Dagblaðið Vísir - DV - 22.09.1994, Blaðsíða 13

FIMMTUDAGUR 22. SEPTEMBER 1994
13
Vindum ofan af
tekjuskattinum
Umræöa aö undanfornu undir-
strikar hversu ranglátur tekju-
skatturinn er í núgildandi kerfl.
Meðalmaðurinn greiðir hér á landi
hærri ,jaðarskatt“ af tekjum sín-
um en víðast gerist í efnahags- og
framfarastofnuninni OECD. Samt
greiðá menn víða um lönd hærri
skatta en hér að öllu samanlögðu,
enda höfum við ekki herkostnað.
Réttmætt er að rifja upp gömul fyr-
irheit núverandi stjórnarflokka
um afnám tekjuskatts af almenn-
um launatekjum. Rökin fyrir því
eru enn í gildi.
Hækkun um fimmtung
Þegar staðgreiðslukerfið var tek-
ið upp 1988 var samanlagt hlutfall
tekjuskatts og útsvars 35,2 prósent.
Frá þeim tíma hefur tekjuskatts-
hlutfallið hækkað um 4,65 pró-
sentustig og útsvarshlutfalhð um 2
prósentustig. Staðgreiðsluhlutfall-
ið hefur því hækkað um flmmtung
frá því að staðgreiðslan var tekin
upp. Menn hefði ekki órað fyrir
þessari þróun nokkrum árum áð-
ur.
Afleiðingin hefur ekki einungis
verið aukin skattheimta, heldur
hafa jaðarskattar, skattar af við-
bótartekjum, hækkað geysilega. í
úttekt hagfræðings Vinuveitenda-
sambandsins frá í fyrra eru jaðar-
skattar reiknaðir að teknu tilliti til
flestra þátta sem hafa áhrif á ráð-
stöfunartekjur manna, það eru
tekjur eftir skatta. Reiknað er með
tekjutengingu hinna ýmsu þátta,
svo sem tekjuskatts, launa- og
vaxtabóta, barnabóta og barna-
bótaauka, lífeyrissjóðsiðgjalda,
stéttarfélagsiðgjalda og afborgana
af námslánum. Jaðarskatturinn
getur numið allt að 76 prósentum.
Þaö þýðir að auki hjón tekjur sínar
um þúsund krónur, á ákveðnu
tekjubili, aukast ráðstöfunartekjur
þeirra aðeins um tæpan fjórðung
þeirrar upphæðar þegar búið er að
taka tillit til skatta, gjalda og lækk-
unar ýmissa bóta.
Píndari en Svíar
Og á hvaða tekjubili er þessi jað-
arskattur hæstur? Það er ekki við
hæstu tekjur, heldur er jaðarskatt-
KjaUaiinn
Haukur Helgason
ritstjóri Úrvals
um, segir þar. Samkvæmt gögnum
frá OECD er ísland hvorki meira
né minna en í fimmta sæti þegar
horft er á jaðarskatt á meðaltekjur,
á eftir Danmörku, Noregi, Finn-
landi og Belgíu, en með hærri jað-
arskatt en Svíþjóð. „Reyndar má
segja að þróunin hér á landi frá
árinu 1988 gangi þvert á það sem
gerist víðast hvar erlendis, en þar
hafa skatthlutfoll verið að lækka,“
Þessar upplýsingar ættu að ýta
við landsmönnum. Vinda þarf ofan
af tekjukattinum. „Breiðu bökin“
koma sér gjarnan að mestu undan
þessum skatti. Best væri að inn-
heimta skatta sem mest af neyslu
í stað þessa launamannaskatts.
Tekjur fólks koma best fram í
eyðslunni og þá verða þeir verð-
launaðir sem spara, þjóðarheild-
inni til hagsbóta.
