Dagblaðið Vísir - DV - 31.08.1994, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 31. ÁGÚST 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÚNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð I lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblaö 180 kr. m/vsk.
Ólympíuöld
Um þessar mundir er haldið upp á hundrað ára af-
mæh ólympíuhreyfmgarinnar. Hátíðahöldin fara fram í
París í Frakklandi en Alþjóðaólympíunefndin var stofnuð
árið 1894 í Sorbonneháskólanum fyrir forgöngu Frakkans
Pierre de Coubertin.
Hugsjón Frakkaris var að leiða þjóðir heims til frið-
samlegrar sambúðar í anda gagnkvæmrar virðingar og
mannlegrar reisnar. Það skyldi gert í nafni íþróttanna.
Ólympíuleikamir eru haldnir á íjögurra ára fresti og eru
mesta íþróttahátíð hvers tíma. Leikamir hafa fyrir löngu
áunnið sér sess í vitund mannkynsins sem hátíð friðar-
ins, æskunnar og íþróttaafrekanna. Enginn vafi er á því
að ólympíuleikamir hafa átt sinn þátt í því að ólíkar þjóð-
ir hafa kynnst og lært að hinum megin landamæranna
býr fólk með sömu hugsanir og sömu þrár. Tortryggni
hefur breyst í vináttu. Iþróttafólkið hefur tekið höndum
saman í leik og gleði og brúað það bil sem ella hefði
myndast á milh þjóða og kynþátta. Ólympíuleikamir
hafa þannig staðið undir því ætlunarverki frumheijanna
að stuðla að betri heimi. Ólympíuhugsjónin hefur lifað
og logað.
Auðvitað hefur það ekki alltaf verið dans á rósum og
á tímum kalda stríðsins voru ólympíuleikamir notaðir
sem vettvangur fyrir harðvítug átök austurs og vesturs.
Þar vildu menn sanna yfirburði og ágæti eigin þjóðskipu-
lags með afrekum íþróttamannanna. Palestínumenn not-
uðu leikana til hryðjuverka, hörundsdökkir Bandaríkja-
menn steyttu hnefa, íþróttamenn hafa verið staðnir að
lyfjanotkun og peningagreiðslur og ósæmilegur auglýs-
ingaáróður hefur sett blett á þessa miklu íþróttahátíð.
Með tilkomu sjónvarps og fjarskiptasambands hefur
keppni á ólympíuleikum verið í beinni útsendingu víðs
vegar um heim og almenningur hefur komist í snertingu
við spennu og æsandi augnablik. Með þessum sjónvarps-
útsendingum hefur alþjóðaólympíuhreyfmgunni vaxið
fiskur um hrygg í tiárhagslegum skilningi. Tekjur af sjón-
varpi og auglýsingum skipta mihjörðum. Þessar tekjur
hafa gert Alþjóðaólympíunefndinni kleift að færa út
kvíamar í fleiri leikum og mótum, stjórn alþjóðlegra
íþróttasamskipta, tilskipunum, fjárveitingum til ein-
stakra landa og jafnvel til póhtískra áhrifa.
Hlutverk Alþjóðaólympíunefndarinnar hefur breyst
úr því að halda ólympíuleika á fjögurra ára fresti í um-
fangsmikla starfsemi og umsvif árið um kring.
Sú þróun hefur auðvitað áhrif á stjóm íþróttamála í
hverju landi, enda hlýtur það að vera metnaður hverrar
þjóðar að lýðræðislega kjörin íþróttaforysta hafi forræði
yfir þeirri íþróttastarfsemi sem háð er undir merkjum
ólympíuhreyfingarinnar.
Þetta er því meira áríðandi 1 ljósi þeirrar staðreyndar
að auknum umsvifum Alþjóðaólympíunefndarinnar
fylgja völd og áhrif í hendur þess fámenna hóps sem stýr-
ir henni. Forseti Alþjóðanefndarinnar safnar um sig hirð
auðsveipra viðhlæjenda og þar ráða geðþótti og duttlung-
ar forsetans mestu ef ekki öhu. Hann ferðast um heiminn
með konunglegri viðhöfn og margar sögur em sagðar
af ríkidæmi, bmðh og vafasömum afskiptum Alþjóða-
ólympíunefridarinnar sem em í htlu samræmi við sjálfa
ólympíuhugsjónina.
Hvað um það. Aldarafmæh ólympíuhreyfmgarinnar
er merkileg tímamót. Fyrir tilstuðlan ólympíuleika hefur
sú kenning sannast að íþróttir hafa annan og meiri til-
gang en þann einan að komast efst á verðlaunapah. Þær
hafa stuðlað að friðsamlegri og betri heimi.
Ehert B. Schram
Skoðanir annarra
Við þurfum að sækja á um réttindi til markaðsaðgangs. Mikilvægast i þessu sambandi eru síldin og kindakjötið.
EES-samninginn
þarf að aðlaga
Nú er lag fyrir bændur
„í stað þess að veifa gulu smitsjúkdómaflaggi og
hóta að bijóta alþjóðasamninga ættu landbúnaðar-
ráðherra og aörir ráöamenn landsins aö mæta nýjum
veruleik af raunsæi og markaðshyggju.... Nú er lag
fyrir íslenska bændur og innlenda söluaðila að haga
framleiöslunni þannig að hún standist ekki aðeins
gæðasamanburð við erlent innflutt kjöt, heldur einn-
ig verðsamanburð."
Úr forystugrein Alþbl. 30. ágúst.
Samkeppni eða samráð?
