Þjóðviljinn - 20.11.1970, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 20.11.1970, Blaðsíða 7
Föstiidaguir 20. nóvemlbeír 1970 — ÞtfÓÐVILJINN — SlÐA 'J Meðal viína sem lýstu grimmdarlegum fjöldamorðum Banda ríkjahers í Víetnam fyrir rannsóknarnefndinni, er luin kom sam- an til opinbers fundar í Stokkhólmi í lok fyrra mánaðar var ung kona, Mai Thi Buom sem sést hér á myndinni. Rögnvaldur Hannesson: Rannsóknarnefnd fjallar um stríðs- glæpí Bandaríkjamanna í Víetnam esfni, og svo er auk þess fbr- dæmið frá stríðsglæparéttar- höldunum í Niimberg. Pynd- ingar og hópslátrun vopnlauss fólks hefur þótt heyra til vondra siða á þessu sviði og stríðir gegn fyrmefndum þátt- um alþjóðlegs réttar. 1 þetta skipti eins og við Russell-„réttarhöildin komu fram nokkrir Víetnamar, sem lifað hafa af ógnaraðgerðir Bandaríkjaihers í heimalandi sínu. Tólf ára gömul stúlka hafði lifað af hópmorð af svip- aðri tegund og á sínum tíma var framið i Song My. Hún átti þvií láni að fagna að verða undir líkhrúgunni og gat skreiðst þaðan, eftir að hinir einkennisiklæddu slátrarar vom famir af staðnum. — önnur ung stúlka hafði u-m árabil notið samanlagðrar gestrisni stjómarvalda í Saigon og bandarískra ráðgjafa hennar í hinum alþekktu „tígrisdýrabúr- um“. Eins og menn muna urðu þessi „tígrisdýrabúr“ heims- fræg, eftir að tveir bandarískir þingmenn höfðu komizt á snoð- ir um tilvenu þeirra og fengið að sjá herlegheitin — í full- kominni óþöikk gestgjafa sinna. — Samkvæmt fréttaskeyti frá AP 1, nóv. s. 1. var bandaríska fréttamanninum Don Luce neit- að um framlengin-gu landvistar- leyfis í S-Víetnam. Það var Don Luce, sem gerði bandarísku þingmönnunum aðvart um „tígrisdýrabúrin'*. Morgunblað- í hæsta máta þýðingarmikil. I Númberg á sinum tíma var þvi sllegið föstu, að hver og einrt einstaklingur væri ábyrgur gerða sinna, og það eitt nægði ekki til sýknunar að skjóta sér á bak við fyrirskipanir yfir- boðara. Nú standa yfir í Bandairiikj- unum réttarhöld út af morð- unum í Song My, þar sem þess- ari reglu er beitt útí æsair. Sá einn er sekur sem þrýsti á gikkinn. Vissuiega hlýtur það þjóðtfélag að teljast á háu sjúk- dómsstigi, sem varpað hefur fyrir borð öllu því sem heitir ábyrgð einstaklingsins á eigin gerðum og byggir í stað þess á vélgengu kerfi hlýðni og tfýrir- sidpana. Manni finnst, að bandarískir ráðamenn, herfo-r- ingjar og pótintátar niður eftir metorðastiganum beri sinn hluta ábyrtgðarinnar á þeirri stríðsvél, sem þeir hafa sett í gang og gerir morðóð viiUidýr úr bandarísbum mömmudrengj- ium. Eftirmáli Nýlega birtist í tiímaritinti „New Yoirk Review o£ Bodks“ greinarstúfur eftir þrjá Banda- ríkjamenn um ástand og horfiur í Víetnajm. Þeir kailia „friðar- tilboð“ Nixtvns „ekkert vón á nýjum belgjum". (Fuiltrúi Bandaríkjastjómar kallaði nýj- asta tilboð Þjóðfrelsisfylldngar- Nú er liðið hálft fjórða ár síðan Russelistríðs-glæpadóm- stóllinn svonefndi tók í fyrsta sinn meinta striiðsglæpi Banda- rikjahers í Vietnam til athug- unar. Sjálfsagt er tekið að fsm- ast yfir það feimtur, sem greip ráðamenn í löndum þeim, er til greina komu, þegar fyrstu „réttarihöldunum,< var valinn staður. Sjállíur de GauUe sagði þvert nei, og hafði þó ekki víl- að fyrir sér að standa uippi í hárinu á Bandaríkjastjóm. Sænsku stjóminni var mjög órótt, en lagði þó ekiki í að banna þessa