Þjóðviljinn - 17.12.1975, Qupperneq 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 17. desember 1975.
DWÐVIUINN
MALGAGN SOSÍALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri; Einar Karl Haraldsson
Umsjón meö sunnudagsblaði:
Árni Bergmann
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólavörðust. 19. Sfmi 17500 (5 llnur)
Prentun: Blaðaprent h.f.
BER ALLT AÐ SAMA BRUNNI
Oft hefur verið á það bent hér i Þjóð-
viljanum að á vinstristjórnarárunum hafi
félagslegar umbætur verið framkvæmdar
að kröfu Alþýðubandalagsins i trássi við
framsókn, sem annað hvort sýndi málum
hreina andstöðu eða áhugaleysi. Um þetta
mætti nefna fjölmörg dæmi, en hér skal
einungis bent á stórfellda hækkun elli- og
örorkulifeyris og dagvistunarmálin.
Magnús Kjartansson fór með trygginga-
mál og á hans valdatima var stórfelld
hækkun á elli- og örorkulifeyri þannig að
lifeyririnn tvöfaldaðist að raungildi þrátt
fyrir þá miklu verðbólgu sem var á árun-
um 1973 og 1974. Það var iðulega harðsótt
innan rikisstjórnarinnar, sem þó var köll-
uð vinstristjórn, að fá framsókn til þess að
fallast á fjárveitingar sem nægðu til þess
að bæta og auka kaupmátt lifeyris þessa
láglaunahóps i þjóðfélaginu. En hið sama
var einnig uppi á teningnum i fleiri málum
i vinstristjórninni, þannig var það ákveðið
um siðir fyrir eftirrekstur þingmanna
sósialista að rikið skyldi ásamt sveitar-
félögunum taka þátt i byggingu og rekstri
dagvistunarstofnana. Áhugaleysi og
tregða framsóknar i þessu máli kom einn-
ig ákaflega vel fram i stjórnarsamstarf-
inu, þó hún kæmi ekki fram opinberlega.
Þrátt fyrir þessa tregðu framsóknar i
stjórnarsamstarfinu varðandi allskonar
félagsleg úrræði og umbætur reyndi
flokkurinn að sjálfsögðu að skreyta sig
með þessum endurbótum i kosningunum
1974 og fyrir vikið töldu margir og telja
vafalaust enn að framsókn sé vinstriflokk-
ur, sem hafi fyrir einhvern misskilning
glæpst upp i stjórnarsængina hjá Geir
Hallgrimssyni. En reynslan er æ betur að
sanna að stjórnarþátttakan með ihaldinu
var ekki slys eða óhapp af hálfu forustu-
manna framsóknar, stjórnarsamstarfið
með Sjálfstæðisflokknum var til þess fall-
ið að tryggja framkvæmd stefnu; and-
félagslegrar stefnu Framsóknarflokksins.
Þetta kemur fram þessa dagana. Þá eru
lögð fram á alþingi frumvörp sem hafa
þann tilgang að kollvarpa veigamiklum
þáttum i löggjafarstarfi vinstristjórnar-
innar og þeim áhrifum sem stefna hennar
hafði á einstaka þætti efnahagsmála og
félagsmála. Þessi frumvörp hægri-
stjórnarinnar sem hér er átt við hafa kom-
ið fram eitt af öðru siðustu dagana. Má
þar nefna fremst frumvarpið um að
hækka greiðslur sjúklinga fyrir sérfræði-
lega þjónustu um 470 miljónir króna og um
að hækka útsvör um 1200 miljónir króna til
þess að sveitarfélögin taki aftur á sig
hluta af sjúkratryggingunum. Þessi
hækkun útsvaranna — i stað þess að afla
teknanna með tekjuskattsálagningu — er
hreint og beint hneyksli vegna þess að út-
svörin eru lögð á sem flatur skattur og þau
koma i sama hlutfalli á þann sem hefur
örlitlar tekjur og á hátekjumanninn sem
hefur margar miljónir i tekjur. Þessi svi-
virðilega aðför ihaldsstjórnarinnar að
kjörum þeirra sem hafa lægstar tekjurnar
og þeirra sem bágast eiga, sjúklinga sem
þurfa að leita sér sérfræðiþjónustu, er enn
ein sönnunin fyrir þeim ófélagslegu,
ómanneskjulegu viðhorfum sem rikjandi
eru innan stjórnarflokkanna beggja og
þau eru endanleg sönnun fyrir þvi að
framsókn er hægriflokkur, ekki miðflokk-
ur, ekki vinstriflokkur.
