Þjóðviljinn - 25.04.1976, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 25.04.1976, Blaðsíða 4
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 25. aprll 1976 DJOÐVILJINN MÁLGAGN SÓSÍALISMA, VERKALÝÐSHREYFINGAR OG ÞJÓÐFRELSIS. Útgefandi: útgáfufélag Þjóöviljans Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann Ritstjórar: Kjartan ólafsson Svavar Gestsson Fréttastjóri: Einar Karl Haraidsson Umsjón með sunnudagsblaði: Arni Bergmann Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar: Skólavörðust. 19. Sími 17500 (5 linur) Prentun: Blaðaprent h.f. GUÐMUNDUR KJÆRNESTED HEILSAÐI SUMRI Það hefur ekki verið að sjá að Island ætti i striði við Stóra-Bretland þessa siðustu daga, þar til á sumardaginn fyrsta er Guðmundur Kærnested rauf múr aðgerðarleysisins um margra vikna skeið og eyðilagði veiðarfæri þriggja breskra sjóræningja. En áður en til þeirra aðgerða kom hafði litið sem ekkert gerst. Forsætis- ráðherra landsins hefur ekki heyrst né sést vikum saman en málgagn hans og fasteign, Morgunblaðið, hefur hrópað á samninga við breta dag eftir dag og meðal annars lagt blátt bann við þvi að islendingar sigruðu breta: bretar yrðu endilega að „halda andlitinu”. Þögnin hefur þvi ekki verið alveg einráð þvi að hennar hátígn bretadrottning hefur fengið um sig veglegar afmælisgreinar og ótalmyndir i einu stjórnarmálagagnanna. Að undanförnu hefur yfirstjórn land- helgisgæslunnar, forstjóri hennar og yfir- menn dómsmálaráðuneytisins, greinilega gætt þess vandlega að ekki kæmi til átaka á miðunum. Fyrirmælunum til varð- skipanna virðist ekki hafa verið breytt, en hins vegar hafa varðskipin verið svo dreifð að þau hafa ekki getað i sameiningu gert leifturárásir á bresku sjóræningjana. NEITUN BANDARIKJAMANNA Hitt er annað að neitunin á Ash- villebátunum er til marks um það við- horf sem bandarikjastjórn hefur til land- helgisdeilunnar: hún stendur þar með bretum og Nató gegn islendingum. Neitunin þýðir ekkert annað en það að bandarikjastjórn hefur opinberlega tekið afstöðu gegn islenskum málstað i landhelgismálinu. Slikt kemur þjóðviljanum að sjálfsögðu ekki á óvart, en þeir eru engu að siður margir, skipta þúsundum, islendingarnir sem telja neitun bandarikjamanna enn nýja sönnun fyrir gagnsleysi herstöðvarinnar hér og aðildarinnar að NATO. Bandarikjamenn voru fúsir til þess að senda vopn og mann- skap fyrir miljarða til þess að berja á fátækum bændum i Indókina og Kissinger ferðast um Afriku til þess að bjóða gull og græna skóga afturhaldsöflum álfunnar En á sumardaginn fyrsta heilsaði Guðmundur Kærnested upp á bretana með fyrrgreindum afleiðingum. Þrátt fyrir þögnina og aðgerðarleysið um hrið er alveg augljóst að islendingar geta unnið þorskastriðið ef þeir aðeins vilja það. Vist er að meirihluti lands- manna vill sigra i þessu striði, en fámenn klika i kringum forsætisráðherrann vill ekki sigra. Það er þessi klika sem fagnar þvi nú þessa dagana að bandarikjamenn skyldu neita islendingum um báta til land- helgisgæslunnar. þrátt fyrir yfirlýsingar um annað. Þannig eru bandarikjamenn reiðubúnir til þess að leggja málstað ofrikisins og ranglætisins lið en þegar litil þjóð heyr baráttu upp á lif og dauða fyrir framtið sinni þá sleppir áhuga bandarikjamanna og vináttunni við Island. Þá sýna þeir með hverjum þeir standa. —s. UPPSÖGN VESTUR-ÞÝSKU SAMNINGANNA Fyrir fimm mánuðum voru