Þjóðviljinn - 21.01.1976, Blaðsíða 6

6 StÐA — ÞJÖÐVrLJINN Miðvikudagur 21. janúar lí)76.'
Nœrvera
Jose Martí
í kúbönsku
byltingunni
Haukur Már Haraidsson, formaður Vináttufélagsins, sýnir hér piakötin, sem eru tii söiu f Bóksöiu stiíd
enta.
Vináttufélag tslands og Kúbu
hefur sett upp sýningu i anddyri
Félagsstofnunar stúdenta við
Hringbraut. Sýningin fjallarum
„Nærveru Jose Martí I
kúbönsku byltingunni.” og er
hún haldin i samráði við „Vin-
áttustofnun þjóðanna I Hav-
anna. Á sýningunni er fléttað
saman tilvitnunum i rit Marti's
og myndum úr frelsisbaráttu
kúbana og uppbyggingu iands-
ins eftir byltinguna 1959 til
þessa dags.
t tengslum við sýninguua eru
seld kúbönsk timarit, bækur og
plaköt á hóflegu verði í Bóksölu
stúdenta. Sýningin verður opin
að minnsta kosti næsta hálfan
mánuð frá kl. 9 til 18 daglega.
Hver var svo Jose Marti. Vin-
áttufélag tslands og Kúbu hefur
gert eftirfarandi samantekt um
skáldið.
José Marti fæddist i Havana
28. janúar 1853, 16 ára að aldri
er hann kominn i fangelsi fyrir
skoðanir sinar á nýlenduherr-
unum spönsku — en þá var hafið
100 ára striðið svonefnda
1868-’78) sem var upphafið að
frelsisbaráttu Kúbumanna. Úr
fangelsinu á Furueyju var hann
sendur i' útlegð til Spánar, og

l i * rí'M i .ý j 'ý <■
— ,:4
i
p am r wm
Myndum frá Kúbu og tilvitnunum I rit José Marti’s er smekklega komið fyrir á sýningunni.
Vináttufélag
Islands og Kúbu
setur upp
sýningu í
Félagsstofnun
stúdenta
eftir það eyddi hann mestum
hluta ævi sinnar i útlegð, ýmist i
Evrópu eða Ameriku. Kúba var
þó alltaf ættjörð hans og sjálf-
staeðisbarátta Kúbumanna var
honum mál málanna. Hann leit
ekki á þessa baráttu sem
einangrað fyrirbæri, heldur sem
hluta af frelsisbaráttu
rómönsku Ameriku, sem hann
kallaði „Okkar Ameriku”.
Jose Marti var með afbrigð-
um fjölhæfur og afkastamikill
maður. Hann var skáld gott og
einn af brautryðjendum
módernismans i ljóðagerð hins
spönskumælandi heims. Bylt-
ingarkenndum hugmyndum
sinum um þjóðfélagsmál kom
hann á framfæri i aragrúa
blaðagreina, ræðum, bréfum,
ritgerðum, sögum og ljóöum.
Hann var skarpskyggn stjórn-
málamaður og sá fyrir ihlutun-
arstefnu Bandarikjanna i
rómönsku Ameriku.
José Marti féll i bardaga við
spánska nýlenduherinn 19. mai
1895, þar sem heitir Dos Rios i
Orientehéraði á Kúbu.Kenningar
hans hafa jafnan fengið hljóm-
grunn meðal frelsisunnandi
Kúbumanna. Eftir árásina á
Moncada-herbúðirnar i Santi-
ago de Cuba 1953 lýsti Fidel
Castro þvi yfir, að hugmynda-
fræðingurinn á bak við árásina
væri José Marti.Og siðan bylt
ingin bar sigur af hólmi 1959
hefur vegur kenninga hans farið
stöðugt vaxandi. Byltingin á
Kúbu er bæði marxisk og
„martisk”.
Sýningu þessari er ætlað að
sýna i máli og myndum tengslin
milli hugmynda José Marti og
þess sem verið er að gera á
Kúbu i dag.
Enn um stærð og
afköst fiskiskipaflotans
Lúðvik Jósepsson hefur bætt
við tveimur greinum i Þjóðvilj-
ann um stærð islenska fiskiskipa-
flotans og afkastagetu hans.
