Þjóðviljinn - 25.04.1976, Qupperneq 16

Þjóðviljinn - 25.04.1976, Qupperneq 16
16 SIDA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 25. aprll 1976 Galdramálin í Salem 1692 LSD í skemmdu korni fékkfólk til að trúa á spilverk djöfulsins Árið 1692 kom upp frægt galdramál í pláss- inu Salem í Massa- chusettes í Banda- ríkjunum. Þorpsbúar töldu sig sjá djöf ulinn að verki í ýmsum sam- borgurum sínum, og svo fór að 20 þeirra sem f jandinn hafði hlaupið í, voru teknir af lífi. Um þetta mál hefur leik- skáldið heimskunna Arthur AAiller skrifað leikritið „í deiglunni" þar sem sýnt er hvernig ýmsar félagslegar og sálrænar ástæður skapa andrúmsloft allsherjar- móðursýki sem gerir alla fyrirfram seka sem grunur fellur á. Nýjar rannsóknir á þessu gamla máli þykja benda til þess, að galdraæsingar þessar eigi rætur að rekja til þess, að þorps- búar hafi etiö ofskynjunarlyfið LSD, sem myndast hafi í brauði þeirra við sérstakar aðstæður. Sveppur einn er ergot nefndur og getur hann sýkt rúg og sumar tegundir af hveiti. Hann getur myndað i þessu formi efni, sem við bökun breytist i ofskynjunar- lyfið LSD. Reyndar notaði sviss- lendingur sá sem fyrstur manna bjó til hreint LSD svepp þennan sem hráefni. Linda Capocall sem nemur sálfræði viö Kaliforniuháskóla telur liklegt at fólkið i Salem hafi orðið fyrir langvarandi eitr- un af sveppi þessum i brauöi, og þessvegna farið að sjá ofsjónir. Það var hins vegar hinn ofsa- fengni réttrúnaöur þessa fólks og útbreidd trú á mátt hins illa, sem leiddi til þess að sýnir þessar voru túlkaðar sem viljugt samspil við andskotann hjá ýmsum þeim sem verst létu. Kenning Lindu Capocael byggir einnig á þvi að skráð hafa verið dæmi um ergoteitrun t.d. i þorp- um Evrópu, sem leiddu til fjölda- móðursýki sem greip um sig. Frægasta dæmið um slika eitrun er þaö, þegar Pétur mikli rússa- keisari lagði af stað með mikinn her niður i óshólma Volgu með það i hyggju að sópa tyrkjum burt úr Evrópu. En skemmt rdgkorn lamaði her hans með ofsjónum og vöðvakrampa og þúsundir her- manna létu lifið. Þar með varð sveppur þessi, ergot, til þess að gera nokkurt strik i reikning mannkynssögunnar. 'ETTjc agonBCTfl ðf tfe gfmkfflUe CPPrlD,_ OBSERVATIONSl Aj tVfH HiRorical is Tktaforical, upon ihc N ATURE, uy NliMBER, and the OPERATJONS oíthc DEVILS AicoinpiDydwúli. I, Some Accounts of the Grievoúi MoleíUtions, by DÆ» MONS and WITCHCRAFTS, whkh have ktcl/ annoy’d the öoumrey; and ihe T i ials of feme emtnent hUlsfaQotj Exccured úpon occaGon thcreof: wiihíeveral Remarkablc Curíofuict thereic occurnng. IL Some Counfils, Direfting a due 1-nprovcmentofthe ter rible tliincs, btely done, by the ÚrufuaJ óc Amaxúw RangeofEVlL^SPlRlTS, in OurNíighbourhoodiA- thc mcthods tó prcs'enc the H’. angí Víhkh thofe EviL* du£'h may mtcnd againft allfurts ofpeople araons us. cíþccially in Accuíaiions ol thc Innocent UI. Some Conjcdfurci. upon the grent EVENTS, likriy ro bcfall, the WORLD in Gcneral, andNEW EN» GLAND in Particu'iar; as alíö upon fhe AdvaacK of thcTiME.wbenwe LMllLt BETTER DAYLS. IV A íhort Narrative ofa late Outrage commiued by a knot of WITCHES in SwtAtlmd, vcry much Retem-= bijng, and fo far Explaining, V.-ut tmdcr whichourparts or Amtncn have laboui'ed ! V. THE DEVIL DÍSCOVERED: In a Bricf Difiourfc won thofe TEMPTATIONS, wbich arc tlie uiare Ordiurr Dtvist' of tbe WnKed Oni.'.