiralda við
sandinn og brimið kom í vcg l'yrir
að þcir kæmust alvcg upp í fjöru á
trillunni. Það varð því fljótlcga
Ijóst að crlltt yrði að komast í
dauðafæri.
„Þctta gctur orðið mjög crfitt."
sagði Hclgi við Sigurð. Hann
kinkaði kolli. Það þarf að komast
mjög nálægt fjöruborðinu til að
sjá þá scli scm liggja oft í sandin-
um á þcssum árstíma. nýbúnir að
kæpa.
Það var ckki fyrr cn þcir komu
vcstur undir ósa Skjálfandalljóts
scm þcir sau scl scm hugsanlcgt
var að komast í færi við.
„Þctta cr cnginn smábolti." Það
\ar kominn vciðihugur í Hclga.
Sigurður lcit upp og starði á scl-
inn. „Er þctta kambsclur?" spurði
Sigurðitr Sigurðsson, skipsljóri, nicð bátinn fullan af' loðnu. Á þcssum báfi
fóru þcir hina sögulegu fcrð í fcbrúar 1974.
Bókakynning í
Deiglunni í kvöld
í kvöld. fimmtu-
daginn 8. dcs-
cmbcr, vcrður
bókakynning í
Dciglunni á vcg-
um Bókvals og
Cafc Karólínu.
Lcsið vcrður
úr cftirtöldum
bókum:
Sniglavcislan
cl'tir Ólaf Jó-
hann Ólafsson.
Grandavcgur 7
cftir Vigdísi
Grímsdóttur,
Kvikasilfur cltir
Einar Kárason,
Tvílýsi cftir
Thor Vilhjálms-
son, Kvæði 94
cftir Kristján
Karlsson. Játn-
ingar landncmadóttur cftir Laura
Goodman og Saga Akurcyrar cftir
Jón Hjaltason.
Nokkrir rit-
hölundanna
niunu Icggja lcið
sína í Dcigluna
og lcsa sjálllr.
Þrjár þcssara
bóka, Tvílýsi,
Grandavcgur 7
og Kvikasilfur
cru tilncfndar til
íslcnsku bók-
mcnntavcrð-
launanna. Tón-
list vcrður tlutt á
undan upplcstri
og í hlci. Um
hana sjá þau
Ingvi Vaclav
Alfrcðsson og
Dorothca Dagný
Tömasdóttir.
Dagskráin hcfst kl. 20.30 og cr
aðgangur ókcypis.
Meðal annars vcrður lcsið upp úr
bókum Jóns Hjallasonar, Einars
Kárasonar, Olafs Jóhanns Ólafsson-
ar og Vigdísar Grímsdóttur í kvöld.
hann. Hclgi svaraði ckki hcldur
starði á sclinn. Það lcyndi scr ckki
að hann hagaði scr öðruvísi cn
landsclirnir scm fyrst urðu á vcgi
þcina.
„Jú. þctta cr kambsclur."
„Hvcrnig þckkirðu þá í sund-
ur'?" spurði Eiríkur og horfði að-
dáunaraugum á Hclga.
„Kambsclurinn kcmur frá
Grænlandi og hann cr töluvcrt
öðruvísi cn aðrir sclir. Til dæmis
sundlagið. Hann syndir mikið á
grúfu mcð bakið upp. Það cr líka
hægt að þckkja hann á miklum og
stíl’um skcgghárum við nasirnar.
Ætli hann hciti ckki kambsclur
þcss vcgna'?"
Eiríkur hefur horft á Hclga
Bjarnason cða sclinn. Það cr
ómögulcgt að gcta scr til um. hvað
cr að l’ara gcgnum höluð drcngs-
ins á þcssu augnabliki.
Hclgi gcrir haglabyssuna til-
búna. Þcir komast strax í gott færi.
Hclgi fcr fram á og reynir cftir
bcstu gctu að l’óta sig á lúkarþak-
inu. Hann cr mcð langan og öllug-
an gogg mcð scr til að stinga í scl-
inn. takist að skjóta hann.