Þessar greinar birtust 20.12. 1975
og 4.1. 1976 og eru nokkurskonar
framhald greinar frá 6.12. 1975,
en þeirri grein hefur starfshópur
Rannsóknaráðs rikisins um þróun
sjávarútvegs svarað nokkuð ýt-
arlega. Greinin frá 4.1. 1976
fjaliar að visu um mörg önnur at-
riði, bæði skyld og óskyld. Þar
sem Lúðvik er við sama heygarðs
hornið i báðum umræddum grein-
um og áður i grein sinni frá 6.12.
1975 og fjallar um málið á mjög
aðfinnsluverðan hátt, gerist
nauðsynlegt fyrir starfshópinn að
láta fara frá sér þessa grein.
t stuttu máli sagt, heldur Lúð-
vik þvi enn fram, að islenski fiski-
skipaflotinn sé ekki of stór nú, og
halda beri áfram „endurnýjun’
hans. Hann ferenn á mis við aðal-
atriði málsins, sem er ástand
helstu fiskstofna við landið. Lúð-
vik reynir á lúmskan hátt að
byggja upp hugsunargang, sem
fer út i breiddina og i hring um
kjarna málsins eins og köttur um
heitan graut! Meðölin, sem notuð
eru, eru sumpart óvönduð og
jafnvel ósvifin.
Rangfærslur eöa
þekkingarskortur
1. Lúðvik segir starfshópinn telja
afkastagetu fiskiskipaflotans
vera margfalda miöað við
þarfir. — Þetta eru þarflausar
ýkjur. 1 skýrslu starfshópsins
er áætlað, aö afkastagetan sé
rúmlega tvöfalt meiri en nauð-
syn getur talist. Niðurstaðan
er rökstudd.
2. 1 sömu setningu segir hann, að
starfshópurinn skilgreini fiski-
skipaflotann ekki á annan hátt
en þann að nefna rúmlestatöl-
ur og verðmæti á núgildandi
verðlagi. — Annaðhvort eru
þetta visvitandi blekkingar
eða staðfesting á þvi, að Lúð-
vik hafi enn ekki skilið skýrsl-
una um þróun sjávarútvegs.
Þessu atriði hefur starfshópur-
inn svarað i blaðagrein um miðj-
an desember siðastliðinn. Auk
þess má geta þess, að „verðmæti
á núgildandi verðlagi” á flotan-
um var ekki notað beint til að
meta afkastagetu hans. Hærri
fjárfesting bak við hverja rúm-
lest skipa nú miðað við eldri tima
er eitt af mörgum atriðum, sem
benda til þess, að gæði skipanna
hafi farið vaxandi og gera megi
svipaðar kröfur til afkasta fiski-
skipanna nú og áour var þrátt
fyrir vaxandi kröfur um aðbúnað
fyrir sjómenn o.fi.
3. tslendingar áttu aldrei 60 tog-
ara „fyrir nokkrum árum”
eins og Lúðvik segir. Þeir urðu
flestir fyrir aldarfjórðungi
(árið 1951) en þá voru þeir 56.
Meðal þessara togara voru 15
skip, sem smiðuð voru milli
1916—1929 og voru flest um 300
lestir, en þau eru ekki sam-
bærileg við nýtisku skuttogara
eða jafnvel gömlu siðutogar-
ana, sem enn eru viö lýði. Skip
þessarar stærðar eru ekki
flokkuð sem togarar nú. Með
þessari framsetningu er Lúð-
vik að gera þvi skóna, að hin
miklu skuttogarakaup undan-
farið sé aðeins „endurnýjun”
en ekki „aukning” á afkasta-
getu” eins og starfshópurinn
heldur fram.
4. „Það er iika jafnfráleitt að
miða afla bátaflotans nú við
aflann 1970 hjá þeim 15% bát-
anna, sem þá veiddu mest og
ályka siðan, að tæknilega ætti
bátaflotinn i heild að geta aflað
þess magns að meðaltali, ef
fiskmergð i sjónum er nægileg
o.s.frv.,” segir Lúðvik. Hér er
að finna eina merki þess, að
Lúðvik hafi litið á skýrsluna
um þróun sjávarútvegs eftir
blaðagrein starfshópsins um
miðjan desember siðastliðinn.
