Þjóðviljinn - 02.11.1972, Síða 8

8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 2. nóvember 1972
Skúli á Ljótunnarstöðum skrifar um sumardagskrá útvarpsins
EIRÐARLEYSIOG ÓRÓI
1 vor er leið, var einhverntima
veriö að jagast út af þvi i Morgun-
'blaðsleiðara, að rikisstjórnjn og
útvarpsráð, hefðu uppi tilburði i
þá átt, að afkristna þjóðina.
Þessu til sönnunar var á það bent,
aö fækka ætti eitthvað messu-
gjörðum á stórhátiðum, frá þvi
sem verið hefði.
Það er litið, sem hundstungan
finnur ekki.
Ég man nú ekki lengur, hvort
það var fyrir eða eftir birtingu
þessa leiðara, að sá háttur var
upptekinn hjá útvarpinu, að láta
morgunútvarp á sunnudögum
byrja hálftima fyrr, en tiðkazt
hafði. Og það sem meira var,
þetta morgunútvarp hófst með
helgistund. Og það sem er enn
meira, sjálfur biskupinn annast
um þessa helgistund. Þessi helgi-
stund biskupsins, væri ekki
margra fiska virði, ef hún slagaði
ekki nokkuð upp i brottfall þeirra
messugerða sem Morgunblaðið
hélt i vor, að myndi afkristna
þjóðina.
Raunar hefst þessi helgistund
oftast á söng, svo nöturlegum að
hrökkva myndi langdrægt til þess
að afkristna heila þjóð, ef vak-
andi væri. En sennilega er guð
svo miskunnsamur, að lofa
meginþorra þjóðarinnar að sofa,
meðan biskupinn fremur sitt
helgihald.
Það er galli á okkar ágæta bisk-
upi, sem hann að visu fær ekki við
gert, að þegar hann upphefur
raust sina, er hún með slikum
hryggðarblæ, að maður fær hjart-
slátt og hrekkur i kút, og manni
finnst, sem hann ætli, að fara að
herma frá válegum tiðindum, t.d.
skipsskaða, eða flugvélarslysi,
jafnvel tilkynna lát guðs.
~~ En manni léttir fyrir brjósti og
hjartað slær aftur eðlilega, þegar
maður heyrir, að ekkert hefur
komið fyrir, guð er ekki dáinn,
þvi það er einmitt verið að biðja
hann um að láta ekkert óþægilegt
koma fyrir.
Svo kemur guðspjall dagsins,
og svo kemur aftur bæn og guð-
spjöllin standa alltaf fyrir sinu og
svo kemur aftur bæn og svo
kemur aftur þessi leiðinlegi söng-
ur og þar með er þetta búið og hið
veraldlega útvarp tekur við.
En hérna á dögunum gerði út-
varpið mér verulega hverft við. I
hádeginu i þann mund, sem frétt-
ir áttu að hefjast, var farið að
spila einhverskonar sorgarhljóm-
list, sem ég kannaðist við að hefði
verið leikin áður, þegar válegir
atburðir höfðu gerzt. Og þetta
ætlaði engan enda að taka. Mér
flaug i hug, að Bretar hefðu siglt
niður eitthvert islenzkt skip, eða
flugvélaræningi hefði grandað
einhverri Loftleiðavélinni.
Loksins kom svo skýringin. Ás-
geir Ásgeirsson, fyrrverandi for-
seti var látinn. Þjóðin kann
áreiðanlega að meta og virða sinn
látna forseta, þótt hún hefði ekki
verið hrædd að ófyrirsynju með
sliku spilverki og væri með ólik-
indum, að slikt hefði verið hinum
rólynda og dagfarsprúða forseta
að skapi.
Hitt var svo annað mál, aö vel
fór á þvi að spila eitthvert sorgar-
lag eftir að lát forsetans hafði
verið tilkynnt.
Útvarpið hefur löngum verið
okkar almanak og klukka. Af
ýmsum liðum dagskrárinnar,
auglýsingum og fréttum, höfum
við skynjað hvar við höfum veriö
staddir i timanum. En með stytt-
ingu vinnudagsins hefur allt
timaskyn okkar gengið úr skorð-
um og komizt á ringulreið. Allt er
komið á fleygiferð, rétt eins og
sjálft þyngdarlögmálið hafi gufað
upp.
