Þjóðviljinn - 21.07.1973, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 21. júlt 1973.
DIOÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSIALISMA/
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: (Jtgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingastjcjri: Heimir Ingimarsson
' Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
'Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 Hnur).
Askriftarverö Jcr. J00.00 Á mánuöi!'
Lausasöluverö kr. 18.00.
_Prentun: Blaöaprent h.f.
BANDALAG FRELSIS OG LÝÐRÆÐIS
Eins og kunnugt er, á svo að heita, að
Atlanzhafsbandalagið hafi verið stofnað
til verndar friði og frelsi i heiminum og þó
einkanlega til varnar lýðræðinu. Með
þetta i huga er sérlega athyglisvert að
fylgjast með athöfnum vopnabræðra
okkar og bandamanna i NATO nú seinustu
vikurnar:
Sunnan úr Afriku berast nýjar og nýjar
fréttir af óhugnanlegum fjöldamorðum
Portúgala i Mosambique. Þessar fréttir
hafa vakið sérstaka athygli vegna heim-
sóknar portúgalska forsætisráðherrans til
Lundúna, en staðreyndin er sú, að fasista-
stjórnin i Portúgal hefur um árabil
ástundað fjöldamorð i nýlendum sinum i
Afriku, þar sem hún kúgar 13 miljónir
manna, og til þessara verka hefur hún
notið hernaðarlegrar og fjárhagslegrar
aðstoðar Atlanzhafsbandalagsins.
Einmitt þessa dagana er griska ein-
ræðisstjórnin að styrkja sig i sessi, en hún
hefði aldrei haldið völdum, eins og
Andreas Papandreau hefur oft bent á, ef
ekki kæmi til stuðningur Bandarikja-
stjórnar og Atlanzhafsbandalagsins.
A Kyrrahafi eru Frakkar um það bil að
eitra andrúmsloftið með kjarnorku-
sprengingu og beita þeir skip frá öðrum
þjóðum hernaðarofbeldi til þess að koma
vilja sinum fram.
Og Bandarikjastjórn heldur áfram að
varpa eldsprengjum og eiturgasi yfir
smáriki i Indókina i örvæntingarfullri til-
raun til að festa þar einræðisstjórn i sessi.
Þetta eru hinir göfugu varðmenn friðar
og frelsis; bandamenn okkar i NATO.
Sjálfir höfum við dýrkeypta reynslu af
fimmta bandalagsrikinu, sem gert hefur
vopnaða flotainnrás i islenzka fiskveiði-
lögsögu. 1 þvi tilviki eins og öllum hinum
reynist Atlanzhafsbandalagið verkfæri
hins stóra gegn hinum smáa. Bretar til-
kynntu Atlanzhafsbandalaginu fyrirfram
um flotainnrás sina, án þess að banda-
lagið hefðist nokkuð að. Og þegar íslend-
ingar hafa krafizt þess, að bandalagið
gerði eitthvað það i orði eða verki, sem
stuðlað gæti að þvi, að Bretar fjarlægðu
herskip sin úr islenzkri fiskveiðilögsögu —
þá hefur sú krafa verið að engu höfð.
NATO-herstöðin i Keflavík er meira að
segja notuð til að auðvelda brezkum
njósnaflugvélum að. fylgjast með ferðum
islenzku varðskipanna.
Það hefur aldrei verið ljósara en nú, að i
hernaðarbandalagi eigum við ekki heima,
hvorki i þessu né neinu öðru. Að sjálfsögðu
er fráleitt að visa til þess, að Rússar séu
litlu betri. Spurningin er um það eitt,
hvort ekki sé eðlilegra, að íslendingar
skipi sér i sveit með þeim fjölmörgu smá-
þjóðum, sem standa utan við öll hernaðar-
bandalög og fylgja hlutleysi i hernaði, eða
hvort við eigum áfram að vera i hernaðar-
bandalagi með illa þokkuðum nýlendu-
kúgurum og kjarnorkustórveldum, þegar
þar á ofan bætist, að bandalagið neitar
okkur um hjálp þegar á okkur er ráðist.
Fjöldamorðin í
Mósambik
Sáð í öskulag
Ekki í fyrsta sinn sem Portúgalar fremja
fjöldamorð á óbreyttum borgurum
Frásögn Lundúnablaðsins The
Times frá fjöldamorðum á Afr-
ikumönnum i Mósambik hefur
vakið mikla athygli. Miklar póli-
tiskar deilur sem hún hefur vakið
I Bretlandi virðast ætla að reka
fleyg i elzta hernaðarbandalag
heims, en opinber heimsókn
Marcellos Caetanos, forsætisráð-
herra Portúgals, til London dag-
ana 16.—19. júli er iiður i hátiðar-
höldum vegna 600 ára afmælis
þess.
Ef Portúgölum tekst ekki að
færa fram mótrök sem sannfæra
almenningsálitið á Vesturlöndum
um að frásögnin af fjöldamorðun-
um sé uppspuni, getur þessi at-
burður orðið alvarlegasta áfall
sem Portúgal og nýiendustefna
þess hefur orðið fyrir siðan bar-
dagar hófust i nýlendunum i Afr-
iku fyrir 12 árum. Þvi óhjá-
kvæmilega mun það stuðla að þvi,
að Vesturlönd láti það bitna á
Natobróðurnum Portúgal.