— Þetta er ekkert annað en ó-
svifni. Með hluta af þvi orða-
iagi, sem að ofan greinir, var
starfshópurinn að velta fyrir
sér efri mörkum tæknilegrar
afkastagetu fiskiskipaflotans
miðað við ákveðnar forsendur.
Enda hefði niðurstaða starfs-
hópsins um afkastagetu orðið
miklu hærri en raun varð, ef
byggt væri á þessu. — Það er
raunar sárgrætilegt að sjá, hve
sumir menn eru lauslátir i
meðferð sinni á heiðarlega
unnum skýrslum. Er- það
nokkur furða, þótt margir is-
lendingar haldi þvi fram, að
skýrslur séu að verða gagns-
lausar hérlendis. Óprúttnir
stjórnmálamenn taka ekkert
mark á þeim nema nota megi
þær til að styðja eitthvað, sem
þeir sjálfir hafa haldið fram
áður. Hvenær skyldi að þvi
koma, að það verði pólitiskur
vegsauki fyrir stjórnmála-
menn að viðurkenna, að þeir
hafi haft rangt fyrir sér, t.d.
vegna skorts á upplýsingum ef
ekki annað.
5. Starfshópurinn gerði ekki
„auðlindaskatt” að sinni til-
lögu eins og Lúðvik heldur
fram. Hins vegar taidi hópur-
inn, að þessi aðferði hefði
fæsta galla af þeim stjórn-
unaraðferðum, sem fjallað var
um i skýrslunni. Þegar sótt er i
takmarkaðar náttúruauðlind-
ir, endar það alltaf með ósköp-
um nema virk stjórnun komi
til. Slik stjórnun, sem hlýtur að
hafa að markmiði takmörkun
á sókn, verður ætið óvinsæl.
Hjá þvi verður ekki komist.
Það er aftur á móti ábyrgðar-
leysi að leitast við að koma i
veg fyrir stjórnun fiskveiða
með þvi að gagnrýna bara ein-
stakar leiðir, sem verða aldrei
gallalausar, án þess að benda
á nýjar og betri i staðinn. Það
væri það eina, sem Lúðvik
gæti lagt fram um þetta
atriði tii þess að verða
islenskum sjávarútvegi til
góðs. Allt annað er niöur-
rifandi en ekki uppbyggj-
andi gagnrýni — Þeir, sem
þekkja til sjávarútvegs, vita
að sjávarútvegur hefur ver-
ið skattlagður i gegnum ár-
in umfram aðrar atvinnu-
greinar með ýmsum dulbúnum
hætti. Þetta gat orðið vegna
yfirburða sjávarútvegs. Með
þvf að halda þvi fram, að
starfshópurinn vilji auka
skattlagningu á sjávarútvegi
er Lúðvik aðeins að reyna að
gera skýrslu starfshópsins ó-
vinsæla i augum sjómanna og
útgeröaraðila án þess að gera
minnstu tilraun til að bera
saman valkosti og benda á þá
bestu. — Að segja, að einhverj-
ir séu reynslulitlir skrifborðs-
menn eða saumastofuforstjór-
ar eru aðeins litilfjörlegar til-
raunir til að gefa högg fyrir
neðan beltisstað. Hvaða lær-
dóm hefur Lúðvik sjálfur
dregið af reynslunni? Hvenær
mun hann skynja ástand fisk-
stofnanna islensku? Hvað
snertir hugmvndina um auð-
lindaskatt, upphaf hennar og
feril, má benda Lúðvik á erindi
Bjarna Braga Jónssonar, sem
flutt var á ársþingi Félags is-
lenskra iðnrekenda 1975 og
fjölritað siðan. Hugmyndina
má rekja til 1961.
Hér verður látið staðar numið
þótt af meiru sé að taka.
Um rekstrarerfiðleika fiskiskipa
og breyttar aðstæður.
Lúðvik vikur mörgum sinnum
orðum sinum að atriðum eins og
eftirfarandi: „kröfum um gjör-
breytta útgerðarhætti”, „þessi
skip er erfitt að reka eins og nú er
komið málum”, ,,á þau (skipin)
fást ekki vanir menn”, „afköst
þeirra (skipanna) verða litil”,
„endurnýjun gamla bátaflotans
er orðin knýjandi nauðsyn i
mörgum fiskibæjum, ef þeir eiga
ekki að dragast aftur úr og missa
alla góða sjómenn og allt vant
Framhald á 14. siðu