Þjóðviljinn - 07.12.1975, Blaðsíða 24

DIÚÐVIUINN
Sunnudagur 7. desember 1975.
Rætt við
formann
Félags íslenskra
iðnrekenda,
Davíð Scheving
Thorsteinsson
Form. Félags isl. iftnrekenda,
Oavift Scheving Thorsteinsson.
ramleiöslu
Fataiðnahurinn mun eiga erfiða daga i'ramundan. el < kkert verður að gert.
Timinn. sem eftir er er mjög
stuttur, hálfur mánuður eða svo
til þingslita og þvi er algjör nauð-
syn. að ákvörðun verði tekin i
þessari eðanæstu viku þannig að
menn viti hvers þeir megi vænta
eftir áramótin og geti liagað sin-
um innkaupum. fjárfestingum og
mannahaldi i samræmi við það.
tui spyrð hvað gerist við svona
tollalækkanir td. al el'nivöru
Framkvæmd slikrar lækkunar er
einmitt eitt af þvi. sem viö teljum
okkur vera mjög svikna ai' aí
stjórnviildum.
hegar við gengum inn i EFTA
tylgdu þvi mjög ákveðin og ytar-
leg loforð stjórnvalda um breytta
efnahagsskipan a íslandi. Við
teljum að við þessi lolorö hal'i
ekki verið staöið nema að mjög
óverulegu levti. Eitt þessara lol'-
orða var það. að i hvert skipti.
sem tollalækkanir skyldu fara
Irain. a'ltu tollar af liráelni aif
la'kka þrem mánuðum fvrr en
tollar af lulliiimiim viiruin. Við
þella loforð var staðið við fvrstu
lollalækkunina, en siðan ekki
söguna meir.Tollar af fuliunnum
viirum og tollar af hraofnihaía
jafnan la'kkað samtimis. enda
Framleiðsluiönaöur í hættu
íslenskur framleiðslu-
iðnaður er í hætfu. Sam-
keppnisaðstaða hans við
erlendan iðnað er léleg og
fer versnandi, því um
næstu mánaðamót, lækka
tollar á innfluttum vörum,
en ekki af öllu hráefni,
sem hér innanlands fer til
þess að framleiða þá sömu
vöru.
Um 12 þúsund manns
vinna nú í hinum ýmsu
greinum framleiðslu-
iðnaðarins. Þar af vinna
um 5 þúsund manns við
þær tvær iðngreinar, sem
standa frammi fyrir hve
mestum vanda um ára-
mótin, fataiðnaði og trjá-
vöruiðnaði, en tollar af
fullunnum erlendum vör-
um úr þessum efnum
verða í mörgum tilvikum
komnir verulega niður
fyrir tolla af innf luttu hrá-
efni til slíkrar vörufram-
leiðslu.
Þjóðviljinn ræddi í vik-
unni við formann Félags
ísl. iðnrekenda, Davið
Scheving Thorsteinsson,
um stöðu iðnaðarins. Fór-
ust honum svo orð:
— Það er ákaflega erfitt að
segja um áhrif tollalækkunarinn-
ar nú um áramótin fyrir iðnaðinn
i heild vegna þess, að hann er
ákaflega misjafnlega undir þetta
búinn og nýtur mismikillar
staðarverndar. Yfirleitt verður
að segja það, að það er illa að
framleiðsluiðnaðinum búið á Is-
landi. Á öllum sviðum, á rekstr-
arfjársviðinu, — hann borgar um
:í0% hærri vexti af þvi fé, scm
hann fær að láni I bönkunum held-
ur en landbúnaður og sjávarút-
vcgur, hann borgar mikið af að-
flutningsgjöldum af vélum og
tækjum, — minnst 11%, en það fcr
upp I 92%. Þetta eru gjöld, sem
útlendir keppinautar greiða að
sjálfsögðu ekki. Samt er ætlast til
þess, að isl. framleiðsluiðnaður
keppi við erlendan.
