Þjóðviljinn - 15.12.1974, Qupperneq 13

Sunnudagur 15. desember 1874. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13
khísúliii’
Hljóðupptökur
Nú I vikunni höföum viö sam-
band viö þrjá nafnkunna hljóö-
upptökumenn, þá Jón Þór
Hannesson, Svavar Gests og
Hjört Blöndal, sem allir hafa haft
hljóöupptökur aö atvinnu á und-
anförnum árum, og leituöum
frétta af starfi þeirra. Fyrsta
spurningin var, hvenær þeir byrj-
uöu að fást viö þettá og svör
þeirra fara hér á eftir:
Hjörtur Blöndal.
— Það eru tvö ár siðan ég byrj-
aði á þessu. Og ég ætlaði mér
strax að fara út i þetta af fullri al-
vöru. A þessum tima hef ég gert
um 16upptökur, þó að þær hafi nú
ekki allar verið gefnar út. Fyrstu
plöturnar voru með Hafrót, Stein-
blóm, Ópus, Hallgrlmi Björgúlfs-
syni og plata með lögum eftir
sjálfan mig.
Svo komu plötur með Bendix,
Þokkabót, Abót, Samtök her-
stöðvaandstæðinga gáfu út eina
plötu frá mér, með Böðvari
Guðmundssyni og svo kom platan
Lónli blú bois. Tvær upptökur eru
til sem Maggi Kjartans ætlar að
gefa út, svo og upptaka á stórri
plötu með lögumeftir ýmsar
danshljómsveitir. Amundi
Amundason gefur þá plötu út.
Núna fyrir jólin kemur svo út
plata um Hóbert bangsa sem is-
lensk börn ættu að kannast við úr
sjónvarpinu. Jón Olafsson er út-
gefandinn að henni.
— Hver er besta platan sem þú
hefur tekið upp?
— Af þeim, sem komið hafa út,
finnst mér platan með Þokkabót
íhlaupaumsjón
Einsog fram kom I siðustu
Klásúlum eru hinir föstu um-
sjónarmenn þeirra nú I próf-
lestri, en i staðinn hefur
Kjartan Eggertsson tónlistar-
maður hlaupið i skarðiö að
þessu sinni.
best. Nú eru að koma út fleiri
plötur, en það er ekki að marka
sándið á þeim fyrr en þær koma
úr pressuninni. Ég notaði dólbi-
tæki við upptökurnar á fyrstu
plötunum, en ég er alveg hættur
þvi. Ég læt dólbisera upptökurnar
einu sinni úti, áður en þær fara I
pressun. Platan með Þokkabót
var pressuö I öðru fyrirtæki en ég
Svavar Gests
hef haft viðskipti við, en það var
mjög góð pressun.
— Hyggur þú á tækjakaup á
næstunni?
— Það gæti hugsast að ég tæki
þátt I að kaupa stúdió, með
hljómsveitinni Júdas. Það kostar
núna að taka upp stóra plötu er-
lendis túmlega tvær milljónir.
Þannig að það gæti borgað sig að
kaupa stúdió sem við höf-
um áhuga á, þó það kosti hátt á
þriðju miljón.
Jón Þór Hannesson
— Þetta byrjaði upphaflega á
þvi að ég og Pétur Steingrimsson
vorum með ólöglega útvarpsstöð.
Þetta var 1963. Þá var ég I hljóm-
sveit og Pétur var að æfa sig aö
taka upp lög með hljómsveitinni.
Þannig kynntist ég þessu og siöan
þá hjálpuðumst við að við að taka
upp Tóna I Lidó, hérna I gamla
daga. Sú upptaka var I stereó og
hefur sennilega verið fyrsta
stereóupptaka hérlendis. Það leið
langur timi frá þvi að viö geröum
þessa upptöku, þangað til farið
var að taka stereó-upptökur hér-
lendis og gefa út á plötum. En
þessi upptaka var aldrei gefin út,
Við eigum hana og geymum til
gamalla minninga. Siðan smá-
þróaðist þetta. Ég fór að læra
radiótækni og meðan fór Pétur að
vinna hjá útvarpinu.
