Þjóðviljinn - 23.02.1975, Qupperneq 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN í<unnudagur 23. febrúar 1975
Umsjén: Vilborg Haróardóttir
Helga
Sigurjónsdóttir:
Ráöstefna um
dagvistunarmál og
forskólafræðslu
Dagvistunarmál og forskóla
fræðsla verða til umræðu á ráö-
stefnu sem Fóstrufélagið og
Rauðsokkahreyfingin. halda
sameiginlega i dag i Lindarbæ,
en markmiðið meö ráðstefnunni
er að koma af stað umræðum
um uppeldi og uppeldisskilyrði
ungra barna i nútimaþjóðfé
lagi og benda á nauðsyn þess að
samfélagið sé ávallt reiðubúið
til að laga sig að breyttum að-
stæðum og viðhorfum.
Ráðstefnan verður með liku
sniði og ráðstefnan um kjör lág-
launakvenna, sem nokkur verk-
lýðsfélög og rauðsokkar efndu
til i janúarmánuði, þe. nokkur
stutt framsöguerindi verða flutt
fyrir hádegi, en siðan unnið i
starfshópum og að lokum al-
mennar umræður um niöurstöð-
ur hópanna og efni erindanna.
Það eru fóstrur, kennarar,
uppeldisfræðingar og foreldrar
barna i leikskólunum Króaseli
og ósi sem hafa framsögu og
munu jafnframt svara fyrir-
spurnum. Ýmsum aðilum, sem
þessi mál varða sérstaklega,
svosem stjórnum félagsmála-
stofnana, varnaverndarnefnd-
um og fl. í Reykjavik og ná-
grannabyggðunum hefur verið
boðið á ráðstefnuna, en hún er
annars að sjálfsögðu opin öllum,
sem áhuga hafa á þessum mál-
um. Og að þvi er starfshópur
rauðsokka sem undirbúið hefur
ráðstefnuna ásamt fóstrum,
sagði blaðinu, er þeim sem ekki
hafa tök á að sitja ráðstefnuna
allan daginn, frjálst og velkom-
ið að vera þann tima sem þeir
hafa, hvort sem er fyrir eða eft-
ir hádegið. Setning verður kl. 10.
Réttur barna þyngstur á
metunum
Þó aö réttur foreldra til
að velja sér starf og hafa
aðstööu til að stunda það sé
mikill, er réttur barna
samt þyngri á metunum og
hvert einasta barn á að
eiga þess kost að dveljast á
góðu dagvistunarheimili.
Þetta segir Helga Sigurjóns-
dóttir bæjarfuiltrúi I Kópavogi
ma. i grein, sem birtist I blaði Al-
þýðuba nda lagsfélags ins þar,
„Kópavogi”, þar sem hún fjallar
um skortinn á dagvistunarheimil-
um þar i bænum. t þessari grein
koma fram athyglisverðar skoð-
anir um dagvistun barna almennt
og hefur jafnréttissiðan fengið
leyfi til að birta hluta hennar I til-
efni ráöstefnunnar, sem rauð-
sokkar og fóstrur halda um þessi
Styðja
ályktun
láglauna-
ráöstefnu
„Fundur haldinn i Verka-
lýðsfélagi Borgarness 9.
febrúar 1975 tekur undir og
lýsir eindregnum stuðningi við
ályktun Ráðstefnu um kjör
láglaunakvenna, sem haldin
var i Lindarbæ 26. janúar sl.”
Ofanrituð samþykkt var
niðurstaða mikilla umræöna
um ályktunina á fundi félags-
ins, sem það fékk senda eftir
láglaunaráðstefnuna i Lindar-
bæ. Að þvi er Arndis Kristins-
dóttir sagði Þjóðviljanum
voru umræðurnar einhverjar
þær fjörugustu sem hún minn-
ist i félaginu og harmaði hún,
að enginn fulltrúi þess skyldi
hafa setið ráðstefnuna. En boð
um þátttöku barst þeim of
seint i hendur.
Umræðurnar snerust fyrst
og fremst um kjör og aðbúnað
láglaunakvenna, en einnig um
stööu kvenna i islensku þjóðfé-
lagi yfirleitt.
