Þjóðviljinn - 08.04.1973, Blaðsíða 2

2 SiÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 8. april 1978.
SÆNSKUR
TRÚBADÚR
í HEIMSÓKN
FINN
ZETTERHOLM
Finn Zetterholm
Karlek övervinner allt
karleken er jordens salt
karleken er fin och bra
men den styrs av pengarna
pengar, min van
styrk kárleken
Kífrleksguden herr Amor
jobbar pá reklamkontor
ger dej marknadsrád och rön
ievcr pá din kárleksbön
han vet precis
ká'rlekens pris
Það fór vist framhjá flestum —
nema náttúrlega sænsku
menningarmafiunni — að visna-
söngvarinn Finn Zetterholm var
hér i vikunni og söng i Norræna
húsinu lög og ljóð eftir bæði
sjálfan sig og fleiri, þám gömul
sænsk þjóölög og visur.
Ahorfendur skemmtu sér
konunglega yfir lýsingum Finns á
meðferð aldraðra i velferðar-
rikinu Sviþjóð, kaupfélögunum,
sem fyrst hröktu burt alla
smákaupmennina úr dreifbýlinu,
en nenna svo ekki sjálf að þjóna
strjálbýlum byggðarlögum og i
stað þess að lækka vöruverðið
gefa þau með ærnum skrifstofu-
kostnaði út arðmiða, sem kostar
viðskiptavininn óskapa fyrirhöfn
að fá greitt af. Eða visa starfs-
bróður Finns, Bengt Sandhs, sem
hann syngur oft með, um
skemmtanaiðnaðinn og lýsingin á
„nýju” rómantikinni frá USA i
Love Story um rika piltinn og
ungu fátæku stúlkuna, sem varð
svo fallegt lik...
Já, það mætti lengi telja. Sumt
einfalt, fyndið, létt, annað með
talsverðum broddi, allt með
undirtóni
Og hver er svo þessi Finn
Zetterholm?
Munið þið sænsku myndina
„Sumargestina” sem sýnd var
hér i sjónvarpinu og vakti sem
mesta hneykslun afþviað þar
sáust berir karlmenn (bert kven-
fólk er jú góð og gild vara)? Inná
milli atriða sungu tveir piltar
kaldhæðnisleg ljóð og spiluðu
undir á gitar. Jú, Finn var annar
þeirra og visurnar voru eftir
hann.
Finn Zetterholm er einn af
þessum trúbadúrum eða visna-
söngvurum, sem eiga sér nokkuð
langa hefð i Sviþjóð, en við höfum
varla eignazt fyrr en helzt nú,
Böðvar Guðmundsson. Finn litur
gagnrýnum augum kringum sig
og hefur verið býsna fundvis á
ranghverfu sænska velferðar-
þjóðfélagsins og þær hliðar
ýmissa málefna — og manna —
sem reynt er að snúa frá al-
menningi eða breiða yfir.
Auglýsingaiðnaðurinn hefur oft
orðið illilega fyrir barðinu á hon-
um og sænska félagsmálaað-
stoðin marglofaða, svo eitthvað
sé nefnt.
Sjálfur segir hann, jú, að hann
sé pólitiskur, auðvitað. En ekki
kannski flokkspólitiskur, amk.
ekki i söngvum sinum. En allt er
meira og minna pólitiskt i eðli
sinu, ekki satt?
— Eg starfa ekki eins mikið að
stjórnmálum og ég kannski vildi,
ef ég hefði tima, sagði hann i
stuttu viðtali við Þjóðviljann
daginn áður en hann fór heim.
Samt ætla ég að taka þátt i kosn-
ingabaráttunni i haust og legg
fram það sem ég get, ferðast fyrir
VPK, Vinstri flokkinn,
kommúnistana, i þrjár vikur
ásamt félaga minum og syngjum
við þá pólitiskar visur, mótmæla-
og gagnrýnisljóð, og sitthvaö
fleira. Þannig má vera, aö ég
komi að gagni i stjórnmálabar-
áttunni.
— Er sænskur almenningur
jafn vakandi um heimsmálin og
stjórnmál heima fyrir og stund-
um virðist eftir fréttum að
dæma?
— Æ, ekki finnst manni nú fólk
alltof vakandi. Samt er al-
menningur i Sviþjóð sér kannski
meira meðvitandi og lætur sig
meira skipta ýmis stórmál úti
heimi en almenningur i öðrum
löndum, eins og undirskrifta-
söfnunin vegna Vietnamstriðsins
sýndi vel. En það er bara litið
hlutfall af heildinni, sem er veru-
lega virkt i starfi. Ég held samt,
að fólk sé almennt að verða
áhugasamara og ég held að það
sé mest að þakka ýmsum starfs-
hópum ungs fólks, eins og td. FNL
hreyfingunni. Viðhorfið til FNL
hópanna hefur lika gjörbreytzt.
