Dagur - 25.07.1996, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Fimmtudagur 25. júlí 1996
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA31,
PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI,
SÍMI: 462 4222
ÁSKRIFT KR. M. VSK. 1600 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 150
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
AÐRIR BLAÐAMENN: AUÐUR INGÓLFSDÓTTIR,
GEIR A. GUÐSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON,
SIGURÐUR BOGISÆVARSSON, FROSTI EIÐSSON (fþróttir),
BLAÐAMAÐUR HÚSAVÍK - GUÐRÚN K. JÓHANNSDÓTTIR
SÍMI Á SKRIFSTOFU 464 1585, FAX 464 2285.
HEIMASÍMI BLAÐAMANNS Á HÚSAVÍK 464 1547
LJÓSMYNDARI: BJÖRN GÍSLASON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI462 5165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 462 7639
SÍMFAX AUGLÝSINGADEILDAR: 462 2087
LEIÐARI-------------------
Loftpressudýrkunin
Sumarið er tími athafna, þegar fólk gerir við
híbýli sín. Birtuna verður að nýta sem best
og því má víða sjá byggingapalla við hús yf-
ir sumartímann. Ekki síst ber á viðgerðum á
fjölbýlishúsum, sem eru oft mjög kostnaðar-
samar og koma við pyngju íbúðaeigenda.
Sérfræðingar á Rannsóknastofnun bygg-
ingariðnaðarins hafa á undanförnum árum
unnið að ítarlegri úttekt á sprunguviðgerð-
um á steinsteyptum húsum hér á landi og
komist að raun um að á því sviði hafa menn
vaðið elginn og kapp hafi oft verið meira en
forsjá. Niðurstaðan hafi því í mörgum tilfell-
um verið sú að íbúðaeigendum hafi verið
gert að punga út mun hærri upphæðum í
viðgerðarkostnað en nauðsynlegt hafi verið.
Og meira að segja hafa sérfræðingar orðað
það svo að verkfræðistofur og iðnaðarmenn
hafi með ómældu múrbroti skapað sér at-
vinnu á fölskum forsendum, húseigendum
hafi í stórum stíl verið talin trú um að nauð-
synlegt væri að brjóta svo og svo mikið upp
úr sprungum og múra síðan aftur yfir.
Niðurstaða Rannsóknastofnunar bygg-
ingariðnaðarins er í stórum dráttum sú að
allt of langt hafi á undanförnum árum verið
gengið í sprunguviðgerðum húsa hér á
landi og reikningar húseigenda hafi því ver-
ið allt of háir. Þetta er vissulega alvarlegur
hlutur og úr því væri fróðlegt að fá skorið
hverjir bera á því ábyrgð að húseigendur
hafa verið að greiða miklu hærri sprungu-
viðgerðarreikninga en í raun hafi verið
nauðsynlegt. Ef til vill voru þessi vinnu-
brögð samkvæmt þess tíma bestu vitn-
eskju? Hvað sem því líður, er ánægjulegt að
margir iðnaðarmenn og verkfræðistofur
hafa snúið af þessari braut loftpressu- og
múrsögunardýrkunar og skynsemin ræður
við viðgerðir steinhúsa. Það mun þegar til
lengri tíma er litið spara húseigendum og
þar með þjóðfélaginu öllu ómælda fjármuni.
Nýlega voru reikningar Ólafs-
fjarðarbæjar fyrir árið 1995
afgreiddir í bæjarstjóm. Þeir
reikningar sýna verstu stöðu bæj-
arins frá upphafi og er Ólafsfjarð-
arbær nú eitt af skuldsettustu og
verst reknu bæjarfélögum lands-
ins. Það er ekki eftirsóknarvert
hlutskipti en engu að síður verð-
um við að horfast í augu við þá
staðreynd. Með reikningunum
fylgdi greinargerð frá endurskoð-
endum bæjarins þar sem varað er
við mjög slæmri stöðu og rakin
nokkur atriði úr reikningunum.