Siðan var ég innan handar við
stjórn á upptöku fyrir Dáta,
fyrstu plötunni þeirra. Ég átti að
kallast upptökustjóri. Það er
sennilega fyrsta plötuupptakan
sem ég kem nærri. Ég hef siðan
séð um t.d. upptökur á öllum RIó-
plötunum. Heimi og Jónas var ég
lika með. Einnig hef ég séð um
upptökur fyrir Óla Gauk. Upptök-
urnar fóru fyrst fram i sjónvarjj-
inu á fyrstu árum þess, þangað til
að tekið var fyrir það, að leigja
stúdlóið út til hljóðritunar. Þá fór
ég niður I útvarp. Og siðan hefur
þetta verið dálitið á hrakhólum.
Upptökuskilyrði eru ágæt hjá
sjónvarpinu, en þar er ekki að-
staða til stereó-upptöku. En út-
varpið er nú búið að fá dálitið af
tækjum, það á bara eftir að koma
reynsla á þau.
— Hefurðu verið við upptökur
erlendis?
— Eg hef td. verið með Rió I
Osló, einum tvisvar sinnum. Það
er náttúrlega ágætt út af fyrir sig.
Það er bara alltaf mjög dýrt.
Nema I hlut eigi einhverjir artist-
ar sem seljast virkilega vel eins
og RIó. En það eru, sem ég segi,
engin tæki og engin aðstaða til
upptöku hérna. Það fær sér ein-
hver segulbandstæki úti I bæ,
þokkalegt heimilistæki, byrjar að
fikta á þetta og kallar það stúdió.
En það má búast við þvi, að á
HJSrtur Blöudal
Jón Þór Hannesson
næstunni risi hér fullkomið
stúdió. Og ég gæti vel hugsað mér
að starfa við þannig stúdió.
Svavar Gests
— Það var árið 1963, þegar
hljómsveit Svavars Gests spilaði
inn á sina fyrstu plötu, sem ég
byrjaði aö sjá um upptökur. Siðan
hafa S.G. hljómplötur gefið út um
160 plötur. Ég gæti trúað að ég
hafi stjórnað um 90% af þeim
upptökum. Þessar plötur hafa
verið teknar upp hjá Rikisútvarp-
inu, Sjónvarpinu, I Danmörku,
Noregi, Sviþjóð, Englandi,
Þýskalandi og á fleiri stöðum.
Það er minn óskadraumur að hér
komi upp fullkomið alvörustúdió.
Það eru margir annmarkar á
upptökum hér heima. Til skamms
tima hafa eingöngu verið teknar
upp mónóupptökur. Siðan kom
stereóið og það var nú mikil
hjálp, en það er tiltölulega nýtil-
komið.
— Hvaða S.G. hljómplötu ertu
ánægðastur með?
— Ég er ánægðastur með plöt-
una þar sem Elli og Vilhjálmur
syngja saman. Knútur Skeggja-
son, sem hefur mikla tilfinningu
fyrir tónlist, tók þá plötu upp. Það
var reyndar mónó-upptaka, en
tókst samt sérlega vel. Pétur
Steingrimsson hefur einnig gert
með mér all-sæmilegar upptökur.
— Þú hefur ekki hugsað þér að
reisa sjálfur stúdió?
— Nei, ég er ekki með neinar
áætlanir I þá átt, a.m.k. ekki fyrst
um sinn.
HVER ER AFSTAÐA ÞÍN TIL
popptónlistar?
Ofanritaða spurningu
lögðum við fyrir skóia-
stjórana á Reykjavíkur-
svæðinu. Sigursveinn D.
Kristinsson skólastjóri
Tónskólans svarar þess-
ari spurningu í dag/ en
svör frá fleiri skólastjór-
um eru værrtanleg:
Það er nú erfitt fyrir mig að
svara þessu, þvi ég þekki svo
litið til popptónlistar. Ég veit i
rauninni ekki hvað er popplist
og að hvaða leyti hún er frá-
brugðin dægurlagatónlist.
Popptónlist hefur eflaust sin
stileinkenni frábrugðin dægur-
tónlist, þó að stór hluti hennar
sé flokkaður undir dægurtónlist.
