Dagur - 20.01.1995, Blaðsíða 10

10- DAGUR - Föstudagur 20. janúar 1995
MINNINO
^ Hólmsteinn Egilsson
IJj Fæddur 30. apríl 1915 - Dáinn 10. janúar 1995
Hólmsteinn Egilsson, fyrrum
forstjóri Malar og Sands h/f. á
Akureyri, lést á Fjórðungs-
sjúkrahúsinu þar í bæ þann 10.
janúar sl. eftir skamma legu.
Hann fæddist þann 30. apríl
1915 á Þorleifsstöðum í Blöndu-
hlíð í Skagafirði. Foreldrar hans
voru hjónin Egill Tómasson, f.
9.12. 1890, d. 23.11. 1960, skag-
firzkra og eyfirzkra ætta og Sig-
ríður Helga Jónsdóttir, f. 12.10.
1895, d. 23.2. 1960, ættuð úr
Skagafiröi og Svarfaðardal.
Bræður Hólmsteins eru: 1)
Jón, f. 16.9. 1917, fyrrv. for-
stjóri Ferðaskrifstofu Akureyr-
ar og SVA, sem kvæntur er
Margréti Gísladóttur frá Norð-
firði. Eiga þau 4 börn.
2) Jóhann Tómas, f. 29.8.
1926, fyrrum póstfulltrúi og
bankamaður, síðar útibússtjóri
íslandsbanka í Reykjavík, sem
kvæntur er Björgu Jónsdóttur
frá Hnífsdal. Eiga þau 3 börn.
Hólmsteinn kvæntist 31. maí
1941 eftirlifandi eiginkonu
sinni, Margréti Sveinbjörnsdótt-
ur, f. 28.9.1919, Sveinssonar út-
vegsbónda á Hámundarstöðum í
Vopnafirði, er kom úr Húna-
vatnssýslu, og konu hans Guð-
bjargar Gísladóttur, ættaðri úr
Eiðaþinghá. Margrét var yngst
18 systkina.
Börn Hólmsteins og Margrét-
ar eru:
1) Erla Ingveldur, skrifstofu-
maður, f. 1943, gift Svani
Eiríkssyni arkitekt. Börn þeirra
eru Hólmar, kvæntur Eyrúnu
Ingvadóttur, Sunna og Eiríkur.
Barnabörnin eru tvö.
2.) Iiugrún, læknaritari, f.
1946, var gift Stefáni Bjarnasyni
úrsmið, þau slitu samvistum.
Börn þeirra eru Bjarni, kvænt-
ur Hafdísi Guðlaugsdóttur og
Margrét, gift Guðbirni S.
Hreinssyni. Barnabörnin eru
þrjú.
3) Hólmsteinn Tómas, tækni-
fræðingur og framkvæmda-
stjóri Malar og Sands h/f., f.
1951. Kona hans er Rut Ófeigs-
dóttir skrifstofustjóri og eiga
þau þrjá syni, Ófeig Tómas og
tvíburana Egil Orra og Einar
Má.
4.) Margrét Guðbjörg, ritari,
f. 1954, er gift Hauki Kristjáns-
syni tæknifræðingi og eiga þau
tvær dætur, Sigríði Helgu og
Hafrúnu. Hólmsteinn verður
jarðsunginn frá Akureyrar-
kirkju í dag, 20. janúar.
Hólmsteinn ólst upp í Öxnadal til
8 ára aldurs. Þar var mannlífið erf-
itt, sárafátækt og hjá flestum
þröngt í búi, svo sem lesa má í
endurminningum Tryggva Emils-
sonar rithöfundar. Segir hann þar
meðal annars af kynnum sínum
vió forfcöur Hólmsteins, þá Egil í
Bakkaseli og Tómas Tómasson
frá Auönum. Þar segir, að í ör-
birgðinni 1919 hafi komið í
Bakkasel „nýr bóndi sem rétti
hendur fram til lífsins á annan hátt
en hinir. - Þessi hjón voru alltaf
vel til fara, hrein og hressileg. -
Meó komu þeirra breyttust vió-
horfin til daglegs framgangsmáta.
- Nú gat ég ekki gengið til næsta
bæjar nema þvo hendur og andlit.
