Dagur - 29.04.1995, Síða 4

4 - DAGUR - Laugardagur 29. apríl 1995
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI,
SÍMI: 96-24222 • SÍMFAX: 96-27639
ÁSKRIFT M. VSK. KR. 1500 Á MÁNUÐI • LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 125
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
AÐRIR BLAÐAMENN: GEIR A. GUÐSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavlk vs. 96-41585, fax 96-42285),
KRISTÍN LINDA JÓNSDÓTTIR, SÆVAR HREIÐARSSON,(íþróttir),
LJÓSMYNDARI: ROBYN ANNE REDMAN
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRIMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI: HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
Viðhorfsbreyting
gagnvart skattsvikum
Embætti skattrannsóknastjóra ríkisins hefur nú
þegar tvímælalaust sannað tilverurétt sinn þó
ekki væri nema fyrir það að umræða um skattsvik
er orðin mun meira áberandi í þjóðfélagsumræð-
unni. Fjölmiðlar greina frá málum sem embætti
skattrannsóknastjóra fæst við og þannig verða
virkari umræður um þessi mál meðal fólks. Það er
vitaskuld af hinu góða. Skattsvikum verður
trauðla útrýmt með öllu en virkt aðhald skattyfir-
valda, fjölmiðla og alls almennings í landinu er til
þess fallið að draga mjög úr þeim.
Löggjafarvaldið hefur líka tekið mikilvægt skref
fram á við til þess að reyna að draga úr skattsvik-
um. Nú er heimilt að dæma menn í allt að sex ára
fangelsi fyrir stórfelld skattsvik, samkvæmt
breytingum á hegningarlögum sem samþykkt
voru á Alþingi í febrúar sl.
Það má greinilega greina viðhorfsbreytingu í
þjóðfélaginu gagnvart skattsvikum. Hér á árum
áður þótti ekki tiltökumál að komast hjá því að
greiða skatt í sameiginlegan sjóð landsmanna,
það þótti allt að því dyggð að svíkja undan skatti,
en sem betur fer hefur þetta breyst. Fólki er
nefnilega farið að blöskra hvernig sumir, bæði
einstaklingar og lögaðilar, stunda að svíkja und-
an skatti.
Embætti skattrannsóknastjóra ríkisins var
stofnað fyrir tveim árum og það hefur í auknum
mæli tekið að sér að rannsaka bein skattsvik sem
í mörgum tilfellum fara til lögreglu að rannsókn
lokinni. Það segir sína sögu um aukið umfang
starfsemi skattrannsóknarstjóra að í upphafi
voru starfsmenn embættisins fjórir en þeir eru nú
orðnir sautján.
Auðvitað er það svo að neðanjarðarhagkerfið
verður aldrei með öllu upprætt á íslandi fremur
en í öðrum löndum, en aukið eftirlit og harka
gagnvart skattsvikurum mun bæta ástandið. En
þegar til lengri tíma litið er viðhorfsbreytingin í
þjóðfélaginu mikilvægust í þessum efnum.
I UPPAHALDI
Bárðdælingar til sölu
igríður Baldursdóttir
handverkskona og sauð-
fjárbóndi í Víðikeri í
Bárðardal er í uppáhaldi
Dags í dag. Sigríður er
fœdd og uppalin á Grýtubakka í
Hðfðahverfi en býr, eins og áður
sagði, í Víðikeri ásarnt eiginmanni
sínum Páli Kjartanssyni, þau
hjónin eigafjögur börn. I Vtðikeri
er á fimmta hundrað fjár á fóðr-
um, nú styttist í sauðburð og því
eru verkefnin cerin. Þegar búverk-
um og heimilisstörfum sleppir tek-
ur handverkið við cn Sigríður er
ein þeirra kvenna semframleiða
minjagripi fyrir ferðamenn. Hvað
vinsœlast eru svokallaðir Bárð-
dtelingar sem eru 12-15 cm háar
prjónadúkkur, karlar og kerlingar
sem umtar eru úr íslensku ullar-
bandi. Fyrstu kerlinguna bjó Sig-
ríður til fyrír átta árum. Svo þró-
uðust Bárðdcelingarnir ár frá ári
og fyrir um það bil tveimur árum
hófu nokkrar konur í Bárðardal að
vinm að þessu verkefni ásamt Sig-
ríði. Nú er Sigríður að setja
hundruðustu kerlinguna saman en
síðastliðið sumar seldust um tvö
hundruð Bárðdœlingar á markaði
Handverkskvenna milli heiða sem
er við Goðafoss. Það má því segja
að Bárðdcelingar séu eftirsóttir í
augum ferðamanna og kerlingarn-
ar eru mun eftirsóttari en karlarn-
ir.