„Með gjaldtöku sinni fyrir ávísana- og debet-
kortafærslur eru bankarnir því að grafa sína eigin
gröf.... Hvar má finna samkeppni á milli bankanna
um þjónustu við almenning? Hefur Samkeppnis-
stofnun sagt sitt síðasta orð um nákvæmlega sömu
gjaldtöku allra banka fyrir að færa ávisanir og
greiðslur með debetkortum? Ef bankarnir mega hafa
samráð af þessu tagi, af hverju mega olíufélögin þaö
ekki, svo dæmi sé tekiö? Spyr sá sem ekki veit.“
Sölvi Eysteinsson kennari í Mbl. 30. ágúst.
Á brattann á ný
„Það hefur því miður verið sóaö dýrmætum tíma
í atvinnumálum. ... Atvinnumálavandinn verður
ekki leystur nema stjómvöld setji lausn þeirra mála
í forgang og ráðist að honum með nýjum aöferðum.
Ef sjóðir og stofnanir gegna ekki hlutverki sínu, þá
veröur að breyta reglum þeirra til þess að gera þær
skilvirkari. Til dæmis kæmi til greina að sameina
fjárfestingarlánasjóði og afnema skilrúm milli at-
vinnugreina. Það hallar undan brekkunni 1 atvinnu-
málum nú, og það verður að sækja á brattann á ný.“
Úr forystugrein Tímans 30. ágúst.
Eftir næstu áramót verður nauð-
synlegt að aölaga samninginn um
Evrópska efnahagssvæði að nýjum
veruleika þegar félagar okkar
EFTA-megin á svæðinu ganga yfir
í Evrópusambandiö. Við munum
þurfa aö búa viö EES-samninginn
áfram og á því verður ekki breyting
nema við göngum í ESB.
Sú spurning hefur vaknað hvort
EES-samningurinn verði fram-
kvæmanlegur, ef sú staða kemur
upp að ísland verði aðeins eitt
EFTA-megin á Evrópska efnahags-
svæðinu, og hvort hægt sé að búa
viö hann. Þeirri spurningu verðum
við íslendingar tvímælalaust að
svara játandi. Hagsmunir okkar
felast að sjálfsögðu í því að halda
öllum þeim réttindum sem við höf-
um áunnið okkur með EES-samn-
ingnum og helst að ná auknum
réttindum innan Evrópusam-
bandsins þegar að því kemur að
semja um aðlögun samningsins að
breyttum forsendum.
Réttindin verða að haldast
Við þurfum t.d. að sækja á um
að öll þau réttindi til markaðsaö-
gangs, sem við höfum í EFTA-ríkj-
unum umfram ESB, yfirfærist yfír
á allt Evrópska efnahagssvæðið
þegar félagar okkar í EFTA ganga
í sambandið. Mikilvægast í þessu
sambandi eru síldin og kindakjötið.
Við þurfum líka að tryggja í aðlög-
unarsamningnum við ESB að þau
réttindi sem varin eru með starf-
semi eftirlitsstofnunar EFTA og
EFTA-dómstólnum haldist.
Þessar stofnanir mega því ekki
hverfa heldur verður að sníða
umfang þeirra eftir hinum nýju
forsendum. EES-samningurinn
eykur réttindi almennra borgara
og fyrirtækja frá almennum frí-
verslunarsamningum vegna þess
að meö honum er settur upp óháð-
ur eftirlitsaðili með samningnum
KjaUariim
Vilhjálmur Egilsson
alþm., framkvæmdastjóri
Verslunarráös íslands
þangað sem hægt er aö skjóta
kvörtunarmálum.
í almennum fríverslunarsamn-
ingum var einungis stuðst við svo-
kallað pólitískt eftirht sem felst í
því að það er hlutverk stjómvalda
viðkomandi ríkja að leysa úr
ágreiningsmálum. í hinum al-
mennu fríverslunarmálum eru
stjórnvöld einstakra ríkja því jafn-
an dómarar í eigin málum þegar
einstaklingar og fyrirtæki telja að
stjórnvöld í aðildarríkjum samn-
ingsins brjóti gegn honum í ein-
hveiju atriði. I EES-samningnum
hafa einstaklingamir og fyrirtækin
rétt gagnvart stjómvöldum og Eft-
irlitsstofnunin og EFTA-dómstóll-
inn tryggja þessi réttindi.
Við þurfum líka að tryggja í að-
lögun EES-samningsins að hin tak-
mörkuðu áhrif, sem við höfum nú
á mótun nýrra EES-reglna, glatist
ekki. Þetta þýðir að við þurfum að
fá með einhverjum hætti viður-
kenndan aðgang að starfi þeirra
nefnda innan Evrópusambandsins
sem fjalla um nýjar EES-reglur.
Ekki blanda EES saman við
aðild að ESB
Óháð því hvað menn vilja varð-
andi aðildarumsókn að Evrópu-
sambandinu verður að ganga í að-
lögun EES-samningsins að nýjum
forsendum. Það má ekki blanda
þessu saman. En aöild að Evrópu-
sambandinu er eftir sem áður eitt
allra stærsta hagsmunamál þjóðar-
innar og að því verður aö vinna.
Fullveldishugtakið er að breytast
og á næstu öld mun fullveldi þjóð-
arinnar snúast um rétt hennar til
þess að taka þátt í fjölþjóðlegri
ákvarðanatöku um mál sem hafa
úrslitaáhrif á hag hennar. Því verð-
ur að hefja sem fyrst undirbúning
að aðildarumsókn að Evrópusam-
bandinu sem felst í skilgreiningu á
samningsmarkmiðum okkar og
vinnu við að afla sjónarmiðum
okkar fylgis innan sambandsins.
Vilhjálmur Egilsson
„Fullveldishugtakið er að breytast og á
næstu öld mun fullveldi þjóðarinnar
snúast um rétt hennar til þess að taka
þátt í fjölþjóðlegri ákvarðanatöku um
mál sem hafa úrslitaáhrif á hag henn-
nv, 66