Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.1995, Side 28

Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.1995, Side 28
28 LAUGARDAGUR 21. JANÚAR 1995 Harmleikurinn í Súðavík: - segir Hafsteinn Númason sem ásamt konu sinni, Berglind Kristjánsdóttur, missti þrjú börn í snjóflóðinu Kristján Aii Arason, DV, ísafirði; „Maöur gekk um eins og ljón í búri. Ég gat ekkert gert og féll gjörsamlega saman. Hafrótiö var svo ofboðslegt aö þaö var ekki þorandi að leggjast að bryggju. Vitneskjan um aö konan mín og börnin heíöu lent í snjóflóö- inu geröi biðina óþolandi. Þaö eina sem komst að í huga mér var aö kom- ast í land,“ segir Hafsteinn Númason, sjómaöur frá Súðavík, sem ásamt konu sinni, Berglind Kristjánsdótt- ur, varð fyrir þeirri átakanlegu reynslu að missa börn sín þrjú í snjó- -flóðinu sem féll á þorpið síöastliöinn mánudag, Hrefnu Björgu, 7 ára, Kristján Núma, 4 ára, og Aöalstein Rafn, 2 ára. Óhug hafði sett aö mörgum íbúum Súðavíkur aðfaranótt mánudagsins. Úti geisaði stórhríð og margir áttu erfitt meö svefn. íbúar nokkurra húsa undir Traöargili, syðst í bæn- um, voru fluttir á brott úr húsum sínum vegna snjóflóðahættu en aðrir íbúar þorpsins töldu sig örugga enda geröi nýlegt hættumat á staðnum ekki ráð fyrir að snjóflóð gæti fallið á sjálfan bæinn. Um klukkan 6.30 dynja hins vegar ósköpin yfir. Snjó- flóðið steyptist yfir miöju þorpsins með miklum gný meö þeim afleiðing- um að fjöldi húsa þurrkaðist út. „Það var sem orrustuflugvélar væru að lenda á húsunum með fullu vélar- afli,“ er lýsing Berglindar á atburðin- um. Hún vaknaði við lætin og heyröi drunurnar magnast þangað til allt splundraðist. Á nærfotunum einum barst Berglind á grúfu með flóðinu eina 100 metra án þess að missa með- vitund. Allt var hvítt. Hún krafsaöi sig upp úr snjónum með sjónvarps- loftnetið af húsinu í höndunum og stóð allt í einu berskjölduð úti í stór- hríðinni. „Hvar eru börnin mín?“ hrópaði hún út í nóttina. Komstekki í land Þegar flóðið skall yfir þetta litla sjávarþorp á Vestfjöröum var Haf- steinn, maöur hennar, rétt fyrir utan höfnina um borð í togaranum Bessa sem var að koma úr veiðiferð. Togar- inn beið fyrir utan eftir flóði. Vegna veðurs var ekki hættandi á að sigla inn á fjöru. Það dróst hins vegar að skipið legðist að bryggju og því fór Hafsteinn upp í brú að kanna málin. Þar fékk hann tíðindin. „Veðurhamurinn var ofboðslegur. Ég hef verið til sjós í mörg ár en man ekki eftir öðru eins. Við vorum að gera landfestamar klárar þegar okk- ur barst tilkynning um aö snjóflóð hefði fallið. í fyrstu brá okkur ekkert en fljótlega áttuðum við okkur á að það var alvara á ferðum. í talstöðinni heyrðum við að flóðið hafði farið yfir leikskólann og stórt einbýhshús með tvöföldum bílskúr. Stuttu síðar heyr- um við í talstöðinni að það er kallað á allt tiltækt hjálparliö frá ísafiröi." Börnin týnd Þegar Hafsteinn áttaöi sig á aö hús hans kynni að hafa farið undir flóðið hringdi hann í land til að fá upplýs- „Þaö var sem orrustuflugvélar væru að lenda á húsunum með fullu vélarafli,“ er lýsing Berglindar, eiginkonu Hafsteins, á því þegar snjóflóðið féll. í Súðavik er umhverfið ólýsanlegt eftir náttúruhamfarirnar. DV-mynd Halldór Sveinbjörnsson Mannskaðinn í Súðavík: Sorgin heltekur allt mannlífið Krátján Ari Arason, DV, feafirði Engin orð fá lýst þeirri sorg sem nú ríkir á Vestfjörðum og um allt land vegna þeirra hörmulegu at- buröa sem áttu sér stað í byrjun vikunnar í Súðavík. Alls létust 14 manns í snjóflóðinu en 12 björguð- ust eftir leit i flóðinu. Hver einasti íbúi þorpsins missti ástvini eöa kunningja í flóðinu. Um er aöræöa mannskæðasta snjóflóð sem fallið hefur á islandi hin síðari ár. Angistogvonleysi Aökoman í Súðavík á þriðjudag- inn, þegar fréttamenn komu á vett- vang, var ömurleg. í andlitum allra blasti víð angist, örvænting og von- leysi. Á þaöjafnt við um björgunar- sveitarmenn og þá Sbúa sem enn voru á staðnum. Á annan sólar- hring höfðu björgunarsveitarmenn leitað án hvíldar að þeim sem vitað var um í flóöinu. Af og til voru bomar inn börur meö fómarlömb- um flóðsins. Vonin um að finna einhvern á lífi fjaraði úr eftir þvi sem tíminn leið. Smávonarglæta vaknaði þó í hug- um margra þegar ung stúlka fannst á lífi eftir 14 klukkustunda dvöl í snjónum. Og þegar lítill 10 árá drengur fannst lifandi eftir 24 tima leit efldust leitarmenn sem barist höfðu við gífurlega erflöar aðstæð- ur í snarvitlausu veörí og voru orðnir örþreyttir eftir gröft i gler- hörðum snjónum. Sú sjón sem blasti við í Súðavík eftir að snjóflóðið féli var átakan- leg. Húsin höfðu einfaldlega splundrast og sópast burt. Sums staöar sáust ekki einu sinni nein vegsumerki um að þar heföi staðið hús. Eyðileggingin var alger og á víð á dreif sáust fót, leikföng og brotin húsgögn sem hrópuðu á at- hygli. Vitundin um að undir snjó- farginu væri fólk var þrúgandi. Þegar síðustu fómarlömbin voru borin inn í frystihúsið Frosta varð mikið spennufall á staðnum. Þau reyndust bæöi látin. Sorgin allsráðandi Sorgin var allsráðandi og menn grétu. Þetta var átakanleg stund sem snartalla sem á staðnum voru. Ljóst er að þau sár sem þarna mynduðust munu seint gróa og minningín um þennan hörmulega atburð mun grafa sig dúpt í huga allra hlutaðeigandi. í samtöliun við DV hafa margir íbúar Súðavíkur lýst því yfir að þeir muni aldrei oftar fara til Súða- vikur. Minningin sé of sársauka- full. Aðrir segjast staðráðnir í að snúa til baka enda eigi þeir hvergi annars staðar heima. Súðvikingum hafa borist samúð- arkveöjur víðs vegar frá, jafnt inn- anlands sem utan. Þótt það bæti ekki ástvinamissmn hefur það reynst mörgum mikil stoð til að yfirvinna mesta sársaukann. Fjöl- margir Súövíkingar hafa fariö fram á það við DV að koma á framfæri þakklæti til allra þeirra sem að- stoöað hafá þá í þessari raun. Ljóst sé að björgunarmenn víðs vegar af landinu hafi lagt sig i mik- inn lifsháska. Þá veröi seint þökk- uð sú umhyggja og aöstoð sem veitt var á Fjóröungssjúkrahúsinu á ísafirði, meðal annars af hópi sér- fræðinga i áfallahjálp. ingar. I fyrstu var honum sagt að húsið hans hefði fariö undir flóðið en kona hans bjargast. í kjölfarið kom reiðarslagið því tilkynnt var að börnin væru týnd. „Það var ekki for- svaranlegt að reyna innsiglingu. Ef eitthvað hefði komið upp á, strand eða eitthvað þess háttar, hefði höfnin lokast. Þá hefðu björgunarsveitar- menn ekki komist til Súðavíkur. Það eina sem við gátum var aö lýsa upp þorpið með ljóskösturum. Hvort það kom aö gagni veit ég hins vegar ekki. Hríðin var svo blind.