Dagur - 01.12.1995, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Föstudagur 1. desember 1995
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI,
Sl'MI: 462 4222
ÁSKRIFT KR. M. VSK. 1500 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 125
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
AÐRIR BLAÐAMENN:
AUÐUR INGÓLFSDÓTTIR, GEIR A. GUÐSTEINSSON,
HALLDÓR ARINBJARNARSON,
SIGURÐUR BOGI SÆVARSSON, FROSTI EIÐSSON ((þróttlr),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavlk vs. 464 1585, fax 464 2285).
LJÓSMYNDARI: BJÖRN GISLASON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 462 5165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 462 7639
SÍMFAX AUGLÝSINGADEILDAR: 462 2087
---LEIÐARI
Prentun
Gaman verður að sjá hvað kemur út úr
skýrslu sem farið hefur verið fram á á Alþingi
um áhrif virðisaukaskattsins á bækur. Menn
hafa grun um að skýrslan leiði í ljós að þessi
skattur hafi orðið til þess að veltan í prent-
verki hér á landi hefur dregist saman, í það
minnsta er varðar prentun barnabóka, vegna
þess einfaldlega að prentun þeirra hefur verið
flutt úr landi í stórum stíl, ekki síst til Singa-
pore, þar sem vinnuaflið er ódýrara en hér.
Álagning virðisaukaskattsins á bækur hækk-
aði verð þeirra að sjálfsögðu, en bókaútgef-
endur treystu sér ekki til þess að velta þessari
hækkun út í verðlagið nema að takmörkuðu
leyti, og leituðu annarra leiða til hagræðingar.
Niðurstaða þeirra var að flytja prentverkið að
drjúgum hluta úr landi.
í samkeppnisheimi þar sem fjarskiptin eru
orðin slík að lítið mál er að senda fullbúnar
bækur með tölvu heimshluta í milli, er lítið
mál að láta prenta bækur og tímarit í fjarlæg-
úr landi
um heimshlutum. Menn eru einfaldlega að
reyna að bjarga sér og halda kostnaði eins
mikið niðri og mögulegt er. Þess vegna eru
bækur sendar úr landi til prentunar í stórum
stíl.
Síðan lagður var virðisaukaskattur á bækur
hefur prentun flust úr landi í umtalsverðum
mæli. í ljós hefur komið að milli 60 og 70
barnabækur af ríflega 100 barnabókum á
markaðnum fyrir þessi jól eru prentaðar í út-
löndum. Bókaútgendur hafa metið það svo að
þetta sé eina færa leiðin, á meðan virðisauka-
skatturinn er lagður á bækur, til þess að hafa
möguleika í samkeppni við t.d. geisladiskana
á jólamarkaðnum.
Það er kannski tímanna tákn að á sama
tíma og bækur eru prentaðar erlendis sækja
hérlendar prentsmiðjur inn á prentmarkaðinn
fyrir utan landsteinana. Þetta undirstrikar það
sem áður er sagt að með nútíma fjarskiptum
er heimurinn orðinn eitt markaðssvæði.
Alþjóðadagur fatlaðra 3. desember
Sameinuðu þjóðimar hafa valið
sunnudaginn 3. desember sem Al-
þjóðadag fatlaðra. Á þessum há-
tíðisdegi er við hæfi að líta til
baka að stofndegi Sjálfsbjargar,
félags fatlaðra á Akureyri og ná-
grennis, sem var 8. október 1958.
Til stofnfundarins var fenginn
einn helsti „eldhugi" hreyfihaml-
aðra í landinu á þeim tíma, Sigur-
sveinn D. Kristinsson. Hann kvað
sér hljóðs á fundinum og benti á
þá brýnu nauðsyn að fatlaðir
mynduðu með sér félag sem hefði
það verkefni að vinna að hags-
munamálum þess. Ennfremur
sagði hann: „Það er vitað mál að
öll getum við unnið eitthvað, ef
megináherslan er lögð á að finna
hvað hentar hverjum og einum.“
Enn í dag er þetta eitt helsta bar-
áttumál Sjálfsbjargar, að hinn fatl-
aði geti með eigin vinnu aflað sér
og sínum tekna til framfæris. Til
þess að það megi verða þarf þjóð-
félagið að koma til móts við okkar
þarfir s.s. í aðgengismálum. Það
hlýtur að vera keppikefli allra
þjóðfélaga að hver vinnandi hönd
sé nýtt til hins ýtrasta. Því er það
undarleg ráðstöfun opinberra aðila
að skerða nú þá bótaflokka al-
mannatrygginga er líta má á sem
stuðning við atvinnuþátttöku fatl-
aðra, s.s. með skerðingu á bensín-
styrk og lækkun á styrk vegna bif-
reiðakaupa hreyfihamlaðra.
Örorkulífeyrisþegar er hafa átt
alla sína afkomu undir Trygginga-
stofnun ríkisins hafa í haust búið
við mikla óvissu. Með fjárlögum
næsta árs er ætlunin að lækka út-
gjöld ríkisins til elli- og örorkulíf-
eyrisþega um hundruðir milljóna.
Undirritaður stóð í þeirri mein-
ingu að þjóðarsátt væri um, að
þeir sem vegna sjúkleika eða ör-
orku gætu ekki séð sér farborða
fái greiðslur frá hinu opinbera sér
til eðlilegrar framfærslu. Sá leikur
ráðamanna að hafa bótaflokka
viðskiptavina Tryggingastofnunn-
ar sem flesta, s.s. örorkulífeyri,
tekjutryggingu, heimilisuppbót
.. .þarf þjóðfélagið
að koma til móts
við okkar þarfír
s.s. í aðgengismál-
um. Það hlýtur að
vera keppikefli
allra þjóðfélaga að
hver vinnandi
hönd sé nýtt til
hins ýtrasta.
o.s.frv., auðveldar þeim að beita
niðurskurði á suma flokka frekar
en aðra.