„Það var ekki vitlaust af Sjálfstæðis-
flokki og Alþýðuflokki fyrir nokkrum
árum að boða afnám tekjuskatts af al-
mennum launatekjum. Það hefur verið
svikið.“
urinn að jafnaði hæstur á tekjur
upp að 180 þúsundum króna á mán-
uði. 40 prósent hjóna hafa tekjur
undir þessum mörkum. Þetta við-
urkennir fjármálaráöuneytið, góðu
heilli, í nýlegri skýrslu. Svona hár
jaðarskattur hjá einstaklingum
fyrirfinnst óvíða í nálægum lönd-
segir ráðuneytið.
Hið rangláta tekjuskattskerfi hef-
ur síðan verið útfært í hátekjukatt
með þeim skelfilegu afleiðingum
að hátekjuskatturinn leggst þyngst
á unga skuldara, barnmargt fólk
sem er að koma sér upp húsnæði
og vinnur mikiö.
sr-
Það var ekki vitlaust af Sjálfstæð-
isflokki og Alþýðuflokki fyrir
nokkrum árum að boða afnám
tekjuskatts af almennum launa-
tekjum. Það hefur verið svikið.
Núverandi tekjuskattskerfi er
óviðunandi.
Haukur Helgason
„Best væri að innheimta skatta sem mest af neyslu í stað þessa launamannaskatts," segir m.a. í grein Hauks.
Mistök í f iskeldi Hafró
Mistök í fiskeldi Hafrannsókna-
stofnunar eru að koma í ljós níunda
árið í röð. Ekki eru þeir einir sekir
fiskifræðingarnir heldur eiga
stjórnmálamenn líka sök á þessum
mistökum. Á meðan ekki er tekið
á fiskveiðiháttum landsmanna af
stjórnvöldum er ekki að vænta
annarrar niðurstöðu úr eldinu en
hefur verið undanfarin ár. Sömu
mistök gefa sömu niðurstöður.
Hinn eiginlegi hrygningarstofn
þorsks er stór og eldri fiskur en
ekki millifiskur sem hefur orðið
kynþroska í nauðvörn stofnsins til
að viðhalda sjálfum sér.
Rannsóknir hafa sýnt að stóri
fiskurinn gefur betri nýliðun en sá
fiskur sem er minni. Náttúran hef-
ur ætlað honum að viðhalda stofn-
inum og því gert hans afkvæmi
hæfari til að komast af.
Friða þarf hinn eiginlega
hrygningarfisk
Að veiða þennan fisk með öllum
tiltækum ráðum á hrygningartím-
anum eru mistök sem hafa staðið
yfir lengi. Ákvörðun um að friða
KjaJIaiinn
Brynjólfur
Brynjólfsson
matreiðslumaður á Akureyri
stórþorskinn er það eina sem getur
breytt nýhðun þorsks í íslenskri
fiskveiðilögsögu.
Þegar fiskurinn fer að ganga upp
álana ,í átt að landgrunninu þá
leggjast togararnir í veiðar á hon-
um. Þeir fylgja göngunum eftir og
ausa þessum þýðingarmikla stofni
upp alveg án afskipta stjórnvalda.
Nær landi bíða netagirðingar sem
eru ætlaðar sérstaklega til þess að
veiða þennan fisk og inni á grunn-
inu í fjörðum við landið eru svo
dragnótabátar sem ausa þessum
fiski upp hömlulaust.
Rangur ásetningur Hafró
Andvaraleysi fiskifræðinga og
stjórnmálamanna um hvaða fiskur
er veiddur er óskiljanlegt. Alltaf
hefur verið talað um að skilja
ákveðna tölu fiska eftir til að
hrygna en það hafa bara ekki verið
réttir fiskar. Fróðlegt verður að sjá
hvort sömu mistökum verður hald-
ið áfram á næsta hrygningartíma
þorsksins.
Mikil pólitísk fyrirhöfn gæti ver-
ið fólgin i slíkum afskiptum af fisk-
veiðiháttum landsmanna en ekki
verður undan henni vikist. Stofn-
inn verður að byggja upp og það
verður ekki gert öðruvísi. Um
þessa pólitísku gerð ættu ekki að
þurfa að vera neinir flokkadrættir.
