Þjóðviljinn - 16.01.1977, Síða 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 16. janúar 1977
Cyril Burt; meft tvær dömur I
hugarheimi?
Maöur þessi, Cyril Burt, naut
mikillar aðdáunar fylgismanna
sinna og ýmsir hafa orðið til þess
að bera vitni hans persónutöfr-
um. Hann er einn helstur höfund-
ur þeirrar kenningar, að um 80%
þeirra eiginleika sem við köllum
gáfur séu meðfæddir, en 20%
verði til i uppeldi. Hlaut hann lof
fyrir og var aðlaður. En fimm ár-
um eftir að þessi sör er allur
koma fram alvarlegar ásakanir
um að hann hafi haft mjög rangt
við I rannsóknum sinum og mjög
sveigt „staðreyndir” að þvi sem
passaöi i hans kram.
1 nokkra áratugi þótti Burt hafa
þann orðstir visindamanns, að
enginn spurði i alvöru að þvi
hvernig hann heföi safnað heim-
ildum til niðurstaðna sinna. Það
var ekki fyrr en bandariski sál-
fræðingurinn Leonid Kamin fór
að skoða rannsóknir Burts i smá-
sjá að efasemdir komu upp.
Skrýtnar tölur.
Burt hafði til dæmis rannsakaö
gáfnastig nokkurra tvibura sem
höfðu alist upp aðskildir, I mis-
munandi fjölskyldum. Jafnvel
Vildi sanna að gáfur gengju
fyrst og fremst að erfðum
Sá maður sem kallaður hefur verið faðir enskrar
uppeldissálarfræði er nú sakaður um að hafa haft
rangt við þegar hann reyndi að svara þeirri eilifðar-
spurningu hvort ráði meira um gáfnafar erfðir eða
uppeldi.
þótt gáfnafar væri, eins og hann
hélt fram, aöeins að einum
fimmta hluta uppeldisatriði, þá
hefði einhver munur ágáfnakvóta
tviburanna átt að koma fram sem
endurspeglaði þá staðreynd, að
mannahald háskólans. Þær höfðu
hvorki tekið þar próf né heldur
starfað að kennslu. Enginn kunn-
ingja Burts allar götur frá þriðja
áratugnum mundi eftir þessum
kvenpersónum. Þær var heldur
80% meðfætt — 80% uppeldi.
Þekktur uppeldisfræð-
ingur falsaði niðurstöður
þeirra erfðaeiginleikar urðu fyrir
misjöfnum og ólikum áhrifum
umhverfisins. En i rannsóknum
Burts er talan, sem á að gefa upp
áhrif umhverfis á gáfnafar, alltaf
hin sama — jafnvel i þriðja staf
eftir kommu. Og skiptir þá ekki
máli hvort hann taldi sig hafa
rannsakað 21, 30eða 53 tvibura-
pör. Þa'ð er von menn telji, að
. Burt hljóti að hafa „pússað” tölur
sinar eftir geðþótta.
Horfnar ungfrúr.
Blaðið Sunday Times fékk
áhuga á málinu og geröi út af örk-
inni blaðamenn til að leita uppi
þær konur tvær sem gefnar eru
upp sem helstu aðstoöarmenn
Burts við Lundúnaháskóla —
ungfrú Howard og ungfrú
Conway.
Þessar ungfrúr var hvergi að
finna i skýrslum um starfs-
ekki að finna á lista yfir félags-
menn i Sálfræðingafélaginu
breska. Hinsvegar mátti sjá það
svart á hvftu, að þær hefðu á
árunum 1952-59 samið þó nokkrar
greinar fyrir ritið „British
Journal of Statistical Psychology ”
— en ritstjóri þess var reyndar
enginn annar en herra Cyril Burt.
Ekki einu sinni ráðskona Burts,
Grete Archer, hafði nokkru sinni
barið margnefndar dömur aug-
um. Hún segir, að Burt hafi
sjálfur samið þær greinar, sem
birtust undir nöfnunum Howard
og Conway. En bætir þvi við, að
húsbóndi hennar hafi útskýrt
málið á þann hátt, að ekki væri
nema réttmættað nöfn ungfrúnna
standi undir greinunum, þar eð
þær hefðu hvort sem var unnið
mestallt það starf sem þurfti til
að skrifa þær.
Lengra varð ekki komist og
geta menn reynt að svara þvi
sjálfir hvort ungfrúrnar Conway
og Howard hafi aðeins verið til i
hugarheimi einmana og gamals
prófessors, eða hvort þær hafi
flutt úr landi, eins og ráðskonan
telur, og „gleymt að skilja eftir
sig heimilisföng”.
Lærisveinar grýttir
Ekki verður sagt að kenningin
um arfgengi gáfnanna sé þar með
úr sögunni, en það hefur saxast
nokkuð á limi hennar. Stuðnings-
menn kenningarinnar hafa gefið
út nýjar athuganir — en hafa að
vfsu byggt á „brautryðjanda-
verkum” sör Cyrils Burts.
I helsta verki sinu
„Mannamunur” vitnar próf.
Hans Eysenck i London oftast til
hins látna starfsbróður sins,
Burts. Og þekktur greindarskoð-
ari annar, próf. Arthur Jensen frá
Berkeleyháskóla I Kaliforniu.
hefur reyndar sjálfur verið við
nám hjá margnefndum Burt. Og
segir fyrirlestra hans það besta
sem hann hafi nokkru sinni heyrt.
En siðan I stúdentauppreisn
fyrri áratugs hafa yngri uppeldis-
fræðingar og sálfræðingar mest
haldið fram möguleikunum á þvi
aö þroska gáfur og hæfileika, á
áhrif uppeldis og umhverfis.
Sumir vilja leggja eins mikinn
þunga á áhrif ytri aðstæðna á per-
sónuleika og hæfni eins og Burt á
erfðaeiginleika.
Stúdentar brenndu mynd
Jensens i Berkeleyháskóla I fyrir-
litningarskyni við kenningar
hans, sem þeir telja að notaðar
séu til að réttlæta stéttamis-
munun og forréttindi. Og
Eysenck lenti i slagsmálum við
sina stúdenta. Svo virðist sem
Cyril Burt hafi nú sjálfur veitt sér
ráðningu, þótt kominn sé undir
græna torfu fyrir nokkrum árum.
Tékkneska
bifreidaumbodid
á íslandi hf.
Um leið og vió óskum öllum landsmönnum
farsœldar á nýbyrjuóu ári, tilkynnum vió
nafnabreytingu. Framvegis veróur heiti
fyrirtœkisins JÖFUR HF
JÖFUR hf
Tékkneska bifreióaumboóió á Islandi
AUÐBREKKU 44-46 - KÓPAVOGI - SÍMI 42600