Þjóðviljinn - 21.11.1971, Síða 15

Summudaguir 21. návemiber 1971 — ÞUÖÐVTUIíTN — SfOA 15
Samtíningur
ýmiskonar
GLÆPUR ALDARINNAR
Tveir áþekktir menn kom-
uist um háibjairtan dag imn á
sýmiingu á listaverkum miál-
airans Péturs Norðlunds og
höfðu á brott með sér gyllt-
an rairnma, sem var utan um
sijálfsmyind höfundar. Máliðer
í rannsókin.
barattan er hafin
Baráttan er hafin á mý með-
al stúdenta. 1 gær sló Jón G.
í læknadeild samstúdeint sinn,
Magnús J. um þiúsund kall.
UR HEIMI NATTtJRUNNAR
Hestur einn og ljóm fengu
sér sæti á veitingahúsi fyrir
náttúrulækningasinna. I>ar ber
að þjón cng hesturimn panrar
eina fötu af höfirum.
— Og hvers óskið þér, herra
ljóm?
— Einskis sem stendiur,
kærar þakikir, sagði ljónið, ég
ætla að éta hcstinn á eftir.
LOKSINS EITTHVAÐ
MERKILEGRA EN PÖLITlK
,,Það er mikiltl skaði að
hann sfculi hafa horfið úr röð-
um fastra sjónvarpsmamna, —
og það | til þess að fára að
vasasti -póiitík“. — (Kristján
Bersi uan Markús örm).
AÐEINS FYRIR RÉTTLATA
Sj álfstæð Lsfélögin á Suður-
iandi halda dansleik í Ámesi,
laugardaginm 20. nóvember
n.k. Athugið. Miðar verrta
ekfci seldir við imngangimn, en
þedr ffist hjá formamni félag-
amna. — (Auglýsing í Mogg-
anum).
fórnfYsi I þAgu
IÞRÓTTANNA
Búið er að ráða 1200stúlk-
ur sem eiga að leiöbeina og
aðstoða gesti og íþróttafóik á
Olympíuleifcunum, sem haldm-
ir verða í Miinchen. Hafa þær
allar'skriflað uinidir plagg, bar
sem þær lofa að verða efcki
svo óléttar fyrr en eftir leik-
ana að á þeim sjái.
(Tíminn).
SYNDIN ER SÆT
Geysilegt uppistand varð ný-
lega í vænddsihúsahverfihu í
Amsterdam, þegar uppgötyað-
ist, að prédikarinm mikli Billy
Graiþam, var allt í einu kom-
inn . þangað í dulaiklæðum.
Prédikarinn segir sjálfur, að
hann hafi komið þamgað í þeim
tilgangi einuom að kynna ser
það sem þarma fer fram ósið-
legt, en sumir hafa furðað
sig á heimisófcnimni, sér i liaigi
vegna þess að Billy Graham
kom í dularklæðum, eins og
fyrr getur, ,með dökfc gler-
augu og hatt niður í augu.
(Tíminn).
HVlL Þt) 1 FRIÐI
Þær fréttir berast frá Nai-
robi í Kemyiá, að ættarhöio-
ingi nokkur 'þar í lamdi haíi
nýlega yfirgefið þennan heim
og látið eftir Vsíp 152 böm og
48 eigin.koniúr. Höfðiniginn
varð 97 ára gamalí og átti
hann 48 eiginkcmur eftirlif-
andi. Hann sagði af sér ætt-
i'rhöfðdmigi a emhæt.timu árið
tO 59. — (Tíminm)
ODDVAR RÖST:
SYNDUG
JÓNSMESSA
Það eru engar myndastyttur í
bænum.
Hverjum ættu bæjarbúar að
reisa styttur? Það hafa engin
stórmenni eða konur fæðzt í
þessum bæ, engin sfcáld, engir
stjámmálamenm, engir heim-
skautafarar, að minnsta kosti
engir sem eru nógu menkár og
og nógu dauðir.
Og það eru engir þrjótar hér
heldur að minnsta kosti engir
sem orð er á gerandi, en að visu
em hér nokfcrir riddarar af
Ólafsorðunni, þótt það sé ekki
endilega eitt og hið sama. En
bærinn er hógvær og af hjarta
lítillátur. Hann hefur efciki einu
sinni reist sér ráðhús, og þeir
eru til sem álíta það skammar-
legt. Lítið á nágrannabæina,
segja þeir. En máttarstólpar
bæjarins hafa komizt að raun
um að við höfum ekki efni á
þvi, ökiki ennlþá. En það er líka
önnur ástæða. Þeir sem stjórna
líta svo á, að meðan starfsmenn
bæjarins hafi ekki tækifæri til
að hrærast í dýrð og glæsileika
ráðhúss heldur þurfi að hýrast
í litlum skrifstofukytrum víðs
vegar um bæinn, fyllist þeir efcíki
hroka og yfirlæti, heldur haldi
áfram að vera vinnusamir og
hógværdr, auðmjúfcir og þögulir,
engum til hmeykslunar.