Fyrst voru allir á móti þeim,
töldu þetta ofstækisfulla stúdenta
eða spilltan hippalýð, en þetta
hefur alveg horfið.
— Nú syngur þú talsvert af
pólitiskum visum, eða ég á
kannski heldur að kalla það gagn-
rýnisljóö, en lika gamlar þjóð-
visur. Hvað viltu helzt syngja?
— Eiginlega hvað sem er, ef
það eru góðarvisur. Sjálfur yrki
ég mismunandi visur, en yfirleitt
um það sem skiptir máli i nú-
timanum. Ég yrki ekki beint um
stórpólitiska atburði, það væri
alltof erfitt, heldur um hitt, sem
smærra er, en leiðir kannski af
atburðunum eða er i samhengi
við þá og þjóðfélagsástandið yfir-
leitt. Lýsing á einum manni um-
hverfi hans og hvernig honum
vegnar, segir oft meira, finnst
mér, en lýsing á stóru atburðun-
um.
Auðvitað geri ég mér ljóst, að
þetta eru ekki ljóð, sem lifa
áfram, verða eilif eða klassisk.
ég geri heldur ekki kröfu til þess.
Ef þau ná til fólks, gegna sinu
hlutverki hér og nú, er ég
ánægður. Ég vildi gjarna yrkja
alls konar söngva, en td. ástar-
visur og þessháttar geta bara svo
margir gert miklu, miklu betur
en ég og gera það lika, og þá get
ég sungið þeirra visur.
— Visnasöngur er talsvert
iðkaður i Sviþjóð er það ekki?
Stafa vinsældirnar af tizku eða
hefð?
— Hvoru tveggja, hugsa ég.
Þaö er mikið af góðum visna-
söngvurum i Sviþjóð núna, og
þegar ég segi visnasöngvurum,
þá á ég við söngvara, sem sjálfir
yrkja visur og spila undir og
semja oft lögin lika þótt þeir
syngi svo lika eftir aöra. Sem
tizka náði visnasöngur hámarki á
árunum 1967-69, þá átti hver
unglingur gitar og allir voru
sisyngjandi þjóölög og mótmæla-
söngva, einkum þá bandarisku.
Nú hefur þetta minnkað sem
tizka, en visnasöngurinn heldur
áfram sem hluti af þjóð-
menningunni eins og fyrr.
Þvi má skjóta hér inn i viðtalið,
að þegar hafa komið út nokkrar
LP plötur með visnasöng Finns,
bæði með honum einum og einnig
plötur með honum og vini hans
Bengt Sandh. Nú er hann að vinna
að plötu með gömlum sænskum
sósialiskum baráttusöngvum.
Nýkomin er út plata, þar sem
Finn svngur sænsk þjóðlög • i
samvinnu við annan, Bengt af
Klintberg, er hann að gefa út úr-
val sænskra þjóðvisna, og laga.
Hann segist yfirleitt ekki nota
mjög almennt þekkt þjóðlög og
visur i dagskrám sinum heldur
eitthvað, sem til er á söfnum, en
heldur ekki verið gefið út. Sviar
hafa einir Norðurlandaþjóðanna
kostað miklu til að safna þessum
þjóðminjum meðan timi var til,
hafa safnað og safnað áður en
gamla fólkið sem kunni þetta féll
frá, og eru nú að snúa sér að út-
gáfunum. (óskadraumur fyrir
þjóðháttafræðingana okkar, sem
daglega lita yfir dánartil-
kynningarnar: — Erhún nú farin,
Er hann nú glataður!)
— A vissan hátt er nútima-
visnasöngurinn framhald af þjóð-
visunum, segir Finn. T.d. nið-
visurnar i gamla daga — auðvitað
voru þetta mótmælasöngvar þess
tima.
— Er hægt að lifa á visnasöng i
Sviþjóð?
— Mér hefur tekizt það. Og ég
er ekki frá þvi, að það sé i
rauninni auðveldara en á dægur-
lagasöng og poppi, sem á sér
miklu takmarkaðri áheyrenda-
hóp. Auk þess er takmarkaðra
hvar poppsöngvararnir geta
komið fram, þeir þurfa sérstök
hús og útbúnað og þar að auki
venjulega heila hljómsveit til að
spila undir með sér, en visnar-
söngvaranum nægir að taka með
sér sinn eiginn gitar. Þess vegna
ma. er visnarsöngvarinn fenginn
til að koma fram miklu viðar, á
minni skemmtunum i minni söl-
um, td. i bókasöfnum, á list-
sýningum og i skólum. En það er
lika vegna þess, að hann nær til
breiðari áheyrendahóps, fólks á
öllum aldri og úr öllum stéttum.