samkomu á sænskri gruád. ‘ “ v' fletta ofan af styrjaldarrekstri Bandarílcjastjómar í Víetnam. Styrjöldin í Víetnam hefur þó orðið að sama skapi langvinn sem starf RusseU-„dómstólsins“ varð endasleppt. Því var ákveð- ið á Stokkhólmsráðstefnunni um Víetnam í marz s. 1. að koma á fót rannsóknarnefnd til að fjalla um stríðsglæpi Banda- ríkjahers. Stríðsglæpir í Víet- nam eru tæpast fréttaefni leng- ur, heidur á hvers manns vit- oröi, hluti af hversda-gsleikan- um. Þessi umrædda rannsóknar- mefnd hélt opinbera fiundi lí Stoldklhólmi 1 lok októbermán- aðar. Hinn heimskunni sænski hagfræðingur, Gunnar Myrdal, var forseti nefndarinnar. Einn- ig var í nefnddnn'. Bertil Svalhn- ström, sem verið hefur forseti Stoktohólmsráðstefn-unnar um Víetnam og ýmsir Islendingar þetokj-a. I þetta skipti var lögð á það rík áherzla, að tilgangurinn væri sá einn að rannsaka og fletta ofan af ýmsum ijósfæln- um þáttu-m í styrjaldarrekstri Bandaríkjahers. Allt tal um „dómstól" vaeri út í hött, nefnd- in hefði eins og allir vissu, ekkert vald til að kveða upp dóma og ákveða refsingu og teldi það ékki heldur í sínuim verkahring. Með þessu er með- reiðarsveinum Bandarikja- stjórnar gert ómögulegt að gera aðalatriði úr aukaatriðum. Að- á sinum táma var ekki það, hvort vaeri formlega rétt að kalla þá samikomu „réttarhöld" eða „dómstól". Það tBorm vár valið einhngis til að stoírskota til Númberg réttarhaldanna í lok heimsstyrjaldarinnar síðari. Þar var, sem kunnugt er, slegið föstu, að til væru stríðsglæpir, glæpir gegn mannkyni, þjóðar- morð. Helztu niðurstöð- ur nefndarinnar 1. Eiturefnahemaður gegn. gróðri. Á fyrri Stokkhóilimsráðstefnu uim Víetnam, hieifur verið fjaliað allýtarlega um „aflaufg- unaraðgerðir“ Bandaríkjahers og aðrar aðgerðir til að eyða gróðri. Tilgangiur þessara að- gerða er tvenns konar: a) Aflautfga tré til að gera skiæruliðum óMeiiflt að leynast í frumskóginum. b) Eyöilegging uppskeru. Þessar aðgerðir xná líta á sem stríðsglæpi af tveimur ástæð- um: 1 fyrsta lagi er lifsskilyrð- um komandi kynslóða ógnað vegna langæisáhrifa eiturelfn- anna, sem reyndar em engan veginn fullþekkh í öðru lagi kemur eyðilegging uppskeru (les hungursneyð) niður á óbreyttum borgurum ékki síður en hermönnum, og þó harðast á þeim, sem veikastir em fyrir, börnum og gamalmennum. Jafnvel þótt að við aOhyiluimst þá reglu stríðsþjóða, að hver vopntfær maður sé réttdræpur, réttlætast efeki þessar aðgerðir. Prófessor Neilands við Kali- fomíuháskóla hefiu.r verið óþreyttur að safna gögnum um þessa tegund hemaðar. Á Stokkhólmsráðstefrumni um Víetnam í marz s. 1. lét hann þess getið, að sterkar likur bentu tii þess að gróðureyð- ingarefnin yllu vanskapnaði á bömum. Þessi gmnur hefur síð- an styrkzt af vaxandi fjölda vanskapaðra bama i Suður- Víetnam. Neilands skýrði einn- ig frá þvi í marz s. 1. að Nixon befði þá fyrir skömmu látíð til- kynna með stómm fyrirsögn- um, að þessum eiturhemaði yrði hætt. í nýrri skýrslu Nei- lands tíl rannsöknamefndarinn- ar kemur fram, að ekki hesfur verið staðið við það fyrirheit. 