Þjóðviljinn - 22.08.1976, Blaðsíða 18

18 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 22 ágúst 1976
Messías
Framhald af '3. siðu.
kunna „Moonistarnir” greinilega
að haga orðum sinum við þá.
Þessu er haldið áfram þegar
menn eru komnir á „nám-
skeiðin”, sem boðið er upp á og
taka fyrst tvo til þrjá daga en á
eftir fylgir annað sem tekur viku
o.s.frv. En þá kemur lfka annað
til sögunnar: til þess er séð að
menn hafi ævinlega nóg að gera
og hafi engan tima til þess að
velta málunum persónulega fyrir
sér og hugsa um annað en það
sem að þeim er haldið. Dagskrá
þessara „námskeiða” sýnir
einnig að reynt er að þreyta menn
svo mikið að þeir hafi ekki orku til
sjálfstæðra hugleiðinga. Ef til
vili er hægt að kalla þetta „heila-
þvott”, en það er þá heilaþvottur i
mildustu mynd, sem hefur engin
áhrif, nema fórnarlambið sé sér-
staklega búið undir að taka við
honum. Og þótt ýmsir vilji banna
kirkju Moons og berjast með öll-
um tiltækum ráðum gegn þessum
trúarbrögðum, er besta leiðin
vafalaust sú að sjá fyrir þvi að
sem fæstir unglingar biti á svona
einfeldnislegt agn.
e.m.j. (aðalheimild: DerSpiegel)
Drættir
Framhald af bls. 11.
laða að sér eldra fólk en það sem
nú sækir þangað. Astæöan fyrir
breytingunni er sögð sú að um-
gengni á staðnum núna sé þannig
að ekki sé með góðu móti hægt að
samrýma dansiböll fyrir
unglinga og virðulegan hádegis-
fundarstað fyrir læons, rótari og
aðrar samkundur.
Kannski fer Tjarnarbúðarliðið
að venja komur sinar f Þórskaffi
sem nú er verið að breyta i vin-
veitingastað. Fréttir herma að
þar eigi að vera hægt að dansa á
mörgum hæðum svipað og i
Klúbbnum. A einni hæð verður ef-
laust diskótek, á annarri kannski
rokkhljómsveit og gömludans-
arnir á þeirri þriðju.
Þessi breyting á Þórskaffi er
nokkuð dæmigerð fyrir reykviska
skemmtistaði. Þeir staðir sem
risið hafa á siðustu árum skiptast
einkum i tvö horn. Annars vegar
eru risastórar „vöruskemmur”
eins og Sigtún, Glæsibær, Klúbb-
urinn og að þvi er virðist Þórs-
kaffi. Hins vegar diskótek i mun
minna húsnæði. Tjarnarbúð sækir
sennilega i sama farið og Naustið.
þróunin virðist þvi stefna i þá
átt að hér verði til þessar þrjá
tegundir vinveitingastaða. Það
væri kannski alveg nóg fjöl-
breytni ef hér á landi vantaði ekki
einn hlekk i skemmtanalifið sem
er hvað viðamestur i flestum ná-
grannarikjum okkar: bjórkrárn-
ar. Það vantar hér alveg staði þar
sem hægt er að lita við og sitja að
rabbi við kunningja án þess að
þurfa að fara i sérstök föt, „hita
sig upp” áður og setja sig i aðrar
stellingar sem danshúsaferðir
krefjast. Þessi skortur verður þvi
augljósari sem kaffihúsum fækk-
ar i borginni, a.m.k. þeim sem
hafa opið á kvöldin. Þessi skortur
stuðlar að einangrun og einmana-
leik fólks.
Einnig mætti hugsa sér litla
þægilega staði þar sem veitt væri
létt vin (bjór má vist ekki nefna)
og hægt væri að hlusta á tónlist af
hæfilegum styrkleika. Til saman-
burðar væri helst að leita i jass-
hús erlendis. Þar gætu jafnt fræg-
ir tónlistarmenn sem nýgræðing-
ar i listinni fengið tækifæri til að
leika sina eigin tónlist. Eins og
er neyðast þeir þvi miður flestir
til að leika tónlist sem verkar
örvandi á vinþorsta manna en
sljóvgandi á allar góðar kenndir.
Auk þess er hún viða svo hátt
stillt að öll mannleg samskipti
rofna. Þáær ekki nema um tvennt
að velja: að dansa og týna sér i
tónlistinni eða flýja á náðir bars-
ins. Stundum finnst manni það
vera tilgangurinn.
1 fyrra hugðist Félagsstofnun
stúdenta hef ja rekstur staðar sem
að einhverju leyti hefði bætt upp
þann skort sem að ofan er nefnd-
ur. Sótt var um leyfi til að hafa
þar létt vin á boðstólum. Borgar-
ráð sendi dómnefnd á vettvang til
að kanna aðstæður og veitti hún
staðnum meðmæli sin. Sam-
þykkti ráðið fyrir sitt leyti að'vin-
veitingar skyldu leyfðar i
Stúdentakjallaranum. Málið var
sent til dómsmálaráðuneytisins
sem öllum að óvörum sagði nei.