—vh
mál i dag og sagt er frá annars-
staðar á siðunni, en Helga hefur
einmitt verið i þeim starfshópi
rauðsokka, sem undirbjó ráð-
stefnuna ásamt fóstrum. Fara
skrif Hclgu hér á eftir:
Snemma árs 1973 gengu i gildi
lög frá Alþingi um hlutdeild rikis-
ins i byggingu og rekstri dagvist-
unarheimila. Samkvæmt lögum
þessum greiðir rikið 50% af áætl-
uðum stofnkostnaði fullbúins hús-
næðis fyrir dagheimili, skóladag-
heimili og leikskóla, én þáttur
rikisins i rekstrinum er allt að
30% til dagheimila og skóladag-
heimila, en 20% til leikskóla.
Þeir aðilar, er rétt eiga á þessu
rikisframlagi eru: Sveitarfélög,
áhugafélög, húsfélög fjölbýlis-
húsa, starfsmannafélög og aðrir,
sem vilja reka dagvistunarheim-
ili i samræmi við markmið lag-
anna.
Þó að lögum þessum sé i ýmsu
áfátt, eru þau spor i rétta átt. Með
þeim er i fyrsta sinn viðurkennd-
ur réttur allra barna til dvalar á
slikum heimilum a.m.k. hluta úr
degi, enda segir svo i lögunum um
markmiðið með starfsemi dag-
vistunarheimila: ,,.... að gefa
börnum kost á að njóta hand-
leiðslu sérmenntaðs fólks i upp-
eldismálum og búa þeim þau upp-
eldisskilyrði, er efli persónulegan
og félagslegan þroska þeirra”.
1 Kópavogi eru nú tvö dagvist-
unarheimili rekin á vegum
bæjarins. Kópasteinn við Hábraut
er i senn dagheimili og leikskóli.
Þar eru 38 börn á dagheimilis-
deild, en 28 á leikskóladeild.
Kópasteinn var tekinn i notkun
árið 1965. Leikskólinn Kópahvoll
við Bjarnhólastig var opnaður i
september 1970, og rúmar hann 80
börn. Auk þessara tveggja dag-
vistunarheimila er starfræktur
leikskóli við Hrauntungu, en hann
er rekinn af einkaaðila. Þar eru
daglega um 20 börn.
Þessi dagvistunarheimili full-
nægja samthvergi nærri þörfínni,
enda eru biðlistarnir langir. Nú
eru um 30 börn á biðlista eftir.
dagheimilisplássi á Kópasteini.
19 af þeim eru börn einstæðra
mæðra. Við leikskóladeildina er
51 barn á biðlista. Ekki er ástand-
ið betra á leikskólanum við
Bjarnhólastig. Þar biða 130 börn
eftir plássi. Biðtiminn á báðum
heimilunum er um 2—2 1/2 ár.
Helga Sigurjónsdóttir.
,/ Dagmömmur"
ekki framtiöarlausn
Þeir foreldrar og aðrir forráða-
menn barna, sem ekki fá inni
fyrir þau á dagvistunarheimilum,
ORÐ
Þá hefði kannski ekki
þurft innflutt vinnuafl
Hilmar Arnason hringdi frá
Patreksfirði og sagði, að bæði
þar og viða annarsstaðar á
Vestfjörðum væri nú starfandi
i frystihúsunum hópur af fólki
frá Astraliu og Nýja Sjálandi.
Mikill vinnuaflsskortur væri
búinn að vera vestra og hefði
nú þetta innflutta vinnuafl
bjargað málunum i bili. Ekki
sagðist hann ætia að vanþakka
það né amast við þessu fólki
persónulega, enda væri það
duglegt og vel liðið bæði á
vinnustað og utan.
Hitt vildi hann benda á, að
það hefði talsverðan kostnað i
för með sér að fá þetta fólk
hingað, fargjöld þess væru td.
greidd, það væri vant öðru
mataræði og dýrara en heima-
menn og fjárfesta hefði þurft I
sængurfatnaði og ööru sliku
áöur en það kom.