______ By Coftcit fpafhe). BtJvt Printcd fcy £. rj Uerris fcr Sam, 1693, Blað úr galdramálsbæklingi frá 1693 Við látum bara rikið set ja | Iþá i að leggja vegi og skólp- fræsi, sem við þurfum iika. Þá fá verkamenn laun og _ geta keypt plastvörur 1okkar T Ja, en hver á ^að borga þeirra laun? / J I J RIKIÐ, haha. Það er það sniðugaj’ launin verða greidd með sköttum sem rikið fær. En rikið verður þá auðvitað að minnka við sig, • horga minna i barnaheimili, skóla o.s.Trv. Sama er mér, ekki tapa ég á þvi. ---------------------1 Afsakið, er þetta það sem kallað er i hagræn heildarlausn?j Einmitt! "'jýZ XZI zianzc 1 Þeir sem eiga minnstu •----------, verksmiðjurnar, þeir þurfa að lokaj bráðurn hvort sem_er: [ ~TT Við aörir getum jjÍJeTr ”gera verkfalf beðiö á meðán. ) af erlendum bókamarkaði Germania. P. Cornelius Tacitus. Bericht Dber Germanien. Latcinisch und deutsch. Uber- setzt, kommentiert und her- ausgegeben von Josef Lindauer. Deutscher Taschenbuch Verlag 1975. Þessi útgáfa verður ekki nóg- samlega lofuð. Bókin er gefin út á frummálinu og á þýsku, textarnir standa öndvert hvor öðrum á opnu. Agætar skýringar fylgja. Inngangur fjallar um verkið, höf- undinn og sögu hans og þess. I eftirmála er getið annarra fornra heimilda um efnið og siðari tima rannsókna þess. Bókaskrár yfir nýrri rit sem snerta höfund og viðfangsefni fylgja. Bók þessi ætti að koma að góðum notum fyrir þá sem stunda latinunám og aðra sem stunda norræn fræði og sögu. Tacitus var á sinni tið- frægur sagnaritari og þá fyrir sagnfræði- rit varðandi sögu Rómar, Anna- les og Historiae. Álitið er að Tacitusi hafi fremur gengið til áhyggja um fornar dyggðir rómverja en áhugi á norðlægrum villiþjóðum, þegar hann tók að skrifa Germaniu. Hann lofar ýmsar dyggðir meðal germana, sem sárlega skorti meðal rómverskra borgara á dögum Tacitusar, og samanburð- urinn við samtiðarmenn Tacitus- ar i Róm varð þeim ekki til neinn- ar fremdar, enda voru reíarnir til þess skornir. Heimildir höfundar voru meðal annars frásagnir kaupmanna, hermanna og emb- ættismanna, sem kynnst höfðu germönum (einnig er ekki ólik- legtað hann hafi dvalið um tima i Rinarlöndum sem embættismað ur), ritPoseidoniosar, en þar seg- ir frá keltum i 30. bók og öðrum þjóðum, sem gætu samkvæmt lýsingunni verið germanskar. Caesar varð fyrstur til að gera greinarmun á keltum og germön- um i Gallastriði. Livius getur ger- manskra hátta i 104. bók róm- verjasögu sinnar. Plinius eldri setti saman mikið rit um Germanastriðin i 20 bókum, en þau rit eru nú töpuð. Tacitus hefur þekkt þau. Tacitus notar allar þessar heimildir og sjálf- sagt fleiri og hefur þannig unnið bók sina, fyllt og sleppt úr, leið- rétt og breytt þegar þurfti. Tacitus fæddist liklega I Gallíu, ef til vill i Belgica, 55 eða 56, og mun látinn eftir eða um valda- töku Hadrianusar 117. Die Kreuzzuge aus arab- ischer Sicht. Aus den arabischcn Quellen aus- gewShlt und flbersetzt von Fran- cesco Gabricli. Deutscher Taschcnbuch Verlag 1975. Gabrieli er italskur fræðimaður um arabiska sögu og bókmenntir. Rit þetta er safn ritgeröa og rit kafla eftir 17 arabiska höfunda um Krossferðirnar, pilagrims- feröir vopnaðra evrópumanna til Landsins helga, sem lauk með dvöl vissra hópa þar austur frá, en lyktaði með ósigri þeirra full- komnum eftir tvöhundruð ára til- raunir til að halda Landinu helga. Þessir arabisku höfundar votta skoðanir araba á herhlaupum evrópumanna austur á bóginn og lýsa aðferðum þeirra og stjórnar- háttum. Lýsingin er ekki sérlega skjallandi fyrir krossferðahetj urnar. Krossferðirnar urðu ekki til að auka skilning milli múham- eðstrúarmanna og þeirra kristnu og ástæðurnar má lesa um i þess- um ritgerðum. Ritið kom fyrst út á þýsku hjá Artemisútgáfunni i ZUrich 1973, en það fyrirtæki hefur gefið út margar ágætar bækur varðandi sögu og menn- ingu arabaþjóðanna fyrrum

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.