Þjóðviljinn - 03.12.1975, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 3. desember 1975. ÞJÖÐVILJINN — SIÐA 7
Fjórir þingmenn Alþýðubandalagsins leggja til:
Byggingarsjóður aldraðra
sé gerður starfhæfur
100 króna skemmtanaskattur verði tekinn upp i þvi skyni
Fjórir þingmenn Alþýöu-
bandalagsins/ þeir Geir
Gunnarsson, Helgi Seljan,
Stefán Jónsson og Ragnar
Arnalds, hafa lagt fram á
alþingi frumvarp um
breytingu á lögum um
Byggingars jóö aldraðs
fólks.
I núgildandi lögum um Bygg-
ingarsjóð aldraðs fólks er gert
ráð fyrir þvi, að heimilt sé að lána
úr sjóðnum allt að 20% fram-
kvæmdakostnaðar við byggingu
dvalarheimila eða ibúða fyrir
aldraða. Einnig er heimilt að
aðstoða aldrað fólk við kaup á
eigin ibúðum með lánum,
sem nema allt að 50% af
kostnaðarverði ibúðanna.
Tekjur sjóðsins hafa hins vegar
verið svo naumar að hann hefur
aldrei getað gegnt hlutverki sinu
og engin lán hafa verið veitt til
aldraðs fólks til kaupa á eigin
ibúðum. Helsti tekjustofninn er
40% af ágóða happdrættis D.A.S.
Heildartekjur sjóðsins voru árið
1974 aðeins 7 miljónir króna.
í frumvarpi þingmanna A1 -
þýðubandalagsins er gert ráð
fyrir, að heimilt verði að lána úr
sjóðnum allt að 40%
kostnaðarverðs til byggingar
dvalarheimila i stað 20% áður og
að veðlán samhliða eða á undan
láni úr Byggingarsjóði aldraðra
megi einnig nema 40%, þannig að
i heild gætu lánin numið 80%
kostnaðarverðs.
þingsjá
Með öðru frumvarpi hafa sömu
þingmenn jafnhliða lagt til
ákveðna tekjuöflun i þessu skyni,
sem er sérstakur 100 króna skatt-
ur fyrir hvern mann, sem fær
aðgang að veitinga- eða sam-
komuhúsi, þar sem vinveitingar
eru um hönd hafðar, án þess
skemmtanaskattur sé greiddur
samkvæmt öðrum ákvæðum laga
þar um.
Gert er ráð fyrir, að upphæðin
hækki siðan samkvæmt skattvisi-
tölu, og benda flutningsmenn á,
að gera má ráð fyrir, að á árinu
1974 hefði slik upphæð numið
samtals 65 miljónum króna, ef
frumvarpið hefði þá verið orðið
að lögum.
1 greinargerð með frumvarpinu
um Byggingarsjóð aldraðs fólks
segir m.a.:
Biðlistarnir svo langir að
ekki er tekiö við umsókn-
um
„Um það er ekki deilt, að flest
aldrað fólk kýs að dveljast til ævi-
loka á eigin heimili eða i samvist-
um við börn sin, barnabörn og
aðra sina nánustu. Sá hópur, sem
á ekki kost á þessum lausnum, er
þó æðistór, m.a. vegna þess að
þvi hefur ekki verið sinnt sem
skyldi að veita öldruðu fólki á
eigin heimilum þá þjónustu frá
stofnun, sem lengdi að marki
þann tima, sem það gæti búið að
sinu. Hlutskipti hinna öldruðu er
þvi i rikum mæli að leita eftir
þeirri aðhlynningu, sem veitt er i
dvalarheimilum aldraðra. Slik
þjónusta liggur þó ekki á lausu
vegna geigvænlegs skorts á vist-
rými á stofnunum, sem geta veitt
slika þjónustu, jafnvel i þeirri
mynd sem ódýrust er og óæski-
legust, að vistmenn búa i fjölbýli
með sjúkrahússniði.
Skortur á rými i dvalarheimil-
um fyrir aldraða er nú svo mikill
að stærstu stofnanirnar, D.A.S.
og elliheimilið Grund, hafa ný~
lega ákveðið að taka ekki við
dvalarumsóknum vegna
langra biðlista, sem ekki er unnt
að sinna.