gerðir samningar við vestur-þjóðverja um veiðar innan islensku landhelginnar. Samkvæmt þessum samningum fengu þjóðverjar heimild til þess að veiða hér allt að 60 þúsund tonnum á ári til tveggja ára. Þetta þýddi að þjóðverjar fengu leyfi til þess að veiða hér skv. samningum sama afla og þeir fengu á sl. ári og samningurinn þýddi 50% meira veiðimagn handa vestur-þjóðverjum á ári en þeir höfðu sjálfir gert ráð fyrir að ná á árinu 1976. Nú er komin reynsla á þessa samninga, slæm reynsla. Islenskir sjómenn eru æfir vegna samninga þessara og hafa þjóð- verjar sýnt hvað eftir annað að þeir eru jafnvel reiðubúnir til þess að virða samninginn að vettugi á grófasta máta samanber fréttir Þjóðviljans i gær. Þessi samningur var gerður án þess að þjóðverjar viðurkenndu 200 milna land- helgina og án þess að þeir tryggðu islendingum tollafriðindi i Vestur- Þýskalandi sem samið var um fyrir mörgum árum. Hin alræmda bókun 6 innan Efnahagsbandalagsins hefur þvi verið framkvæmd af vestur-þjóðverjum sem öðrum EBE-rikjum, þrátt fyrir samninginn. En i honum var ákvæði sem fól i sér að unnt væri að segja samningnum upp strax eftir 5 mánaða tima hefði bókun 6 ekki verið numin úr gildi gagnvart vestur-þ jóð- verjum, en greinilegt er þegar að rikis- stjórn Geirs Hallgrimssonar ætlar ekki að beita þessari uppsagnarhótun. I staðinn hefur hún staðið i samningamakki við vestur-þjóðverja um að þeir borgi sig inn i landhelgina með þvi að endurgreiða tollana af islenskum fiski til vestur- Þýskalands. Þetta dæmalausa samninga- makk hefur nú staðið i nokkrar vikur og niðurstaðan er ekki sjáanleg. En það er ljóst sem verða má, að afstaða islendinga, yfirgnæfandi meirihluta þjóðarinnar er sú, að segja beri samningnum upp strax og til þess er tækifæri strax á morgun þegar fimm mánuðir eru liðnir frá stað- festingu samningsins. —s. Framleiðsla án úrgangs- efna —er það mögulegt? Af öllum þeim hráefn- um og náttúruauðlind- um, sem unnið er i heiminum, nýtast ein- ungis 5—10 af hundraði til framleiðslu. Af- gangurinn er úrgangs- efni. Skýrslur um þetta mái eru ógnvekjandi, ekki bara vegna þeirrar sóunar, sem i þessu felst, heldur einnig með tilliti tii vaxandi mengunar umhverfis- ins. Er mögulegt að gripa til rót- tækra ráðstafana til að bægja þessari hættu frá og stuðla að aukinni nýtingu verðmæta? Ný tækni, sem þróuð hefur verið, gerir einmitt ráð fyrir þvi, uppiýsir Boris LASKORIN, með- limur Sovésku Visindaakademi- unnar. Lausnin á þessu vanda- máli er ekki fólgin i þvi að hreinsa úrgangsefnin, heldur að koma i veg fyrir aö þau myndist með þvi að þróa aðferðir, sem fullnýta hráefnið. Nú er verið að reyna nýjar leiðir i Sovétrikjunum, sérstak- lega i nýju iðnaðarhéruðunum i Sibiriu, sem eru fólgnar i þvi, að skipulagðar eru verksmiðju- keðjur, þar sem úrgangur einnar er notað sem hráefni þeirrar næstu o.s.frv. Fullkomin tæki til hreinsunar úrgangsefna eru mjög dýr og nema oft allt að 40% af fjár- festingarkostnaði sjálfrar verk- smiðjunnar. En jafnvel slikur tækjabúnaður tryggir engan veg- inn, að fullkomlega sé hægt að fyrirbyggja mengun. Jafnvel þó að i smáum skömmtum sé, safn- ast mengunarvaldurinn saman og orsakar spjöll á umhverfinu. Vatnsnotkun En það tekur sinn tima og peninga að söðla yfir á nýjar framleiðsluaðferðir, sem ekki hafa úrgangsefni i för með sér. Eitt dæmi um slikt er hreinsun frárennslisins verksmiðjunar. Aður fyrr veittu menn vatnsnot- kun fyrirtækjanna litla athygli. Einatt voru sömu mistökin gerð: i stað þess að hreinsa frárennslið eftir hvert framleiðslustig til að fjarlægja strax hin skaölegu efni, var allt vatniö leitt I eitt frá- rennsli. Niðurstaðan varö sú, að siðan þurfti að hreinsa allt vatnið með flóknum og kostnaðarsöm- um aðferðum. 