Þjóðviljinn - 19.09.1976, Blaðsíða 21

Sunnudagur 19. september 1976. þjóÐVILJINN — SIÐA 21
Sköpun
jurtanna
Nú er klukkan oröin fimm: Ég verö aö fara aö
skapa t^iö'.
-?c
ij^jl

%
Sköpun lyngsins
— Hvaö á fikjublaöiö aö vera stórt?
— Svona...
Misheppnaður
hasshundur
Torro, fjögurra ára gamall
hundur, sem þjálfaöur hefur
veriö til aö hafa uppi á eiturlyfj-
um i farangri farþega þeirra sem
koma til Orly-flugvallar viö
Parls hefur veriö sendur I endur-
hæfingu.
Hann hefur oftar en ekki komiö
tollþjónum I vandræöi. Einu sinni
haföi merkilegt ilmvatn konu
einnar þau áhrif á hann, aö hann
beit konugarminn. í annaö sinn
tók hann aö gelta ákaft aö tösku
sem kom frá Casablanca, og
héldu tollveröir aö nú bæri heldur
vel I veiöi. Báöu þeir eigandann
aö opna töskuna. I henni voru
pylsur.
Byssur og
skyttur
Bandariska riflafélagiö, sem
heldur uppi vörnum fyrir banda-
riska byssuframleiöendur, hefur
um langan aldur getaö komiö i
vég fyrir allar tilraunir til aö
koma á lögum sem mundu koma
á ströngu eftirliti meö fram-
leiöslu og sölu á byssum i landinu.
Bækistöövar samtaka þessara
eru i Washington. En orörómur
hermir, aö þau hafi i huga aö
flytja skrifstofur sinar frá höfuö-
borginni til einhvers öruggari
staöar, sumpart vegna þess aö
fyrir skömmu voru tveir starfs-
menn þeirra skotnir til bana.
Enn einn sigur
kvenkynsins
Vesturþýska timaritiö „Þýsk
hæsnarækt” hefur birt niöur-
stööur rannsóknar sem nýlega
var gerð á vegum háskólans i
Stuttgart. Rannsókn þessi sýnir,
aö hænur missa miklu sjaldnar
marks en hanar þegar fiöurfé
þetta tinir upp i sig korn.
Hænur ná árangri i 82 skiptum
af hverjum 100 sem þær reka
niöur gogg sinn, en hanar hitta
aöeins 52 sinnum af hundrað.
Ekki er enn vitaö hvaöa fræöi-
legar ályktanir má draga af
rannsókn þessari.
ADOLF J.
PETERSEN:
VÍSNAMÁL
Er aö þusla í þekkingu
Þaö getur komiö fyrir, aö i
miklu visnasafni séu visur
skráðar ögn á annan veg en
ýmsir álita að rétt sé. Hér I þátt-
unum hefur litið boriö á þessu,
en i einstökum tilfellum hefur
prentvillupúkinn látiö aö sér
kveöa. Þó skal ég taka fyrir eina
visu sem birtist sunnudaginn 22.
ágúst, sem mun vera rétt
svona:
Lyngs viö bing á grænni grund
glingra og syng viö stútinn,
þvinga ég slyngan hófahund
hringinn kringum strútinn.
Sem sjá má er ekki um neina
röskun að ræöa, en misritaö var
föðurnafn höfundar, hann var
Eiriksson.
Visan er viða þekkt, vegna
kveðandinnar, efnislega er hún
ekki mikil, það má segja aö
rimiö sé tekiö fram yfir efniö,
hún er lágstuöluö, hringhend og
hljómmikil, sem hrynjandi
málsins gefur gott tilefni til.
Prentvillupúkinn er meö af-
brigðum hrekkjóttur og blekkir
oft prófarkalesara. Visnamál
eru sérstaklega viðkvæm fyrir
prentvillum. t sunnudagsblaö-
inu 29. ágúst er upphaf visu eftir
Magnús Kr. Gislason, i fyrstu
hendingu sagt, Við þiö, á aö
vera Við þig. í siöari visu eftir
Jón Magnússon, sama dag, er
orðið klækk, á aö vera klökk.
Fleira tel ég ekki nú, en biö höf-
unda og lesendur afsökunar, en
vonandi verða prentvillurnar
færri eftirleiðis.
Óbeinlinis var hún tengd
Visnamálum hin skemmtilega
grein dr. Friðu Sigurösson um
Þuslaraþorp og oröiö þusla.
Oröabókahöfundar eru ekki á
einu máli um hvaö þaö þýðir.
Sigfús Blöndal segir þaö sama
og þúst, vitnar i Bólu-Hjálmar
er hann vatt band á hesputré.