Engin skýring hefur enn fengist á
þessari geðþóttaákvörðun ráðu-
neytisins.
En þetta er svo sem i samræmi
við margt annað sem yfirvöld is-
lenskra áfengis- og skemmtana-
mála hafa afrekað. Stundum
finnst mannl að allt viðhorf lög-
gjafans i þessum efnum sé svipað
og þeirra manna sem fengu dana-
kóng til að banna skemmtanir á
Islandi á fyrri hluta 18. aldar:
skemmtanir eru af hinu illa. Fólk
á ekki að vera að vasast út fyrir
fjóra veggi heimilisins til þess
eins að drekka brennivin og sletta
úr klaufunum á annan hátt. Menn
eiga að vinna myrkranna á milli
og verja tekjunum til nauðþurfta
og i skynsamlegar fjárfestingar
eins og ibúð yfir höfuðið, bil undir
afturendann og sjónvarp til að
týna sér i. Þetta viðhorf ræður þvi
að sennilega býr engin þjóð við
eins úrelta og á margan hátt
mannskemmandi löggjöf á þessu
sviði. Mannskemmandi i þeim
skilningi að löggjöf sem ekki
samræmist vilja þeirra sem
henni eiga að lúta kallar á lögbrot
og æsir margan upp til óhæfu-
verka sem ekki ættu sér stað ef
betur væri að löggjöfinni staðið.
Þessi vandræðalöggjöf setur
sinn sterka svip á allt skemmt-
analif reykvikinga. Til dæmis
þann að ef farið er um reykviska
skemmtistaði sést varla fólk sem
komið er yfir miðjan aldur. Það
hefur einfaldlega ekki þrek eða
geð i sér til að stunda þann hruna-
dans sem alls staðar er iðkaður.
Það þarf þrekmikið og heilsu-
hraust fólk til að standa i biðröð-
um i brunakulda, slagsmálum við
dyraverði, örtröð við bari og á
dansgólfi og að þola þann ógnar-
hávaða sem viða verður ekki um-
flúinn á skemmtistöðunum.
Aður en punkturinn er settur
aftan við þessar hugleiðingar
verður að slá þann varnagla að
þótt hér að ofan hafi einkum verið
talað um vinveitingahús og vin-
menningu er alls ekki ætlunin að
reka opinskáan áróður fyrir þvi
að reykvikingum verði gert kleift
að auka við sig drykkjuna. Hins
vegar er það bjargföst vissa
undirritaðst að ef áfengislöggjöf-
inni verður breytt i skynsamlegra
og mannlegra horf en hún er nú
og skemmtistaðirnir verða i
framtiðinni miðaðir við að standa
undir nafni en ekki við að skila
hámarksgróða getum við losnað
við þá örvæntingu sem virðist
einkenna allt islenskt skemmt-
analif.
— ÞH
Ættin
Framhald af bls. 20.
þýðingarmikið. Það boðaði vor i
menningu vorri og það varð
mörgum leiðarstjarna, þeim er
áður höfðu hvorki átt mark né
mið. Margir æskumenn, þám.
sá er þetta ritar, slepptu ekki
blaðinu fyrr en þeir kunnu
hvert orð utan að. Afar litið var
prentað áður á færeyska tungu,
og þeir voru margir sem aldrei
höfðu augum Iitið það litið það
var. Þvi var það svo forkunnar-
gott að fá þetta litla blað heim
til sin.”
Aðalmennirnir i Færeyinga-
félaginu voru þeir Jóannes
Patursson og Rasmus Effersöe.
En þeir voru mjög ólikir að
skaplyndi. Rasmusi er lýst sem
rólyndum, þolgóðum og orðvör-
um manni, sem vildi fara að öllu
með gát. Hann hefur þvi verið
býsna ólikur afa sinum, Jóni
„greifa”. Jóannes Patursson
var hins vegar hinn mesti eid-
hugi og vildi ganga harðar
fram. Hófst nú ritdeila milli
Hringbraut 121 Sími 2 86 01
þeirra Rasmusar, bæði í bundnu
og óbundnu máli, og endaði sú
deila með þvi að Færeyinga-
félagið lognaðist út af árið 1900
og árið eftir blaðið.
Rasmus Effersöe var einnig
frumkvöðull færeyskrar leik-
listar, og fyrstu leikritin, sem
samin voru á móðurmáli fær-
eyinga, voru eftir hann. Þau
urðu mjög vinsæl og mikið leik-
in. Rasmus var lika þekkt ljóð-
og sagnaskáld og þykja verk
hans einkennast af ihygli og
næmri kimnigáfu. Og vist er um
það að enn I dag lita færeyingar
á Rasmus Effersöe sem einn
sinna bestu sona.