Þær tölur sem hér eru birtar eru
teknar úr þessari greinargerð.
Hærri tekjur - Meiri skuldir
Fjárhagsáætlun fyrir árið 1995
gerði ráð fyrir að tekjur umfram
gjöld yrðu 3,9 milljónir en sam-
kvæmt reikningum ársins urðu
gjöld umfram tekjur 42,4 milljónir
eða 46,3 milljónir umfram áætlun.
Ef tekið yrði tillit til eignfærslu
félagslegra íbúða fæm heildar-
gjöld umfram tekjur 93,6 milljónir
fram úr áætlun.
Gert var ráð fyrir því að tekjur
bæjarins yrðu 164,6 milljónir en
þær urðu 171 milljón, sem er um
3,9% meira en gert var ráð fyrir.
Aætlað var að rekstur mála-
tlokka að frádregnum tekjum yrði
112.4 milljónir en fór 33% fram
úr áætlun og endaði í 149,5 millj-
ónum. Munar þar um gjaldfærslu
ábyrgða- og niðurfærslu krafna
Glits hf. sem nema 10,6 milljón-
um.
Gjaldfærð og eignfærð fjárfest-
ing bæjarins nam 33,9 milljónum
og fór 69,5% fram úr áætlun.
Rekstur málaflokka fór 13,4
milljónir fram úr áætlun.
Heildar ráðstöfun bæjarins um-
fram tekjur námu 117,7 milljónum
en gert hafði verið ráð fyrir 5,2
milljónum í áætlun. Þama munar
106.5 milljónum króna.
Peningaleg staða bæjarins hef-
ur versnað um 90 milljónir á árinu
1995 og er hún nú neikvæð um
358,9 milljónir.
Heildarskuldir bæjarins námu í
lok síðasta árs 441 milljón króna
eða sem nemur 369 þúsundum á
hvem íbúa Ólafsfjarðarbæjar. Það
er nærri 80 þúsund krónum meira
en árið áður á hvem íbúa. Það þarf
næstum þriggja ára óskertar tekjur
„Hvaða þjónustu gætu
þeir ætlað að skera
niður? Hætta með
vinnuskólann? Hækka
leikskólagjöldin eða
draga úr starfseminni
þar? Skera niður þjón-
ustu við aldraða?
Lækka framlög til
íþróttamála? Draga úr
starfsemi tónskólans?
Jafnvel að hætta
kennslu í einhverjum
fögum skólans?“
til að geta greitt skuldimar. End-
urskoðandinn bendir á að bærinn
hafi gengið í sjálfsskuldarábyrgð
vegna Glits hf. án nokkurra bak-
trygginga en slíkt er óheimilt sam-
kvæmt sveitarstjómarlögum. Jafn-
framt er bent á að óuppgerð séu
mál vegna íbúða sem farið hafa í
gegnum hendur bæjarstjómar og
brýnt sé að koma á hreint. Margt
fleira þessu lfkt væri hægt að tína
úr skýrslu endurskoðenda, en
þetta látið nægja í biii.
Aðvörunarorð
Endurskoðandi bæjarins varar
mjög við slæmri stöðu bæjarins og
leggur ofuráherslu á að brugðist sé
við hið fyrsta. Orðrétt segir í
skýrslunni:
„Þessi mikla skuldsetning og
slœma veltufjárstaða hlýtur að
vera áhyggjuefni... Á nœstu árum
mun fjármagnskostnaður fara
vaxandi vegna mikillar skuldsetn-
ingar auk þess sem greiðslubyrði
lána verður þung.“
Endurskoðandinn bendir á að
rekstur málaflokka hafi farið úr
71% af tekjum á árinu 1993 í 98%
á síðasta ári. Á sama tíma hefur
gjaldfærð fjárfesting verið á bilinu
40-60% af tekjum. Síðan segir
endurskoðandinn:
„Afleiðing þessa er veruleg
skuldasöfnun bœjarfélagsins. Ef
gert er ráð fyrir að rekstur mála-
flokka verði um 80% af tekjum
miðað við óbreyttar tekjur á nœstu
árum, má búast við því að um 18-
23 milljónir vanti til greiðslu
langtímalána. Það er því fullvíst
að greiðslustaða bœjarins verður
mjög erfið á nœstu árum og stefna
verður að varanlegri skuldalœkk-
un. “
Hvað er framundan?
