Þjóðviljinn - 25.04.1976, Qupperneq 13

Sunnudagur 25. aprn 1976 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13
White
Christmas
Sound of
Music (auð
vitað) í efstu
sætunum
Nýlega kom út I Bandarikj-
unum bók sem ber hcitið The
Book of Golden Discs. Er þar
greint frá öllum þeim plötum,
litlum og stórum, sem selst hafa
I yfir miljón eintökum, allt frá
þvi Caruso sendi fyrstu met-
söluplötu sögunnar á markað
árið 1903 fram til 1970.
Nú á dögum er það fastur
siður að veita gullþlötu fyrir
hverja plötu sem selst hefur i
yfir miljón eintökum. Ekki er
alveg á hreinu hvenær þessi
siöur komst á en i bókinni er þvi
haldiö fram að fyrsti við-
takandi gullplötu hafi verið
bandarikjamaðurinn Glenn
Miller sem i febrúar árið 1942
fékk gullafsteypu af plötu sinni
Chattanooga Choo Choo. En
siðan 1958 hafa bandariskir
plötuútgefendur haldið þessum
sið þannig að gullplötur eru
veittar fyrir litlar plötur sem
seljast i miljón eintökum og
stórar plötur sem seljast fyrir
eina miljón dollara eða meir.
t bókinni segir að Caruso hafi
átt fyrstu gullplötuna eins og
áður var nefnt. I fyrstu voru
gullplötur mjög fáar en frá þvi
árið 1936 hefur amk. ein slik
komið fram á hverju ári. Með
þvi að rokkið kemur fram á
sjónarsviðið i kringum 1955 og
æskufólk veröur stærsti
kaupendahópur hljómplatna
tekur plötusala mikið stökk upp
á við. Þetta sést best á þvi að 3/4
hlutar allra gullplatna sem
bókin telur upp komu út á
árunum 1955-70.
t bókinni er ennfremur að
finna lista og töflur yfir mest
seldu plötur allra tima og
frammistöðu einstakra lista-
manna á sölusviðinu. Þar
kemur fram að sá sem flestar
gullplötur hefur fengið er Elvis
Presley með 65 stykki en næstir
koma Beatles með 59.
Sá listamaður sem mest hefur
selt af plötum (2 og 4 laga plötur
eru reiknaðar saman sem breið-
skifur) er gamla hetjan Bing
Crosby en plötur hans hafa selst
i 360 miljón eintökum. Næstir
koma Presley með yfir 160
miljónir og bitlarnir með yfir
130 miljónir.
Bitlarnir hafa hins vegar selt
flestar breiðskifur, 56 miljónir
eintaka. Næstkoma Mantovani
með rúmlega 43,5 miljónir,
Herb Alpert með yfir 30 miljónir
og Presley með rúmlega 25
miljónir eintaka.
Þá kemur listinn yfir mest
seldu breiðskifur heimsins: 1.
Sound of Music, rúmlega 14
miljónir eintaka, 2. Little
Caruso átti fyrstu gullplötuna.
Elvis Presley hefur sankað að
sér Hestum gullplötum.
Drummer Boy, rúmlega 13
miljónir, 3. South Pacific
Soundtrack, yfir 8 miljónir, 4.
West Side Story Soundtrack, 8
miljónir, 5. Sergeant Pepper
bitlanna, 7 milj., 6. hvita
tveggja platna albúmið sem
bitlarnir gáfu út, 6,5 milj., 7.-8.
Bridge Over Troubled Water
með Simon og Garfunkel og
lögin úr My Fair Lady, báðar
hafa þær selst i yfir 6 miljónum
eintaka.
Um litlar plötur er það að
segja að söluhæst þeirra er
White Christmas með Bing
Crosby sem selst hefur i yfir 30
miljónum eintaka, þá kemur
Presley með It’s now or never
með rúmlega 20 miljón eintök
og Bill Haley er i þriðja sæti
með lag sitt Rock around the
clock sem selst hefur i 16 mil-
jónum eintaka.
Þeir lagahöfundar sem flest
gullplötulög eiga eru John
Lennon og Paul McCarthy með
33 stykki. Þá kemur Fats
Domino með 22, Dave Bartholo-
mew 21 og Tamla Motown trióið
Holland-Dozier-Holland með 20.
