Þjóðviljinn - 24.12.1969, Qupperneq 8

g — JÓLABLAÐ
HeimHistrygging er öryggi
mm *
Heimilistrygging er óefað ódýrasta trygging sem
völ er á, miðað við þá víðtæku vernd, er hún veit-
ir heimilisföðurnum og allri fjölskyldunni. Heimil-
isfaðir með ábyrgðartílfinningu getur varla van-
rækt að kynna sér skilmála hennar og kjör. Leit-
ið til skrifstofu vorrar, og vér erum ætíð til þjón-
ustu.
•*» 'WKj
LAUGAVEGI 178 - SIMI 21120
Það urnlaði eittlhvað í Línu
vinnukonu sem ég heyrði efcki
af því að Bima kallaði:
„Hvaða frekjulæti eru í þér,
drengur“.
„Já, mér er fjandans sama, ég
fer ekki í sömu sofckana aftur“,
sagði ég og settisit á þvottabala
úti í homi.
Þá var hurðinni hrundið upp,
og inn kom húsmóðirin á bæn-
um. Jú — með sofcka á hand-
leggnum og það „randasiokka"
— ha —
Hún lét eitt par hjá hverju
akkar með upphafsstöfum okkar
í og sagði:
„Olgu eigið þið það að þafcka,
að þið klæðið efcki köttinn- — Og
í kvöld fáið þið kerti og spil-
Annars get ég glatt ykfcur með
því líka, að Olga prjónaði sokka
handa bömunum á hinum bæj-
unum í hverfinu".
Ég héld, að sum okkar hafi
orðið stíf. „Randasiakfcair“ inn-
leiddir i Holtshverfið- — Og
jólakötturinn rokinn. Þegar v!ð
svo gengum að jólaborðinu, held
ég jafnvel — að heimskreppan
hafi rokið líka-
Árin liðu.
Við börnin í Holtshverfinu
uxum og urðum stór. Olga kom
áfram á bæina og beitti fimi
tungunnar. Hún stóð nú á átt-
ræðu og virtist mjög em, og þó
að margir jaflnaldrar hennar
flyttu til lands feðranna, þá tók
hún því með stakri ró nema
hvað hún grét, þegar við bárum
Jóa okfcar vinnumann til grafar-
.... Og þegar nýr einstakling-
ur koom í þennan heim og baðaði
öngum sínum móti lífinu, þá
tók hún honum vel.
Síðari heimsstyrjöldin skall á-
Henni fylgdi mikið umrót. Bret-
ar hertóku landi. Það skapaðist
gffurleg vinna á vegum heims-
veldisins gamla- Á Fróni hafði
verið lítil vinna í nær heilan
áratug, bæði vegna kreppunnar
miklu, t>g einnig höfðu skamm-
sýn stjómarvöld bundið togar-
ana um of í höfn, þótt það væri
nógur fiskur í sjó. En nú þegar
þjóðir heims fóru að beita
byssustinigjum varð engin
kreppa til- Allir tognrar út og
sigldu á England. Nú var allt
gert til að laða menn á skipin-
Alþingi varð þó að samiþykkja
áhættuþóknun sjómönnum til
handa, vegna aukinnar hættu,
sem stríðið skóp- Og við fórum
tveir úr Austurdal, Jón í Tungu
og ég. Á vegamótunum í Holts-
hverfið, þar sem ég beið eftir
Smíðum nýtízku flotvörpuskip og 105 rúmlesta fiskibáta. —
Vinsamlegast hafið samband við okkur áður en þér semjið annars staðar.
Stálvík h.f. Símar 51900-51619
Hálandabílnutm, sá ég hvar Olga
kom eftir veginum. Hún tólc eft-
ir ferðatöstounni og kom óvenju-
lega nálægt er hún spurði:
„Hvað, ert þú að fara í ferða-
lag, Gunnar minn?“
„Já“, sagði ég.
„Þú ert þó ekki að fara í her-
námsvinnu?" sagði hún.
„Jú, það getur farið svo“,
•Jpgði ég.
j „Og til Reykjavíkur þá“,
sagði hún.
1 „Jú —ú“, sagði ég.