En það veit næstum enginn að
ungir og hrifnæmir menn eru
þegar farnir að byggja ráðhúsið.
Þeir .hafa fest kaup á gler-
mósaik, reglulegum ráðfhúsglugga.
sem stendur innpalckaður og er
gcysilegt leyndarmál sem næst-
um engum er kunnugt um. Eft-
ir svo sem 'hundrað ár verður
þessi skrautgluggi að sjálfsögðu
gersamlega gleymdur. og ráðhús-
ið verður efcki reist fyrr.
Engar styttur, nei, reyndar
ekki.
En bærinn á bautasitein og
minndsmerki. Hann á líka tvær
brjóstmyndir, aðra af löngu
dauðum bisfcupi og yfiriiirðpréd-
ikara. Það er alveg einstaklega
leiðinleg standmynd, ekki öllu
betri en helgríma á fótstalli.
Hún er næstum helmingi dauð-
ari en raumveruleg lifamdi hcl-
gríma, en tilgangurinn er góður.
Póik gefur líka skít í hana.
bókinni. Það er meridlegt hvað
þessi bær er snauður. Honum
ætti í rauninni að finnast hann
grásfcitulegur og lítiHJl eims
Lazarus með bæja, feitur
Lazarus að vísu, en í stað þess
að sífra og kvarta yfir skraut-
fjaðraleysinu og fela sig og
leyna smán sinni, tútnar hann
af vellyst og teygir sig í brekk-
unum niður að vatninu og sýnir
sig allan. Hann brosir mót sólu
og brúnar á sér naflann, en
hann hefur ekkert að sýna. Ef
til vill kirkjuna. Þar hafa arki-
tektar og listamenn verið á ferð-
inhi með lit og gull og glans,
svo að hún hefur fengið næst-
um austurlenzkan svip og er
mjög umtöluð, en þar hefur eng-
inn kóngur verið krýndur, eng-
inn burtgenginn biskup hvílir
umdir kirfcjugólfinu, emiginn hringi-
ari hefur hengt sdg í klukkureip-
inu. En kirkjan er reyndar ekki
mjög gömul.
Þangað fara kirkjugestir. Þess
vegna er það kallað að ganga
til kirkju. Þeir sem ganga ekki
til kirkju, fara til sértrúarsafn-
aðanna eða í listafélagið, og þar,
sem sértrúaæflgkkamir hafa á
leigu húsnæði hjá listafélaginu,
getur myndazt furðuleg ringul-
reiö, þegar sértrúangestirnír vill-
ast inn á listsýningu og list-
vinimir á trúarsamkomu. Báðir
aðilar eru of kurteisir til að
draga sig í Mé, fyrst þeir eru
komnir á staðinn, og þannig
liggur í því, að það er oft fullt
hús hjá listafélaginu. Samvinnan
er góð og snurðulaus. Að vísu
snúa safnaðarmeðlimimiir baki mð
málverkunum, að minnsta kosti
nektarmyndunum, þegar þeir
halda fundi, en þeim ætti að
lej’fast það, meðan þeir gireiða
listafélaginu háa húsaleigu. Sér-
trúarflokkarnir eiga nefniiega
peninga. Það á listafélagið ekki,
en fyrir tilstilli sértrúanflokk-
anna eer um hagnað að ræða
hjá því. Það em ekkj margir
bæir sem geta státað af slíku
’listafélagi. Bærinn veit það bara
ekki sjálfur.
Fyrir utain er sjórinn, stundium
blýgrár með löðurblettum, en
oftast er hann s-léttur og him-
irablár og stöku kassi á reki inni
í víkinni. Tvær eða þrjár stein-
hryggjur og timburbryggja
teygja sig út í sjóinn, en þar
er ekki tjöruiykt eða óþefur af
rotnum bryggjustólpum. Það er
ekki einu sinni kilóaklykt, það
er engin lykt. Bílaferja leggur
að, gufubátur siglir burt, en
engir mávar garga yfir kjöl-
farinu eða flögra reiðilega yfir
rekaldi. Mávar hér? Ójú, stöku
sinnum gerist það að fáeinir af
fuglunum þeim feykjast utan frá
ströndinni eins og þyrlandi fið-
ur. Stundarkorn flökta þeir yfir
víkinni og garga hátt og sultar-
lega með gulgrænum goggnum.
