Þjóðviljinn - 24.12.1969, Page 27

Frcí Winnipeg
til Nýja-íslands
arib 1879
— — Vegna ihjállpar Domin-
ion-stjómarinnar var iiægt að
kaup það, sem sízt varð án
komizt af vörum og verkfser-
tim, en margur Mendiniguirinn
lagði upp í þessa vetrariegu
mjög klæðlítill, því að fötin að
heiman voru farin að snjázt og
ganga úr sér, en fáar spjarir
hægt að kaupa utan á sig vegna
fátæktar.
Frá Winnipeg áttu íslending-
ar sjálfir að sjá sér fyrir flutn-
ingi til nýlendunnar. Var nú
eftir að útvega sór fartoost, sem
flutt gat fólkið, flutning þess
og vörurnar. Eina gufubátinn,
Isem þá var til flerðalags á
Winnipegvatni, átti Hudsön-
flóafélagið, en ekiki þótti ger-
legt að ledgja hann vegna kostn-
aðar.
En í Winnipeg vor til gríðar-
stórir flatbátar, sem raunar
voru ferhyrndir kassar, reiknir
saman úr plönkum og borðviði-
Voru þeir mikið notaðir til
flutninga á Rauðá í þá daga,
sérstaklega fyrir trjávið og
eldivið, og látnir berast fyrir
straumi, en stýrt með stórum
sveiflum á báðum endum, er
margir nefndu stýrisárar, en
aldrei munu manndirápsbollar
þessir hafa verið ætlaðir til
fólksflutninga En í nauðum
sínum og allsleysi, sáu Islend-
ingar sér þann kost vænistan,
að kaupa nokkra þeirra, ásamt
einum áttæring, Yortobáti, og
leggja svo af stað í drottins
nafni og láta kylfu ráða kasti,
hvern enda það hefði- En spáð
var því fyrir þeim í Winnipeg,
.að ef nokkuð hvessti, munidu
þeir allir drepa sig í Winnipeg-
vatni-
Tveir . stýrimenn voru á
hverju „langskipi“, hver við
sína sveiflu, sem sumir nefndu
ár og aðrir stýri, og auk þess
var settur formaður fyrir hverri
fleytu.
Flatbotnar þessir l'águ á
Rauðá uppi við land, og voru
þeir hlaðmir vöium og farangri-
Seint á degi, 17- oktober, sté
fólkið fram á fleyturnar í þessa
glæfraför, en ekki voru landar
upp með sér aif þesisum farkosti,
því þann fyrsta flatbotnaða,
sem lagði frá landi, uppnefndu
þeir Vitfirring, og varð einu
skáldinu þá ljóð af munni: Sízt
við kvíðum svívirðing. Siggi
ríður Vitfirring.
En nafnið kann líka að hafa
stafað af því, að þegar honum
var sleppt lausum út í ár-
strauminn, varð allmikill há-
vaði, er sinn vildi hvað, og
allir þóttust geta ráðið fyrir
alla. „En það var svo lang frá
því, að rnenn væru kvíðandi.
Ekki var að efast um sigurinn."
Svo lögðu kassatengslin frá
landi, en allur flotinn barst fyr-
ir straumi niður ána, áleiðis til
fyrirheitna landsins- Og þarna
áttu íslendngar að hýrast svo
sólarhringum skipti, matreiiða
þar handa sér á daginn og kúra
þar saman á nóttunni-
Etoki þóttu sumir landarnir
neitt samvinnuþýðir né liprir
þennan síðasta spöl í rítoi sitt-
Strandaði farkostur þeirra oft á
steinum, eða rakst upp á grynn-
ingar og sat þar fastur, þvi að
sjómennska þeirra naut sín ein-
hvem veginn ekiki í þessum
lágreistu Nóaörkum, en áttu
bágt með að þiggja ráð þeirra,
sem betur lcunnu og reyndari
voru, fyrr en þá seint og síðar
meir- Urðu oft miklar tafir af
þesisu, segir Stdfán Eyjólfsson.
Áður en lagt var af stað ofan
fyrir St. Andrew strengina, þar
sem nú eru flóðlokurnar mitolu,
voru allir bátamir festir við
land. Þá var sunnudagur. Lét
John Taylor kalla fóllcið sam-
an til guðsþjónustu, sem hann
hélt við bát sinn. Skýrði hann
síðar frá því, að hann fengi
kunnuga menn til að stýra bátn-
um næsta dag ofan fyrir flúð-
irnar og grynninigarnar, en fyr-
ir dfan Rauðárósa, kæmi gufu-
báturinn Colville og dragi þá
norður vatnið meðfram strönd-
inni
Mælt er, að sumt af fólkinu
hafi kosið sér að ganga eftir
árbakkanum niður fyrir flúð-
imar, þvi það var hin mesta
hættuför, með öðrum eins út-
búnaði, að kastast niður straum-
inn, þar sem stórir steinar og
klettar stóðu upp úr. Enda fest-
ist ein fllekatrássan, ef ekki
tvær, og þó að ekki hlytiist af
því slysifarir á fólki, þá skemmd- <8-
ist allmikið af farangrinum, og
það tók langan tíma að losa
"jg-
„Ofurlítið var flýtt ferðinni
með því að hafa tog á land og
menn til að draga Einnig var
reynt að hjálpa ferðinni með
þvi, að róa flekunum með þar
til gerðum árum“, segir Skafti.