„O—já, átti ég efcki kollgát-
una- Þú kemur þá trúlega ekki
aftur í Austurdal að yrkja jörð-
'ína“, sagði Olga og hnykkti til
'höfðinu-
„Ja, það veit ég nú efcki."
sagði ég lágum rómd. Olga mun
hafa tekið eftir því, að það dró
dálítið niður í mér og breytti
um tón og sagði:
„Jæja, Gunnar minn, þú ert
að fara. Ég er orðin gömuJ, svo
að við munum trúlega efcki sjást
oftar- En ég hef átt margar góð-
ar stundir á Holtsbæjunum, og
ekki sízt hjá þínu fólki- Það
kallast efcki ríkt af veraldarauði,
en það er ríkt af öðru. Það hef-
ur reynzt mér vel, öreiganum á
Norðurlofti. Ég mun efcki geta
þakkað það, sem skyWi- Ég óska
þér velfarnaðar, Gunnar minn,
og vona að þú verðir ávallt
sannur fulltrúi Austurdals- Og
vertu nú sæll“.
„Já, vertu nú ®æl“, sagði ég-
Olga tók þegar stefnu í Holts-
hverfið- Ég sá að bíllinn var að
koma, og nú var eins og það
kviknaði Ijós innra með mér
og ég kallaði:
„Olga! Olga! — Ég þakka þér
fyrir ,,randasofckana“, sem þú
prjónaðir þama einu sinni um
jólin“.
— Jú, hún heyrði og vatt sér
við Og veifaði til mín stafnum.
Ég var í hemámsvinnu meðan
stríðið stóð og síðan hjá bygg-
ingarfélagi í Reykjavík. Það
voru liðin sjö ár, síðan ég fór
úr Austurdal, og var raunar
farinn að taka eftir því, að ég
leit oftar yfir Skarðsheiði, Akra-
fiall og Esjuna heldur en áður.
Svo var það eitt kvöld, þegar
ég kom heim í herbergi mitt að
ég opna útvarpið- Það fyrsta
sem ég heyrði vom síðustu orð
tilkynningar.
; • jarðað verður að Tungu,
tuttugasta og áttunda júní næst-
komandi. Oddvitinn í Austur-
dalsihreppi, Sveinn Jónsson-
„Hver getur þetta verið?“
sagði ég við sjálfan mig. Jdd-
vitinn auglýsir. — Ég velti
vöngum. Nei- Ég fann það ekfci
út- Nema einhver fjarskyldur
ættingi. En að það kæmi mér
í hug, það sem sjálfsagðast og
auðveldast var fyrir mig að
muna Nei--------! En skrítið var
það, að tveimur dögum síðar var
ég á leið í rútubílnum að Víkur-
túni, næsta kaupstað við Austur-
dal. Og sannarlega dró ég and-
ann djúpt, er ég steig út úr
bflnum klukkan níu um kvöldið-
Ég eigraði um í Vífcurtúni,
meðan sólin skein á flóann, og
sannarlega naut hins norðlæga
lofts- Það var eins og það væri
fenskara hér en við Faxaiflóann.
Morguninn eftir vaknaði ég
af værum blundi í Hótel Ási- Ég
fór í ljósgráu nýju fötin mín. Ég
vissd upp á hár, að svona föt
ætti enginn i Austurdal- Ég fór
í hvíta - skyrtu og setti á mig
rauða þverslaufu og setti alpa-
húfuna í töskuna. Setti upp
ítalskan stráhatt og fór í ensku
skóna- Frakkann setti ég á hand-
legginn, og með regnhlíf og
tösku í hendinni fór ég niður í
borðsalinn. Á leiðinni niður
stigann kom mér í hug- — Ja,
ætli þeir í Austurdal haldi nú
efcki, að ég s<5 orðinn „stór-
:apítalisti“- ,1 borðsalnum gef
jnlg að þjóninum og spurði
tíim ferðjr fram í sveit- Ég varð
þess vísari að enginn bíll færi
riema kannski undir kvöld- Það
var supnudagur og dansleikur á
Kamibshóli- Þegar ég spurði
þjónánn, ■ hvort enginn ætti
fólksbíl á staðnum, og að ég
skyldi greiða honum 30 krónur,
ef hann gæti ko nið með bíl, þá
kom dálítið á hann. En hann
sneri sér að undirsátum sínum
og hvilsaði einhverju að þeim
og för. Ég tók rnér sœti við borð-
Það vantaði ekfci, að mér var
boðið allt, sem til var- Eftir
hér um bál 40 mínútur kom
þjónninn með hann Öla í Skuld.