“ í landi ríkti skelfing og glundroði. Berglind gekk um í húsarústum og leitaði að börnunum. í námunda við hana var nágranni hennar allsnak- inn í leit að ástvinum sínum. Ör- væntingin er algjör. Þau sjá ljóstíru í nálægum söluskála sem sloppið hafði við flóðið. Til að komast inn þurfa þau að brjóta rúðu en ekki vill betur til en svo að maðurinn sker sig inn að beini á öðrum handleggnum. Berglind tókst að koma í vég fyrir að manninum blæddi út með því að stöðva blóðrásina meö sárabindi. Aðframkomin af kulda leita þau sér að hlífðarfatnaði. Tvær hlýjar lopa- peysur finnast fljótlega og ýmis ann- ar skjólfatnaöur. „í raun haga forlög- in því þannig að þau bjarga lífl hvort annars. Hann með því að draga hana inn í söluskálann og hún með því að gera að sárum hans,“ segir Haf- steinn. Smátt og smátt fylltist sölu- skálinn af fólki sem komist hafði lífs af úr hildarleiknum. Þar beið fólkið eftir þvi að hjálp bærist frá ísafirði. Angist skein úr hverju andliti enda mikil óvissa um afdrif barna og ann- arra ástvina. Bióin langa Biðin eftir hjálp var ekki löng því um tveimur klukkustundum eftir að flóðið féll lagðist Fagranesið aö bryggju í Súðavík með 44 björgunar- menn innanborðs, þar á meðal lækna. Reynt var að hlúa að og gera að sárum fólksins í frystihúsinu Frosta og þá þegar hófst leit aö hin- um týndu. Um svipað leyti komst Hafsteinn í land. Með því að svamla á litlum gúmbát í hafrótinu komst hann ásamt öðrum stýrimanni að skipinu Haffara og þaðan um borð í Fagranesið. Við honum blasti óhugn- anleg sjón. „Það var eitthvað skrýtið við fyrsta húsið sem ég sá. Þegar nær kom sá ég að það vantaði gaflana en að öðru leyti stóð það. Ég flýtti mér inn í frystihúsið og hitti þar Berg- lind. Áður hafði mér verið sagt að yngri sonur okkar hefði fundist með lífsmarki. Ég fór til hans þar sem læknar voru með hann á borði að reyna að halda í honum lífi. Til að trufla ekki læknana fór ég aftur út. Stuttu síöar lít ég yfir salinn og sé þá aö það er búið að girða hann af. Þeir voru hættir með drenginn okk- ar. Hann lá bara þarna dáinn og það helltist yfir mig ólýsanlegur doöi.“ Bar harm sinn í hljóði Hafsteinn bauðst nú til að fara út LAUGARDAGUR 21. JANÚAR 1995 37 „Ég veit að þau eru dáin en ég hef ekki þrek til að standa undir þvi. Við Berglind höldumst i hendur og reynum að yfirstíga áfallið en þetta verður erfitt, ekki síst nú þegar við þurfum að undirbúa jarðarförina," segir Hafsteinn Númason sem hér lýsir á átakanlegan hátt baráttunni við náttúruöflin. DV-mynd Brynjar Gauti og hjálpa leitarmönnum. Það þótti hins vegar ekki ráðlegt og þess í stað var hann beðinn