Þá er i burðarliðnum i stjórnarráðinu
frumvarp um að fella niður hlut rikisins i
rekstri og stofnkostnaði barnaheimila i
landinu. Þessi ætlan rikisstjórnarinnar
mun koma þyngst niður á smærri sveitar-
félögunum, þau hafa á siðustu árum frá
þvi að vinstristjórnin tryggði þátttöku
rikisins i rekstri og stofnkostnaði dag-
vistunarstofnana lagt út i rekstur dag-
heimila. Þannig hefur þessum litlu
sveitarfélögum verið gert kleift að tryggja
ibúum sinum félagslega aðstöðu sambæri-
lega við það sem best gerist annars staðar
i landinu. Þessi löggjöf vinstristjórnarinn-
ar hefur þvi verið raunhæf byggðastefna,
en eins og allir vita er mismunandi félags-
leg aðstaða og aðhlynning meginvanda-
mál hinna smærri sveitarfélaga. Nú
hyggst hægristjórnin i einu vetfangi svipta
sveitarfélögin þessari sjálfsögðu þátttöku
rikisvaldsins i rekstri dagvistunarstofn-
ana.
Hér ber þvi allt að sama brunni; reynsl-
an frá þvi að hægristjórnin kom til valda
sannar að Framsóknarflokkurinn lætur
sér i léttu rúmi liggja þó að ihaldið rifi nið-
ur alla félagslega þætti sem vinstristjórn-
in beitti sér fyrir að komið yrði i fram-
kvæmd.
— s.
KLIPPT...
Skúli Guðmundsson: Má alls
ekki vera minna.
Andrés Kristjánsson, fræðslu-
stjóri, fyrrverandi ritstjóri
Timans, skrifar grein í núver-
andi málgagn sitt Ný Þjóðmál,
þar sem hann fjallar um
Framsóknarflokkinn og mis-
munandi afstöðu hans til
stjórnarþátttöku með ihaldinu
nú og áður. Andrés segir:
Þetta má ekki
minna vera
,,Ég man vel þá tið i fyrri
samstjórn ihalds og framsókn-
ar, að Timinn hafði oft uppi
nokkra gagnrýni á ihaldið,
stjórnarathafnir þess og sér-
hagsmunastreitu þótt flokkarn-
ir væru saman i stjórn. Þetta
geta menn sannfærst um ef þeir
lita i Timann frá þessum árum.
Þar var haldið upp verulegri
gagnrýni á ihaldið þrátt fyrir
allt. Ég man það einnig vel, að
ihaldsmenn i framsókn undu
þessu illa og höfðu uppi að-
finnslur svo að ég heyrði og
töldu fráleitt að sýna samstarfs-
flokki slik „óheilindi”. Eitt sinn,
er Skúli heitinn Guðmundsson
hlýddi á slikar aðfinnslur i garð
ritstjóra Timans sagði hann
hiklaust: „Þetta má nú alls ekki
minna vera.”...
Sverð og
skjöldur Sólness
Nú er öldin önnur. Ég minnist
þess hreint og beint ekki, að
stjórnmálaritarar Timans — að
undanskildum Jóni Helgasyni
hafi nokkurn tima i tið þessarar
rikisstjórnar haft uppi nokkra
gagnrýni á stjórnarathafnir
ihaldsráðherranna. Ihaldið er
aldrei skammað i landsmála-
skrifum, sérhagsmunastreita
þess aldrei fordæmd. Ihalds-
menn eru þar beinlinis friðhelg-
ir með öll sin brasksjónarmið og
allar sinar einkagróðahugsjón-
ir. Timinn gengur beinlinis
Jón Sólnes: Tlminn er hans
sverð og skjöldur.
undir þessum mönnum, og þess
eru ýmis dæmi, að hann hafi
skotið skildi yfir vafasamar
athafnir ihaldsins, þegar al-
menningsálit eða aðrir gagn-
rýnendur hafa beint að þeim
kastljósti. Nýjasta og skýrasta
dæmið um það er, þegar Timinn
gerðist sverð og skjöldur
Sólness i meira en vafasömu
máli fyrir stuttu”.
Þvi er við þessa tilvitnun i
Andrés Kristjánsson að bæta að
fáir munu lita á Jón Helgason
sem s t j ó r n m á 1 a r i t a r a
Framsóknarflokksins, en lýsing
Andrésar er athyglisverð fyrir
þá sök að þar talar sá sem
gjörla má þekkja alla innviði
Framsóknarflokksins.