Annað. sem hefur töluverða
þýðingu er söluskattur al aðföng-
um, svo sem rafmagni. vörum
sem keyptar eru af öðrum fyrir-
tækjum, gas og súr og öllu þvi,
sem ekki myndar efnisþátt i vör-
unni. Það hefur verið reiknað út
af fjármálaráðuneytinu, að þessi
uppsafnaði söluskattur nemi frá
2,8—3,5% af útsöluvcrði vörunn-
ar. Engin erlend fyrirtæki greiða
þetta vegna þess, að i þeim lönd-
um, sem við keppum við er
virðisaukaskattur notaður en
ekki söluskattuar og þá kemur
slik uppsöfnun ekki til greina. Ilér
á landi er þetta meira að segja
svo slæmt, að þessi 3,5% fást ekki
endurgreidd íslensku iðnfyrir-
tækjunum við útflutning vörunn-
ar, þannig, að i raun er islenska
rikið að vernda erlendu fyrirtæk-
in fyrir samkeppni frá islensku
fyrirtækjunum.
011 þessi mál og ótal önnur gera
það að verkum að iðnaðurinn þó
hann sé orðinn furðu stór er ákaf-
lega illa undir það búinn að taka
á sig tollalækkun um þessi ára-
mótog var það raunar um siðustu
áramót lika.
Eins og menn muna ef til vill
sótti Fél. isl. iðnrekenda form-
lega um það til rikisstjórnarinnar
i fyrrahaust, að aðlögunartiminn
að EFTA yrði framlengdur um
þrjú ár, og að þessi ár yrðu notuð
til þess að skapa hér þann jarð-
veg, sem þarf til þess að iðnaður-
inn geti þróast og dafnað. þannig
að við værum írekar undir það
húnir að mæta samkeppni frá
lyrirtækjum. sem hafa búið við
eðlilegra efnahagskerfi en við.
Við þessari málaleitan helur
ekki borist neitt endanlegt svar
Þvi var lofað, að fram skyldi fara
rannsókn á vegum Þjóðhags-
stofnunar og Iðnþróunarstofnun-
ar tslands á þvi hver áhrif EFTA-
aðildin hefði haft á isl. fram-
leiðsluiðnað, og að rikisstjórnin
myndi siðan taka enrianlega af-
stöðu til þessarar kröfu iðnrek-
enda þegar niðurstöður þessarar
rannsóknar lægju fyrir, en þær
áttu að liggja fyrir sl. vor eða
suniar.
Þvi iniður er þessari rannsókn
ckki enn lokið, og niðurstöðu
sjálfsagt ekki að væuta fyrr en
einhvern tiina á næsta ári. Þvi
hefur ekkert verið gert í þvi, að
hálfu rikisstjórnarinnar að sækja
um framlengingu á aðlögunar-
timanum að EFTA.
Þó held ég, að lika framleng-
ingu ætti að vera ákaflega auðsótt
þar sem þessi þróuðu riki, sem
þar eru og við okkur keppa, vita
öll, að illmögulegt er aö starf-
rækja heilbrigðan atvinnurekstur
þegar verðbólgan er slik, sem hún
hefur verið hér á íslandi, undan-
farin tvö ár og eins ef þeim væri
skýrt frá þeim skilyrðum, er isl.
iðnaði eru búin, veit ég að þau
yrðu mjög fús lil að veita okkur
þessa framlengingu.
Hvað snertir sjálfa hina Ivrir-
huguðu tollabreýtingu um þessi
áramót kemur hún mjög misjafn-
lega niður á hinum ýmsu greinum
iðnaðarins.
Verst verður trjávöruiðnaður-
inn og fataiðnaðurinn úti.
Kftir þá brevtingii, sem nú er
fyrirhuguð verður lollur á öllum
lcguiidum af timbri 2.")%, en td.
lollur á tilliöggiuiin, (ilbúnum
luisum l(i%!
Ég vil bæta þvi við hér. að i
augnablikinu og frá þvi i vor.
hefur þessi grein iðnaðarins.
þeas. verksmiðjuframleiðsla á
húsum i einingum. mátt búa við
það. að innflutt hús hafa ekki
borgað neitt vörugjald, en hins
vegar hefur þurft að borga 12%
vörugjald af iillu efni, sem til
framleiðslu islensku húsanna
liefur larið, frá þvi það gjald var
sett á i sumar!
Þessi atlaga að trjávöruiðnað-
inum, húsframleiöslu, glugga-
framleiðslu. hurðaframleiðslu.
innréttingasmiði og húsgagna-
smiði er ákaflega alvarleg og
hefur vafalaust ekki verið hugsuð
til hlýtar þegar hún var ákveðin.
