Þjóðviljinn - 07.06.1964, Blaðsíða 9

Sunnudagur 7. júní 1964
ÞIÖÐVILIINN
SIÐA g
Kristján Jónsson, formaður Sjómannafél. Hafnarfjarðar:
Kaup og kjör togarasjó-
manna verða að batna
aawaa
> ■ ■• '8%

•':
■ -
wmm
KMM
Kristján Jónsson, formaður
Sjómannaféags Hafnarfjarðar,
skrifaði grein þá sem hér er
birt fyrir sjómannablað sem
koma átti út í vetur. Eftir að
hún var skrifuð var gert
bráðabirgðasamkomulag um
hækkun á fastakaupi togara-
manna og öðrum kaupliðum
um 15% en samningarnir ó-
breyttir að öðru leyti og er
greinin í fullu gildi hvað snert
gildandi togarasamninga og
fluttar nokkrar tiilögur um
breytingar.
1 síðustu samningum var
fiskverð til sjómann-a þegar
landað er Iheima hækkað og
aiga sjómenn nú að fá sama
verð og útgerðarmenn. Þetta
þýddi nokkra kauphækkim
þegar landað er heima.
Á ísfiskveiðum fyrir erlend-
an markað var frádráttar-
ir gagnrýnina á gildandi tog-
arasamningum, og tillögurnar
um breytingar á þeim, þegar
þeir næst verða teknir í heild
til endurskoðunar.
Kaup togarasjómanna hefur
sizt verið of hátt á undanförn-
um arum, og það hefur ekki
reynzt endingargott í sívax-
andi viðreisnardyrtið. Hér
skulu rædd nokkur atriði nú-
Togarar.
Sýldur reiði á togara.
prósentan vegna löndunar-
kostnaðar hækkuð úr 17% í
25%. Þetta þýðir, að þrátt
fyrir hækkun á fastakaupi er
það sem háseti ber úr být-
um í flestum söluferðum
minna nú en var eftir eldri
samningum.
Ef samningamir eru athug-
aðir sést strax, að þar er
margt sem þarf lagfæringa
við. Ég vildi nefna hér he>:tu
breytingar sem ég tel að gera
þyrfti á samningunum, og rök-
styðja þær hverja fyrir sig.
1. grein. Um fastakaup
Hækka þarf fostakaupið til
samræmis við hækkað kaup-
gjald í landinu. En ég legg til,
að á eftir kaupliðnum komi
ný málsgrein, þannig: Hafi
sjómaður sem samningur þessi
tekur til, verið alls í eitt ár
eða lengur í starfi hjá sömu
útgerð, skai mánaðarkaup
hans vera 1000 krónum hærra
en að fnaman segir.
Þetta þýðir að vanur maður
þótt hann sé ekki skráður
netamaður, hefur heldur hærra
kaup en óvaningur eða menn
sem fara einn eða tvo túm á
togara þegar bezt selst.
2. og 3. grein.
Um ísfiskveiðar.
Eg legg til að 2. málsgrein
2. greinar og þriðja málsgrein
3. greinar verði þannig: „Afla-
verðlaun þessi skiptast í 31
stað.“ Og ný málsgrein verði
þannig: „Séu hásetar fæn-i en
venja er skiptist fastakaup og
aflaverðlaun þeirra sem á vant-
ar jafnt á milli háseta, neta-
manna og bátsmanns.“ Sjó-
menn vita, að þegar farið er
út með of fáa menn, lendir
aukin vinna á 'hásetunum. Það
er því eðlilegt að þeir Mjóti
einnig kaup þeirra sem á
vantar.
Þarna þarf einnig að hækka
aflaprósentu skipverja, sem
lækkuð var í síðustu samn-
ingum. Það er hægt að gera
á tvennan hátl: Með því að
hækka sldptaprósentuna eða
með því að lækka frádráttar-
prósentuna.
4. grein.
Um saltfiskveiðar.
Þar þarf að hækka afla-
verðlaun í samræmi við hækk-
að ealtfiskverð. 1 samræmi vdð
breytingar á 2. og 3. grein
verði áttunda málsgrein 4.
greinar svo: „Nú eru færri
menn á skipi en 38 og skipt-
ist þá aflaverðlaun og fasta-
kaup þeirra sem á vantar
jafnt á milli háseta, neta-
manna og bátsmanns.“
6. og 7. grein.
Um lýsið
Aflaverðlaun af lýsi þurfa
að hækka í samræmi við
hækkað lýsisverð.
11. grein.
Um siglingeT og siglinga-
!eyfi
1 siðustu samningum varð
Framhaid á 11. síðu.
Brýn nauðsyn skipulegrar
fiskileitar fyrir togarana
Geir Gunnarsson, alþingismaður:
Það hefur löngum reynzt örðugt að koma meirihluta
Alþingis í skilning um nauðsyn ríflegra framlaga til
fiski- og hafrannsókna, enda þótt flestir viðurkenni í
orði hve gífurlega þýðingu þau mál hafi fyrir fiskveið-
ámar og þar með alla afkomu þjðarinnar. Geir Gunn-
arson flutti í vetur breytingartillögu við fjárlagafrum-
varpið um hækkun á framlaginu til fiskileitar, síldar-
rannsókna og veiðitilrauna, og var sannarlega ekki far-
ið fram á mikið, aðeins 15 miljónir króna. Stórhugur
meirihluta Alþingis reyndist samt ekki meiri en svo að
tillagaái var felld.