— Hefðu peningarnir hins-
vegar verið riotaðir til aö
koma upp dagvistunarstofn-
unum fyrir börn, sem foreldr-
ar hér eru orðnir ærið lang-
verða þvi að leysa málin a annan
hátt. Oft hleypur amman eða ann-
ar nákominn ættingi undir bagg-
ann og litur eftir barninu eða
börnunum, en sé þess ekki kostur,
er venjulega leitað eftir dagvist-
un á einkaheimilum hjá konum,
sem taka að sér barnagæslu gegn
greiðslu. Óheimilt er að taka að
sér þannig gæslu nema að fengnu
leyfi frá félagsmálastofnun
bæjarins. Konur þessar eru
stundum nefndar „dagmömmur”
og nú hafa um 20 slikar leyfi til
barnagæslu og eru með milli 50 og
60 börn i sinni umsjá á degi
hverjum.
Þó að dagvistun á einkaheimil-
um leysi vanda margra, ber að
varast að lfta á hana sem fram-
tiðarlausn þessara mála. Óhjá-
kvæmilega eru á henni ýmsir
annmarkar, og er þá fyrst að
nefna hversu óörugg hún er.
eygir eftir, hefði kannski alls
ekki þurft að flytja inn erlent
vinnuafl, bendir Hilmar á. Ég
þekki margar konur, sem
gjarnan vilja vinna i frystihúsi
hálfan eða allan daginn, en
geta það hreinlega ekki vegna
þess, að enginn gætir þá barn
anna þeirra.
Misrétthá lífhelgi
Anna Sigurðardóttir segist
taka eftir þvi, að ýmsir þeirra
sem mest beita sér gegn
frjálsari fóstureyðingalöggjöf
og gegn þvi að konur ráði
þarum sjálfar vitni til þess
sem þeir kalla „lifhelgi fóst-
ursins”.
En þessum sömu mönnum,
sem óhugsandi finnst að leyfa
fóstureyðingu „að ósk konu”,
finnst allt i lagi að leyfa
fóstureyöingu i þvi tilfelli þeg-
ar þungunin er af völdum
nauðgunar, amk. hafa þeir
ekki amast viö þeirri grein
fóstureyðingafrumvarpsins og
núgildandi laga.
En ef um lifhelgi fósturs er
aö ræða, hvers á þá að gjalda
fóstur sem þannig er komið
undir? Ætti það ekki að eiga
sama rétt á lifi og önnur? Og
Dæmi eru til þess, að
sama barn hafi verið i
gæslu hjá 5—6 aðilum á einu
ári. Augljóst er, að mjög óhollt er
fyrir barn að þurfa oft að skipta
um umhverfi og laga sig að nýj-
um aðstæðum og nýju fólki,
stundum um það bil, sem tilfinn-
ingatengsl eru að myndast milli
bamsins og fólksins á fyrri staðn-
um. 1 annan stað er sjaldnast um
fósturmenntað fólk að ræða, sem
tekur að sér slika barnagæslu.
Auðvitað verður að gera ráð fyrir
þvi, að þeir, sem óska eftir aö
taka börn i fóstur séu barngóðir
og hafi reynslu i að umgangast
hvar á „lifhelgin” eiginlega að
byrja? Hvað um getnaðarvörn
einsog lykkjuna? Eða jafnvel
pilluna? Hver er „lifhelgi”
frjóvgaðs eggs, sem ekki fær
að þroskast. Eöa eggs sem
ekki fær að frjóvgast?
Já þannig mætti halda
áfram að velta fyrir sér sið-
fræöinni og væri vissulega
fróðlegt að heyra þá kirkjunn-
ar menn, sem einkum hafa
klifað á „lifhelginni”, bolla-
leggja þessar spurningar
önnu.
Innrammaöar konur
Og að lokum, auglýsing sem
GG kom með i belginn, ein af
þessum sem fellur inni hefð-
bundna rammann — allir
bissnissmenn virðast jú álita,
aö allir innanstokksmunir,
hvort sem þeir standa á gólf-
inu eða hanga á veggjunum
tilheyri konum; húsbændur
eigi þar ekki neitt i neinu.
Nema náttúrlega innan-
stokksmunurinn „húsmóðir”
hjá tryggingafélögunum, sem
taka hana með i heimilis-
trygginguna, einsog sagt var
frá hér i belgnum fyrir
skömmu. —vh
Konur othugið
Vorum að taka upp mikið úrval af antik
römmum, sporöskjulöguðum og venjuleg-
um, af mörgum gerðum og stærðum.
Innrömmun Árna,
Ytri-Njarðvík, simi 92-2511.