— Þá er rok á ströndinni seg-
ir bærinn og minnist veðurspár-
innar og tefcur með miskunnsemi
og mildi á móti ferðalöngunum,
og getur unnt þeim friðsællar
hafnar og feitra síla. En máv.
arnir flögra bara og flökta og
garga. Allt í einu þagna þeir,
allt í einu fljúga þeir í suður
eða vestur og eru vanþakklátir
og þar rneð eru þeir horfnir.
Bærinn ypptir öxlum yfir
þeim Hann hefur gert það sem
í hans valdi stendur, hann getur
ekkí seltað vatnið fyrir þá. Ætt-
um við kannski að selta vatnið
handa þeim, segir bærinn hæðn-
islega og hagræðir sér í brekk-
unni ættum við að sóða út
þessa þokkalegu höfn ofkkar með
rotn.um appelsínum, cggjaslcurn,
maitarleifum og svímaríi tiIL að
þessir flækningar frá framandi
strönd kunni við sig.
Og bærinn teygir sig letilega
og hnusar að sér ilminn af smára
og blóðbergi, hann breáðir úr
sér í Ijósgrænum högum, þar
sem þunglamalegar kýr ljóma
eins og rauðir og brúnir lita-
flekkir, hann vaggar sér í dökk-
grænum bylgjum kartöifiluakr-
anna þar sem bregður fyrir
fjólubláu flökti og lætur líð-
andi komstangamóðuna gæla
við sig, meðam birtan iðar eins
og fislétt silki við konubrjóst.
— Þeir ættu að kunna sig
betur, þessir flakkarar úr skerja-
garðinum, þeir ættu að tylla sér
og gera sér að góðu það sem á
boðstólum er, þeir ættu að sýna
meiri auðmýkt og haga sér
sómasamlega.
Og bærinn sperrir sig Ihmeyksl-
aður og lítur inn yfir landið.
Það er langt milli skíðagarð-
anna héma í nánd við bæinn
— og enn lengra milli flagg-
stanganna sem glittir í gegnum
laufið á ævagömlum túntrjám
sem hafa femgið morkinn merg-
inn endurbættan með sandi og
sementi, til þess að þaiu megi
Hin brjósmyndin er af merk-
um skólameistara. Hún er dá-
lítið listaverk, býr yfir reisn
og krafti. Til allrar óhamingju
hafa nemendur skólameistarams
sjálfir ákveðið hvað standa á í
áletruninni og þeir hafa notað
þrenns konar stafisctningu og
enga rétta. og það verður að
teljast vel gert, ekki sízt hér
á landi þar sem möguleikamir
eru vægast sagt býsna mildir.
En þakklátir nemendur geta
hefnt sin á svo margan hótt.
Bærlnn á líka skrautmynd úr
bronsi. lítinn strák sem stendur
og pissar. Strákurinn gerir það
að sjálfsögðu ekki, en mynd-
höggvarinn ætlaðist til að hann
gerði það. Bæjaryfirvöldum lík-
aði það ekki og fylltu upp í
vatnsleiðsluna. Og nú stendur
strákurinn þarna bara og hótar
að gera það. Hann er líka
skemmtilegri þannig og er
reyndar eina þekkta dæmið um
það að siðgæðissjónarmið hafi
komið góðu til leiðar í listinni.
Að því leyti er hann merkilegt
fyrirbrigði, en það veit enginn.
Fólk ætti að vita það, fólk
ætti að halda vörð um það sem
til er af sjaldgæfum fyrirbrigð-
um, ekki sízt í þessum bœ, þar
sem ekki eru frægar byggingar;
engin listasöfn, enginn merkileg-
ur foss, engin stjarna í leiða-
glettan
Þú kannt sveimér að spilla ánægjunni fyrir manni.
útvarpið
Sunnudagur 21. nóvember
8.30 Létt morgunlög. Lúðrasv.
kamadíska þjóðvarðliðsins
leikur; William J. Gordom
stjómar.
9,00 Fréttir og útdráttur úrfor-
ustugreinum daigblaðanna.
9,15 Hugleiðiragar um tónlist:
Soffía Guðmumidsdlóttir les úr
þýðingu sinni ó bók Brumo
Walter (3).