Hér fer á eftir kafli úr ræðu Geirs, þar sem hann rök-
styður m. a. nauðsyn skipulegrar fiskileitar fyxir togara-
flotann. .. ..
Togarinn Þorsteinn Þorskabítur hefur verið við fiskileit undanfarið.
Þá hefi ég á 16. grein einn-
ig gert tillögu um hækkun á
framlagi til fiskileitar, síldar-
rannsókna og veiðitilrauna úr
9.000.000 kr. í 15 miljón kr.
Næstum allur útflutningur
okkar er fiskur og fiskafurðir,
öll okkar afkoma er því háð
þeim afla, sem dreginn er úr
sjó. Á meðan við höfum ek'ki
lagt meiri áherzlu en nú á
fullvinnslu fisks og höfum því
ekki þær verksmiiðjur og tæki
sem þarf til þess að marg-
falda verðmæti aflamagnsins,
leggjum í staðinn alla áherzlu
á aukningu fiskiskipaflotans
verðum við enn um skeið að
treysta á aflamagnið nær ein-
göngu og byggjum við í raun-
inni meðan svo er allar okkar
vonir um aukna þjóðarfram-
leiðslu á síauknu aflamagnS.
Þetta er hættuleg stefna, sem
þarf að breytast í þá átt, atí
við hættum að keppa fyrst og
fremst eftir sífellt meira afla-
magni, því að þar getur há-
markið legið skemmra undan
en ofkkur grunar.
En í dag er staðreyndin er
ekki verður framhjá gengið
sú, að það er aflamagnið sem
ræður mestu um afkomuna.
Þess vegna verðum við í
samræmi við það að gera
skipulegar ráðstafanir til þess
að auðvelda fiskliskipum okkar
að ná hámarksafköstum, jafnt
með fiskileit og tilraunum
með nýja veiðitækni. Einkum
er orðið knýjandi að togara-
aflanum verði sinnt að þessu
leyti.
Afkoma togaranna hefur
um nokkuð langt árabil verið
svo léleg, að jafnan liggur
við stöðvun. Samt hefur á
sama tíma svo stórlega verið
dregið úr því að sinnt sé fiski-
leit fyrir þá, að segja má að
sú þjónusta sé úr sögunni.
Vegna þess hversu útbúnaði
togara er áfátt um geymslu
aflans miiðað við skip rnargra
annarra þjóða, sem útbúa sín
skip frystivélum og vinna afl-
ann um borð, þá er þeim
mjög erfitt um vik að sækja
á f jarlæg mið, án þess að hafa
upplýsingar um veiðiborfur á
einstökum svæðum þar. Nýj-
ustu togaramir okkar eru þó
upphaflega byggðir að stærð-
inni lil sérstaklega til þess að
sækja langt tlil fanga.
En þegar Iangt er sótt og
geymslumöguleikar litlir er sá
tími sem togaramir geta ver-
ið að veiðum á miðunum mjög
takmarkaður og því alveg
undir hælinn lagt hvort þeir
hitta á þau svæði á víðáttu-
miklum miðum eins og Ný-
fundnalandsmiðunum þar sem
helzt er afla að fá, en hann
get.ur að sjálfsögðu venið
mjög mismunandi á einstök-
um stöðum á miðunum.
Til þess að auka aflavon
togaranna þurfa þeir að hafa
stuðning af skipi, sem fyrst
og fremst fer um veiðisvæðin
og leitar að fiski, en of mdkið
hefir verið um það, að hafi
fliskileitarskip verið sent af
stað þá hefir það um of leit-
azt við að fá sjálft afla en
farið þeim mun minna um
svæðin. Erlendar þjóðir sem
stunda að staðaldri veiðar við
Nýfundn.aland hafa a. m. k.
sumar hverjar leitarskip, sem
einungis leita að fiski og færa
sig af svæðunum og á önnur
þegar fliskiskipin koma á stað-
inn eftir tilvisun þeirra.
Ég hefi orðið var við að
togarasjómönnum finnst máli
þeirra allt of lítið sinnt og
þykir mikill munur vera á
þjónustunni við vélbátaflot-
ann að þessu leyti t.d. á síld-
veiðum á sumnin, þegar bæði
skipum og flugvélum er beitt
við síldarleit. Togarasjómenn
kvarta j'afnvel yfir því, að
fá ekki svo mikið sem upp-
lýsingar um legu hafíssins á
þeim svæðum sem þeir þurfa
að fara um. Þessum málum
þarf að sinna betur og til
þess þarf að veita fé. Það má
vera að stundum þykí slík
stai-fsemi dýr en það er líka
dýrt að láta hvern togara
með fullri áhöfn þjálfaðri til
veiða og öll veiðitæki þurfa
að eyða mestum tíma sínum
í leit að upplýsingum sem
sérstakt leitarskip gæti veitt
öllum flotanum.
Það segir líka lítið um veiði-
möguleika á Nýfundnalands-
miðum þótt einn togari fari
þangað og leiti að fiski á
þeim vdðáttumiklu miðum ör-
fáa daga sem hann hefir til
þess, og fáii svo ef til vill
lítinn afla og verði að snúa
heim. En árangurinn af þeirri
för eru einu upplýsingarnar
og verður jafnvel dómur hjá
öllum toriraflotanum um
veiðihorfur á þessum fjarlægu
miðum.
Vandamál togaraútgerðar-
innar eru mjög alvarleg, og
það er á því fullkomin nauð-
syn að aukin verði framlög
til fiskJileitar ef það mætti
verða til þess að bæta hag
hennar.