1 Sovétrikjunum i dag hefur verið komið fyrir i mörgum iðnaðargreinum lokuðu vatns- kerfi, þar sem vatnið er hreinsað eftir hvert framleiðslustig. Þetta hafði viða i för með sér, að vatns- þörfin minnkaði stórum og sums- staðar varð ekkert frárennsli. Efnaiðnaðurinn, sem er mesti mengunarvaldur allra iðngreina, var ein af fyrstu framleiðslu- greinum sem tók upp þessa að- ferð. Áður þurfti 10—15 rúmmetra aí vatni við vinnslu á einu tonni af oliu. 1 þeim oliu- hreinsunarstöðvum,sem byggðar voru á siðustu árum, var vatns- notkunin minnkuð niður i 0.12 rúmmetra og i þeim fyrirtækjum, sem nú. eru á teikniborðinu, verður meira að segja ekkert frá- rennsli. Við framleiðslu á fosforsýru er sú aðferð notuð, að vatnið er haft i lokaðri hringrás og er hreinsað jafnóðum. Svipaðar aðferðir eru notaðar i pappirs- og trjákvoðu- iðnaði. Með mörgum þeim tækniaö- ferðum, sem viðhafðar eru i dag, er þetta nýja vatnskerfi of dýrt til að framleiðslan geti verið arð- bær. Nauðsynlegt er að breyta al- gjörlega til um tækniaðferðir. t þvi sambandi er um að ræða tvær megin-kröfur: lágmarksnotkun á vatni og lofti og lokaðar og sam- virkjandi framleiðslurásir. Atómiðnaður Það virðist mótsagnakennt, en er þó staðreynd, að nýjustu og hættulegustu iðnaðargreinar, eins og t.d. iðnaður, knúinn atóm- orku, valda minnstri mengun, en ástæðan er sú, að þegar við skipu- lagningu verksmiðjunnar er gert ráð fyrir sérstökum tækjabúnaði, sem tekur á móti og eyðir eða hreinsar úrgangsefnin. Viö upp- byggingu úraniumiðnaðarins var strax I upphafi lögð mikil áhersla á það að safna saman úrgangs- efnum og eyða hinum skaðlega hluta úr frárennslisvatni með þvi að koma fyrir hreinsitækjum i lokaðri hringrás. Hringrás Sem dæmi um þróun nýrra samvirkjandi iðnaðarheildar, sem fullnýta viðkomandi hráefni, má nefna málmvinnsluna i borg- inni Novolipetsk, þar sem koks- og köfnunarefnisgas, sem mynd- ast, þegar súrefnið er tekið úr VÍSINDI OG SAMFÉLAG loftinu, er notað til framleiðslu á áburöi þ.e.a.s. tvö mismunandi úrgangsefni eru nýtt til fram- leiðslu á nýrri verðmætri vöru. Efnaverksmiðjan, sem er verið að reisa i Pervomaisk i úkrainu, er sennilega sú eina sinnar teg- undar i heiminum, þar sem hug- myndin um iðnað án úrgangsefna mun verða framkvæmd á óska- verðan hátt. Hér verður allt hrá- efnið nýtt, þannig að engin úr- gangsefni verða eftir, og frá- rennslisvatnið er leitt aftur inn i framleiðslurásina eftir að kemisk efni hafa verið skilin frá. Aður en framkvæmd við bygg- ingu þessarar verksmiðju gat hafist, átti sér stað umfangsmikil og kostnaðarsöm undirbúnings- vinna, en kostnaðurinn var rétt- lætanlegur með hliðsjón á þvi, að bygging og rekstur dýrra tækja til að hreinsa skaðleg efni varð óþörf. Mengandi efni eru kemiskar samsetningar, sem af manna- völdum lenda þar, sem þau eiga ekki heima i náttúrunni. A grund- velli þessarar tæknilegu heim- speki mun vera hægt að leysa mengunarvandann i heiminum. ( L. Maximova — APN)

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.