Stjórnmálamenn verða að hlutast
til um ásetning Hafrannsókna-
stofnunar í fiskeldinu.
Brynjólfur Brynjólfsson
„Alltaf hefur verið talað um að skilja
ákveðna tölu fiska eftir til að hrygna
en það hafa bara ekki verið réttir fisk-
ov, 66
Meðog
ámóti
Bygging hofs í Grindavík
Kristnirtaki
ekki þátt í at-
höf num ása-
trúarmanna
„Ég er eng-
inn valdaðili í
þessu mál en
það er hins
vegar trú og
málfrelsi hér
á landi. Mér
finnst gæta
tvísklimungs
meðþettahof.
Ég tel ekki
óeölilegt að
menn geri grein fyrir því hvers
konar bygging þetta er og hvaða
starfsemi muni fara fram í henni.
Tryggvi Hansen og Árni Björn
Björnsson segja að hér sé um aö
ræða félagsskap um fornar minj-
ar. í 3. grein svonefndra laga fé-
lags þeirra, Vor siður, segir að i
hofinu skuli fara fram veisluhöld
og hstílegar samverustundir. í 5.
grein eru heiðursfélagar, goð og
gyðjur i hlutverki ráðgjafa sem
jafnframt leiða helgar veisluat-
hafnir. Ég set spurningarmerki
við þetta. Vor siður er greimlega
á snærum manna sem stunda
helgar athafnir. Mér er legið á
hálsi fyrir aö halda uppi árásum
á ásatrúarmenn. En hér er siglt
undir fölsku flaggi. Ég tel ásatrú-
armenn ekki standa þarna að
baki. Þeir byggja sitt hof án þess
að fela sig á bak við einhvern
ferðamannastað. Kjarni þessa
máls er að það er siðfræðiiega
rangt aö sigla undir fólsku flaggi.
Það er ástæðan fyrir mínum af-
skiptum. Kristnir menn jafnt og
aðrír, hverrar trúar sem þeir eru,
eiga að vera heiðarlegir og taka
ekki þátt í trúarathöfnum sem
stangast á við eigin trú.“
Grindavíkur-
bærtekurekki
heiðna trú
„Það er
kominn tími
til að gcra af-
drep fyrir
ferðamenn í
Grindayík-
urbæ. Ég skil
ekki þennan
ótta hjá fólki
að hofið sé
eitthvert trú-
arstríð. Það
verður gaman að sjá hvort kirkj-
an muni gera eitthvað til að laða
að ferðamenn - þeir koma alla-
vega ekki við þar. Undanfarm 4-5
ár hefur verið stefht að því að
laða að ferðamenn. Svo kemur
einstaklingur til bæjarins sem
gerir hluti nánast úr engu á foma
vísu. Hofið yrði stór bót fyrir
ferðaþjónustu í Grindavik. Ég
skammast mín allavega ekki fyrir
forfeöur mína og á hvað þeir
trúðu. Kollegar mímr í Bláa lón-
inu eru farnir að auglýsa hofið
og hafa sent út blað þar sem það
er kynnt sem nýr áningarstaður
í Grindavík. Sem betur fer hafa
þeir víðari sjóndeildarhring, þó
svo að eitthvert ásatrúarfélag
hefji einnig starfsemi þarna. Ég
efast um að Grindavíkurbær taki
heiðna trú þó svo að Tryggvi
Hansen sé í bænum. Það má vel:
vera að hann óski einhvern tíma
eftir að félagið Vor siður verði
trúfélag en það er samhljóöa álit
okkar beggja að það sé og verði
þjóömenningarfélag sem virðir
menningu og trú annarra."
Ámi Björn Björns-
son, veitingamaður
oglélagiVorsslðar.
valdsdóttir, sóknar-
prestur í Grindavik.