Það er mánudagurinn, sem
einna helzt gæti minnt á hvildar-
dag. Þá eru það einkum kaupa-
héðnar og hið opinbera sem eru á
ferð i auglýsingatimum útvarps-
ins og fréttir af innbrotum og bil-
slysum og fylliríi eru ekki mjög
áberandi. A miövikudögum og
jafnvel á þriöjudögum finnur
maður á sér að skammt muni til
næstu helgar. Þá er farið að
auglýsa föstudagsböllin, þar sem
hljómsveitir með hinum furðu-
legustu nöfnum eiga að leika fyrir
dansi.
Siðan færist auglýsingahriðin
jafnt og þétt i aukana, unz hún
nær hámarki á föstudag.
A laugardagsmorgna heyrum
við svo i fréttum útvarpsins,
hvernig menn hafa byrjað sitt
langa helgarfri, innbrot, mikil
ölvun og ölvun við akstur.
Sá grunur læðist að okkur, að
þeir séu grátlega margir, sem
ekki kunna aö hagnýta sér hina
góðu gjöf, styttingu vinnudagsins.
Laugardagsdagskrá útvarpsins
er svo miðuö við þaö, að hún geti
orðið iðjulausu fólki til nokkurrar
afþreyingar og er það út af fyrir
sig guðsþakkarvert. Svo kemur
sunnudagurinn, meö biskupinn,
og aðra kennimenn, andlega tón-
list og ýmislegt fleira, er gæti
orðið til sálubótar þvi fólki, sem
tekið hefur á sig þann kross, að
vinna ekki nema þrjátiu og fimm
klukkutima á viku hverri.
En við sem vinnum jafnt alla
daga vikunnar, hlökkum til
mánudagsins. Hann er okkar
andiegi hvildardagur og við vikj-
um svolitið við orðum Steins
Steinarrs og segjum: Mánudagur
og lifið gengur sinn gang.
Það hefur verið óvenjumikið
eirðarleysi og óróri i þjóðinni á
þessu liðna sumri. Hún hefur
þeytzt um landið þvert og endi-
langt i sumarleyfum sinum meir
en nokkru sinni fyrr. Hún hefur
ferðazt til útlanda i miklu striðari
straumum, en nokkru sinni fyrr
og hún hefur dansað þrjár nætur
af hverjum sjö i viku hverri á
brostnum rekstrargrundvelli at-
vinnuveganna, að þvi er okkur er
sagt.
Og þyturinn af þessum þeytingi
berst okkur i hinum afskekktu
byggðum, gegnum hátalara út-
varpstækjanna.
Við spyrjum i okkar fávisi:
Hvernig stendur á þessum ósköp-
um? Er þetta kannski riksistjórn-
inni okkar að þakka eða kenna,
svona eftir þvi hvernig á það er
litið?
Hefur fólkið notað kjarabæt-
urnar, sem það hlaut i fyrravetur
til þess að bregða á leik, meir en
áður hefur tiðkazt, fyrst þvi tókst
að nudda fram af sér viðreisnar-
beizlinu.
En við lofum guð fyrir að
standa utan við þetta allt saman.
Við höfum heldur ekki yfir
neinu að kvarta. Sumarið hefur
verið okkur gjöfult. Grasið, sem á
jörðinni grær, er okkar kjarabót,
okkar viðreisn.
Margt hefur að visu verið i
þessari sumardagskrá, sem ekki
vitnar um hraða timans. Þó hafa
flestir þáttanna um dag og veg
vitnað um þennan hraða. Mörg-
um hefur orðið ærið skrafdrjúgt
um skákeinvigið mikla og ýmsir
hafa nefnt landhlegismálið. Undir
haustið fóru menn svo að venju að
velta vöngum yfir vandræðabarni
þjóðarinnar, landbúnaðinum, og
mun erindi Björns Matthiassonar
hafa orðið kveikjan að þeim orð-
ræðum, en það heyrði ég þvi
miður ekki. Ingi Tryggvason
svaraði honum að visu nokkru
siðar, með góðum rökum, en hefði
þó mátt vera beinskeyttari.
Þá minnist ég þess, að ein-
hverntíma var einhver, að jagast
út af þvi, að birzt höfðu i sjón-
varpi og i Þjóðviljanum myndir
af einhverjum húsum og að hval-
veiðibátur heföi verið tekinn
leigunámi og likti þessu við flug-
vélarán og önnur hryðjuverk,
framin i útlandinu.