- Heimilið var hvítþvegið. - Það
var fallegt að koma að Bakkaseli
og þó var bærinn sá sami, baðstof-
an óþiljuö, og þó var þetta fátækt
fólk. Á palli léku sér tveir drengir,
næstum finir til fara, það voru
glaðleg börn.“
Foreldrar Hólmsteins brugöu
búi 1923 og fluttu til Akureyrar
með eldri syni sína tvo, þar sem
Egill stundaði ýmsa verkamanna-
vinnu til æfiloka, síðast hjá Jóni
syni sínum. Þau hjón sýndu stór-
hug og komu yfir sig þaki, reistu
1930 þriggja hæða hús að Eiðs-
vallagötu 24. Þar hófu synirnir all-
ir sinn búskap, og þótt barnabörn-
in kæmu til og þrengslin yrðu
mikil á næstu áratugum, eru minn-
ingar konu minnar um þessi ár
stórfjölskyldunnar eins og glitr-
andi gimsteinar.
Hólmsteinn hóf snemma að
hjálpa foreldrum sínum til að Iétta
undir heimilinu eins og þá var
venja. Öðlaðist hann snemma ríka
ábyrgðartilfinningu á erfiðum ár-
um kreppu og atvinnuleysis. Eitt
sinn var aurum stungið að börnun-
um og þeim sagt að kaupa sér
bolsíur fyrir. Hólmsteinn keypti
þá sápu og klút og færði móöur
sinni. Uppvaxtarárin hafa eflaust
markað unglinginn snemma og
hann vildi sem minnst vera upp á
aðra kominn. Lærði hann síðar til
vélstjóra og vann í nokkur ár sem
vélgæslumaður á Frystihúsi KEA.
Árið 1938 sigldi hann til Banda-
ríkjanna til að kynna sér verkun,
niðursuðu og reykingu á síld. I
ferðinni kynntist hann konuefni
sínu, Margréti Sveinbjömsdóttur,
sem hafði ætlað að heimsækja
bræður sína búsetta vestan hafs.
Fékk hún ekki landgöngu vegna
skorts á réttum undirskriftum á
ferðapappíra sína. Þau urðu sam-
ferða heim aftur og hafa verið
samferða síðan. Árið 1942 byggði
hann þrjú hús við Eyrarveg og
seldi.
Litlu síðar hóf hann störf á
vörubílastöðinni Stefni og kom
sér sjálfur upp mokstursgálga á bíl
samkvæmt eigin forsögn og hug-
viti og gat því unnið fjölbreyttari
störf en aðrir og vann sem verk-
taki. Þar sýndi hann of mikið
sjálfstæði að ýmissa áliti. Hætti
hann á Stefni, stofnaði eigin vöru-
bílastöð og rak í félagi viö aðra
vörubílsstjóra allt til ársins 1955.
Ásamt starfsmönnum vélsmiðj-
unnar Atla breytti hann gömlum
hertrukk í kranabíl og var það
fyrsta tæki sinnar geróar í bænum
og var notað við fisklöndun fyrir
U.A. og fleiri í mörg ár. Þótti
þetta mikil framför.
Árið 1955 keypti Hólmsteinn í
félagi við Sverri Ragnars o.fl.
meirihluta í fyrirtækinu Möl og
sandi við Glerá, norðan Hrafna-
bjarga, en það hafði verið stofnað
1946 af Akureyrarbæ, KEA o.fl.
Var fyrirtækið þá flutt í Réttar-
hvamm ofar við Glerána, þar sem
það er enn í dag. Stjórnaói Hólm-
steinn fyrirtækinu af hinum mesta
dugnaói og framsýni. Við bættist
steypusala og framleiðsla röra og
strengjasteypueininga. Hann var
ákveðinn húsbóndi, sem þó gerði
alltaf mestar kröfur til sjálfs sín.
Hann var af gamla skólanum og
mun hafa veriö mörgum ungum
húsbyggjandanum hjálplegur, ef
hann vissi að töggur væri í þeim.
Rak hann Möl og sand til 1977 en
þá dró hann sig út úr fyrirtækinu
og tók Hólmsteinn sonur hans al-
veg við rekstrinum og hcfur
stjórnað af myndarskap í gegnum
erfið ár í byggingariðnaðinum.