Arni Böövarsson nefnir aö oröiö
þusla sé hiö sama og barefli eöa
lurkur. Alþýöa manna hefur
notaö orðiö aö þusla yfir aö róta
i einhverju, t.d. Þuslaöu þarna i
flekknum fyrir mig, sagöi bónd-
inn viö hjú sitt, og átti þá við aö
snúa heyflekk á þurrkvelli.
Hann er mesti þuslari, var sagt
um mann sem var aösópsmikill
draslari, o.s.frv. Sem dæmi um
að þusla i kveöskap er hér visa
tekin úr Heimsljósi. I. bls. 328
eftir H. K. Laxness:
A morgun ó og aska, hi og hæ
og ha og uss og pú og kanski
og seisei
og korriró og amen, bi og bæ
og bösl i hnasli, sýsl i rusli
og þeyþey.
Segja má um náungann, sem
telur sig hafa þekkingu á flestu
og blekkir þannig sjálfan sig og
aðra:
Er aö þusla I þekkingu,
þjösnar I rusli, göslar.
Fer aö busla i blekkingu,
böslar, hnuslar, öslar.
AJP.
Já, hvorugur er nú kveöskap-
urinn góöur, oröunum er þuslaö
saman i þúst og þurfti ekki lurk
til. Þusli svo hver i sinu.
Bjarni Halldórsson (f. 1898)
bóndi á Uppsölum i Blönduhliö
kvaö:
Skáldiö gisti sónarsvið,
sér til ystu stranda.
Bragalistin leikur viö
ljóöaþyrstan anda.
Þorbjörn Björnsson (Þorska-
bitur) (f. 1859), frá Breiðaból-
stað I Reykholtsdal, gerði svo-
hljóöandi grafskrift:
Hann var léttur heims á vog,
heyrnarlaus og gleyminn,
matgráðugur, montinn og
mikiö upp á heiminn.
Um öfugþróunina kvað
Þorskabitur
1 höföinu foröum vitiö var
og vann aö bótum;
en nú er þaö orðiö allsstaðar
I afturfótum.
Þar hafði hann hitann úr, má
liklega halda þegar hlustað er á
visu Péturs Sigurössonar :
Einum mestu umskiptum
ég aldrei gleymi,
aö koma i hlýjan konu faöm
úr köldum heimi.
Eitthvað hefur Þorsteini Guð-
mundssyni á Skálpastöðum
fundist óaölaöandi viö þá konu,
er hann kvað þessa visu við:
Þá skyldi óöara I förin min
fennt
og falinn minn samastaöur,
ef aö þaö glapræöi heföi mig
hent
aö heita þinn eiginmaöur.
Skáldið Páll Ólafsson sendi
eitt sinn vinnumann sinn meö
hesta, til að fá úttekt hjá kaup-
mönnum á Reyðarfirði. Ekki
fékk hann úttektina, vegna þess
að Páll var þar i skuld, kom
heim án annarra fanga en einn-
ar skeppu af salti og þessarar
visu, sem vinnumaðurinn hafði
gert, en nafn hans er ekki þekkt
nú:
Þú þykist borga öllum allt
og ekki vera skreytinn,
en kaupmenn hafa sent þér salt
aö sá i ærlegheitin.
Jón Sigurðsson var þekktur
borgari á Akureyri á sinni tiö,
greindur vel og hagmæltur, en
einnig trúboöi, fékk af þvi það
viðurnefni aö vera nefndur séra
Jón á tslandi. Nokkuð samtima
komu þrjár ljóðabækur, eftir
jafnmarga höfunda, þær hétu
Glettur, Urðir, Glæður. Um þær
orti Jón ritdóm sinn:
Urðir, Glæöur, Glettur,
ég geri ekki upp á milli,
þær eru allar blettur,
á islenskri Ijóöasnilli.
Þeir voru kunningjar góðir,
Jón trúboði og Emil Petersen,
en striddu þó stundum hvor öör-
um. Eitt sinn kvað Emil við
Jón:
Kveiki einhver yfirsjón
eld á vegi dyggöa,
sjálfsagt hefur séra Jón
sáiina brunatryggöa.
Um viöskiptavinina kvaö Jó-
hann Magnússon frá Mælifells-
á:
1 viöskiptum annar hinn
aldrei sveik I tryggöum,
lagöi hvor hjá öörum inn
eitthvaö likt af dyggöum.
Það var Jón Jónsson Skag-
firöingur (f. 1886), Ingveldar-
stööum á Reykjaströnd, sem
vildi hafa létt yfir huganum á
hvaöa árstima sem var:
Ég vil heyra hetjuraust,
helst þaö léttir sporin,
þess, sem yrkir undir haust
eins og fyrst á vorin.
Vel á hún við um þessar
mundir veöurfarsvisa Ingi-
bjargar Þorgeirsdóttur:
Skúrahettu skýin prjóna,
skyggir lit i dalsins trafi.
Einhvers staöar lægðir lóna
langt suöur i Grænlandshafi.