2. Misþyrmingar og morð á óbreyttum borgumm. Svonefndar siðaðar stríðs- þjóðir hafa þróað með sér ýms- ar siðareglur um manndráp á vegum hins opinbera. Alþjóð- legar samþykktir hafa nokkmm sinnum verið gerðar um þessi ið þirtir oft fréttir frá AP. Hef- ur þessi frétt toomið í Morgun- b'laðinu? Hinn gagnrýni lesandi spyr réttilega, hvaða sönnunargildi frásagnir hinna og þessara Víetnama hatfi. Elkki er svo mikið, einar og útaf fyrir sig. En þær em í góðu samræmi við opinberar og hálfopinberar bandariskar heimildir, saman- ber réttarhöldin um hópmorðið í Song My og skýrslu banda- rísku þingmannanna um „tígr- isdýrabúrin". Ástæða virðist því till að hlusta á þessar frá- sagnir í fullri alvöm. 3. Hver ber ábyrgðina? Eins og fyrr er sagt, lagði rannsóknarnefndin á það áherzlu, að hér væri alls ekki um dómstól að ræða. Spuming- in, hvers er sökin og ábyrgðin, var þvi ekki rædd. En, eins og Gunnar Myrdal komst að orði í útvarpsviðtali, sú spuming er innar „gamalt vín á nýjum belgjum.“). Ástæðan tii þess að „friðartílþoð" Nixons er út 1 loftið er sú, að þar er engu orði vilkið að samsteypustjóm í Sadgon, sem þeir þremenningar telja þýðingarmesta skilyrði X>jóðfrelsisfylkingarinnar. Þetta má Bandarí'kjastjóm vera ljóst. Aðrir, þ. á. m. fréttamaður „The Economist", lita á „frið- artílboð“ Nixons sem styrk- leikamerki. Hann er þeim þre- menningum sammála um, að tilboð Nixons sé Þjóðfrelsis- fylldngunni mjög óhagstætt og telur ástæðuna þá, að Banda- ríkjaher sé á góðum vegi með að vinna stríðið. Þjóðfrelsisfylk- ingin ráði nú aðailega ytfir lítt byggðum svæðum, valdaránið og íhlutunin í Kambodju hafi þrengt mjög ktistí hennar, og fremur „kyrrt“ sé f óshólmum Mekongfljóts. Bandarikjamenn- imir þrír tala hins vegar um Framlhald á 9. síðu. Enginn minnsti vafi er á, að Russell-,,dóimstó(l!tínn“ gegndi þýðíhgáwnfklu hlutverki við að Árni, Erling og Beethovenl Þetta hcfur nú verið meira selióhaustið. Einleikarar tveggja síðustu sintfóníutónleika voru sellistar, og núna á þriðjudag- inn var léku Þedr Erling Bl. Bengtson og Ámi Kristjáns- son fimm verk fyrir selió og píanó ef-tir Beethoven á á- skrifendatónlleiikum "’ónlistar- félaigsins. En það er sannar- lega engin ástæða að kvarta, því að alll hefur þetta veirið einstaklega aðlaðandi og upp- byggilegt. Árna voru þó líklega hápunlkt- urinn. því þar heyrðist sam- spil, sem var svo hárfiínt og hnitmiðað, að maður mdnnist sllíks ekki namia hjá örfáum meisturum hins stóra fjöl- breytta stjömu'heims útíands- ins. Verkin, sem þeir fluttu, voi'U þrjár sóinötur, sú í A-dúr op. 69 og tvær op. 102, og tveir tilbrigðaíflokkar við stef efitir Mozart. Sónöturnar voru auðvitað bað sem mestu máli skipti, sérstaklega sú op. 69, siem er dásamiegt verk, fullt af óvæntum hugmyndum og lsikandi fyndnj Þeir félagar náðu fram ö'IIu sem miáii skipti í þessu verki (og raun- ar í öllum hinuim líka), en sérstakiega var þó samleitour anum, sem va.r leiftrandi gen- ial. Sónötumar op. 102 eru einskonar íorsmekkuir að kór- k ónu sköpunarverks Beethov- " ens, síðustu píanósónötunum og tovartettunuan, og em að sumu ieyti ekki beiniínis að- gengillegar nema vel sibandi á bæði bjá flytjendum og áheyr- endum. I þetta skiptí virtist aillt vera í lagi, og erskommst frá að segja. að sónötumar héldu athyglli manns óskiptri frá upphafi til enda. Sérstak- lega var sú í D-dúr op. 102 nr. 2 með mdkium glæsiibrag, og var lokatoaiflinn, með sínu snilldarioga fiúgato, gæddur slfku andans flugi, að sjaíld- gæft varöur að teljasit. I alatriði Ru.ss:all-,réttarlialdianna‘

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.