Var Hólmsteinn eldri þó viðloð-
andi fyrirtækið næstu árin, vann
einkum að viðhaldi og endurbót-
um þar sem útsjónarsemi hans
kom að góðu gagni.
Hólmsteinn og Margrét giftust
1941 og eignuðust síðar þrjár dæt-
ur og einn son. Ungu hjónin
bjuggu með stórfjölskyldunni í
Eiðsvallagötu allt fram til ársins
1956 er þau byggðu sér stórt og
glæsilegt hús að Bjarmastíg 5. Þar
bjuggu þau rausnarbúi allt til árs-
ins 1989 er þau ákváðu að draga
saman seglin, enda börn þeirra
löngu brott flogin. Til stóð að
byggja raóhús fyrir eldri borgara
við Víðilund í tengslum vió fjöl-
býli og þjónustumiðstöð. Hólm-
steinn var sjálfum sér líkur og
vildi byggja sjálfur, tæplega sjötíu
og fimm ára, og fékk þrjá félaga
sína meö sér. Varð það úr að þeir
sáu um byggingu sinna húsa. Hér
undu þau hjón vel sínum hag,
enda var gaman aö fylgjast með
þeim á efri árunum, hve samrýnd
þau voru í öllu sem þau tóku sér
fyrir hendur. Þau yrktu garðinn
sinn, ræktuðu blóm, stunduðu
gönguferðir og sund. Þau geróust
trillukarlar, áttu bát og verbúð og
réru til fiskjar fram á síðustu ár og
höfðu af því ómælda ánægju. Alla
tíó hafói allt leikió í höndum
Hólmsteins enda afskaplega hagur
og hugvitur og alltaf var hann eitt-
hvað að bjástra bæði úti og inni.
Mín fyrsta minning um þennan
mann er frá því ég, sem táningur,
var í steypuvinnu við íþróttavöll
Akureyrar. Meðfram áhorfenda-
stúkunni höfóu menn grafið afar
djúpan og mjóan skurð og voru
þeir að bjástra við nýja skólplögn.
Þá sá ég amerískan bíl þeysa inn á
svæðið og út snaraðist stór og
mikill maður í jakkafötum. Tók
hann pilta tali og auðséð var að
ekki var allt í lagi í skurði þessum.
Hann setti ofan í við þá fyrir
klaufaskapinn. Lét hann ekki sitja
við orðin tóm heldur tróð sér ofan
í skurðinn sem var öllu mjórri en
hann sjálfur. Og agndofa varð ég
og hrifinn að sjá á honum útgang-
inn er hann birtist aftur, - búinn
aö bjarga öllu. Hér var greinilega
ekkert dusilmenni á ferð. „Þetta
var bara Hólmi í Möl og sandi“.
Mér varð oft hugsað til þessa
litla atburðar, og annara álíka, er
ég nokkrum árum síðar fór að
gera hosur mínar grænar fyrir
elstu dóttur hans. Var ég hálf
smeykur við þennan væntanlegan
tengdaföður, þótti hann nokkuð
tilkomumikill. En þar var allt ann-
ar maður á ferðinni. Ástríkur
heimilisfaðir sem fyrst og síðast
hugsaði um velferð fjölskyldu
sinnar. Mér fannst þcssi stóra íjöl-
skylda eindæma skemmtileg, sam-
heldnin milli bræðranna og barna
þeirra var einstök. Margar eru
minningarnar um stóru jólaveisl-
urnar og gleðina sem þar ríkti.
Alltaf var Hólmsteinn stóri bróðir-
inn scm allir virtu.
Á seinni árum, eftir að Jóhann
bróðir hans og hans fólk var kom-
ið suður, þótti mönnum sem sam-
skiptin liðu fyrir vikið. Því hafa
verió haldin mörg bræðramótin,
oftast miðja vegu milli Akureyrar
og Reykjavíkur. Mörg undanfarin
ár hefur einnig verið föst venja
barna Hólmsteins og Margrétar og
fjölskyldna þeirra aó fara saman í
tjaldútilegur um hverja Verzlunar-
mannahelgi. Þessar gleðistundir
munu áreiðanlega veróa yngstu
kynslóðinni ógleymanlegar.