Frásögnin er byggð á skýrslu,
sem kaþólskir prestar sömdu, og
Times dregur sannleiksgildi
hennar ekki i efa. Tveir kaþólskir
prestar sitja þegar i fangelsi og
hafa gert það i 19 mánuði i höfuð-
borg Mósambik, Lourenzo Mar-
ques, án dóms og laga. Þeir höfðu
gerzt sekir um að hafa áður kom-
ið á framfæri skýrslum um meint
fjöldamorð. Trúboðsreglan Hvitir
feður yfirgaf Mósambik fyrir
tveimur árum vegna framferðis
Portúgala.
Skýrslan, sem nú var birt, er sú
nákvæmasta sem komið hefur
fram um striðsglæpi Portúgala. í
henni er fullyrt að þeir hafi myrt
400 af ibúum þorpsins Wiriyamu.
Aðeins örfáir sluppi i skjóli myrk-
urs. Times birtir nöfn 133 manna,
kvenna og barna og lýsir þvi, með
hvaða hætti hver og einn var
myrtur eða pyntaður til bana.
Skýrslan um fjöldamorðin i
Wiriyamu er i öllum sinum við-
bjóði frásögn af mun meiri
skepnuskap en fram kom i
Halldór
Sigurðsson
skrifar
skýrslu þeirri sem gerði þorpið
My Lai heimsfrægt. Sá sem segir
frá I þessu tilviki hefur sjálfur
hlustab á hrokafulla portúgalska
herforingja i Mósambik lýsa
hetjudáðúm sinum — þ.e.a.s.
strlðsglæpum. Þvi andstætt við
bandarisku hermennina i Viet-
nam eru þeim portúgölsku i Afr-
Iku ekki kynntar samþykktir
Genfarráðstefnunnar um striðs-
glæpi og refsingar við þeim. Það
hefur ekki komið fram eitt ein-
asta dæmi þess, að portúgölskum
hermönnum hafi verið refsað fyr-
ir ofbeldisverk.
En það sem e.t.v. er verst af
öllu er, að engir fjölmiðlar fylgj-
ast með striðsrekstri portúgalska
hersins, þar sem slikt er bannað
af yfirvöldum. Það þýðir, að al-
menningsálitið hefur ekkert eftir-
lit með þvi hvað gerist. Þetta
nægir i sjálfu sér til að gefa i skyn
hvaða villimennska getur liðizt
þarna.
t Lissabon sagði talsmaður
portúgölsku stjórnarinnar, að
frásögn Times væri út i hött.
Hann kvað þorpið þar sem f jölda-
morðin voru framin ekki finnast á
landakorti. Þetta er út af fyrir sig
engin sönnun. Undirritaður hefur
séð fjölda þorpa i Mósambik, sem
ekki eru tilgreind á opinberum
landakortum af nýlendunni, sem
er rúmlega 783 þúsund ferkiló-
metrar að stærð. Reyndar voru
viðbrögð Bandarikjamanna i
Saigon við fyrstu frásögnunum af
fjöldamorðunum i My Lai þau, að
þetta nafn fyndist ekki á kort-
inu. . . (Einn leiðtoga þjóðfrelsis-
hreyfingarinnar FRELIMO, sem
er helzti andstæðingur Portúgala
segir, að verið geti að hér sé um
að ræða þorpið Wiliamo, en nafn
þess er i framburði svo til sam-
hljóða þvi nafni, sem fram kemur
i skýrslunni).
Nýlendusaga Portúgala frá sið-
ustu árum sýnir fram á að fjölda-
morð eru ekki allsendis óþekkt
aðferð i framkvæmd þeirra á
kúgun þegna nýlendanna. Það
segir sina sögu, að á þeim þremur
stöðum sem þeir eiga i nýlendu-
striði,hófust átökin á fjöldamorð-
um á óbreyttum borgurum: 1
Bissau, höfuðborg portúgölsku
Gineu, voru 50 verkamenn i verk-
falli drepnir og 100 særðir, þann 3.
ágúst 1959, i Luanda, höfuðborg
Angóla, voru hartnær 3000 manns
drepnir þann 4. febrúar 1961 (I
kjölfar þeirra morða fylgdi „frið-
unarherferð” i Norður-Angóla,
sem kostaði 25—60 þúsund manns
lifið), og I Mueda i Norður-Mós-
ambik voru 500 manns drepnir
þann 16. júni 1960. Þessi fjölda-
morð voru sumsé framin á friðar-
timum.
Andi Vasco da Gama og Alfonso
de Albuquerque svífur enn yfir
vötnunum.
Halidór Sigurðsson.
Nú hefur verið unnið að þvi f mánuð að sá I öskulagið f hiíðum Heiga-
fells til að binda það, svo að Vestmannaeyingar þurfi ekki að eiga von
á stórfelldu öskufoki i stormum. Þessi ungi maður, sem myndin er af,
hefur það starf að raka yfir svæðin, þar sem sáð hefur verið, svo að
fræin fjúki ekki um leið. Hann taldi, að nauðsyniegt væri að sá enn
þéttar og meir, mcnn gerðu sér nefnilega ekki grein fyrir þvi I sumar-
blíðunni, að um leið og eitthvaö blési þyrlaðist upp kolsvartur mökkur.
Greinilegt var, að grasið hefur sprottið bezt, þar sem bilar hafa ekið
yfir öskuna.