Guðlauigur Magnússon skýrir
frá því í handriti sínu, að þeg-
ar flotinn var kominn niður
fyrir Selkirk, sem þá bar heitið
Crossing, haifi fiskinet Indíána
og kyriblendinga þeirra orðið
fyrir honum- Flæktu fleytum-
ar þau og slitu og ónýttu, án
þess, að Islendingar gætu að
gert- Er auðsætt, að þessari
fornfrægu fmmþjóð landsins
hefur etold verið gert kunnugt
um flotaför íslendinganna nið-
ur ána, fremur en um nýlendu
'þeirra, sem virðist þó hafa
verið bein skylda sitjórnarinnar,
sem var að búta niður hin v£ð-
lendu veiðilönd þeirra, en færa
þá sjálfa smám saman í hnapp-
setur. Er það því tfiurða, hve
flestir Indíánar reynduist Islend-
ingum vel, eftir að þeir setbust
að í Nýja-íslandi, þó að dæmi
séu til um, að þeir yrðu að vfkja
þaðan fyrir þeim.
Þauna á Rauðárbökkum sáu
Islendingar fynst Indíána gredni-
lega, þessa nafntoguðu Rauð-
skinna, þessa óguriegu villi-
menn, sem sviptu hausleðrun-
um af mönnum, eins og næfr-
um af birkitrjám, eftir þvi sem
sögumar af þeim voru sagðar
íslendingum í Ontario. Og held-
GLEÐILEGRA JÖLA
óskum vér viðskiptavinum, nær og fjær.
Þökkum jafnframt viðskiptin
á árinu sem er að líða.
Hittumst heil á nýja árinu.
HÖT4L /A*A
ur sýndust þeir geigvænlegir
og óhýrir á svip, þar sem þeir
stóðu á bökkunum og gláptu
á landana eins og naut á ný-
virki- Var það hvorttveggja, að
þeir hafa verið reiðir út af
skemmdum neta sinna, og svo
munu þeir aldrei tfyrr hafa aug-
um litið miannflutninga á jafn
fáránlegum farkosti, enda ekk-
ert getað skilið í þessu ferða-
lagi, og störðu svo á þá eins og
tröll á heiðríkju- Og það gerðu
Islendingar ekki síður, þvá að
þeim þótti Indíánar ærið ein-
kennilegir.
Frá því að lagt var ai stað
frá Winnipeg og niður að ár-
ósnum, héldust stillur og blíð-
viðri. Lengra bar straumurinn
ekki kassaflotann- Var hann þá
festur við annan árbakkann- Þá
kom skrúfubáturinn Colville og
dró alla halarófuna, vist um
300 feta langa, á eftir sér út á
Winmipegvatn í rjómalogni, en
mátti samt ekki fara nema
hálfa ferð, svo að allt færi ekki
á toolgræna kaf. En þó var það
fljótari ferð en áður hafði verið
farin.
Sunnan undir Víðinesi (Wil-
low Point), rúma mílu frá landi.
kastaði Colville aldœrum
klutokan að ganga 5, föstudag-
inn síðasta í sumri, 22. október.
Kvaðst skipstjóri ekki fara
lengra, hvað sem í boði væri,
og sagði það óðs manns æði, að
ætla sér að draga flatbotnana
alla leið norður Whitemumd
River (íslendingafljóts). Var þá
líka komin suðaustan gola og
kvika á vatnið, en ekki þurfti
stórar bárur til þess að fylla
fleyturnar á svipstundu, svo að
þær sykkju- Ekki fékiksit hann
heldur til að fara nær landi en
þetta, sökum þass, að hann
óttaðist grynningarnar, né að
flytja flotann norður fyrir Víði-
nes, þar sem Gimlibær var síð-
ar byggður- Er auðsætt, að skip-
stjóri hefur ekki lengur viljað
eiga hlut í ofdirfslcu þessari, því
ef eitthvað kæmi fyrir og ef
hvessti til muna, hlaut allt að
farast.
Yorkbáturinn var nú mann-
aður átta ræðurum, sem Frið-
rik Sveinsson minnir, að væru
Samson og Friðrik Bjarniasynir,
Jóhannes Sigurðsson, Flóvent
Jónsson, Jónas Stefánsson,
Magnús Stefánsson og Everate
Parsonage, en Einar Jónasson
stýrði. Reru þeir flotann í land-
Sumir segja í einu lagi, en aðr-
ir staðhæfa, að honum hafi ver-
ið skipt Verk þetta getok imjög
erfiðlega, en tokst þó að lokum
því að golan og báran ýttu á
eftir-
Stefnt var sunnan við Víðines,
inn í tjömina þar og lent í
dálítilli vík innarlega á tang-
anum, þar sam skóglaus mjódd
er á rifinu- Þar var flotinn fest-
ur við land.
Um kvöldið gengu menn ffram
og aftur um sandrifið til að
rétta úr sér, og voru hinir á-
nægðústu yfir því, að lofcs var
þessi lamgferð á enda. Um nótt-
ina létu þeir fyrirberast á lang-
skipum sínum-
Islendingar voru lentir heilu
og höldnu á eyðiströnd síns
nýja lands. En fyrsti vetrardag-
ur var að morgni
(Úr Sögu íslendinga í Vestur-
heimi eftir Þarsteiin Þ. Þor-
steinsson.)
cEinn dagur
með
cTVIarks &
Spencer*
Föstudagur: Fastir iiðir eins og venjulega.
Náttkjóli og*sioppur frá Marks og Spencer.
Börnin mega ekki verða of sein í skólann.
Morgunkjóll, auðvitað frá Marks og Spencer.
Kennsiustund í flugskólanum.
Sportfatnaður frá Marks og Spencer.
Verzlunarferð. Marks og Spencer vörur
eru alltaf jafn freistandi.
cTWarks & Spencer* vörur fást
í fataverzlun fjölskyldunnar
W\ m rm m
AUSTURSTRÆTI