I grein sinni nefnir Andrés
dæmi um hreinar ihaldsathafnir
sem núverandi rikisstjórn hafi
staðið að: vörugjaldið og svo-
stefnu stjórnarinnar I innflutn-
ingsmálum. Um það siðar-
nefnda segir Andrés:
Ólafur: Fordæmir rækilega
fyrri stefnu Framsóknarflokks-
ins.
Fannst þér það
ekki
ihugunarvert?
„Annað dæmið um stjórnar-
gönguna undir ihaldstákninu i
sumar er meðferð gjaldeyris-
málanna. Á haustdögum var
það ljóst, að gjaldeyriseign
landsmanna hafði allri verið
eytt án þess að spyrna við fót-
um, og þá var tekið stærsta
erlent lán i sögu þjóðarinnar,
aðeins til þess að eiga fyrir dag-
legum þröfum. Hér réð alveg sú
ómengaða ihaldsstefna að hafna
með öllu opinberum hömlum á
gjaldeyriseyðslu, hvernig sem
ástandið var, til þess að geta
tryggt „óhóflegan gróða á
kostnað almennings” i vasa
þeirrar gróðastéttar, sem ihald-
ið ber öðrum fremur fyrir
brjósti. Það heitir á máli þess að
tryggja viðskiptafrelsi og það er
svo heilög hugsjón þar á bæ, aö
ekki er hikað við að láta þjóðinni
blæða út gjaldeyrislega til þess
að þjóna henni.
Og það er ekki að sjá, að þessi
ráðsmennska þætti neitt vafa-
söm á framsóknarheimilinu,
siður en svo. Um þær mundir
sem gjaldeyrissjóðurinn var
þurrausinn, fór formaður
Framsóknarflokksins og við-
skiptamálaráðherra á fund
Framsóknarfélags Reykjavikur
og boðaði þessa ihaldsstefnu
sem hið eina og sanna hjálp-
ræði, taldi gjaldeyrishömlur
óalandi og óferjandi, þvi aö
þeim fylgdi svo mikið ranglæti,
og mundi ekki verða gripið til
þeirra. Aldraður framsóknar-
maður sagði við mig, þegar
ræða Ólafs hafði birst i Timan-
um: „Fannst þér það ekki
ihugunarvert að sjá og heyra
núverandi formann Fram-
sóknarflokksins fordæma svo
rækilega þau úrræði, sem fram-
sóknarmenn, ekki sist Eysteinn
Jónsson, beittu áður með góðum
árangri...?”
„Mér hefði þótt það ófróðleg
saga hefði mér verið sagt það
fyrirsvosem fimmtán árum, að
ég ætti eftir að lifa það að sjá
formann Framsóknarflokksins,
hinn mikilhæfasta stjórnmála-
mann, standa sérstakan vörö
um þessa „friverslunarstefnu”
ihaldsins sem viðskiptamála-
ráðherra landsins meðan gjald
eyrissjóðir þjóðarinnar brunnu
upp, i stað þess að gripa til
þeirra ráða, sem flokkurinn
hafði áður beitt sér fyrir...”
Niður á við
„Þannig hafa þessi siðustu
misseri ihaldsstjórnarinnar
hlaðið upp nýjum forsendum
þess dóms, sem framsóknar-
fólkið felldi eftir samstjórn með
ihaldinu 1956: „Alla þá tið sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefur ver-
ið þátttakandi i rikisstjórn, hef-
ur hann notað aðstöðu sina til
þess að vernda óhóflegan gróða
á kostnað almennings.
Reynslan hefur þannig ótvirætt
sýnt, að hinn aðsteðjandi vandi
efnahagsmálanna verður ekki
leystur af stjórn, sem styðst við
Sjálfstæðisflokkinn.” ”
Hér lýkur tilvitnun I Andrés
Kristjánson; samanburður hans
á fyrri ihaldsárum framsóknar
og þeim sem nú renna hjá kann
Andrés Kristjánsson: ihaldið er
aldrei skammað I Timanum.
að vera málum blandinn; en lýs-
ing hans á ihaldsstefnu
framsóknar i dag er ótvirætt
rétt og viðeigandi. Andrés
Kristjánsson er enda i stórum
hópi, sistækkandi, þeirra
manna sem kallast „fyrrver-
andi framsóknarmenn.” ölafur
Jóhannesson er á sömu leið með
Framsóknarflokkinn og Gylfi
fór með Alþýöuflokkinn* niður á
við. — s.
OG SKORIÐ