um að hugga konu sína og hlúa að henni. Það reyndi hann eftir bestu getu en sársaukinn var yfirþyrmandi. Og það sem verra var, hann treysti sér ekki til að skýra henni frá því að yngri sonurinn væri dáinn. Það gerði Hafsteinn fyrst eftir að þau komu til ísafjarðar nokkrum tímum seinna. Fram að þeim tíma varð hann að bera harm sinn í hljóði. Á ellefta tímanum fór Fagranesið með hóp Súðvíkinga til ísafjarðar, þar á meðal Hafstein og Berglind. Að sögn Hafsteins voru það þung spor að ganga til skipsins, vitandi af tveimur börnum sínum einhvers staðar niðurgröfnum í snjóflóðinu. Á hinn bóginn var það huggun harmi gegn að fjölmennur hópur leitar- manna var kominn á staðinn. „Það voru allir í losti. Þetta var hræöilegt. Flestir voru sjóveikir og úr útvarps- tækinu glumdu fréttir um flóðið. Þetta var óbæriíegt og að lokum slökktum við á útvarpinu. Vitundin um að ættingjar væru í óvissu um okkur gerði illt verra. Við gátum ekki haft samband við neinn. Fjar- skiptasambandið var takmarkaö og leitarmennirnir urðu að hafa for- gang.“ Reynt að lina sorgir Við komuna til ísafjarðar var farið með Súðvíkingana beint á Fjórð- ungssjúkrahúsið. Þar var gert að sár- um þeirra og reynt að lina sorgina. Óvissan um ástandið og afdrif ást- vina og annarra íbúa þorpsins lagðist þungt á alla. Af og til reyndu þau að hringja til Súðavíkur og Rauöa krossins til að fá féttir. í hvert sinn þyrptust allir að símanum með brennandi spurningar á vörum. „Það voru alltaf sömu svörin sem við feng- um. Ástvinirnir voru alltaf ófundnir. Þetta var skelfilegt. En það er svo skrýtið að þegar svona lagað kemur upp myndast einhvers konar sam- hugur á milli fólksins. Við urðum eins og ein stór íjölskylda," segir Hafsteinn. Eftir því sem á leið fjölgaði leitar- mönnum í Súðavík. Varðskipið Týr kom síðdegis á þriðjudaginn með um 70 björgunarsveitarmenn, lækna og hjúkrunarfræðinga til aöstoðar. Skipið hafði lagt af stað frá Reykja- vík laust eftir hádegi daginn áður, eða rúmum 6 tímum eftir að snjóflóö- ið féíl. Skipstjórinn, Höskuldur Skarphéðinsson, sigldi skipi sínu í gegnum ólgusjó á eins miklum hraða og unnt var. Skipiö nötraði stafn- anna á milli þegar ágjöfin var sem mest og hnútar skóku skipið. Annað eins óveður mundu menn ekki. Fjöldi annarra skipa fór áleiðis til Súðavíkur með björgunarlið en varð lítið ágengt sökum óveðurs. Fyrir norðan land barðist áhöfn Múlafoss ýiö að halda skipinu á floti og sama er að segja um áhöfn frystitogarans Júlíusar Geirmundssonar. Togarinn Margrét EA sem safnaði björgunar- mönnum á sunnanverðum Vestfjörð- um fékk á sig brot og barst stjórn- laust í ólgandi hafrótinu. Ljóst er að fjöldi manns var í bráðum lífsháska en um það hugsaði enginn. Allir vildu hjálpa til við björgun í Súðavík. Sorgarfréttir Hafsteinn og Berglind urðu að bíða í vel á annan sólarhring áður en þau fengu loks fréttir af börnum sínum tveimur, Hrefnu Björgu og Kristjáni Núma. Áður höfðu allir aðrir fengið fréttir af afdrifum ættingja sinna því að börnin voru síðustu fórnarlömb flóðsins sem komu í leitirnar. H)á