Hvaða matur er í mestu uppáhaldi
hjá þér?
„Það er lambakjöt í ótal mynd-
um.“
Uppálialdsdrykkur?
„Undanrenna, ég drekk mikið al'
hcnni.“
Sigríður Baldursdóttir.
Hvaða heimilisslötffmnst þér
skemmtilegust/leiðinlegust?
„Ég tek ekki eitt verk fram yfir
annað, ég rusla þessu bara frá."
Stundarþú einhverja markvissa
hreyfmgu eða líkamsrœkt?
„Ef veður leyfir hittumst við
konumar í dalnum einu sinni í
viku og förum í leikfimi og
sawuna.“
Ert þú í einhverjum klúbb eða fé-
lagasamtökum?
„Eg er í stjóm félags Handverks-
kvcnna milli heióa, Kvenfélaginu
Hildi, Saumaklúbbnum Náttugl-
um og Ungmcnnafélaginu Ein-
ingu.“
Hvaða blöð og tímarit kaupir þú?
„Æskuna og Dagblaöið.“
Hvaða bók er á náttborðinu hjá þér?
„Þar er Salka Valka, Dýralæknir
í stríði og friöi og stafli af bama-
bókum.“
/ hvaða stjörnumerki ert þú?
„Ég er steihgeit.“
Hvaða hljómsveit/tónlistarmaður er
í mestu uppáhaldi hjá þér?
„Bítlamir.“
Uppáhaldsíþróttamaður?
„Enginn sérstakur um þcssar
mundir.“
Hvað horfirþú mest á í sjónvarpi?
„Þaó er ekkcrt sem hcldur mér
fastri vió sjónvarpið en ég reyni
að horfa á lréttimar ef tími vinnst
tiL“
Á hvaða stjórnmálamanni liefurðu
mestálit?
»Engum.“
Hver er að þínu matifegursti staður
á íslandi?
„Ég hef komið í Skaftafcll í dá-
samlegu veðri og þaó er ógleym-
anlegt.“
Hvar vildirðu helst búa ef þú þyrftir
að flytja búferlum?
„Til dæmis á Egilsstöðum.“
Hvaða hlut eðafasteign langar þig
mest til að eignast um þessar mund-
ir?
„Spameytinn smábíl til aö koma
Báródælingunum á markað."
Hvernig vilt þú helst verja frístund-
um þínum?
„Ég vil ferðast um ísland, helst
vil ég aó þaó sé rcgla að fara í
útilegu á hvcrju sumri.“
Hvað cetlarðu að gera um lielgina?
„A laugardagskvöldið ætla ég aö
hitta gamlar skólasystur mínar úr
Varmalandsskóla í Borgarfirði.
Við ætlum aó fara saman á
Kvcnnaskólaævintýrió í Frey-
vangi.“ KU
/*Et> MORGUNKAFFINU_ ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON
Mennmgin lifir góðu lífi
Menningargróskan um land allt hlýtur að
vera heimsmet miðað við mannfjölda. Kór-
ar eru starfræktir í sem næst hverri sveit og
á öóru hvoru götuhorni í þéttbýli, tónlistar-
skólar um allt land eru fullir af nemendum
og svona mætti lengi áfram telja. Islending-
ar eru samkvæmt þessu músíkölsk þjóð.
Þeir vita fátt skemmtilegra en að koma sam-
an og taka lagið. Og söngbókin er aldrei
langt undan þegar sest er upp í rútuna og
haldið af stað í langferó. Að vísu heyrir til
undantekninga ef rútubílasöngur er nálægt
réttum tónum en það er svo allt annað mál.
Þessi söngárátta landans er aðdáunar-
verð. Eins og títt er um alla félagastarfsemi
leggur söngfólk á sig mikla vinnu og erfiöi
til æfinga, ferðast jafnvel tugi kílómetra til
þess að sækja söngæfingar. Nærtæk dæmi
um þetta eru söngfuglamir í karlakómum
Heimi í Skagafirði og konurnar í Lissý í
Suður-Þingeyjarsýslu sem láta sig ekki
muna um að hendast á milli sveita til þess
að koma saman og æfa tónlist. Vitaskuld er
þetta erfiðisins virði, annars legði fólk alla
þessa vinnu ekki á sig. Það gildir um söng-
inn eins og alla aðra menningarstarfsemi aó
hann er afslöppun frá amstri hversdagsins,
fólk gleymir stund og stað við að finna hinn
eina sanna tón. Stór hluti af þessu er auðvit-
að félagsþátturinn, að koma saman og hitta
vini og kunningja.