Aðgengismál hafa verið eitt af
helstu baráttumálum hreyfihaml-
Snæbjörn Þóröarson.
aðra. Þó ýmsar reglugerðir séu til
í byggingarsamþykktum bæjarfé-
laga, er tryggja eiga eðlilegt að-
gengi er enn verið að byggja og
breyta eldra húsnæði sem ætlað er
til almennra afnota, en er óað-
gengilegt fötluðum. Nýjustu dæm-
in hér á Akureyri eru sumarhúsin í
Kjamaskógi sem ekki verða öll
aðgengileg hreyfihömluðum og
bygging 4. hæðar ofan á Hótel
Norðurland án þess að kvöð um
lyftu sé fullnægt. Ýmsar breyting-
ar á eldra húsnæði hafa þó tekist
vel má þar nefna skábrautina við
Akureyrarkirkju.
Ágætu lesendur, að framan-
sögðu má sjá að helstu baráttumál
er sameinuðu fatlaða til stofnunar
hagsmunafélags er enn í fullu
gildi. Því er ljóst að í þeim fjár-
hagsþrengingum er nú ganga yfir
þjóðina verður Sjálfsbjörg að
standa vörð um þau réttindi er
þegar hafa náðst fram. Megi sam-
staða og sameinaðir kraftar fatl-
aðra á alþjóðadeginum 3. desem-
ber n.k., greiða veginn fyrir bjart-
ari framtíð og réttlátari heimi.
Snæbjörn Þórðarson.
Höfundur er formaður Sjálfsbjargar, félags
fatlaðra á Akureyri og nágrennis.
„Hér á Akureyri
verður í fyrsta skipti
á Islandi lögð niður
sólarhringsstofnun
fyrir fatlaða og
munu síðustu íbú-
arnir flytjast þaðan
um áramót. Ég tel
það fötluðum til
góðs, þótt ég geri
mér fullkomlega
ljóst að það að fljdja
í nýja búsetu gengur
ekki átakalaust.“
gæði sem við flest teljum sjálf-
sagðan hluta daglegs lífs. Fæstir
þeirra höfðu vinnu og því ekki
mikið handa á milli.
I framtíðinni munu aðrir borg-
arar eiga húsaskjól á Sólborg og
nýta vistheimilið sér til þekkingar
og þroska en það eru nemendur
Háskólans á Akureyri. Ljúfar
hugsanir koma upp í hugann: fyrr-
um íbúar eru flestir fluttir í sjálf-
stæða búsetu, meðal okkar hinna
borgaranna, þar sem væntanlega
bíður þeirra betra og innihaldsrík-
ara líf. Þeir eiga nú auðveldara
með að nýta sér almenna þjónustu
bæjarfélagsins, eins og t.d. þjón-
ustu Strætisvagna Akureyrar, en
áætlunarleið þeirra hefur ekki leg-
ið að Sólborg.
Við þau umskipti sem eru að
verða á Sólborg hafa samgöngur
glæðst, stígurinn yfir klappirnar
býður okkur velkomin og heyrst
hefur að áætlun strætisvagnanna
muni brátt ná til staðarins - og er
það vel.
Hér á Akureyri verður í fyrsta
skipti á íslandi lögð niður sólar-
hringsstofnun fyrir fatlaða og
munu síðustu íbúarnir flytjast það-
an um áramót. Eg tel það fötluð-
um til góðs, þótt ég geri mér full-
komlega ljóst að það að flytja í
nýja búsetu gengur ekki átaka-
laust.
Ég óska öllum Sólborgurum - í
fortíð, nútíð og framtíð - þess að
þeir fái tækifæri til að nýta sem
best hæfileika sína til aukins
þroska og auðugra lífs.
Ingibjörg Auðunsdóttir.
Höfundur er móðir fjölfatlaðs drengs.
Blíðviðrissunnudag í nóvember
lögðum við hjónin af stað í
göngutúr. Við gengum norður
Grundargerði og austur á enda
Klettagerðis. Þar blasti við okkur
göngustígur sem bugðaðist milli
klappanna. Það var yndisleg til-
finning að horfa út fjörðinnn bað-
aðan í geislum sólarinnar og upp-
götva nýjar víddir í náttúrunni.
Þessi stígur er vel hannaður, lag-
aður að umhverfinu og gefur ný
tækifæri til útivistar og til þess að
njóta óspilltrar náttúru inni í miðj-
um bænum okkar. Hann er öllum
til sóma sem að honum hafa kom-
ið.
Við héldum göngunni áfram
þar til stígurinn endaði við Vist-
heimilið Sólborg. Þar var ekki
mikið líf að sjá. Þá fyrst fór ég að
hugleiða fyrir hverja þessi stígur
var lagður. Hann var fyrir okkur
borgarana, en hverja?
Frá 1970 og þar til nú hafa ein-
staklingar með fötlun búið á Sól-
borg, rúmlega 60 manns þegar
flest var. Fötlun þeirra var mis-
munandi, þeir áttu misauðvelt
með gang og að nýta sér þau lífs-
Þessi mynd er frá þeim tíma er Sólborg var enn í uppbyggingu.
Borgari - Háskólaborgari - Sólborgari