9.30 Morgumtómleikar: .a) Á æf-
ingu með meistaramum. Brumo
Waiter stjóm'ar æfimigu Co’-
umbiu-siintfóníuMjómsiveitar-
innar. — b) Fantasía í f-modl
eftir Wolfgang AmadeusMoz-
art. Nœl Rawsihome leikur
á orgel dómkirkjunmar í Liv-
erpool. — c) Sinfkómía nr. 41
í C-dúr ,,Júpitersimfómían“
eftdr W. A. Mozart. Filharm-
oníusveitin í Vín leikur; —
Bruno Walter stjómar.
11,00 Messa í Miklafoæjarkirkju
(Hljóðr. 4. sept. s.l.). Prestur:
Sr. Sigfús J. Ámason. Org-
amleifcari: Jóhanna Siigríður
Sigurðardóttir, Samkór Flugu-
mýrar- og Miklabæjarsókna
synigur.
12.15 Dagskráin. TónJeikar.
12,25 Fréttir og veðurfregnir. —
Tilkynmingar. Tónleikar.
13.15 Innræti Islendirngasagnia.
Ólafur Jiótnsson ritstjóri flytur
fyrri hluta býðingar sinnar á
gireán eftir Lars Lönnrot.h.
14,00 Miðdeigistónledkar: „Óður
jarðar“, sinifónía fýrir tenór-
rödd, altrödd og hljómsveit
eftir Gustav MaMer við ljóð
Hans Bethges. Flytjendur eru
Chriista Ludwig, Ludowic
Spiess, Hirst Laubental og
Filharmoníusveitin í Berlín:
Herbert von Karajam stj. —
Guðm. Gilsson kynnir. (Hljóð-
ritun frá Beriínar-útvarpinu).
15.15 Kaffitíminm. Sænskir og
danskir listamemm leika og
syngja lög frá liðnum árum.
15,50 Fréttir. Um bókaútgáfu.
Dagslkrárþáttur £ umsjó Páls
Heiðars Jómssonar. Rætt við
útgefendur, bóksala, bókavörð.
rithöfiunda. og fjármálaráðh.
Fram kioma: Arrabiöm Krist-
insson, Baldvim Tryggvason,
Hafsteinn Guðmundsson, Olí-
ver Steiran, Valdimar Jó-
hannsson, örlygur Hálfdánar-
son, Jónas Eggertsson, Edrík-
ur Hreinn Finnibogason, Ein-
ar Bragi, Sigurður A. Magn-
ússon og Iiaildór E. Sigurðs-
son.
16.55 Veðurfregtrair.
17.00 Á hvítum reitum og
svörtum. Ingvar Ásmumdssom
fllytur skákþátt.
17.40 Otvarpssaga bamamna:
„Sveinn og Litli-Sámur“ eft-
ir Þórodd Guðmundsson. Ó-sk-
a.r Halidórsson lektor les (12).
18,00 Stumdarfcom með enska
gítarleikaranum J'ohn Willi-
ams, sem leikur lög frá
Spáni.
18,45 Veðuirfregnir. — Dagskrá
kvöldsins.
19,00 Fréttir. Tilkynntngiar.
19.30 Veiztu svarið? Spumingia-
þáttur umdir stjóm Jónasar
Jónassonar. Dórniari: Ólaifur
Hansson prótf. Þátttakendur
Vailborg Bentsdóttir. Siguirður
A. Magnússom og Ósfcar Hailii-
dlórsson.
19.55 Gestur í útvarpssal: Jörg
Demus frá Vínarhorg leikur
á píanó. — a) Sóraötu í es-
móll eftir Leos Janácek.
b) Sónötu í h-moll op. 1 eftir
Alban Berg.
20,20 Smásaga vikunnar: „Chiaih”
eftir Guy de Maupassant. Sig-
rún Bjömsdóttir les þýðingu
Eiríks Albertssonar.
20.40 Á Vínarslóðum. Fiytjend-
ur: Fílhairmoníusveitin í Vín
og söngvaramir Heínz Hoppe.
Melitta Muszely og Rudolf
Schock; Rudolf Kempe oe
Willy Boskowsky stjóma.
a) Forieifcur að „óperudans-.
leifcnum" eftir Richand Heu-
berger. b) Lög úr óperettum
eftir Franz Leihár og Robert
Stolz. c) Polfcar efitir Johann
Strauss,
21,10 Ljóð eftir Boris Pastemaik
1 þýðimgu önnu Maríu Þóris-
dóttur. Hjörtur Pálsson les.
21,20 Poppþáttur í umsjá Ástu
Jióhannesdóttur og Steföms
Halldórssonar.