1 umsvifum „velferðarþjóðfé-
lagsins” hafa málefni þess
aldraðs fólks, sem verst er
sett,orðið útundan. Á sama tima
og byggð hafa verið 160 félags-
heimili, viða höllum likust, viðs
vegar um landið til þess að hinir
yngri eigi kost á aðstöðu til fé-
lagsstarfs og skemmtana, rikir i
sömu sveitarfélögum neyðar-
ástand i málefnum aldraðra.
Lög sem sett voru árið 1973,
þess efnis, að rikið skuli greiða
1/3 hluta kostnaðar við byggingu
dvalarheimili fyrir aldraða, hafa
orðið veruleg örvun til fram-
kvæmda á þessu sviði. Þó þarf
meira til.
Sveitarfélögum og öðrum
aðilum, sem hug hafa á fram-
kvæmdum, reynist erfitt að út-
vega fé til að greiða 2/3 kostnað-
ar. Þessir erfiðleikar á útvegun
fjár samhliða hinni brýnnu þörf á
vistrými valda þvi einnig, að
þeir, sem hefjast handa, hyllast
til þess að velja þá lausn sem
ódýrust er en óæskilegust, að
byggja elliheimili sem eins konar
geymsluskápa. Æskilegast væri
að framkvæmdir gætu i rikara
mæli verið með þeim hætti að
Geir Gunnarsson
gamla fólkið byggi i sérstökum
ibúðum, en nyti aðhlynningar frá
þjónustum iðstöð. ”
Að gera sjóöinn hæfan til
að gegna hlutverki sínu.
I lokaorðum greinargerðarinn-
ar segir:
„Eins og áður er getið hefur
Byggingarsjóður aldraðs fólks til
þessa reynst ómegnugur að
gegna hlutverki sinu. Markmiðið
með flutningi þessa frumvarps er
að bæta hér nokkuð úr. Um 70
miljón króna útlán sjóösins á ári
(þ.e. núverandi tekjur að viðbætt-
um þeim, sem frumvarpið gerir
ráð fyrir) til byggingar dvaiar-
heimila og ibúða fyrir aldraða
svara til þess, að slikar fram-
kvæmdir gætu numiðum 175milj.
kr. á ári, auk framkvæmda á
vegum D.A.S.
Þær framkvæmdir yrðu fjár-
magnaðar þannig: Framlag
rikissjóðs 58 miljónir kr„ lán úr
Byggingarsjóði aldraðs fólks 70
milj. kr., og fjármagn frá sveit-
arfélögum eða öðrum aðilum 47
milj. kr.”
1, des, dagskrá stúdenta rœdd á alþingi:
Fjárlaganna vegna verður
að endurflytja dagskrána!
sagði Guðmundur H. Garðarsson
Ásíðari fundi Sameinaðs
alþingis í gær kvaddi Guö-
mundur H. Garðarsson,
þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins sér hljóðs utan
dagskrár og kvaðst vilja
koma þeim tilmælum á
framfæri við útvarpsráð,
héðan úr ræðustól á al-
þingi, að dagskrá stúdenta
við Háskóla Islands þann 1.
des. s.l. yrði endurflutt í
útvarpinu, og þá á tíma,
þegar sem flestir gætu
hlustað.
Þetta taldi Guðmundur
nauðsynlegt ekki síst
vegna þess, að bráðlega
ættu alþingismenn að taka
mikilvægar ákvarðanir um
það, hve miklu fjármagni
skyldi ráðstafað á f járlög-
um til Lánasjóðs íslenskra
námsmanna og Háskól-
ans!!!
Guðmundur Garðarsson,
kvaðst vilja minna á, að útgjöld
til menntamála væru einn stærsti
útgjaldaliðurinn hjá rikinu og það
væru menntaskólarnir og Háskól-
inn, sem væru kostnaðarsamast-
ir. Hins vegar ættu skattborgar-
arnir þess ekki kost, að fylgjast
að jafnaði með þróun og þroska
námsmanna svo sem æskilegt
væri!! Og illu heilli hafi flestir
„skattborgararnir” verið við
vinnu þann 1. des., og þvi ekki
getaðhlustað á dagskrá stúdenta.