Eins og einhverjir muna þá lofuðu
sjálfstæðismenn því að lækka
skuldir bæjarins um 50 milljónir á
kjörtímabilinu. Af framansögðu er
ljóst að það loforð var gefið út í
bláinn og verður ekki staðið við
það. Við fyrri umræðu um reikn-
ingana töldu flestir bæjarfulltrúar
ásamt bæjarstjóra að staða bæjar-
ins væri mjög slæm og lýstu sig
reiðubúna að gera eitthvað í mál-
inu. Þrátt fyrir að eftir því væri
Björn Valur Gíslason.
Björn Valur Gíslason, bæjarfulltrúi Vinstrimanna og óháðra í bæjarstjórn
Ólafsfjarðar, varar í þessari grein við erfiðri skuldastöðu bæjarfélagsins.
Þessi mynd er frá Ólafsfirði.
gengið komu hins vegar engar til-
lögur frá meirihlutanum um ráð-
stafanir til að bæta stöðuna. Einn
bæjarfulltrúi meirihlutans benti á
að skera þyrfti niður þjónustu án
þess að tilgreina hvar og var
greinilegt að engin markviss vinna
er í þessum málum hjá meirihlut-
anum. Hvaða þjónustu gætu þeir
ætlað að skera niður? Hætta með
vinnuskólann? Hækka leikskóla-
gjöldin eða draga úr starfseminni
þar? Skera niður þjónustu við
aldraða? Lækka framlög til
íþróttamála? Draga úr starfsemi
tónskólans? Jafnvel að hætta
kennslu í einhverjum fögum skól-
ans? Eða horfir meirihlutinn til
þess að geta skorið niður í gmnn-
skólanum nú þegar sveitarfélagið
tekur við öllum rekstri skólans af
ríkinu?
Við þessu eru engin svör til en
það hlýtur að verða að bregðast
við slæmri stöðu bæjarins ekki
seinna en í dag. Það ber hins veg-
ar að vara við þeim hugmyndum
bæjarfulltrúans að helsta ráðið sé
að skera niður þjónustu við íbúa
bæjarins. Þegar það er gert er van-
inn að niðurskurðurinn lenti þar
sem síst skyldi og fyrirstaðan er
minnst. Það er hins vegar
áhyggjuefni þegar meirihluti bæj-
arfulltrúa í sveitarfélagi jafn
skuldsettu og Ólafsfjarðarbær er í
dag segist ekki getað tekið undir
það að staða bæjarins sé mjög
slæm. Það er varla hægt að ætlast
til þess að róttækar tillögur til úr-
bóta komi frá mönnum með slíkt
hugarfar.
Ég tel rétt til að undirstrika al-
vöru málsins, að vitna í lokaorð
endurskoðanda bæjarins um reikn-
inga Ólafsfjarðarbæjar fyrir árið
1995:
„Af framansögðu er Ijóst að
fjárhagslega staða bœjarfélagsins
er mjög slœm. Rekstur bœjarfé-
lagsins tekur til sín mestan hluta
tekna hvers árs og skuldir eru
miklar. Því þarf að gœta ítrustu
aðhaldsaðgerða og leita allra
leiða til að lækka skuldir bœjarfé-
lagsins svo það geti staðið við
skuldbindingar sínar í framtíð-
inni. “
Svo mörg vom þau orð.
Björn Valur Gíslason.
Höfundur er bæjarfulltrúi minnihlutans í bæjar-
stjóm Ólafsfjarðar.