Ég hef t.d. aldrei farið á popp-
tónleika, þó ég hafi sjálfsagt
heyrt eitthvað af þvl i útvarp-
inu.
Ég er eiginlega ekki á móti
neinni tónlist og ekki með
neinni. Ég hlusta jafnt t.d. á
klassiska tónlist og framúr-
stefnumúsik og þess háttar.
Mér finnst þetta allt eiga rétt á
sér. Ég get ekki sagt að ég hafi
neina sérstaka afstöðu til sér-
stakrar tegundar að tónlist. Að
visu er hægt að taka fræðilega
afstöðu, en til þess skortir mig
allar forsendur um þessa grein.
Það er eins og önnur nauðsyn
fyrir félagslif fólks, sem hefur
ævinlega verið, að iðka dans-
músik. En poppmúsik er nú
kannskiekkieingönguþað? Mér
skilst á þeim brotum sem ég hef
heyrt, að það sé mjög algengt að
poppararnir taki stef og hljóma-
sambönd frá barrokktónlistinni
og setji inn i þetta.
Ég veit svolitið hvað djass er.
Það er náttúrlega ekki einu
sinni dægurtónlist sumt af þvi,
heldur iðkað sem listrænn flutn-
ingur, en ekki beinlinis ein-
göngu til dægradvalar. Djassinn
hefur alla tið þróast i ákveðna
átt og haft áhrif á aðrar greinar.
En dægurlög er allt það sem
notað er við dans og til dægra-
dvalar. Það er svo annað, sem
er almennt kallað listrænn
flutningur. Þó þarf helst allt að
vera skemmtun.
Það eina sem ég get sagt um
popp, er að mér finnst þessi raf-
magnshljóðfæri öll vera svolitið
Sigursveinn D. Kristinsson
hvimleið. Bara vegna hávaðans
sem þeim fylgir. Það er m.a.s.,
eins og við vitum, likamleg
hætta. Hætta á skemmdum við
ofnotkun þessara hljóðfæra,
sem þegar er farin að koma i
ljós. Alveg eins og með verk-
smiðjuhávaðann. Það er enginn
munur á afleiðingunum. Hávað-
inn veldur heyrnarskemmdum
sem fólk gerir sér ekki grein
fyrir, fyrr en það fer allt i einu
að taka eftir þvi að það heyrir
ekki það sem verið er að tala.
A heimilum þá er þetta eitt af
stærstu vandamálunum viða,
þvi að ungt fólk vill hafa músik-
ina svo hátt stillta. Og svo bara
vita hinir ekkert hvað þeir eiga
að gera við sig, af þvi að það er
hvergi friður i stórum ibúðum.
Það heyrist út i öll horn. Ég hef
heyrt um fólk sem hefur flúiö
niður i kjallara með einhverja
afþreyingu til þess að losna við
hávaöann.
Það sagði mér maður sem átti
mjög ''andað stereótæki sem
hann vildi selja mér, að hann
væri búinn að búa sér út ein-
angraða kompu niðri I kjallara
til að hlusta á músik að gamni
sinu, þvi að krakkarnir heima
hjá sér, börnin hans, væru alveg
aö útrýma sér úr íbúðinni. Og þú
mátt trúa þvi að þetta er viðar
til heldur en maður gerir sér
grein fyrir. Og það er rafmagn-
ið sem gerir þennan gifurlega
hávaða. Það er ekki iðkunin
sjálf á hljóðfærin sem er orsök-
in, heldur flutningstækin sem
eru stillt svo hátt.
Svo er það allt þetta bölv og
ragn um sinfóníur og ariur og
allt það. Ég hef nú stundum ef-
ast um að það væri eins algengt
að sinfóniur og annað slikt væri
jafn hatað af almenningi, eins
og maður hefur heyrt og lesið.
Þó man ég eftir þvi i minu
heimalandi i Ólafsfirði þegar ég
var þar, að þær voru nú ekki
hátt skrifaðar sinfóniurnar. En
þetta breytist ekki nema fólk
komist i einhver tengsl við tón-
listina og fari að hlusta. Alveg
eins og að lesa góðar bækur.
Það er fjöldi fólks sem aldrei
heíur litið i orð hefur Laxness',
þó það kjafti um hann alla daga.