Bitlarnir hafa einnig átt flest
lög sem náð hafa 1. sæti á
bandariskum vinsældarlistum
eða 22 lög. Næstur er Presley
með 19 og Supremes með 13.
Þau lög sem oftast hafa verið
sett á plötur eru St. Louis Blues
eftir W.C. Handy og Stardust
eftir Hoagy Charmichael en
bæði þessi lög hafa verið tekin
upp rúmlega þúsund sinnum i
mismunandi útgáfum.
A það skal bent að allar
þessar tölur eru miðaðar við
ársbyrjun 1971 og gæti þvi röðin
viða hafa raskast á þeim
rúmlega fimm árum sem liðin
eru. —ÞH
Umsjón:
Magnús
Rafnsson og
Þröstur
Haraldsson
Með banana
í eyrunum
Mannakorn nefnist nýútkomin hljómskífa. Á
skífunni eru tólf söngvar, níu þeirra eftir Magnús
Eiríksson, einn eftir Magnús og Jónas R. Jónsson,
einn er lag Magnúsar við Ijóð Steins Steinars, Hudson
Bay, og einn er amerískur slagari við texta Jóns
Sigurðssonar, Lilla Jóns. Magnús og nokkrir vina
hans f lytja söngvana með lítils háttar aðstoð blásara
og strengjasveitar.
Margt er nokkuð vel gert á þessari skífu. Þar má
nefna gítarleik AAagnúsar („blues í G"), bassaleikur
Pálma Gunnarssonar, söngur Pálma og Vilhjálms
Vilhjálmssonar o.fl. Ýmislegt er líka lélegt og þá
einkum textarnir, en þeir eru flestir óttalega klénir.
t rúmi og tfma ég vætla fram sem dropi vatns
i hinu grugguga fljóti alls sem er.
Ég reyni að hugsa en það þýðir ekki neitt
og ég get vist ekki heldur penna beitt.
(t rúmi og tima)
Hérna sitjum við einn, tveir, og þrir
og við raulum eitt litið lag,
viljum skemmta bæði mér og þér,
semjum textann idag, seinna kemst hann i lag
um það hugsum ekki nú.
(Einn, tveir, þrir).
?
Það þarf ekki aö orðlengja
þetta frekar. Mannakorn er
með þvi frambærilegasta i
þeirri færibandsframleiddu
„islensku” dægurlagatónlist
sem rikisútvarpið dælir yfir
þjóðina i óskalagaþáttum,
lögunum við vinnuna og dans-
lagaþáttum á laugardags- og
sunnudagskvöldum (þegar allir
rúlla upp teppinu og dansa Cha-
cha-cha.) Þessi leiðindatónlist,
sem mér finnst vera, er tvi-
mælalaust eina hljóðfram-
leiðslan (með karlakórum) sem
getur kallast tónlistarlif
islendinga. Neytenda-
pakkningar rikisútvarpsins á
„gömlu meisturununrer tónlist,
en ekki tónlistarlif. Það er þvi
nauðsynlegt að skoða þessa
framleiðslu svolitið betur. — Þó
að Mannakorn sé tekin hér sem
dæmi, eða notuð sem átylla,
eiga þessar athugasemdir ekki
frekar við hana en obbann af
innlendri dægurlagafram-
leiðslu.
Það er tilraunarinnar virði,
að reyna að gera sér grein fyrir
þvi, hvers vegna einstök lög
skifunnar eru þar. Þar er nefni-
lega allt ieinum graut: erlendar
stælingar, minningaþrá
(nostalgia), grin, tviræðar
vísur, sjómannalög, sjúklinga-
lög, þjóöfélagsádeila og guð veit
hvað. Það eina sem öllu er sam-
eiginlegt er vonin að þaö seljist.
Þessi andlega tuskusala er eina
sýnilega markmið höfundar og
flytjenda listarinnar.
Þessir tuskusalar eru gagn-
rýnislaus börn sins tima, eftir-
striösdranna, marsjallhjálpar-
innar og heildsalaþjóöfélags-
ins. 1 staðinn fyrir einlæga og
heiðarlega sjálfstjáningu,
metnað i vinnunni og ást á
verkum sinum, hafa þeir tekið i
arf drauminn Um skjótfenginn
gróða á tuskusölu og faktúru-
falsi. 1 aðra röndina vita þeir
þetta, skammast sin og tala um
tónlist sina með afsakandi yfir-
læti (létt músik sem fólkiö
skilur). Það breytir þvi hins
vegar ekki að þessi menningar-
framleiðsla er sátt viö ástand
mála i bananalýðveldinu Islandi
og þjónar þannig þeim öflum,
sem hagnast á efnahagslegri og
menningarlegri niöurlægingu
bananalýðveldisins. Þetta er
bananamúsik.
