Þjóðviljinn - 16.10.1969, Blaðsíða 9

; .

! % i
iiili
•'iiiiiSS

■

■\i-> <■ J
V ' '
i
. 7
I n
■ o í
;■; .. •
Laugavegi 22a
Fimmibudagur 16- atdáíbar 1969 — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA g
' *• ,
Skartgripir, smiðaðir af Hjálmari TorfasynL Nælan er úr silfri en hringirnir úr gulli.
Stcinninn í nælunni er Chrysotras.
Úrkeðja eftir Pál Þorkelsson-
Rætt við formann
Félags íslenzkra
gullsmiða
gullsmíðabúð á landinu, Á með-
an sýningin stondur yfir í Boga-
salnum er sénstök útstiilling í
glugga verzkinarinnar, eru þar
siruíðisgripir sem unnir bafa ver-
ið á verkstæðinu, svo og ýmis
áhöilid.
1 fyrmefndu afmælisriti, sem
Bjöm Th. Björnssan hefur saimið
segir m.a- um gullsmiíði í Reykja-
vík um það leyti sem Jón Sig-
miundsson var að taka til sitarfa
að löknu námá :
Jón Sigmundsson.
„Árið 1904 töldiuist sjö sitarf-
andi gullsmiðir í 'Reyíkjavík.
Jón varð sá áttundi. Ekki uinnu
þó alliir þessir menn, að iðn sinni
einvörðungu. Einn leturgrafari
var í bænum og sjö úrsmiðir.
Allir guMsmiðir bæjarins höfðu
verkstofur á heknilum sínium og
störfuðu sjálflsitætt. Sveinar voru
engir. Gullsmiðir seldu sínar
eigin scmíðar. Að rnestu unnu
þeir eftir áður gerðum þöntun-
um. Þeir höfðu ekki sölubúðir
né fluttu inn erlenda smíðis-$>
gripi •..“
„... Starfoemi guilsmiða var
um þetta leyti fábrötin. Svo
mátti heita, að hún væri ein-
vörðungu bundin við íslenzka
þjóðbúninginn- Meðan þjóðbún-
ingurinn var ríkjamdi, var stöð-
ug þörf á silfurbúpaði á hann-
DEMANTAR
PERLUR
SILFUR OG
GULL
li
GULLSMIÐIR
STEINÞÖR og JÖHANNES
Laugavegi 30 — Austurstræti 17
Símar 19209 og 19170.
Formaður Félags íslenzkra
gulismiða er Símon Ragnarsson,
ungur ► maður sem lauk náirrn
hjá Guðmundi Eirí'kssyni gull-
smiði fyrir fjórum árum.
Blaðamaðurinn leit við á
verkstæði Skartgripaverzlunar
Jóns Sigmundssonar, þar sem
Símon starfar, ásamt Guðmundi
Eiríkssyni og Birgi Kjartans-
syni, sem . er guilsmíðanemi.
Símon kvaðst hafa unnið við
gullsmíði í Englandi og Noregi
að námi loknu, 1 Noregi vann
hann við smíði algengra sikart-
gripa. I Englandi hins vegar við
smíði demantshringa, en Eng-
lendingar standa framarlega í
þeirri grein gull smíðinnar.
Bætti Símon við að Mtil sala
væri í demantshringjum hér-
lendis. 1 Bogasal seedi Símon
hring tjg hálsmen úr guili, með
ametysitsiteini. Guðmundur Ei-
ríksson sýnir þar bókahnífa og
svipur. Eru svipurnar tvær:
kven- og karlasvipa, og eru þær
í áþekkum stíl og swipur sem
dönsku konungshjónunum vt>ru
gefnar á sínium tíma.
í>ar er líka veglegt rit um
íslenzka gullsmíði sem gefið
var út af Skartgriparverzlue
Jón Sigmundssonar við lok
hálfrar aldar starfeemi. Verzl-
unin á 65 ára startfsafmæli 29.
október n-k. og mun vera elzta
Tóbaksílát og svipur var nokk-
uð smíðað. Borðbúnaður úr silfri
var lítið sem ekki unnirrn, og
viðburður mátti það teljast, ef
kirkjugripur var pantaður-
Stærri listmunir úr silfri til ver-
aldlegra nota munu eikki hafa
verið smíðaðir. Úr gulli vOru
smíðaðir giftingarhringar, stein-
hringar og stöku skartgrip-
ir • • “
„ •. • Verkfærakostur á smíða-