Hólmsteinn veiktist á öðrum
degi jóla, og lézt eftir skamma
legu. Það hefði ekki átt við Hólm-
stein að lifa áfram við lélega
hcilsu og starfsgetu.
Að lciöarlokum vil ég þakka
tengdaföður mínum fyrir velvilja
hans og hjálpsemi í garð fjöl-
skyidu minnar. Minningin um
þcnnan dugnaðarfork og góð-
menni mun lifa með þeim er
kynntust honum. Megi hann
ganga á guðs síns vegum.
Blessuð sé minning hans.
„Minn Jesú, andlátsorðið þitt
í mínu hjarta eg geymi.
Sé það og líka síðast mitt,
þá sofna eg burt úr heimi. “
(H.P.)
Svanur Eiríksson.
Hann afi okkar er fallinn frá. Við
minnumst hans og allra þeirra
stunda sem við áttum með honum
með sárum söknuði. Hann afi var
einstakur maður, svo ráðagóður
og uppfinningasamur. Hann var
alltaf að, og þau voru ófá áhuga-
málin hans, allt frá smíðum, út-
skurði og bókbandi til hænsna-
ræktar, sjósóknar og garðræktar.
Með tíu bamabörn var ekki að
furða að gestkvæmt væri á heimili
afa og ömmu. Þangað var haldið
jafnt á tyllidögum sem eftir skóla.
Þá tefldum við við afa og spiluð-
um rommí. Við fengum að
fylgjast meó afa vinna í bílskúm-
um og bardúsuðum undir leiðsögn
hans. Við höfðum óskaplega gam-
an af sögunum um þá hluti sem
hann hafði smíðað og kölluðum
hann gjaman „afa uppfinninga-
mann“, og er hrærivélin sem hann
bjó til handa ömmu úr borvél afar
minnistæð. Afi var þó aldrei gef-
inn fyrir að tala um þessa hluti,
hann lét verkin tala. Það var ógur-
lega spennandi þegar vió fengum
að fara með honum á sjóinn að
fiska, en skemmtilegast var þó að
heyra afa og ömmu metast um
hvort heföi nú veitt þann stærsta.
Það var mikill hátíðarbragur á,
þegar afi tók út „græningjann" á
vorin og við fengum að fara með í
sunnudagsbíltúra, til að skoða
gróðurinn og fuglana í Mývatns-
sveitinni. Við fórum í ófáan berja-
móinn og tjaldútilegumar, þar sem
iðulega var heilmikið fjör. Kart-
öfluuppskeran var árviss viðburð-
ur, og stórfjölskyldan sameinaöist
um uppskeruna. Afi var alltaf
reiðubúinn til að rétta hjálpar-
hönd, og hann tók mikinn þátt í
okkar áhugamálum og fylgdist vel
með okkur, hvort sem það var í
skóla, hestamennsku, vinnu eða
öðru. Hann var okkur sem traustur
vinur, sem við gátum alltaf leitað
til. Hann skilur eftir sig stórt skarð
en minningin um hann mun lifa í
hjörtum okkar. Guð gefi þér góða
nótt, elsku afi.
Sigríður Ilelga og Hafrún.
Elsku afi, allt í einu tekur þú ekki
lengur á móti okkur þegar við
komum í kaffi í Víðilundinn. Hver
á nú að baka allar kökurnar henn-
ar ömmu? Þú varst búinn að koma
þér svo vel fyrir innan heimilisins
með einkaleyfi á að fylgjast mcð
ofninum og geta svo sagt við okk-
ur að þú hafir „bakað allar kök-
urnar.“ Þú varst nú ekki maður
margra orða, en okkur fannst vió
alltaf vita hvar við höfðum þig,
því með látbragói þínu og yfirlæt-
islausum áhuga sýndir þú okkur
umhyggju þína. Við bræðurnir
fórum snemma aö vinna á sumr-
um í því fyrirtæki sem þú byggðir
upp með þínum eigin höndum,
Möl og Sandi hf. Alltaf hafðir þú
áhuga á því sem við vorum að
gera þar og án þess að segja nokk-
uó þá urðum við fyrir sterkum
áhrifum frá þér. Vinnuþrek þitt,
harka og óþol gagnvart leti og
vandræðagangi smitaði út frá sér.