1 fyrsta skoti hittir Hclgi sclinn.
Hann lítur á Eirík og scgir glað-
hlakkalcga: „Sástu'? Hann gcrði
slctt við." Eiríkur gcfur til kynna
mcð andlitinu að hann skilji ckki
alvcg. Hclgi útskýrir: „Það þýðir.
kallinn ntinn. að hann liafi stcin-
lcgið og fljóti í vaðinu."
Sigurður ætlar að fara nær svo
Hclgi komi goggnum á sclinn scm
flýtur dauður í sjónum. Hann nær
að gogga skcpnuna. cn á sama
augnabliki hryggjar undir bátnum.
Það skiptir cngum togum að Hclgi
tckst á lol't þcgar báturinn stað-
næmist, Hann skcllur í sjóinn cin-
um sjö mctrum frá trillunni og fcr
á bólakaf. Hann nær að kralla sig
upp á yfirborðið á skammri stundu
cn sjórinn cr mjög kaldur. mcðal
annars vcgna mikils jakaburðar
frá Skjálfandafljótinu.
Sigurði llnnst það citt andaHak
spaugilcg sjóh að sjá kambsclinn.
Hclga og gogginn á lloti allt í
kringum bátinn. En af sinni al-
kunnu róscmi lagði hann bátnum
upp að Hclga og þcir fcðgar
rcyndu að ná taki á skyttunni.
Það gckk illa að vclta gcgn-
blautum manninum yfir borð-
stokkinn og um borð í trilluna.
Hann var þurigur af sjó - klæddur
víðri og mikilli pcysu og víðri
úlpu. Allt dró þctta sjó í sig og
gckk ckki þrautalaust fyrir sig.
I miðjum átökunum kallar
Þcir félagarnir, Hclgi lijarnason og Sigurður Sigurðsson, geta ckki varist
hlálri þcgar þeir rifja upp xciðiferðina.
Sigurður Sigurðsson og Hclgi Iljarnason hafa stundað „fjörusnattið" svo
lcngi sem þcir nuina cftir scr. Hcr scgir Sigurður Hclga til.
Hclgi skyndilcga: „Sclinn fyrst.
Takiði sclinn fyrst." Þcir lcðgar
brostu ckki að þcssu fyrr cn cftir
á. Þcir þurftu virkilcga að taka á
honum stóra sínum til að vclta
kallinum innfyrir borðstokkinn.
Þcgar Hclgi var á ný í bátnum
var larið að huga að sclnum.
Goggurinn stóð cnn á kafi í dýrinu
og gckk grciðlcga að ná sclnum
um borð. Þctta rcyndist vcra stór
sclur. cin tvö hundruð kíló.
„Drífðu þig niður í lúkar!"
skipaði Sigurður skipstjóri. „Og
farðu út' öllu og reyndu að vinda
fötin." kallaði hann á cftir Hclga.
scm þcgar lagði af stað. Hann rcif
sig úr hvcrri spjör og vatl og
djöflaðist. Lúkarinn var funhcitur
og Hclgi hætti fljótlcga að skjálfa.
Sigurður gcrði nú hvort
tvcggja. Hann kynti kabyssuna
scm mcst hann mátti og sló í stím
hcim á lcið. um klukkutíma sigl-
ingu. Hclga varð ckki mcint af
þcssu volki cn sagan lifir. 1 fram-
haldslífinu hcfur hún cðlilcga tck-
ið brcytingum. Nú cr hcrrnt við
frásögn af þcssari vciðfcrð að
Hclgi hatl vcrið mcð pípu uppi t
scr. þcgar hann kastaðist útbyrðis.
Svo snögglcga á honum að hafa
skotið upp á yfirborðið að cnn
logaði í pípunni þcgar næst sást til
hans úr bátnum og hann tók hana
ckki út úr scr ncma til að kalla
þcssa óvcnjulcgu skipun manns í
sjávarháska: „Sclinn fyrst!"
(Ryuut áfrásiifin Hcl^a Bjarnasonar, Hiisavik)