flestum voru skilaboðin tilefni enn meiri sorgar því alls létust 14 af þeim 26 sem týndust í snjóflóðinu, þar af 8 börn. „Biðin var að buga okkur þrátt fyrir góöa aðhlynningu og mik- inn stuöning á sjúkrahúsinu. Nátt- úruöflin lögðust á eitt um að gera leitarstarfið eins erfitt og hægt er að hugsa sér. Menn sáu ekki handa sinna skil vegna bylsins og yfir björg- unarmönnum vofði ætið sú hætta að snjóflóð féllu. Þama á sjúkrahúsinu voru okkur allar bjargir bannaðar. Þegar tíðindin komu fannst mér ég verða algerlega tómur. Ég forðast að hugsa um þetta. Eg veit að þau eru dáin en ég hef ekki þrek til að standa undir því. Við Berglind höldumst í hendur og reynum að yfirstíga áfallið en þetta verður erfitt, ekki síst nú þegar við þurfum að undirbúa jarð- arförina. Staðreyndirnar blasa við manni og minningamar §ækja á. Ég hef ekki verið trúaður maður en undanfama daga hef ég lagst á bæn. Maður gerir hvað sem er til að fá frið,“ segir Hafsteinn. Tíkin Tinna bjargaðist Að sögn Hafsteins mun það taka langan tíma fyrir hann og konu hans að jafna sig. Hann segir þau hjónin ákveðin í að flytja til Reykjavikur og setjast þar að. Minningin um harm- leikinn í Súðavík sé svo íþyngjandi að þau treysti sér ekki aftur til Súða- víkur. „Við byijum á núlli. Þetta er engin uppgjöf heldur ætlum við okk- ur aö byija nýtt líf,“ segir hann. Þess má geta að tík Hafsteins, Tinna, liföi af sujóflóðið en hún kom með Fagranesinu á fimmtudags- kvöld og er það eina sem þau hjónin áttu eftir 1 Súðavík. Hafsteinn fór niður á bryggju þegar Haffari lagðist að og sótti hana. Að vonum urðu þar mikil fagnaðarfundir. Tíkin mun væntanlega fylgja þeim hjónum suð- ur. Þakklæti til allra Hafsteinn segist mjög þakklátur öllum þeim sem aðstoðað hafa þau hjónin og aöra Súðvikinga í þessum hörmungum. í því sambandi nefnir hann sérstaklega Þorstein Jóhannes- son, yfirlækni á Fjórðungssjúkra- húsinu á ísafirði, og starfsfólk hans, björgunar- og leitarmennina sem lögðu sig í lífshættu við björgunar- störf í Súðavík, prestana sem komu til hjálpar og þann hóp sérfræðinga sem veittu þeim áfallahjálp. í raun hafi allir gert meira en í þeirra valdi stóð. Hafsteinn tekur fram að hann sé ekki bitur út í neinn og ásakar ekki fjölmiðla um að hafa veriö of aðgangsharðir. Aðspurður kveðst hann þó hafa fyllst reiði þegar fyrstu fregnir bárust um atburðinn í fjöl- miðlum. Nú þegar hann fari hlutlægt yfir málið sé niðurstaðan sú aö íjöl- miðlar hafi almennt séð ekki farið yfir strikið. „Allur fréttaflutningur er nauðsynlegur og fjölmiðlar geta gert gífurlegt gagn í upplýsingamiðl- un og þannig hjálpað til við leitar- og björgunarstörf. En fréttamenn verða að gæta mikillar varúðar. Til dæmis kom það illa við marga þegar greint var frá því í smáatriðum á hvaða hús snjóflóðið féll. Og að sama skapi var það mjög sárt að fá fyrstu upplýsingar um þaö í fjölmiðlum að eitt barnið mitt væri dáið. Nærgætni skiptir höfuðmáli í þessu sambandi en ég ásaka ekki neinn,“ segir Haf- steinn.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.