Þjóðviljinn - 26.11.1972, Qupperneq 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 2(i. nóvcmber 1(172
Móóir ofí sonur i nýjustu mynd Louis Malle sem sýnd verður i Háskólabiói á morgun.
[kvikmyndirj
SKEMMTILEG
SIFJASPELL
Mánudagsmyndir Há-
skólabiós hefjast aö nýju á
morgun, nú þegar Guöfar-
irinn hefur fengið hvíldina.
Sýnd veröur franska mynd-
in ,,Sorg í hjarta", en hún
haföi áður verið sýnd tvo
mánudaga, og eru þetta því
síðustu sýningar.
Myndin gerist i Irönskum smá-
bæ árið 1054. „Þetta ér eitt aí þýð-
ingármeslu ártölum mannkyns-
sögunnar”, segir leikstjórinn
Louis Malle. „Það var þá sem öll
Veslur-Kvrópa varð að viður-
kenna að (iiap hershölðingi væri
snjallari en allir frönsku hers-
höi'ðingjarnir lil samans, að ó-
sigurinn i Dien Hien I’hu var eng-
in tilviljun. Að Kvrópa og þá sór-
staklega Krakkland væri ekki
lengur iixull heimsins. Það var
sérstaklega erl'itt lyrir okkur
Kransmenn að skilja þetta. Við
skildum það aldrei, en við neydd-
umst til að viðurkenna það sem
gerðist”.
Með nokkrum einl'iildum atrið-
um hel'ur Malle endurvakið and-
rúmslolt þessa tima. Hilgerðir,
kheðnaður og upplýsingar um at-
burði liðandi stundar fimasetja
myndina mjiig nákva'mlega. Kn
hér kemur fleira til. I lýsingu
sinni á elnaðri heknisfjölskyldu
heppnast honum að draga upp
mvnd af borgaralegum lilsvenj-
um sem eru bundnar ákveðnu
timabili. Og Malle lýsir upphaf
inu að endalokum hinnar borg-
aralegu hugmyndafræði. lyrstu
upplausnarmerkjunum og efa-
semdunum um viðurkennd verð-
mæli. Að hans áliti er það á þess-
um tima sem allt byrjar. Kull-
orðna lólkið i mvndinni tekur falli
n\lenduveldisins hnerðum og
hræddum huga. en unga fólkið
hetur sér látf finnast um hin
gömlu „verðmæti”.
Iljónaband foreldranna ber
einnig svip upplausnar. Við
matarborðið er allt öruggt, slétt
og lellt ylirborðið. Kn þess utan
er aðra sögu að segja.
Kn tiðarandinn og umhverfis-
lýsingin er aðeins ramminn um
eiginlega sögu myndarinnar. llún
fjallarum yngsta son læknishjón-
anna. Laurent, löáraað aldri, og
kynlerðisþroska hans. Við sjáum
i fjölmörgum atriðum. flestum
dýrlega skemmtilegum,
hvernig hann smám sam
an kynnist leyndardómum lifsins.
Samband hans við móður sina
halði alla tið verið ástúðlegt og
eitt sinn haga atvikin þvi þannig
að þau hafa mök saman. Þetta er
i rauninni vigsla Laurents inn i
kynlifið. Hann er fullorðinn.
Mönnum gæti kannski dottið i
hug án þess að sjá myndina, að
hér væri eitthvað voðalegt á ferð-
inni, en það er mesti misskilning-
ur. Þessi sifjaspell, sem ollu ó-
hemju fjaðrafoki áðuren myndin
var Irumsýnd, eru svo eðlileg og
sjálfsögð i sinu rétta samhengi i
myndinni. að hún ætti ekki að
hneyksla neinn. Atriðið er
snilldarlega unnið. eins og reynd-
ar myndin öll. Svolitið er ótrúlegt
þó. hversu létt strákur syndir i
gegnum þetta allt. en Malle lætur
gamanið alls staðar sitja i fyrir-
rúmi.
í Frakklandi verða öll kvik
myndahandrit að fara i gegnum
svokallaðan „fyrsta censur”, þ.e.
hljóta samþykki opinberra aðila
áður en hægt er að hefjast handa
um kvikmyndagerðina. Og Malle
fékk algjöra synjun i fyrstu til-
raun. Sifjaspell, nei takk... Hann
fór þvi i kringum lögin og efndi til
fransk- italsk- þýzkrar-samvinnu
um gerð myndarinnar og þannig
gat hann komið henni á almennan
markað, og hún hefur alls staðar
verið sýnd við góðan orðstir.
„Eiginlega lit ég ekki á hið opin-
bera eftirlit (censur) sem hættu-
legl lyrirbæri. Það er alltaf hægt
að fara i kringum það. Hið hættu-
lega er „sjálfscensurinn”: er
maður fer sjálfur að taka tillit til
þessa og hins. Allt slikt var fjarri
mér i „Sorg i hjarta”. Myndin er
eins og kafli úr lifi minu, eitthvað
sem ég varð að gera. Ég skrifaði
þessa sögu i striklotu. Bræður
minir eru ekki neitt sérlega hrifn-
ir...
Kn öll vandamálin við gerð
myndarinnar eru nú i dag bros-
lega litilf jörleg. Myndin hefur
slegið i gegn. En hefði hún mis-
heppnazt hefði ég kannski nú ver-
ið hugaðasti kvikmyndahöfundur
Frakklands... sem þorði að fjalla
um sifjaspell eftir að allir siðferð-
ispostular höfðu sagt nei.
Kf til vill er ég hugrakkur þegar
öllu er á botninn hvolft: ég hef
nelnilega lagt feril minn að veði
með þessari mynd. Ég hefði
aldrei látið hana ógerða”.
Malle og Luis Bunuel eru miklir
vinir og Malle kallar gamla
manninn „k vikmyndapabba ”
sinn. „Bunuel lizt ekkert á Sorg i
hjarta” sagði Malle. „Hann kom
til okkar einn dag og fylgdist með
upptökunni á sifjaspjallaatriðinu.
Ilann sagði undireins við mig:
„Ég verð ekki hrifinn af þessari
kvikmynd”. Mér reyndist næst-
um ómögulegt að fá hann til að
sjá myndina lullgerða. En á eftir
var hann mjög æstur og sagði:
„Ég var nú eiginlega búinn að
ákveða að gera ekki fleiri kvik-
mvndir. Kn ég hef skipt um skoð-
un. Ég ætla að gera eina: Mater
purissima (Hin hreina móðirl”.
Þess má geta. að Háskólabió
mun sýna aðra mynd eltir Louis
Malle á mánudagssýningum,
Calcutta. heimildarmynd frá Ind-
landi gerða á árinu 1968.
Ég mæli mjög eindregið með
þessari mynd i Háskólabíói á
morgun. hún er ekki par sorgleg
þótt hið islenzka heiti hennar gæti
gefið það til kynna. heldur eins og
áður sagði leikandi létt og bráð-
skemmtileg.
Lea Massari og Beoit Ferreux i hlutverkum sínum.
Þ.S.tók saman.