Guðmundur tók fram, að sjálf-
ur hefði hann reyndar ekki heyrt
dagskrána, „nema á skotspón-
um”, þar sem hann hafi verið
bundinn við nefndarstörf, en
beiðnin um endurflutning væri
borin fram að ósk fjölda manna,
og með tilliti til komandi af-
greiðslu fjárlaga.
Nauðsyn bæri til að þingmenn
og skattborgarar gætu kynnst af-
stöðu stúdenta til borgaralegs
þjóðfélags og afstöðunni til skatt-
borgaranna, sem stæðu undir
menntakerfinu.
En með skattgreiðslum sinum
Jónas Guðmundur H.
vilji fólk stuðla að viðhaldi borg-
aralegs þingræðis,og ekki nema
rétt að það fái að kynnast afstöðu
þess námsfólks, sem skattborg-
ararnir brauðfæði.
Jónas Árnason tók til máls i til
efni af ræðu Guðmundar, og kvað
það einkar athyglisvert, að Guð-
mundur H. Garöarsson teldi
brýnt að láta endurflytja dagskrá
stúdenta alveg sérstaklega með
tilliti til afgreiðslu fjárlaga. Það
virtist sem sagt ekki fara neitt
á milli mála að þingmaðurinn
teldi, að róttæk afstaða stúdenta
ætti að hafa áhrif á fjárveitingar
til Háskólans og til Lánasjóðs
námsmanna,og kvaðstvilja biðja
Guðmund að tala hreint út, og
segja þá, hvort þar ætti að vera
um að ræða áhrif til hækkunar
eða lækkunar fjárveitinga.
Annars sagði Jónas, að sér
sýndist, að tiltæki Guðmundar
væri fyrst og fremst ætlað til að
koma af stað skriðu lesendabréfa
i Morgunblaðinu frá „húsmóður i
Vesturbænum” eða fleiri slikum.
Guðmundur H. Garðarsson lét
spurningu Jónasar ósvarað, en
sagðist hvergi hafa minnst á nið-
urskurð!!
Lögum stungið undir stól
Aldraðir og öryrkjar
látnir borga símgjöldin
lfyrra var einróma samþykkt
á alþingi frumvarp frá Magnúsi
Kjartanssyni um að þeir i hópi
aldraðs fólks og öryrkja, sem
njóta uppbótar á elli- og ör-
orkulifeyri verði undanþegnir
afnotagjöldum fyrir sima.
(Jr framkvæmd laganna hefur
hins vegar bókstaflega ekkert
orðið i höndum Haildórs E.
Sigurðssonar, samgönguráð-
herra, svo sem skýrt kom fram
á alþingi I gær, er ráðherrann
svaraði fyrirspurn frá Vilborgu
Harðardóttur um þetta efni.
I svari ráðherrans kom fram,
að erfitt væri að afla upplýsinga
um það, hversu margir i hópi
þessara viðskiptamanna Trygg-
ingastofnunarinnar hefðu sima,
og hætta væri talin á misnotk-
un!! Sagði ráðherrann, að Póst-
og simamálastjóri teldi heppi-
legast, að Tryggingastofnunin
greiddi þessa upphæð, en sim-
inn héldu öllu sinu. Það kom
fram i máli ráðherrans, að sam-
kvæmt upplýsingum frá Trygg-
ingastofnun rikisins eru það
1930 einstaklingar og 273 hjón,
sem njóta uppbóta á elli- og ör-
orkulifeyri, en hins vegar alls
ekki vitað, hve margt af þessu
fólki hefur sima, og sagði Hall-
dór kostnaðarsamt að rann-
saka, hver fjöldinn sé.
Vilborg Harðardóttir kvaðst
þakka ráðherra svörin en
greinilegt væri á þeim, að ekk-
ert hafi verið gert og þvi frá
engu að segja. Hún minnti á,
hver væru kjör þess fólks, sem
málið snertir, en ellilifeyrir með
tekjutryggingu er nú innan við
30.000,- krónur á mánuði hjá
einstaklingum.
Um hugsnalega tekjurýrnun
Pósts og sima vegna fram-
kumdar laganna, væri einnig á
það að lita, að stofnunin gæti
vissulega ekki vænst þess, að
hafa tek jur af þéim öryrkjum og
gamalmennum, sem teldu sig
alls diki hafa efni á að hafa
sima nú og voru þvi simalaus,
þrátt fyrir brýna nauðsyn.