Annar sonur Guðmundar
Effersöe var engu minna þekkt-
ur á sinni tið. Það var stjórn-
málamaðurinn Oliver Effersöe
(1863-1933). Hann var lengi
sýslumaður i Suðurey, eins og
faðir hans hafði verið. En i
stjórnmálum skipaði hann sér i
fylkingarbrjóst ihaldsafla, sem
ekki vildu sjálfstæði Færeyja.
Kannski hefur fordæmi Jóns,
afa hans, á íslandi verið honum
viti til varnaðar i þeim efnum.
Oliver sat fyrir hönd Færeyja á
rikisþingi dana i 30 ár, var einn
af stofnendum Sambands-
flokksins árið 1906, en hann var
stofnaður til höfuðs hreyfingu
Jóannesar bónda Paturssonar,
og er enn i dag einn af stærstu
flokkum i Færeyjum. Formaður
Sambandsflokksins var Oliver 1
mörg ár, sat á lögþinginu i
Þórshöfn og var forseti þess.
Meðal annarra sona Guð-
mundar Effersöe var Jón amts-
læknir i Færeyjum, sem hefur
verið skirður eftir afa sinum, og
Páll lögfræðingur i Þórshöfn.
Jósefina hét ein dóttir Guð-
mundar. Sonur hennar var
þekktur stjórnmálamaður i
Færeyjum, Edward Mitens.
Hann var hins vegar I Sjálf-
stjórnarflokknum, hinum
gamla flokki Jóannesar Paturs-
sonar, sem nú er nánast mið-
flokkur og fremur litill. Edward
Mitens sat lengi á lögþinginu og
var einn þriggja ráðherra
(landstýrismanna) i þriðju
rikisstjórn (landstýri) Færeyja
árið 1954 en færeyingar fengu
heimastjórn 1948 eins og
kunnugt er.
Eflaust eru margir fleiri
þekktir færeyingar af ætt
islenska ævintýramannsins,
Jóns Guðmundssonar, sem
fylkti sér svo ótrauöur við hlið
Jörundar hundadagakonungs og
vist er um það að saga Færeyja
hefði orðið öðru visi ef hann
hefði ekki þurft að gjalda lið-
veislu sinnar með landflótta frá
Islandi.
Margir islendingar hafa verið
búsettir i Færeyjum og sumir
komið þar mjög við sögu og væri
það ekki ómerkilegt rann-
sóknarefni. En til gamans má
geta þess að við höfum lika þeg-
ið þekkt ættarnöfn frá Færeyj-
um. Þannig á nafnið Hafstein
uppruna sinn þar, kennt við
drangana umhverfis eyjarnar.
—GFr
Visindi
Framhald af bls. 4.
rafsviðin milli einstakra köfnun-
arefnisatómkjarna væru nógu
mögnuð til að koma i veg fyrir
kjarnaflæði. En hann trúði þeim
útreikningum ekki alveg. Það
væri mikil ógæfa ef að okkur
skjátlast I þessu, allt vegna þess
að við treystum of mikið á fræði-
kenningar okkar um atómorku,
sagði hann.
Litlu munaði
Dudley sá sem áður er nefndur,
vill að haldið sé áfram rannsókn-
um á þessu sviði. Hann telur
atómsprengingar i sjó enn hættu-
legri en i lofti. Einkum vegna
þess að vetniisótópinn deuterium,
sem er sérlega liklegur til keðju-
verkana, er mjög rikulega fyrir
hendi i höfunum. I öðru lagi er að
finna á miklu dýpi þann mikla
þrýsting, sem Bethe telur og
háskalegan hvata á keðjuverkan-
ir.
Nú þegar liggja á miklu dýpi
atómsprengjur i tveim sokknum
kafbátum, einum bandariskum
og öðrum sovéskum. Dudley vill
endilega að reynt verði að ná
þeim upp. Hann telur að mjög
litlu hafi munað að stórslys yrði
þegar sprengjuflugvél að gerð-
inni B-52 missti fjórar vetnis-
sprengjur i sjóinn skammt frá
strönd Spánar árið 1966. Fjögur af
sex „öryggjum” einnar sprengj-
unnar reyndust ónýt þegar hún
siðar var fiskuð upþ af hafsbomi.
Hollywood
Framhald af 13. siðu.
leifar af þeim hugsunarhætti sem
þar réði rikjum. En dagar slikra
fornleifa eru taldir. Dagur plág-
unnar er eins konar eftirmæli um
fyrirferðarmikinn og blóðugan
kafla i kvikmyndasögunni.
Pípulagnir
-Nýlagnir, breAtingar,
hitavpitutengingar.
Simi 3(í!)2í) (milli kl.
12 og 1 og eftir kl.
7 á kvöídín).

blaðið
sem vitnað er í

Áskríftarsími 175 05
Herstöðva-
andstæðingar!
Skrifstofa okkar er opin alla virka daga kl. 1-
6. Þar fæst Dagfari, merki Keflavíkurgöng-
unnar, plata Böðvars Guðmundssonar og
platan Sóleyjarkvæði.
Avallt næg verkefni handa stuðningsfólki.
Samtök Herstöðvaandstæðinga,
Tryggvagötu 10, simi 17966