Við hófum þessi skrif með
tveim fyrstu visunum úr
Ballöðunni um ástina og
peningana eftir Finn og kannski
við endum þá með þeirri siðustu.
— vh
Karlekslycka, kárleksval
allting styrs av kapital
hjártat nármast plánboken
pengarna och kárlekan
ta dct om och om igen
pengarna och kárleken....
Dauðsfall af
*
völdum
bólusóttar í
London
LONDON 7/4 — Kona dó úr bólu-
sótt á sjúkrahúsi i London seint i
gærkvöld. Er þetta fyrsta dauðs-
fallið af völdum bólusóttarinnar,
sem kom upp i London fyrr i vetur
og leiddi til þess, að Alþjóðaheil-
brigðismálastofnunin hefur yfir-
lýst London sem kúabólusvæði.
Konan, sem var 29 ára gömul,
og eiginmaður hennar fengu bólu-
sótt eftir að þau fóru i heimsókn á
St. Mary spitalann. þar sem
stúlka, sem vann sem meina-
tæknir á rannsóknarstofunni fékk
bólusótt meðan hún vann að rann-
sóknum á virusnum, en rann-
sóknin var liður i baráttunni gegn
kúabólu i heiminum.
Eiginmaður hinnar látnu er enn
þungt haldinn, en meinatæknirinn
er úr lifshættu.

KENN AR AN ÁMSKEIÐ 1973 Eftirtalin námskeið hafa verið ákveðin: I. ÍSLENZKA Timi Staður 1.1. Námsk. lyrir kenn. yngri barna 12.6.-28.6. Æfinga- og tilrsk 1.2. Námsk. fyrir kenn. 4.-8. bekkjar 18.6.-28.6. Æfinga- og tilrsk. II. STÆBDKKÆDI 2.1. Námsk fyrir kenn. 1.-3. bekkjar 12.6.-22.6. Æfinga- og tilrsk. 2.2. Námsk. fyrir kenn. 4.-5. - 12.6.-22.6. Æfinga- og tilrsk. 2.3. Námsk. fyrir kenn. 6.-7. 14.8.-24.8. Æfinga- og tilrsk. 2.4. Námsk. fyrír kenn. gagnfræðask. 13.8.-25.8. Æfinga- og tilrsk. III. EÐLISFRÆÐI 3.1. Námsk. fyrir bárnakennara Menntask i Revkiavik 3.2. Námsk. fyrir barna- og unglsk. kenn. , auaaland pdamörk 3.3. Námsk fyrir unglingaskóla J, „ ~fU£a Þela["ork „ . »r, . /, ■ „ „„„ ,6 » , , 23.8 - 7.9. Fluðir, Hrunam.hr. 3.4. Námsk. fyrir gagnfræðask.kenn. 27.8,- 7.9. Ilaunvisindast. Ht. IV. DANSKA 4.1. Námsk. fyrir barnakennara 7.8.-18.8. Laugarnessk. Reykjav. 4.2. Framhaldsnsk. fyrir barnakenn. 27.8 - 1.9. Flúðir, Hrunam.hr. 4.3. Námsk. fyrir gagnfrsk.kenn. 18.6.-29.6. Æfinga- og tilrsk. 4.5. Framhaldsnsk. f. gagnfrsk.kenn. 3.9 - 9.9. Kennarahásk. ísl. V. ENSKA 5.1. Námsk. fyrir barna- og ungl.sk. 7.8.-18.8. Reykjav. 5.2. Námsk. fyrir barna og ungl.sk. 14.8.-25.8. Laugaland, Þelamörk VI. TÓNMENNT 6.1. Námsk. fyrir söng- og tónl.kenn. 28.8,- 4.9. Tónlsk. Reykjavik VII. MYNDÍÐ OG HANDLISTIR 7.1. Nsk. fyrir barna- og gagnfr.sk. 27.8.-31.8. Æfinga- og tilrsk. VIII. NÆRINGARFRÆÐI 8.1. Námsk. fyrir húsmæðra og liffrk. 20.8.-31.8. Kennarahásk. Isl. IX. ÍÞRÓTTIR 91. Námsk. fyrir iþróttakennara 24.8.-31.8. Staður augl. siöar. Skólunum verða sendar bréflega nánari upplýsingar um námskeiðin ásamt um sóknareyðublöðum, en sækja skal skriflega um námskeiðin. Frestur til að skila umsóknum um námskeið I júni er til 10. maí, en um önnur námskeið tii 10. júni. Menntamálaráðuneytið, 2. apríl 1973