Afrakstur vetrarstarfs kóranna er síðan
borinn á boró fyrir fólk á vorin, það er upp-
skerutíminn. Um þessa helgi veróur heldur
betur nóg um að vera í sönglífinu hér norð-
an hcióa. Upp í hugann koma tónleikar
fjögurra kóra í Miðgarói í kvöld, tvennir
tónleikar Karlakórs Akureyrar - Geysis á
Akureyri, tónleikar Mótettukórs Hallgríms-
kirkju á Akureyri í dag, tónleikar Samkórs
Vopnafjarðar á Akureyri og Ydölum í Aðal-
dal í dag og svokallaðir Davíðstónleikar í
Iþróttaskemmunni á Akureyri á morgun.
Vissulega má segja að þetta sé einum of
mikið af því góóa um eina helgi, en því
miður gerist þetta ár eftir ár og við því er
lítið að gera. Það er nú einu sinni svo aó
kórarnir þurfa vetrarmánuðina til þess að
æfa og uppskerutíminn er vorið.
Klerkur með kúrekahatt
Annar aðdáundarverður akur í menningar-
lífinu er leiklistin.
Það er auðvitað með hreinum ólíkindum
hvað fólk leggur á sig í sjálfboðavinnu í
áhugaleikfélögunum til þcss að setja upp
metnaðarfullar leiksýningar. Æft er kvöld
eftir kvöld, vikum saman, og síðan taka
sýningamar við. Skýringin á allri þessari
fómfýsi er auðvitaó af svipuöum toga og
með sönginn, þetta er svo óskaplega gaman
og gefandi.
Það er eitthvað svipað meó minn leiklist-
arferil og fcril Ingibjargar Sólrúnar Gísla-
dóttur, borgarstjóra, sem iesa má um í nýj-
asta tölublaði Leiklistarblaðsins. Þar segir
Ingibjörg: „Það var eiginlega ekki fyrr en
ég var oróin 13 sem ég fékk uppreisn æru
sem leikkona í alvöru leikverki. Rammís-
lenskt leikrit var sett upp í safnaðarheimil-
inu og það vantaði stúlku til að leika Dísu
niðursetning en hún var horuð, skítug og
illa til fara og dó áóur en sýningin var á
enda. Þetta hlutverk fékk ég og var upp-
götvuð en því miður um seinan. Við hætt-
um nefnilega að leika í leikritum á þessum
aldri enda var það ekki lengur smart. I raun
orkaði það þá þegar mjög tvímælis að taka
þátt í leiksýningu á vegum safnaðarins. En
hvað gerir maður ekki fyrir frægðina?" Svo
mörg voru þau orð borgarstjórans í Rcykja-
vík.
Ég tók auðvitað virkan þátt í starfi Leik-
félags MA hérna í gamla daga, en aldrei
varð ég svo frægur aö taka létt spor á sjálfu
leiksviðinu. Ég var í baksviðsdeildinni. Sat
í miðasölunni og var í reddingum. Hæst
skein mín frægðarsól í þessu ábyrgðarmikla
hlutverki þegar mér tókst á einhvem óskilj-
anlegan hátt að nánast tvíselja í allan sal Fé-
lagsheimilisins í Kópavogi á sýningu LMA
á Grísir gjalda, gömul svín valda eftir
Böðvar Guömundsson. Þessi uppákoma var
hin spaugilegasta, í það minnsta eftir á, en
hún tafði sýninguna um líklega hálftíma og
margir leikhúsgestir voru hoppandi vitlaus-
ir. Ég lét ekki sjá mig og hef ekki komið ná-
lægt miðasölu síðan.
Spaugileg atvik eru æði mörg í lcikhúsi
en leikhúsgestir hafa ekki hugmynd um þaó
þegar sýningarnar fara úr skorðum. Þamig
kom það fyrir á síðustu sýningunni á áður-
nefndu lcikriti Böðvars, Grísir gjalda..., að
í einu atrióinu átti klerkur einn að koma inn
á sviðið og fara þess auðmjúklega á leit við
indíánahöfðingjann að hann héldi sig á
mottunni. Ekki vildi betur til en svo'að
presturinn glcymdi baksviðs að taka af sér
kúrekahatt áður cn hann kom inn á sviðið
og því korn þetta höfuðfat prestsins mót-
leikurunum gjörsamlega í opna skjöldu.
Leikararnir sprungu gjörsamlega úr hlátri,
ekki síst Arnar nokkur Björnsson, núver-
andi íþróttafréttamaður á Ríkisútvarpinu, en
áhorfendurnir héldu aö þetta ætti að vcra
svona og klöppuðu ákaft fyrir þeirri frum-
legu uppfinningu leikstjórans að láta prest-
inn vera með kúrekahatt.