stofunúm var af harla skornum
skammti. Allt voru það hand-
verkfæri. Silfrið var brætt í
smiðju og síðan slegið, dregið
og skrúfað með handtækjum ein-
um- Kveikt var við olíuloga,
unz gasið kom í bæinn (1910).
Gyllt var kemiskri gýllingu.
Áhugi fyrir smíðum var mi'k-
ill og lifandi meðal almennings,
og smiðir voru mikils virtir.
Gull- og silfursmíði var talin
göfug og vandasöm íþrótt, og
eftirsóknarvert að ná tökum og
kunnáttu í henni...“
„ . • • Þegar Jón settist að í
Reykjavík tók hann á leigu fbúð
í Grjótagötu 10 oghafði þar jalfn-
framtt vinnustofu og seldi þaðan
smíðisgripá sina.
Fyrstu órin hafði hann starfe-
stöð sína og heimili á ýmsum
stöðurn í bænum. En 1907 tók
hann á leigu húsið Laugaveg 8-
Það var lítið steinhús og áður
kallað Smiðjuiholt. Hafði þar fyrr
verið verkstæði Villhjólms
Brandssonar gullsmiðs. Húsið
keypti hann síðar og byggði upp.
Þarna bjó hamn vinnustoifu
sina og litla sölulbúð fyrir fram-
an- Hafði hann strax hafit hug
á að koma upp reglulegri skart-
gripaverzlun samihliða vinnu-
sitofiúnni, verzlun með gull- og
silfursmíði, úr og kluklkur og
annað, sem slíkar verzlanir
tiðka að hafa á boðstólum- Und-
ir þá starfsecni halfði hann raun-
ar búið sig með því að setja sig
inn í úrsmíði eftir sveinspróf-
ið...“
í bókinni er ennfiremur rit-
gerð um ísdenzka guHsmíði og^
eru kaflaheitin þessi: Heiðið
skart, Ormur og dreki, Róm-
anskir kaileikar og helgiskrin,
Gotneskt kirkjusilfur, Víravirki
og loftskorið verk-
Fyrsta sjálfstæða sýning
félagsins-
Símon Ragnarsison heflur ver-
ið formaður Pélags íslenzkra
gullsmiða frá því í október í
fyrra og spyrjum við hann tíð-
inda úr félagsstarfinu.
— Það er margt í deigtaini
hjá okkur, segir Símon, og get
ég í því sambandi nefnt undir-
búning að útgáfu bœklings ó
vegum félagsins. Er útgsáfan fyrT
irhuguð vegna þess hve margar
fyrirspurnir hafa borizt erlend-
is frá til Félags íslenzkra iðn-
rekenda, um íslenrira gullsmíði.
Verða 15 gullsmíðafyrirtæki
kynrat í bæklingnum og vænt-
um við þess að útgáfan verði
Blaðapressa eftir Hrein M- Jóhannsson.
til að aulka gullsmiði (hérlendis
fyrir erlendan markað-
— Þetta er fyrsta sjálfetæða
sýning félagsins?
— Já, en árið 1952 tóku gull-
smiðir þátt í samsýningu og
sýndu ýrnsa gripi á Iðnsýning-
unni, sem haldin var í Iðniskóla-
húsinu- Þá hafa gullsmíðamunir
verið sýndir við ýmis tækifæri,
eins og t.d- á Reykjavíkursýn-
ingunni.
— Hver eru helztu verkefni
félagsins?
— Þau eru hagsmuna- og
menningarmál sitéttarinnar. Af
hagsmunamólum skal nefna
verðlagsmál, álagningu á vintnu
og smíðisgripi, efnisinnkaup og
samvinnu um réittindi félags-
manna. Héfur í því sambandi
verið unnið að því að öfaglærð-
ir menn njóti ekki söonu rétt-
inda og friðinda og faglærðir
gull- og siltfiursmiðir, einnig að
róttindalausir menn noti ekJd
fagtitiliinn: gullsmiður- Þá hef-
ur verið unnið að því að rétt-
indalausir menn, setm þó hafa
Framhald á 11. síðu.
DYRIR SKARTGRIPIR
ÖDYRIR SKARTGRIPIR
UMFRAM ALLT FALLEGIR
SKARTGRIPIR ÚR GULLI
KJARTAN ÁSMUNDSSON
GULLSMIÐUR
Aðalstræti 8 — Sími 11290
’í
V