Hér kemur til tekjuþarfasjónar-
mið rikissjóðs, sem leggur tollana
Ó timbrið i fjáröflunarskyni, en
ekki til þess að stuðla að eða
hindra iðnþróun.
Hvað snertir fataiðnaðinn er
þar um töluvert flókið vandamál
að ræða. Það sem er hráefni fyrir
eina grein þess iðnaðar getur ver-
iðfullunnnin vara fyrir aðra grein
hans. A ég þar td. við fyrirtæki,
sem sauma úr innfluttu klæði,
ofnu, það óskar að sjálfsögðu eftir
þvi, að tollurinn af innflutta
klæðinu sé sem lægstur, sá, sem
hér á tslandi framleiðir slik klæði
óskar eftir þvi að tollurinn af
klæðinu sé sem hæstur og verði
afnuminn i áföngum. Þarna verð-
ur að sigla milli skers og báru og
gæta þess að hagsmunir beggja
séu virtir, en eins og tollskráin
liggur fyrir er þetta ekki i lagi og
þarf að lagast fyrir næstu ára-
mót.
Félag isl. iðnrekenda lagði
fram i október ákveðnar tillögur
til rikisstjórnarinnar um það
hvernig við þessum vandamálum
skuli brugðist, en ekki hefur bor-
ist neitt svar frá rikisstjórninni
ennþá um hvað gera skuli.
þó állir vili. að Irumleiðslulyrir
tæki þurfi jafnan að liggja með
töluv.erðar birgðir af hráefnum.
og þá skýtur enn einu sinni upp
þvi vandræðaástandi. að isl
framleiðandinn er með dýrara
hráelni til sinnar framleiðslu
heldur en innflytjandi lullunninn
ar vöru getur llutt inn sina vöru
ly rir.
\ð lokmn vildi ég rélt nelna
það. að við ITuiiilciösltiiðiiaðiiin á
islundi sturl'a nu u.þ.h. 12.11(10
niaiins og er áætluð að Iram-
leiðslm erðiiiæti þessu iðnaður
neini 1(1 miljörðnni á þcssti ári.
Til gamans vil ég geta þess. að i
liskiðnaði og við liskveiðar slarf-
ar um það bil sami mannl jöldi. og
er áællað fi amleiðsluverðinæti
unninnn fiskufurða hér lieimu svo
og það, sem siglt er með óunnið
og selt erlendis verði 3ti miljarð-
ar. Þannig er það mjög áþekkt
verðma'tamagn. sem þessar tvær
höfuðatvinnugreinar þjóðarinnar
framleiða.
Nú vitum við það, að fram-
leiðsla fiskveiða- og fiskiðnaðar
skapar gjaldeyri, framleiðslan
mest öll flutt úr landi, — en fram-
leiðsla iðnaðarfyrirtækjanna
sparar gjaldeyri.
Við höfum reynt að gera okkur
grein fyrir þvi, hve sparnaðurinn
er mikil. Þegar frá hefur verið
dreginn hráelniskostnaðurinn v.
erlends hráefnis en bætt við
útflutningsverðmæti framleiðslu-
iðnaðarins (álframleiðsla undan-
skilin) virðist út.komun verðu 30,5
miljarðar krónu þetta árið, eða
um 2,5 miljónir króna á hvern
þann, sem starfar i þessum iðn-
greinum.
Af þessu ættu allir að geta séð,
hversu mikið hagræði ætti að geta
orðið af þvi ef hægt væri að auka
isl. framl. iðnað. Með þvi gætum
við bæði sparað erl. gjaldeyri
og aflað hans, en eins og allir vita
eigum við sannarlega ekki of
mikið af honum.
Við förum ekki fram á nein for-
réttindi. Við viljum aðeins sitja
við sama borð og aðrir.
Eins og allir vita er nauðsyn-
legt að setja sérstök lög i hvert
sinn, sem útlendingar setja á
stofn fyrirtæki á Islandi, þvi þeir
mundualdrei stofnsetja fyrirtæki
hér, ef þeir ættu að búa við sömu
kjör og islenskum iðnaði eru boð-
in.
Þetta er Húseiningahús frá Siglufiröi, rcist suður i Garðahreppi. Eftir
áramótin verður tollur á innfluttum, tilhöggnum húsum 16%, en tollur
af viði, sem Húseiningar, og aðrir þcir sem framleiða timburhús
hérlendis, þurfa að greiða af timbrinu, verður 25%.
- úþ.