Svona gott fordæmi er veigamikið
nesti fyrir unga menn er þeir byrja
í sínu fyrsta starfi og læra þar þaö
verklag sem þeir munu búa að alla
ævi.
Þú varst aldrei maður fjöl-
mennisins en öll höfum við syst-
kinin setið með þér í rólegu homi
þar sem þú varst óþreytandi á að
vekja áhuga okkar á einhverju
gagnlegu. Þessir eiginleikar þínir
héldu áfram eftir að litlu langafa-
bömin komu til sögunnar. Þetta
geróist allt svo hratt. Það er ekki
lengra síðan en í nóvember þegar
Sunna fer til Austuríkis að vinna
og allt lék í lyndi. Er hún kom út
frá því að kveðja þig og ömmu leit
hún yfir til ykkar þar sem þú
stóðst svo sællegur á stéttinni og
sagði í eins manns hljóði: „Eg
held að við eigum fallegasta afa í
heimi!“ Við getum þakkað guði
fyrir að þú þurftir ekki að ganga í
gegnum þær þjáningar sem þú
hefðir talið verstar, en það hefói
verið að liggja langa sjúkralegu.
Þú barðist eins og hetja allt þar til
yfir lauk, aðferð sem þú hafðir svo
oft áður beitt í gegnum þitt harða
líf og yfirleitt haft betur. Guð
blessi þig og styrki elsku ömmu
okkar í sorginni.
Minning þín lifir.
Hólmar, Sunna og Eiríkur.
Nú er elsku langafi minn dáinn og
mér fmnst það mjög sorglegt af
því að mér þótti svo vænt um
hann. En núna er hann upp í
himninum hjá Guði, englunum og
Jesúbaminu. Hildur María systir
mín saknar hans líka, en hún er
bara fimm mánaða svo hún þekkti
han:i ekki eins mikið og ég, af því
að ég er oróinn þriggja ára. En ég
ætla aó vera duglegur að segja
systur minni sögur um langafa,
sögur sem að mamma og pabbi
hafa sagt mér.
Þegar ég var bara eins árs þá
fannst mér skemmtilegast að
skoöa verkfærin í bílskúmum hjá
langafa. Hann átti marga hamra,
nagla og spýtur og ég fékk að
prófa og hann hjálpaði mér. Mér
fannst líka skemmtilegt að fá að
skoóa stóra svarta krumma inn í
herbergi, en ég var ekkert hræddur
við hann og langafi sagði að ég
væri duglegur strákur. Nú langafi
átti bát sem að hét Dofri og einu
sinni fékk ég að fara út í bátinn og
stýra, og þaó var alveg rosalega
gaman. Alltaf þegar ég var að
keyra í bílnum með mömmu og
pabba og við nálguðumst bryggj-
una, þá vildi ég fara aó skoða
Dofra og ég vil það enn, en ég skil
ekki að hann langafi á ekki Dofra
lengur. Langafi var nú líka góður
að leyfa mér að skoða taflmennina
sína. Við hjálpuóumst að við að
raða þeim á borðið og hann sagði
mér hvað allir mennirnir hétu og
ég man það ennþá.
Ég skil ekki alveg að langafi
skuli ekki vera hjá okkur lengur.
Þegar að mamma sagði mér aó
hann væri dáinn og væri hjá Guði,
þá spurði ég hvort aö við gætum
ekki bara hringt til hans Guðs og
fengið að tala við afa!! Hún sagói
að það væri svolítió erfitt, en við
gætum alltaf beðið bænirnar okkar
og talað þannig við hann langafa.
Mér finnst leiðinlegast að lang-
afi skuli ekki vera hjá langömmu
lengur. Mér fmnst leiðinlegt aó
hún er ein. Ég spurði mömmu
hvort að Svanur afi gæti ekki bara
verið hjá henni, því að hann er
svona AFI!
Elsku langafi, takk fyrir aó
vera langafmn okkar. Við söknum
þín mikið.
Darri Rafn og Hildur María.
Fregnin um andlát föðurbróður
okkar Hólmsteins kom ekki svo
mjög á óvart. Eftir veikindi síö-
ustu ára gat brugðið til beggja
vona. Þegar hann veiktist alvar-