En af þvi, að mér verður alltaf
minnistæðara það sem vel er
gert, en hitt, sem fer miður vel úr
hendi, man ég bezt eftir þrem
þáttum, sem Einar Bragi flutti i
vor, og eftir þætti, sem fluttur var
af húnvetnskri bóndakonu,
einhverntima snemma i sumar.
Og fannst mér þetta allt ágætt á
að hlýða.
Árni Gunnarsson er eins og
rjúpan. Hann skiptir um lit eftir
árstiðum. Hann kvaddi hér á dög-
unum i þætti sinum Mál til með-
ferðar og heilsaði svo i nýjum
þætti eða þætti með nýju nafni,
næsta sunnudag og nefnist sá
Fréttaspegill og virðist vera svip-
aður þeim er hann áður hafði og
andaðist á haustnóttum. Hann
hefur viljað hafa sinn spegil, eins
og sá sem hefur þann er um er-
lendu málefnin fjallar og Gunnar
Eyþórsson sér um.
Annars virðist það æ vera að
færast i aukana að heimafólkið á
Skúlagötu 4, sjái um efni i dag-
skrána.
En á þessu sumri hraðans og
eirðarleysins, hafa kvöldvök-
urnar eða sumarvökurnar eins og
þær nefnast á útvarpsmáli orðið
manni helzt til hvildar og hress-
ingar.
Minnisstæðast af þeim vett-
vangi verður mér erindaflokkur
Benedikts frá Hofteigi, Vopnfirð-
ingar á Fellsrétt.
Héraðið og fólkið sem þar hefur
lifað og starfað stendur manni
ljóslifandi fyrir hugskotssjónum.
P?n ógleymanlegastur verður
manni þó Jósep á Felli þegar
hann stendur i hlaðvarpanum og
sigar hundrað hundum á hesta
réttarmanna, sem komnir eru i
túnið.
Þvi var það að þegar Valdimar
Lárusson var að lesa Dalafólk
Guðrúnar frá Lundi, fannst
okkur, sem að Jósep á Felli væri
þar kominn, sigandi hundrað
hundum á útvarpshlustendur.
I-iefði þó verk Guðrúnar átt skilið
aðra og skárri meðferð en slikan
þjösnaskap.
Svo er það að endingu hug-
leiðing Sverris Kristjánssonar,
Fögur er hliðin.
Það eru ekki einungis, máltöfr-
ar Sverris og hinn ljóðræni blær,
sem verður okkur ógleymanlegur
heldur einnig boðskapurinn svo
augljós og einfaldur að okkur sést
yfir hann i daglegri önn.
Það eru ekki hin tiginbornu
fjöll, sem fá Gunnar til að snúa
aftur, heldur hinir bleiku akrar og
slegnu tún.
Það er notagildi landsins, sem
verður þyngra á metunum, en
hitt, sem er aðeins fyrir augað.
Og þannig er þetta enn þann dag i
dag. Sú náttúruvernd, sem aðeins
er fyrir augað, verður aldrei i
askana látin.
Þegar skammvitrir menn,
langlærðir, fara hamförum og
flytja þjóðinni þann fagnaðarboð-
skap, að hún eigi að draga saman
landbúskap og kaupa búvörur frá
örðum þjóðum, er kominn timi til
að spyrna við fótum og segja,
hingað og ekki lengra.
Þeir timar gætu komið að fisk-
urinn yrði frá okkur tekinn og þá,
gæti jafnvel svo farið, að sjálft
landið, með sinar hliðar, dalir
þess og strendur, með sinum
bleiku ökrum og slegnu túnum,
reyndust. þjóðinni „lifsvonin
eina”.
SIGURÐI ÞÖKKUÐ
MIKIL STÖRF
Flokksráðsfundur Al-
þýðubandalagsins, sem
haldinn var um fyrri
helgi samþykkti að
senda Sigurði Guð-
mundssyni, fyrrverandi
ritstjóra Þjóðviljans,
skeyti þar sem honum
voru færðar þakkir fyrir
mikilsverð störf við rit-
stjórn Þjóðviljans.
Skeytið er svofellt:
Flokksráðsfundur Alþýðu-
bandalagsins haldinn í
Kópavogi 20. okt. 1972
sendir Sigurði Guðmunds-
syni hlýjar kveðjur og
þakkir fyrir framúrskar-
andi fórnfúst og gæfuríkt
starf við ritstjórn Þjóðvilj-
ans allt frá upphafi blaðs-
ins.
14. til 16. okt. 1972.