22,00 í’réttir. —
22,15 Veðurfregnir.
Hahdknattleikur í Laugar-
dalshöHinni. Jón Ásgeirssion
lýsir leikjum í 1. deild ís-
landsmótsáns.
22,40 Dansiög. Guðbjörg Páls-
dóttir danskennari velur lög-
in.
23.25 Fréttir í stuttu máli. Daig-
skrárlok.
Mánudagur 22. nóvember:
7,00 Morgunútviarp: VeðurEregn-
ir kl. 7,00, 8,15 og 10,10. —
Fréttir kil. 7,30, 8,15 (big for-
ustugr. landsm.bl.), 9,00 og
10,00. Morgunfoæn kl. 7,45:
Sr. Jónas Gislason (alla
daga vikunnar). Morgunleik-
fimi kl. 7,50: Valdimar
Örnólfsson og Magnús Pét-
ursison píanóleikari (alla
daga vifaumnar). Morgutnstund
bamanna kl. 9,15: Einar Logi
Einarsson byrjar lestur sögu
sinnar um ,Laiumufanþegiama‘.
TilkymininigHr KL 9,30. Þáttur
um uippeMismál kl. 10,25: —
Margrét Margeirsdóttir stj.
umræðum um samstairf heinn.-
ila og sfcóla. Milli afangr. tal-
máisliða eru leikin létt lög.
Fréttir ki. 11,00. Hljómpilötu-
rabb (endurtekinn þáttur G.J.)
12,00 Dagskráin. Tónleifcar. Til-
kynningar. —
12.25 Fréttir og veðurflreginiir. —
Tilkynningar. Tónledkiar. —
13.15 Búnaðarþáttur. Ketill A
Hannesson ráðunauitur tallar
um niðurstöður búreilkningai.
13.30 Við vinnuna: Tónieikar.
14.30 Síðdegissagam: „Bak við
byrgða gjuigga“ eftir Grétu
SigfúsdÓttur. Vilborg Dag-
bjartsdóittir les (13).
15,00 Fréttir. Tilkynnimgar.
15.15 Tékknesk tónlist. Juilland-
strcnigi akvartctti nn leikur
Strenigjakiviairtett í e-moll nr.
1 „Úr lífi mínu“ eftir Bed-
rich Smetama. Tókkneskia fíl-
harmonfusveitin leilkur Sim-
fló'nfu f D-dúr eftir Jan Hugo
Vorísek; Karel Ancerl stj.
16.15 Veðuirfíregnir Endtirtekið
efini; a) Sveinn Bergsveinsson
piófessor fer rraeð frumioirt
iívæði. (Áður útv. 7. sept. s.l.)
b) Ágiúsita Bjömsdóttir, Guð-
rún Ásmundsdóittir og Eínar
Ólafsson flytja efni frá vet-
uimóttavöku 23. f.m.
17.00 Fréttir. Létt fómlisit.
17.10 Framburðarkemnslja. —
Danska, enska og framskia,
17.40 Bömin slkrifa. Skeggi Ás-
biamairsom les bréf frá böm-
um.
18,00 Létt lög. Tiilkynmm-gar.
18,45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöildsims.
19,00 Daiglegt mál. Jóhanm S
Hamnessom flytur þáttinn.
19.35 Um dáiginn og veginn. —
Sigurvin Einarsson fyrrver-
andi ailþimgismiaður talar.
19.55 Mánudaigslögin.
20,30 „Hér er Tíka líf“, smésaga
eftir Egil Áskelssom. Siigr.
Schiöth les.
21.10 Á Ceceliumuessu: a) Ámi -
Kristjónsson les helgisögu efit-
ir Heinrich von Kleist.
b) Þættir úr „Ceceliuóðnum"
eftir G. F. Handel. Adele
Addison, John McCollum og
Rutgers hásikólakórimn syngja
með Fílharmoníusveitinná {
New York; Leonard Bem-
stein stj.
21.40 íslenzlct mól. Dr. Jalkob
Benediktsson flytur þáttinn.
22,00 Fréttir.
22,15 Veðurfrsgmir. — Kvöld-
saigtam: „Úr endumiinningumi
ævintýramanns". Einar Lax-
ness les úr mdnmingum Jóns
Ólafssonar ritstjóra (12).
22.40 Hljómplötusafnið i um-
sjá Gunnars Guðmundssonar.
23.35 Fréttir í stuttu máli. —

y jjr l>( )N AÐA RBAN KL NN
«*r fiantii liílk>in«i