Já, — hver andskotinn, ég hefði
raunar átt að muna eftir hon-
um. Það könnuðust allir við
hann. Hann — Óli, sem byrjaði
með hálandabílinn fyrir nær
tuttugu árum. Okkur Óla samd-
ist vel. Hann sagðist nú taka
venjulega eitt himdrað krónur
fyrir skottúr fraim í Holtshverf-
ið. Ég bauð honufn hundrað og
tuttugu- Það fcom, dálítið á Óla,
því að ég sagði þetta nokkuð
hátt- Ég gerði upp fyrir hótelið.
Gaf dömunum tíu krónur hverri,
sem beygðu örlítið hné sín og
roðnuðu. Þjónninn, sem fékk
sitt, fór með okkur Óla út í and-
dyri-
Þegar ég stakk mér inn í nýja
bílinn hans Óla, var krakka-
slangur á planinu og nokkrar
eldri konur voru við grindverk
nærliggjandi húsagarða. O—já,
alltaf er Ibrvitni til staðar í
Vifcurtúni, nú yrðu laigðir saman
tveir og tveir.
Við nær flugum inn í sveit-
ina og Óli hélt sínum öruggu
höndum við stýrið. Hann sagð-
ist nú hafa ekið marga af sér
um dagana- Hann sagði mér
líka, að læknirinn og sýslumað-
urinn vildu alltaf fá sig. Svo
vildu stúlkumar sko — dætur
þeirra, vera í fínum bfl- Þær
vilja fá mig þegar þær fara á
böll í sveitinni. Og ég sfcal segia
þér það, að það liggur ekki allt-
af mikið á — sko — á heimleið-
inni-
„Nú það er von, að þær vilii
góðan bíl og góðan bílstjóra,
sem fær er í flestan sjó“, sagði
ég góðlátlega við Óla.
Og efcki heilsaði Austurdalur
illa- Logn, sólskin og blíða —
aðeins vindblær á bílnum vegna
hraðans. Og þarna var fossinn
ennbá samur við sig, þar sem
við bömin höfðum eitt sinn evtt
nær heilum degi í að sfcoða-
Ekki höfðu framfarir orðið
minni hér en annarsstaðar. Auð-
séð var, að fingur kreppunnar
var afmáður með öllu- Óli hægði
ferðina, ef til vill fyrir mig. Ég
skrúifaði niður bílrúðuna til að
njóta ilmsins betur. Nú rennd-
um við inn á Holtsveginn gecnt
Tungu og heyrðd ég þá allt f
einu óm af söng, og var litið
að kirkjunni í Tungu og sá, að
. fólk bar fyrir dyr. Og ég man
allt í einu tilkynninguna í út-
varpinu þama um kvöldið og
átta mig á því, að jarðarförin
átti einmitt að fara fram í dag-
Ég sagði við Óla.
„Hvern er verið að jarða
í dag?“
ingi. Jú — jú — það er Olga
sem stundum var kölluð föru
kona“, svaraði Óli . . -
Ég bdð Óla að aka mé
heim á hlaðif) á Tuinigu- Þa
greiddi ég Óla bílinn og skildt
báðir ánægðir.
Ég gekk að kirkjudyrum. Þ3
vom tvedr menn fyrir- Ég syi
sem kannaðist við þá. Anna:
var hann Þór-Grútur, sem fort
um vildi vera í hópi ríkra c
hafði tilhneigingu til „þess i
meta menn eiftir því, hvort þe
áttu eitthvað í handraðanur
Ég kastaði á þá kveðju pg æt
aði að koma mér Uín fyr
kirkjudyr- Þeir táka kveð;
minni og Grútur betur, því ha
sagði:
„Nú, þú kenuir bara í lú
usbíl, eins og milli! Það
r.aumast að gamlir Holtshve
ingair eru farnir að berast _
Ég sagði um hæl: ' „Sæmir þs
betur bjargálna mönnum
Austurdal. eða þeim, sem mei
manngildið í krónum, eins c
þú — að heimsækja ykkur sem
niðursetningur". 11; Þór-Grútur
sagðj ekki neitt, en hdnn mað-
urinn starði á mig og Ijósu föt-
in eins og naut á nývirki. Hvað.
nú tók útgöngusálmurinn að
hljóma svo að ég fór norður
fyrir kirkjuna, þar sem garð-
urinn blasti við. Hér og Þar
teygðu sig mannhæðar há ■ tré
upp úr leiðununí. Það voru
einu minnisvarðariör, sem al-
þýða manna bafði efni á að
gera ástvinum uíh mörg ár.
Þau vitnuðu þó alltaf um gró-
andiann.
Nú fcoinu þeir með kisitunia.