Hér er að sjálfsögðu ekki hægt
að rökstyðja þennan sleggju-
dóm. Það er hins vegar fjall-
grimm vissa undirritaöra að
einungis i baráttu gegn heims-
valdastefnunni og innl. banda
mönnum hennar geti fæöst
menningarlegt andsvar við þvf
hernámi hugarfarsins sem m.a.
birtist i andlausum upptuggum
á slögurum. í ljósi þessa
verðum við að vikja litillega að
ritskoðunarstefnu rikisút-
varpsins. A sama tima og rikis-
útvarpið hellir yfir landslýð
fyrst og fremst þvi lélegasta i
dægurtónlist og sýnir þannig að
það gerir eingar gæðakröfur, þá
hefur öll tónlist með pólitisku
innihaldi gengið undir stranga
ritskoðun. Nægir þar að nefna
sem dæmi meðferð hljóð-
varpsins á Sóleyjarkvæði
Jóhannesar úr Kötlum i tóngerð
Péturs Pálssonar og sjónvarps-
þáttinn með Megasi, Erni
Bjarnasyni og Böðvari Guð-
mundssyni, sem aldrei var
sýndur. Þessi ritskoðun er þvi
ekki einungis pólitisk, hún
beinist jafnframt gegn hinu
menningarlega andsvari, þaðan
sem nýsköpunar er helst að
vænta i islenskt tónlistarlif. —
FÞ/gg
HLERAÐ
Margt bendir til ,að tónlistar-
þátturinn „I kjallaranum”
veröi ánægjuleg tilbreyting frá
sjóþáttunum með velklædda
stjómandanum, brúðunni við
hlið hans — og lágum tónlistar-
standard. Þessi dómur byggir
ekki nema aö litlu leyti á fyrsta
þættinum, heldur þeirri vit-
neskju að fleiri þættir hafi verið
teknir upp, þar á meðal með
Þokkabót, „gömlum” djass-
kempum, Janis Carol o.fl.
Ekki þarf að kvarta yfir tón-
listinni i fyrsta þættinum.
SLÚÐRAÐ
Burðarásinn var Diabolus in
musica, ein af fáum hérlendum
hljómsveitum sem fremja ótvi-
rætt sköpunarstarf. Leiðinlegt
að þau skuli vera að hætta.
Bergþóra Arnadóttir raulaði
mjög frambærilega, einkum
fyrsta lagið, og það var gaman
að erlendu hljómsveitunum, að
visu á nokkuð misjafnan hátt.
Það sem hinsvegar vantaði, var
heildarsvipurinn. Umhverfið
magnaði ekki áhrifin af tón-
listinni, heldur dró ur þeim, og
viðvist Arnar Petersená sviðinu
var gjörsamlega ofaukið. Þá
var það óþægilegt, hver erlendu
millikaflarnir voru ólikir is-
lenska hlutanum, bæði tónlist og
taka.
Egijl Eðvarsson hefur greini-
lega frjóar hugmyndir um gerö
sjónvarpsþátta en afslöppuö
stemning verður ekki sköpuð
með þvi aö dreifa ýmsum
munum um sviðið og láta Orn
Petersen stressast um það,
gerandi ekki neitt. Við skulum
vona að framvegis verði i
kjallaranum ekki einungis boðið
upp á góða tónlist. heldúr góða
heilsteypta þætti.
Menn hafa i nokkrar vikur
verið að hlakka til þess fram-
halds sem var lofað á djamm-
sessjónum i Sesari. Nú hefur
hins vegar t'rést að þær séu
dottnar upp fyrir. Ástæða:
ýmis praktisk 'vandamál, sem
ekki virðist áhugi á að leysa.
Sú fiskisaga gengur að Mál og
menning hyggist gefa út plötu
með Þokkabót i haust. Ef rétt
reynist, er þetta fyrirtæki farið
að fvlgja timanum i viðleitni til
að sinna upphaflegu markmiði
sinu: alþýðufræðslu.